Nếu một cơn dông tố không
tàn phá một thị trấn ở Minnesota cuối thế kỷ trước th́ có lẽ nhân loại
không được hưởng một phát minh vào hạng quan trọng nhất trong lịch sử y
học.
Thị trấn bị tàn phá đó, Rochester, ngày nay nổi danh nhờ hai anh em Mayo, hai
nhà giải phẫu có tài nhất ở Hoa Kỳ. Hai ông ở Rochester và phát minh của bác sĩ
C. H. Mayo đă giúp y học trị được vài thứ bệnh thần kinh. Hiện nay ông c̣n tiếp
tục nghiên cứu phát minh đó. Ông đă t́m được một thứ thuốc tiêm vô mạch máu, làm
thay sự tuần hoàn và do đó óc được b́nh tĩnh lại.
Hai anh em ông được khắp thế giới bết tên. Nhiều y sĩ từ Ba Lê, Luân Đôn, Bá
Linh, La Mă, Leningrad, Đông Kinh tới Rochester để học phương pháp của hai ông.
Mỗi năm sáu ngàn bịnh nhân đă vô phương cứu chữa lại dưỡng đường Mayo với tấm
ḷng tin tưởng như tín đồ hành hương tại đất thánh.
Vậy mà như tôi đă nói, nếu dông tố không tàn phá miền Middle West ở cuối thế
kỷ trước th́ thế giới có lẽ không bao giờ được nghe tên hai anh em Mayo và cũng
không biết phhương thuốc của hai ông.
Khi bác sĩ Mayo, thân phụ của hai ông, tới lập nghiệp ở Rochester vào khoảng
giữa thế kỷ trước, th́ nơi đó có không đầy hai ngàn dân. Ngày đầu cụ chữa bệnh
cho một con ḅ và một con ngựa. Khi dân da đỏ nổi loạn, cụ nổ súng mút để hạ
chúng rồi đợi khói súng tan hết, cụ đi khắp băi chiến trường chôn cất những
người chết và săn sóc những người bị thương. Thân chủ của cụ ở rải rác trên năm
chục cây số trong đồng cỏ Mimesda. Phần đông họ sống trong những nhà vách trát
bùn. Họ nghèo quá, không có tiền trả cụ, mà cụ cũng vẫn nữa đêm đi thăm bệnh cho
họ; có khi phải ṃ đường trong những cơn băo tuyết mù mịt tới nỗi, giữa ban
ngày, đưa tay ra trước mặt cũng không trông thấy.
Cụ có hai người con, William và Charles, tức hai anh em Mayo. Hai ông vừa
giúp việc cho một tiệm bào chế trong miền, cân thuốc, tán thuốc, hoàn thuốc, vừa
theo học trường y khoa. Rồi một tai nạn xảy ra, làm tương lai của ông thay đổi
hẳn. Một cơn dông tố tàn phá cánh đồng Minisota, như quỉ thần giận dữ muốn phạt
dân cư miền đó. Cơn dông tới đâu th́ nhà cửa, cây cối tan tành sụp đổ tới đó.
Châu thành Rochester bị cuốn đi như một cọng rơm. Hằng trăm ngàn người bị
thương, hai mươi ba người chết. Luôn mấy ngày, ba cha con Mayo đi băng bó, mổ xẻ
các nạn nhân trên những nền nhà hoang tàn. Bà Phước nhất Alfred, ở nhà tu Saint
Francois thấy ba cha con Mayo tận tâm như vậy, cảm động hứa sẽ cất một dưỡng
đường nếu họ chịu đứng ra trông nom. Họ bằng ḷng và khi khánh thành dưỡng đường
Mayo năm 1889 th́ bác sĩ Mayo đă bảy chục tuổi mà hai người con chưa làm trong
nhà thương nào cả. Vậy mà ngày nay ông William Mayo người anh cả được coi là nhà
chuyên môn giỏi nhất về bệnh ung thư. Cả hai anh em đều nổi tiếng về khoa giải
phẫu mà người nào cũng khen người kia là hơn ḿnh. Hai ông mổ xẻ rất nhanh, tới
dưỡng đường bảy giờ sáng và mổ xẻ không ngừng tay mỗi ngày bốn giờ cho từ mười
lăm đến ba mươi bệnh nhân. Vậy mà hai ông vẫn tiếp tục học hoài để cải thiện
phương pháp và tuyên bố rằng c̣n phải học thêm nhiều. Cả thành phố Rochester
sống nhờ dưỡng đường Mayo và cho dưỡng đường Mayo. Xe hơi, xe ô tô buưt, mọi
loại xe đều không bóp kèn trong thành phố đó.
Đó là gương hai người thường dân một tỉnh nhỏ, hai người không nghĩ đến tiền
mà đă gây được một gia sản khổng lồ. Hai người không nghĩ đến danh vọng mà thành
những nhà giải phẫu nổi danh nhất Hoa Kỳ.
Hai anh em ông không cần lại Nữu Ước để làm giàu, cứ rèn luyện tài của ḿnh
trong một thành phố nhỏ mà tự nhiên được thần tài tới gơ cửa để thưởng công.
Trong pḥng khách, trên bàn giấy, có treo một tấm khung lồng câu này: "Nếu
ông có một vật mà thế giới đ̣i hỏi th́ ông có thể ở giữa rừng thẳm: luôn luôn
người ta sẽ phá rừng xây đường vào tới cửa nhà ông". Câu đó tóm tắt một luật bất
di bất dịch của sự thành công.