Lặng Lẽ Vào Đông

Gia đ́nh Lân trước năm 1954 ở Hà Nam ông nội Lân là người có học và có ruộng, ông lại là thư kư điền địa của tỉnh, ông lo vấn đề đo đạc, xác nhận sở hữu chủ của người có ruộng, có
đất, ông sống thanh liêm tận t́nh giúp dân nên được nhiều người nể trọng. Ông nội anh thường hay giúp đỡ người nghèo v́ vậy mọi người trong làng đều quư mến gia đ́nh ông, bố anh được gửi đi học trường Bưởi ở ngoài Hà Nội. Khi Việt Minh về làng tuyên truyền, chú bác của Lân ở nhà quê đă theo Việt Minh đi kháng chiến để hy vọng dành lại độc lập khỏi tay bảo hộ của người Pháp.

Tại làng xóm ḿnh, ông nội Lân cũng đóng góp nhiều cho quân cách mạng về tiền bạc, gạo thóc, và nơi tạm trú. Lân nghe gia đ́nh thuật lại, vào tháng mười năm 1953, làng bên cạnh có hát hội trăng rằm, cô chú Út được ông bà nội cho đi xem hát, đến nửa khuya hai chị em trên đường về, khi đi ngang căn nhà của ông bà nội đang cho Uỷ Ban Cách Mạng Việt Minh dùng làm trụ sở, thâu thập tin tức và hội họp. Cô chú Út c̣n ở tuổi 13 nên thích ṭ ṃ, hai chị em rón rén đến gần để nh́n và nghe ngóng.Cô Út nghe họ đang bàn chuyện lên danh sách tịch thu tài sản và trừng phạt những người có tội với nhân dân và cách mạng trong làng. Cả hai nghe một người phát biểu:
“Lăo Đinh Văn Oánh là địa chủ, hắn giữ sổ điền địa nên ruộng đất của hắn có, chính do hắn ăn cướp của nhân dân.” Kẻ khác nói: 
“Tôi ở trong làng biết rơ, ruộng nương của ông ta là cha mẹ ông ta để lại cho. Mặt khác ba đứa con ông ấy cũng đă thành thực tham gia cách mạng và được điều động lên trên Cao Lạng rồi, các đồng chí nên nghĩ lại cho họ.” Một tiếng nói có vẻ như quyết định:
“Chúng ta thà bắt lầm chứ không nên tha lầm, sau này sẽ khó khăn cho cách mạng nắm chính quyền. Tôi ra lệnh bắt đầu từ ngày mai chúng ta sẽ cử người đến cho họ biết, từ nay gia đ́nh họ phải tự làm ruộng và cho những người tá điền nghỉ việc. Họ không được nhờ ai giúp đỡ, nếu họ muốn đi đâu phải báo cáo trước khi rời khỏi làng. Không thể để cho họ đi cả gia đ́nh. Chúng ta phải có kế hoạch cầm chân họ lại để chờ ngày họ phải ra chịu tội trước nhân dân.”

Chú của Lân và cô Út nghe xong lẳng lặng rút lui nhẹ nhàng và về kể lại cho ông nội nghe. Ông nội Lân gọi cả nhà dậy và bàn kế để đối phó nếu sự việc xảy ra như đă được biết.

