Lời nói đầu: Lái Thiêu không phải là sinh quán của tôi nhưng là nơi tôi cư trú rất lâu từ cuộc Chiến Tranh Việt Nam I đến ngày tôi rời khỏi quê hương vào giữa năm 1985. Đó là nơi tôi còn giữ nhiều kỷ niệm ấu thời và là nơi tôi có nhiều bạn bè thân thiết. Năm tôi vừa đậu tú tài I, tôi và một người bạn đi dạo chơi dưới bóng mát của hàng dừa dọc theo bờ sông Lái Thiêu đến nơi hợp lưu với sông Sài Gòn mà người địa phương gọi là Sông Cái. Trời mưa. Tôi và người bạn trốn mưa dưới mái hiên của một ngôi nhà cổ. Ông chủ nhà mời chúng tôi vào nhà và pha trà mời chúng tôi thưởng thức trà lài do chính ông ướp. Có ngờ đâu cơn mưa hè đó đã dẫn tôi đến nhà của người phối ngẫu của tôi sau này.

Những điều tôi viết trong bài này thuộc về quá khứ. Nó có thể không đúng hay không còn thích hợp với khung cảnh địa phương và tổ chức hành chánh bây giờ. Viết sai thì không đến nỗi nhưng sót thì chắc chắn có nhiều vì khuôn khổ giới hạn của bài viết cũng như vì sự hiểu biết chưa trọn vẹn của người viết về các vấn đề linh tinh trong một địa phương nhỏ bé này.



          Lái Thiêu là một quận ở cực nam tỉnh Thủ Dầu Một (Bình Dương). Địa danh phát xuất từ chuyện một ông lái buôn tự thiêu mà ra. Đó là một quận trù phú trong tỉnh Thủ Dầu Một (Bình Dương). Dưới thời Pháp thuộc quận trưởng là người Pháp. Viên quận trưởng cuối cùng người Pháp là Ferdinand de Larris, tốt nghiệp École Nationale d’Administration của Pháp. Ông đổi về làm quận trưởng Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc, và bị giết chết ở đó. Dưới thời quốc trưởng Bảo Đại, đốc phủ Lương Sơ Khai được bổ nhiệm về làm quận trưởng. Trong những năm đầu sau ngày đất nước qua phân, chức vụ quận trưởng vẫn do các nhà hành chánh dân sự nắm giữ. Từ năm 1961 về sau chức vụ quận trưởng do các quân nhân nắm giữ. Ông Nguyễn Thành Tiết là quận trưởng dân sự cuối cùng ở Lái Thiêu. Ông được làm phó tỉnh trưởng tỉnh Phước Thành và bị giết chết cùng thiếu tá tỉnh trưởng Trần Minh Mẫn khi tỉnh này bị Cộng Sản tấn công năm 1961. Về sau tỉnh Phước Thành giải thể và trở thành quận Phú Giáo thuộc tỉnh Bình Dương.

Quận Lái Thiêu có 11 xã. Đó là: Tân Thới, Phú Long, Vĩnh Phú, Bình Nhâm, Bình Hoà, An Phú, Hưng Định, An Thạnh ( Búng), An Sơn, Thuận Giao và Bình Chuẩn.


TÂN THỚI

Tân thới là xã quận lỵ Lái Thiêu. Xã Tân Thới giáp ranh với xã Bình Nhâm, Bình Hoà, Phú Long và Vĩnh Phú. Quốc Lộ 13 chạy ngang qua xã. Một đường trải đá nối liền xã Tân Thới với Thủ Đức. Trước năm 1949 có đường xe lửa chạy ngang qua Tân Thới. Đường xe lửa này không còn hoạt động từ khi cầu sắt bắc ngang qua sông Sài Gòn nối liền Thạnh Lộc và Phú Long bị sập. Đường xe lửa lên Lộc Ninh đi ngang qua Gò Cát thuộc ấp Đông Nhì.

Xã Tân Thới có một khúc sông ngắn. Đó là một con rạch (arroyo) bắt nguồn từ Phú Hội chảy ra sông Sài Gòn. Ấp Đông Tư là vùng đất cao khô cằn là nơi thích hợp cho việc trồng mít, đậu phộng, mãng cầu. Ấp Đông Nhì đất đai tương đối phì nhiêu thuận tiện cho việc cấy lúa, trồng trầu và rau cải. Ấp Đông Ba có ruộng lúa và vùng đất cát. Tân Thới có lò gốm nhưng không quan trọng bằng các lò gốm ở Bình Nhâm. Tân Thới là một xã trù phú nổi tiếng về ngành mộc, đồ gốm, kẹo hột điều, nem, thịt heo quay. Nông sản ở các xã lân cận như Nhị Bình, Thạnh Lộc, Bình Nhâm, Bình Hoà, An Thạnh được đưa về Tân Thới tiêu thụ hoặc chuyển về bán ở Bà Chiểu và Sài Gòn.

Dưới thời Pháp thuộc Tân Thới có trường tiểu học to lớn. Trước sân trường có nhiều cây sao tạo bóng mát cho sân trường. Đến cuối thập niên 1950 Tân Thới mới có một trường trung học tư thục nhưng hoạt động yếu ớt vì không có nhiều học sinh.

