40 Gương Thành Công  
 
Gương 25
Connie Mack

Bạn đă nghe tên Cornelius Mc. Gillicuddy? Chắc chắn có, v́ về môn dă cầu, ông là người nổi danh nhất. Từ năm 1883, ông thành một nhà nghề, lúc th́ chơi, lúc th́ điều khiển. Người ta gọi ông là Connie Mack, và trong giới dă cầu, ai cũng mến ông.

Ông là người có công nhất với môn dă cầu. Khi ông vô nghề th́ môn đó là một tṛ chơi tàn nhẫn, ồn ào, xấu xa. Nhờ những quy tắc và gương tốt của ông nó biến thành một môn thể thao lương thiện, có ích, một môn thể thao toàn quốc của một trăm rưởi triệu người.

Ông sanh năm 1862, hồi mà Lincoln làm Tổng thống. Hiện nay ông c̣n chơi banh hay hơn nhiều thanh niên, mặc dầu ông đă chơi từ... năm nào, chính ông cũng không nhớ nữa, chỉ biết là trên bảy chục năm rồi.

Trong một cuộc phỏng vấn, ông bảo tôi rằng đời ông chỉ là một vụ nghỉ dài hạn. Luôn luôn ông ngạc nhiên tại sao người ta lại trả tiền cho bọn người lớn chơi một tṛ chơi rất vui, là tṛ dă cầu kia chứ.

Năm ông hai mươi tuổi th́ thân phụ ông mất, ông phải vô làm trong một xưởng đóng giày để nuôi gia đ́nh. Mỗi tuần ông lănh được mười Mỹ kim và ông phải đi bộ năm cây số sáng chiều để tiết kiệm một cắc xe đem về đưa cho mẹ.

Ông ghét đóng giày và chỉ thích dă cầu, và ông đă quyết định một cách khôn là làm cái ǵ ḿnh thích để kiếm ăn. Nhưng bà cụ không muốn vậy, bà cụ tức giận, mà không phải vô lư v́ cả gia đ́nh trông cậy ở ông, mà ông đóng giày c̣n có tiền công nhất định, chứ chơi dă cầu th́ có ai trả cho ông xu nào không? Không, tuyệt nhiên không. Vậy th́ trong nhà lấy ǵ chi tiêu? Ngày nay mỗi lần nhớ lại hồi đó, ông Connie cũng tự hỏi ḿnh sao lại liều lĩnh như vậy.

Mới đầu nhập đội East Brookfield trong liên đoàn Massachusetts. Không người nào trong đội được lănh lương v́ đội không kiếm được tiền đều đều. Lại coi khỏi phải trả tiền. Họ chơi trên một khu đất hoang và khi chạy họ thường đạp nhầm những vỏ hộp, mảnh sắt, yên ngựa quá rách. Chơi xong họ xin tiền khán giả nhưng họ chưa ch́a nón ra th́ đám đông đă tan như tuyết dưới ánh nắng. Mỗi chiều thứ bảy, Connie cũng chia được ít cắc bạc mà khán giả thương t́nh liệng vào nón. Chỉ được vậy thôi. Khi nào quĩ của đội nghèo quá th́ đội tổ chức một hội đồng quê vào coi phải trả tiền.

...Vậy th́ bí quyết thành công của Connie Mack trong việc điều khiển dă cầu là ở đâu? Eddie Collins người đă chơi lâu năm trong đội của ông, biết rơ bí quyết đó. Collins bây giờ là phó hội trưởng và nhà d́u dắt Liên đoàn Boston, bảo rằng Connie thành công không nhờ sự hiểu biết rộng thuật chơi dă cầu mà nhờ hiểu ḷng người. Ông biết hướng dẫn, khuyến khích bạn đồng đội. Khó mà kiếm được một người trên khắp thế giới có tài giúp người khác dùng hết khả năng của họ như ông.

Ông gốc gác ở Ái Nhĩ Lan, cho nên người ta có thể ngờ rằng đó là một thiên tư của ông. Nhưng sự thực th́ ba năm đầu trong nghề, ông đă thất bại thảm hại. Đội của ông đứng hàng thứ sáu, rồi thụt xuống hàng thứ bảy, sau cùng xuống hàng cuối. Connie Mack khác người ở chỗ không cho rằng thất bại là tại các bạn chơi dở. Ông tự nhận lỗi về ḿnh, v́ ông không biết điều khiển. Sau ba năm d́u dắt một đội dă cầu rất quan trọng ông xin thôi, trở về chơi trong đội Milwaukee để có th́ giờ và cơ hội nghiên cứu vấn đề này: làm sao cho người trong đội chơi như ư muốn của ông.

Rồi ông lại vào những đội quan trọng hơn, khéo d́u dắt và lập được những đội chơi hay nhất thời đó. Trước khi đội danh tiếng New York Yankees ra đời, th́ không đội nào chiếm được nhiều giải vô địch trong xứ và giải vô địch thế giới như của ông.

Tài lớn nhất của ông là gợi được ḷng hăng hái của người khác. Bạn hỏi tôi bằng cách nào ư? Có ǵ đâu? Ông bẩm sinh có ḷng yêu người. Ông rất tự nhiên. Mỗi lời ông đều phát từ đáy ḷng ra. Ông nói với tôi:

- Luôn luôn tôi rán t́m một lời để khen mỗi bạn.

Không khi nào ông làm cho các bạn ông thất vọng. Ông rán dùng lời khuyên, như khuyến khích, chứ không chỉ trích, rầy la, để họ chơi hay hơn. Đây là một thí dụ: Khi Eddie Collins mới ở trường ra nhập đội Athletics th́ chưa biết ǵ về thuật nhào vào banh, Connie bảo Eddie:

- Anh đă thấy Cobb nhào vào banh chưa? Hắn nhào khá đấy phải không?