Sáng hôm sau, Ủy Ban Cách Mạng Nhân Dân cử người đến mời ông nội của Lân ra làm việc. Họ nói với ông:
“Bây giờ ông phải cho những người tá điền nghỉ v́ ông không thể bóc lột sức lao động của người khác. Gia đ́nh ông phải tự túc trồng cấy, nếu người nhà ông làm được bao nhiêu th́ ông được giữ phần đất đó, c̣n lại xin ông ủng hộ cho Ủy Ban Cách Mạng."
Ông nhỏ nhẹ trả lời họ: “Tôi sẽ thu xếp và sẽ báo cho các anh biết những phần nào của chúng tôi không thể làm được sẽ ủng hộ cho Cách Mạng.”
Khi họ ra về ông gọi những người tá điền thân tín và chia cho họ những phần ruộng họ làm giúp ông. Ông cũng cho họ biết ông muốn lấy lại một phần ruộng gần nhà để tự túc trồng trọt nuôi sống gia đ́nh. Họ cảm ơn ông và nhận những phần ruộng xa hơn.
Hai ngày sau chính phủ Việt Minh cho người đến cư ngụ ở hai bên cư gia của ông, họ dựng lên cḥi canh cao sát nhà ông hầu dễ bề quan sát mọi động tịnh bên trong. Các con cháu và bà con ở cùng làng bị giới hạn lui tới. Trong nhà chỉ c̣n bảy người gồm có ông bà nội, cô chú Út và gia đ́nh thầy me Lân. Ba và chú Út Lân phải cuốc đất trồng rau, gạo thóc trong nhà, mẹ Lân và cô Út tự say tự xẩy để có gạo ăn. Ông nội Lân vẫn giữ việc thư kư điền địa, ông viện cớ phải đi đo đạc để lên sổ bộ điền địa của tỉnh. Ông đă bàn và có kế hoạch cho gia đ́nh:

Cô chú Út giả dạng đi chăn trâu để có dịp lùa trâu đi sẽ không gặp sự cản trở của chính quyền cách mạng, cả hai theo đàn trâu nên phải ở nhà bà con trên đồng cao nhiều cỏ nơi ven rừng, hai người tạm trú trên đó theo bày trâu chờ ngày ra đi. Ở nhà, bà nội có bố mẹ Lân phụ giúp trồng rau, xay lúa, nuôi gà vịt để có sản phẩm đổi khi đi chợ. Đầu tháng 12 năm 1953 ông được lệnh đi đo đạc ở vùng chưa được khai phá nơi b́a rừng và sát con sông, nơi đây là ranh giới giữa hai quận huyện để cập nhật sổ điền địa mới. Lợi dụng cơ hội này ông mướn một chiếc ghe, một ḿnh ông tự chèo qua bên kia sông, từ đó ông trốn xuống Hải Pḥng, tại đây ông nhờ một người em họ là lái buôn thuyền, chú đă mua dùm cho gia đ́nh một chiếc thuyền đem về dấu trên đầu sông, chờ cơ hội giúp cả gia đ́nh vượt thoát.

Chính Phủ Cách Mạng trong làng không thấy ông về nên họ càng theo dơi gia đ́nh Lân chặt chẽ hơn. Lân nhớ bố mẹ và bà nội không thể cùng đi ra khỏi nhà một lúc, mỗi lần chỉ có một người được đi. Mấy người có nhiệm vụ canh gác gia đ́nh Lân thỉnh thoảng trong gia đ́nh có giỗ, bà nội làm cơm cũng mời họ ăn chung với gia đ́nh. Ban đầu họ từ chối, sau họ quen dần họ cũng ghé qua ăn chút ít, rồi trở về lo nhiệm vụ của ḿnh.
Những khi có dịp đi chợ bà nội thường ghé thăm cô chú Út, đồng thời kín đáo dặn ḍ cô chú cứ kiên nhẫn thả trâu gần b́a rừng và ven sông để sẵn dịp sẽ đi theo gia đ́nh. Bà cũng nhắn các bác của Lân hăy sẵn sàng chuẩn bị bỏ tất cả để ra đi. Nhân dịp Tết Giáp Ngọ đến, bà làm cơm ăn Tết, bà nói khéo với những người Việt Minh đang có quyền hành trong làng cho phép bà mời họ hàng thân thích cùng con cháu trong làng về ăn Tết, bà cũng mời họ đến dự chung với gia đ́nh cho vui, kể cả những người có nhiệm vụ coi sóc gia đ́nh bà. Ngày cuối tháng tư năm 1954, sẵn ngày giỗ ông cố nội của Lân, bà nội dự định làm tiệc lớn, bà xin phép được kêu các con cháu cùng họ hàng về ăn giỗ để tưởng nhớ ông bà. Bà cũng mời các đồng chí trong làng và những anh em giữ an ninh cho gia đ́nh bấy lâu nay tham dự.
Do lần ăn Tết đợt trước họ không có điều chi để nghi ngờ, nên họ vui vẻ chấp thuận và nhận lời. Bà làm tiệc linh đ́nh có nhiều rượu và bia, họ được ăn uống thả cửa. Sập tối họ no say và ngủ mê, tất cả gia đ́nh tề tựu đông đủ, âm thầm kéo nhau xuống thuyền mà người chú đă dấu sẵn, để vượt qua bờ sông bên kia là phần đất vẫn c̣n nằm trong ṿng kiểm soát của chính phủ bảo hộ.

Từ chốn này bố Lân dắt díu đại gia đ́nh đi dọc theo quốc lộ, khi thấy đoàn xe Convoy của quân đội Pháp đang chạy từ từ v́ kẹt xe. Ba Lân ra dấu, bước ra đứng giữa đường và nói tiếng Pháp với người sĩ quan chỉ huy, khi ông ta vừa nhảy xuống t́m hiểu tại sao đoàn xe lại bị ngưng trệ? Ông ta thông cảm và cho lệnh đoàn Convoy dừng lại để chở những người đi lánh nạn này về thành phố, đưa họ vào trại tạm trú chờ những chuyến tàu vào Nam. Ông nội Lân cũng từ Hải Pḥng theo lên Hà Nội.

Lân và gia đ́nh đă vào miền Nam Việt Nam tự do, theo cuộc di cư của cả triệu người miền Bắc sau Hiệp Định Geneva năm 1954. Lân được đi học và đă làm việc ở ṭa Đại Sứ Mỹ trước năm 1975. Lân biết trước ngày mất nước, khi chàng được nhiệm sở thông báo cho chàng lệnh di tản. Chàng đă về rủ người Lân thầm yêu đi theo anh ngày 27 tháng 3 năm 1975. Nàng cũng là người Bắc di cư như anh, vậy mà bố nàng quyết định ở lại nên nàng cũng chẳng đi. V́ phải đi một ḿnh, Lân không muốn đành quay về và bỏ lỡ cơ hội biết bao người hằng mơ ước. Bố mẹ Lân vẫn nhớ những chuyện ngày xưa, nên sau ngày mất nước gia đ́nh Lân đă dọn về làm ruộng ở Long Khánh;  Trước khi bị chính phủ Chính Quyền Cộng Sản Việt Nam tuyên truyền, thúc ép và gửi những người dân miền Nam đi kinh tế mới…

“Trời lập đông chưa em cho lũ dơi đi t́m giấc ngủ vùi
Để mặc anh lang thang ôm giá băng nghĩ thầm người yêu tới…
Lời hát thời vàng son thuở trước đang phát ra từ chiếc máy Cassette cũ, lời hát dắt Lân về chốn hồng hoang thuở đó. Anh thầm nhớ những ngày xưa cũ, ngày Lân đă để ư một cô trong những cô học cùng lớp của Lân, nàng tên Quế, tên nàng nghe đă đủ cay, đủ nồng ấm rồi. Cô nàng dáng cao mảnh khảnh nhất trong các cô học cùng lớp, màu da bánh mật nh́n khoẻ, có duyên ngầm. Một điều Lân thắc mắc, sao nụ cười nàng thường hay vội tắt, đôi mắt nàng luôn nh́n xa xăm?
Chàng thích nhạc nên hay xuống cuối lớp cùng đàn hát với những bạn bè có tính nghệ sĩ như anh.
Đôi lần mấy cô sinh viên bạn của Quế cũng kéo xuống dưới để tập hát cho chương tŕnh văn nghệ bỏ túi của lớp. Lợi dụng cơ hội này, khi cô nàng tập bài hát cho nhóm “Gia đ́nh bầu lèo” của cô. Cô và cả nhóm làm hoạt cảnh bài hát “Yêu nhau…” Lân nghe họ hát:
Yêu nhau chưa chắc đă nh́n nhau. Mà nh́n nhau chưa chắc đă yêu nhau. Yêu nhau chưa chắc đă cầm tay nhau, mà cầm tay nhau chưa chắc là đă yêu nhau…
Nàng đóng chung với trưởng nhóm của nàng thật dí dỏm, đúng là con gái bắc kỳ! cái liếc, cái nh́n sao như cắt vào tim. Sau hoạt cảnh mấy cô chạy xuống ngồi nghỉ trước dẫy bàn của Lân, anh dành cây guitar từ tay một thằng bạn, anh đánh nhịp cùng hát cho các cô nghe “T́nh cho không biếu không, ân t́nh ai cũng cho được nhiều t́nh cho không biếu không, chớ nên mua bán t́nh yêu.” Hà quay lại khen:
“Anh Lân hát nghe trầm ấm dễ thương quá, anh biếu không t́nh anh cho ai vậy?” Mấy thằng bạn “giặc giời” trả lời hộ anh:
“Quế ơi! Lân biếu không cho Quế đó!” Rồi chúng cười ầm lên làm Quế đỏ mặt và Lân cũng sượng cả người.