Eddie đă thấy lần nào đâu, nhưng từ đó để ư nhận xét, tập tành mỗi ngày, mỗi giờ cho được như Cobb và rốt cuộc thành ra chơi giỏi vào hạng nhất.

Connie cũng cho biết một quy tắc rất quan trọng nữa trong việc d́u dắt người là không bao giờ vạch lỗi của ai trước mặt những bạn khác hoặc người lạ. Ông nói:

- Chỉ trích ai trước mặt người khác th́ không gây được thiện chí mà chỉ gây ḷng phản động.

Lại thêm kinh nghiệm dạy ông rằng phải đợi ít nhất là hai mươi bốn giờ rồi mới nên vạch lỗi lầm cho các bạn đồng đội. Mới đầu ông không hành động như vậy, hễ trận nào thua th́ ông chỉ trích bằng giọng chua chát ngay khi các bạn mới chơi xong và đương thay đồ. Sau ông thấy rằng mới ở sân banh ra, ông khó giữ được miệng lắm, nên quyết định chơi xong về nhà liền, đợi hôm sau mới gặp các bạn và thảo luận.

Ông cũng tránh sự bắt người khác làm theo ư ông mà để các cầu thủ già tự giải quyết vấn đề của họ tùy ư họ. Ông nhận thấy rằng điều tốt cho người này không nhất định tốt cho người khác.

Chẳng hạn năm 1913, sau khi ăn giải vô địch trong xứ rồi mà c̣n lâu mới măn mùa chơi, ông định cho hai cầu thủ, Plank và Benoder nghỉ ngơi trước khi dự vào cuộc tranh giải vô địch thế giới. Ông cho họ nghỉ mười ngày để họ tự ư muốn làm ǵ th́ làm.

Mà họ làm ǵ? Benoder vẫn luyện dă cầu, ngày nào cũng tới sân tập dợt hoặc dạo chơi chung quanh sân. Plank trái lại, không ṃ tới trái banh, về trại ruộng ở gần Gettysburg để câu cá và thơ thẩn. Hai người đó là những cầu thủ lăo luyện, họ biết nên làm cách nào th́ có lợi cho họ. Nhờ vậy khi tranh giải vô địch thế giới, họ rất sung sức, chơi rất hay.

Mặc dầu ông là nhà d́u dắt vẻ vang nhất trong lịch sử dă cầu, cũng đă có nhiều lần ông chịu nỗi cay đắng thất bại: trong tám năm liền, đội ông đứng hạng chót, chưa có nhà d́u dắt nào như vậy mà cũng chưa có nhà nào trong tám năm thua tám trận.

Ông có lo lắng về điều đó không? Bây giờ th́ không, nhưng ông thú rằng hồi mới vào nghề, mỗi khi thua liên tiếp là ông mất ăn mất ngủ. Rồi một hôm ông hết lo, hôm đó cách đây hai mươi lăm năm. Tôi ṭ ṃ muốn biết ông làm cách nào. Ông đáp:

- Có ǵ đâu. Tôi thấy rằng lo lắng hoài như vậy sẽ có hại cho nghề d́u dắt của tôi. Tôi tin rằng nếu tôi cứ tiếp tục lo lắng như hồi đó th́ bây giờ tôi đă ngoẻo rồi. Tôi đă hiểu như vậy là điên, và tôi rán sức tập trung tư tưởng vào việc t́m cách thắng trong những cuộc đấu sau đến nỗi không c̣n th́ giờ nghĩ ngợi về những thất bại đă qua nữa. Nhiều người tới bốn chục tuổi là sa lầy vào ao tù thói quen; mà Connie Mack tới tám chục tuổi c̣n rán tránh tật đó, đến nổi mỗi ngày ông đổi đường đi tới pḥng giấy, không chịu dùng quen một con đường nào. Ông cho rằng sở dĩ ông sống lâu, không tàn tật mà sung sướng là nhờ nhiều yếu tố:

Ông được di truyền một thể chất mạnh mẽ.

Ông lại nghỉ ngơi nhiều. Đêm ngủ mười giờ mà chiều vẫn ngủ thêm một giấc ngắn nữa. Nếu đội banh của ông chơi trên sân nhà th́ ông về pḥng giấy riêng, khóa cửa lại, cắt điện thoại ngủ nửa giờ.

Sau cùng ông ăn uống rất điều độ, rán giữ cho đừng ốm quá hoặc mập quá. Đôi khi ông cũng uống rượu. Nhưng có lần trong một cuộc hội họp gia đ́nh, có đông đủ người con và mười sáu đứa cháu, ông vui vẻ uống hai ly "cốc tay"; người nhà trách đùa ông quá chén, ông cầm ly la ve ở trên bàn, nói:

- Các người coi này, lăo uống ly này là ly cuối cùng đây.

Năm đó là năm 1937. Từ hồi ấy ông không hề nhấp một chút rượu nào nữa.

Sanh từ hồi nội chiến(#1) mà bây giờ Connie Mack vẫn chưa tính chuyện nghỉ ngơi. Ông bảo:

- Tôi không giàu có ǵ. Tôi chưa thể nghỉ được, c̣n phải tiếp tục làm việc. Nhưng khi nào mà tôi lẩn thẩn, kể lại hoài một chuyện th́ tôi sẽ về vườn. Lúc đó, tôi biết rằng tôi đă già rồi.
 

 [Gương Kế Tiếp]