Tan học Lân ra trước chờ đón các nữ sinh viên ở ngay ngoài cửa lớp, Lân lên tiếng xin lỗi chuyện xảy ra mấy giờ đầu. Để tạ lỗi Lân muốn mời bốn cô xuống Cậu Lạc Bộ của trường dùng nước. Hà trả lời:
“Anh đâu có lỗi ǵ, tại mấy anh bạn của anh nghịch chút đỉnh cho vui! Mấy chị em tính xuống câu lạc bộ đánh bóng bàn, có sợ phiền Lân không?”
“Đánh bóng bàn? Lân thích lắm, v́ Lân từng đại diện trường trung học Bác Ái đi tranh giải Ping Pong toàn trường lúc trước, mấy chị có ngại dợt với Lân không?” Chị Hoa trả lời:
“Tụi này chơi tài tử có biết ǵ nhiều đâu, chỉ có Hà có thể giỏi thôi, chắc hổng dám múa ŕu qua mắt thợ.” Thư lên tiếng:
“Thể thao là không có em, tí xíu nữa là em rớt khi thi thể lực vào khóa đấy, nhờ em đă là công chức nên được cộng thêm điểm, em không chơi đâu, em xuống câu lạc bộ cùng mấy chị em cho vui.”

Khi xuống câu lạc bộ, một bàn Ping Pong mấy anh chị lớp lớn đang chơi, c̣n lại một bàn, Hà nói:
“Ḿnh đánh cặp đôi cho dễ, Chị Hoa với Hà, c̣n Quế với anh Lân nhé.” Quế trả lời:
“Quế chưa từng đánh bóng bàn bao giờ, đâu có biết serve ra sao, thôi Hà đánh với anh Lân đi, Quế với Thư ngồi coi được rồi.”
Trong khi mấy cô bàn với nhau Lân đến quầy kêu năm ly nước đá chanh cho ḿnh và bốn cô. Ban đầu Lân đánh với Hà, Quế không biết chơi nhưng cô nàng có vẻ thích thể thao, nàng ḥ, nàng đếm, khi nào Hà làm bàn nàng la lớn:
 “Hà giỏi!”
Sau khi đánh xong một ván, Lân và Hà đến bàn uống nước cùng chị Hoa, Quế và Thư. Anh lấy cây vợt dùng tay vỗ vỗ vào mặt vợt, chọn và đưa cho Quế, anh nói:
"Ra bàn Lân chỉ cho, bây giờ sắp tới giờ đóng cửa câu lạc bộ vắng người Quế tập đi, mai Lân đem vợt “chiến” Quế đánh sẽ dễ hơn."
Nàng nhận lời ra tập, xem ra rất thích thú khi serve được banh, khi tiêu sát lưới, cô nàng này coi bộ có khiếu về thể thao.
Từ sau ngày đó Lân có dịp đi chơi chung với mấy cô học cùng lớp. Được dịp, mấy thằng bạn “giặc giời” chọc Lân:
 “Đẹp trai không bằng chai mặt! T́nh yêu của ông, ông biếu không cho cô nàng nào vậy? Sao đi đâu cũng hai ba cô theo? Ê! thời nay không có cảnh “nhà Táo” đâu, một vợ một chồng, không th́ đi tù nha em!”
Lân phải hối lộ mấy thằng bạn để chúng đừng ồn ào, chúng đâu hiểu được thế kẹt của Lân, v́ Quế không chịu đi riêng với Lân.

Từ ngày mất nước năm 1975, trường lớp anh tan hàng như nghé xa bầy. Mỗi năm có dịp về Sài G̣n, Lân t́m đến Thư để hỏi thăm tin tức của Quế, Lân không được gặp nàng v́ nghe nói nàng đă đi việc làm ở một thành phố biển. Lân thầm nghĩ: “Không lẽ nàng lại có ư định vượt biên?” Lân buồn, chàng đạp xe xuống con đường Duy Tân, hoài mong t́m lại một chút
hương xưa. Lân ngồi thẫn thờ nơi hồ con rùa và thầm nhớ những ngày Lân và mấy cô bạn của nàng ngồi uống nước dừa tươi góc đường bên kia. Nhớ những ngày chở nhau xuống gần trường Gia Long để ăn chè cạnh Chùa Xá Lợi, tối đi ăn hủ tíu xe cục tắc ở gần công trường Trần Hưng Đạo, ăn bún ḅ Huế, bánh bèo chén ở góc Cao Thắng và Phan Đ́nh Phùng. Xuống phố đi dạo và đọc sách ở nhà sách Khai Trí, coi phim ở rạp Lê Lợi. Uống nước mía Viễn Đông, ăn bún ốc góc hẻm gần đó, xuống chợ cũ Phạm Ngũ Lăo mua vải may quần tây. Ăn kem ở Pole Nord, ăn sáng ở Givard, đi Thư Viện Quốc Gia tham khảo và mượn sách.

Chẳng biết sự t́nh cờ hay định mệnh đă để lại cho anh nhiều kỷ niệm đáng nhớ, v́ ngày 25 tháng 4 năm 1975, Quế đă đồng ư đi riêng với anh. Nàng muốn được đi xuyên qua những con đường của tuổi học tṛ mộng mơ đă được nghe và biết. Từ trường trung học Bác Ái bọc xuống Đại Học Khoa Học, đi ngang qua trung Học Petrus Kư. Xuống Phan Thanh Giản để qua trường trung học Gia Long, đổ về đường Hai Bà Trưng, chạy ṿng ṿng qua trường Luật và Kiến Trúc. Anh tiếp tục chở nàng đi ngược lên Đại Học Văn Khoa, xuống Thảo Cầm Viên ṿng về bến cảng Sài-G̣n... H́nh như Lân và Quế đều muốn góp nhặt những h́nh ảnh đẹp của phố xá Sài G̣n hay sao? Nàng ngồi yên sau lặng lẽ, như đang ngồi thiền, c̣n chàng cứ tiếp tục lái xe trong thinh lặng.
Cuối cùng Lân chở nàng đến đường Cường Để nơi có nhiều cây me to lớn và cao, con đường thật đẹp trong buổi chiều Xuân, tự dưng một cơn mưa phùn bay bay nhè nhẹ, Lân chạy chầm chậm ngẩng đầu cao như muốn đón những bụi phấn mưa Xuân đó, và có ư ngả đầu nghiêng về phía nàng. Xem như cô nàng đang mơ nên lặng thinh để Lân tựa đầu vào. Anh lên tiếng: 
“Quế có sợ ướt không?” Nàng trả lời rất êm:
“Mưa nhẹ mà anh chưa sao đâu, mưa làm Quế nhớ những ngày thơ chạy tắm mưa với bạn cùng xóm.  Anh cứ chạy tiếp tục đi, mưa này không đủ làm ḿnh ướt hay lạnh.”
Ôi! Con đường Cường Để này thanh thoát, thánh thiện, đài các quá, trên con đường này có Đại Chủng ViệnThánh Giuse là nơi đào tạo các linh mục cho Giáo Phận Sài G̣n. Kế đó có ḍng Carmelite của các nữ tu kín, ẩn ḿnh cầu nguyện cho nhân gian được an b́nh.
Lân và nàng đang thật gần nhưng anh cảm thấy hai đứa vẫn thật xa, nước mưa hay nước mắt đang ngậm ngùi ứa trào làm mắt Lân cay cay, lúc đó anh nghe nàng nói: “Ta về đi thôi!” Ḷng Lân buồn phiền như cung đàn lỡ nhip, một sợi dây đàn đă chùng và sắp đứt?!

Đă bốn mươi năm rồi, thỉnh thoảng về thành phố, Lân vẫn đi t́m kiếm nàng, thành phố Sài-G̣n đă bị  đổi tên, nhiều con đường cũng mang những tên tuổi lạ hoắc, hay nghiệt ngă như vè truyền khẩu ở miền Nam Việt Nam:
"Nam Kỳ Khởi Nghĩa" tiêu "Công Lư".
"Đồng Khởi" vùng lên mất "Tự Do."
Những nơi chốn Lân và nàng, cũng như mấy cô bạn nàng thường đến trong khoảng khắc ngắn ngủi trân quư đó đă mai một theo thời cuộc. Bây giờ Lân là nông gia, anh phụ giúp gia
đ́nh trồng cây ăn trái, những khi mùa chôm chôm, măng cụt, sầu riêng rộ chín Lân nhớ tới nàng, v́ cô nàng rất thích sầu riêng và măng cụt.

Giờ này em ở đâu,
Nữu Ước hay Ba Lê?
Giờ này em ở đâu,
C̣n nhớ ân t́nh xưa?

Ḷng Lân buồn se sắt, nghĩ về những ngày đă qua với nhiều nỗi nhớ niềm thương. Chàng nghe người ca sĩ đang lặp đi lặp lại câu hát: “Em ơi! Có phải t́nh băng giá là t́nh đẹp hai chúng ta?!"
Lân với tay lấy cây đàn ghi ta anh dạo lại bài hát mà người nam ca sĩ vừa hát xong:
“Trời lập đông chưa em cho lũ dơi đi t́m giấc ngủ vùi.
Để mặc anh lang thang ôm giá băng nghĩ thầm người yêu tới..."
Ngoài kia mưa rừng đang đổ xuống, mưa như đang nhớ ai, như Lân vẫn nhớ người, nên mưa vẫn mưa triền miên.

Vận nước đảo điên, t́nh ta quên lăng
Xuân nào nước mất, lạnh lùng sang Đông.

Sau ngày mất nước Lân cũng mất nàng, và từ dạo đó mùa đông vẫn lặng lẽ đi vào đời anh.


Lân (4/2015)

    
 

E-Báo Ất Mùi CPL
  Ai
 -Bài Không Tên
 -Bài Thơ Cho Mẹ
 -Buông Tha
 -Cần Thiết
 -Cánh Thư Đầu Xuân
  Chợ Tết Bolsa
 -Chuyện Ngày Xưa
 -Con Quay
 -Dại Khờ Lớp Tôi
 -D́ Ghẻ Con Chồng
 -Đêm Giao Thừa
 -Đôi Điều Tưởng Nhớ
 -Đường Xưa
 -Giấc Mơ Hư Không
 -G̣ Vấp Trải Đầy Kỷ Niệm
 -Hè Đến
 -Kiếp Người
  Kư Ức
 -Lặng Lẽ Vào Đông
 -Làng Tôi
 -Lớp học không sân trường
 -Một Thoáng Mơ Hoang
  Mùa Nắng Hạn
 
Nắng Giữa Hoàng Hôn
 -Ngày Xưa
 -Ngày Xưa và Hiện Tại
 -Nhân Ái
 -Nhật Kư Vào Xuân
 -Nh́n Về Quê Hương
 -Nhớ Xuân Xưa
 -Quan Niệm Về Linh Hồn
  Tạ Ơn Mẹ
 -Tâm Sự 1
  Tâm Sự 2
 -Tản Mạn
  Thân Phận
  Thầy Giáo Của Chúng Tôi
  Thịt Kho Dừa
 -Thư Ngỏ
  Thu Sang Gợi Nhớ
 -Thuở C̣n Đi Học
  Tiếng Động
 -Tiếng Thở Dài
 -T́nh Chôn Dấu
 -Tóc Mai Sợi Vắn Sợi Dài
  Trái Đắng Hồng Ân
 -Tuổi 60 Đọc Lại Thư T́nh
 -Ước Mơ
 -Vấn Vương
 -Xóm Thuốc và Cội Nguồn
  Sưu Tầm:
  Nụ Cười Đầu Năm
  10 cảnh sắc ăn được
  Nghệ thuật tạo dáng cây cảnh