Tân Thới không có chùa Phật Giáo hay nhà thờ Thiên Chúa Giáo. Vào thập niên 1960 rạp hát Lái Thiêu không còn hoạt động nữa. Linh mục Huỳnh Văn Của mua rạp hát này và biến thành một giáo đường cho xã Tân Thới. Tân Thới chỉ có cái đình bị đốt vào Tết năm 1947. Khuôn viên đình trở thành đồn lính. Mãi đến năm 1967 đình mới được tái thiết nhưng nhỏ hơn cái đình cũ rất nhiều. Người Hoa có Chùa Ông và Chùa Bà. Họ sống tập trung đông đảo ở Ấp Chợ, dọc theo bờ sông. Người Hoa có trường Dục Anh và có nghĩa địa riêng ở Đông Nhì.

Người Ấn rất ít (không đến 05 người). Một người Ấn giàu có xây hai hồ tắm ở Đông Ba gọi là Mạch Chà. Ông Lâm Lễ Trinh mua Mạch Chà và một khu vườn cây ăn trái ở Bình Nhâm khi làm bộ trưởng bộ Nội Vụ thời Đệ Nhất Cộng Hoà.

Tân Thới có hai chợ: Chợ Cũ và Chợ Mới. Đêm giao thừa Tết năm 1947 Việt Minh tấn công quận lỵ Lái Thiêu. Chợ Cũ, Chợ Mới và đình làng bị đốt cháy sạch. Quân Bắc Phi ở bót nhà đoan ( Douane: quan thuế) bắn xối xả lên trời như pháo Tết. Không biết Việt Minh có đông và có đầy đủ súng ống hay không chỉ biết họ thổi kèn và mở chuồng ngựa cho ngựa chạy lóc cóc trên đường nhựa như thể Việt Minh cỡi ngựa lâm trận. Sáng mồng một Tết không thấy người chết của đôi bên mà chỉ thấy hai chợ và đình làng bị cháy rụi. Thỉnh thoảng chợ Lái Thiêu bị liệng lựu đạn. Trái lựu đạn nổ gần chợ cá đối diện với nhà thuốc Con Trâu (thực sự là con tê giác nhưng người địa phương không biết tê giác nên gọi đó là con trâu) gây thiệt mạng 41 người trong đó có mẹ của cô giáo Ngọc, vợ của thiếu tá Luông, chết tại chỗ. Một thiếu niên lối 15, 16 tuổi liệng lựu đạn ở Chợ Mới bị bắt và bị bắn tại chỗ. Xác của thiếu niên này bị phơi nắng hai, ba ngày ngoài chợ. Có hai người thu tiền chợ bị ám sát chết (Ông Hổ và năm Phu).

Anh Kachemir, một người Ấn, không biết ở đâu tự nhiên thấy xuất hiện ở Lái Thiêu và ca bài Hồn Tử Sĩ gây xúc động và tạo cảm giác ghê rợn cho quan khách trong một buổi lễ phát thưởng. Không biết trong trường hợp nào anh biết bài hát này vì anh là người có tên và hình hài Ấn Độ rõ nét. Có lẽ mẹ anh là người Việt nên anh nói tiếng Việt rất rành. Sau này anh là một cầu thủ của đội banh Lái Thiêu được đội AJS ở Sài Gòn tuyển sau khi đội bóng Lái Thiêu không còn nữa. Thời bấy giờ, ở Sài Gòn có ba cầu thủ bóng tròn nổi tiếng có tên ngoại quốc là Richard, Maurice và Kachemir.

Tân Thới là xã sinh quán của:

- võ sĩ Đông Phương Sóc vang bóng một thời.

- Đại tá Nguyễn Tri Hanh, cựu tỉnh trưởng Hậu Nghĩa và tư lịnh phó Quân Đoàn III. Ông bị trọng thương khi bộ tư lịnh Quân Đoàn III bị pháo kích. Ông mất sau năm 1975. Do sự giới thiệu của thiếu tá Trinquié ông học trường Võ Bị Đà Lạt và tu nghiệp ở Pháp. Khi về Pháp ông Trinquié mang cấp bậc đại tá. Ông cùng đại tướng Salan có đường lối chống lại tướng De Gaulle khi vị tướng này trở lại chấp chánh lần thứ hai vào năm 1958, khai sinh ra Đệ Ngũ Cộng Hoà Pháp.

- đại tá Nguyễn Duy Ninh thời quốc trưởng Bảo Đại là sĩ quan Ngự Lâm Quân sau chuyển sang Không Quân. Tên thật của anh là Denis. Hai anh là Henri và Louis và em gái là Lily. Anh Louis giỏi về âm nhạc, viết văn, soạn kịch và là một xạ thủ. Anh Henri học ở Pellerin, Huế trong đệ nhị thế chiến. Anh thích đánh đàn và luyện võ thuật. Nhà thuốc Tây lâu đời ở Tân Thới là nhà thuốc do thân sinh các anh ấy làm chủ (nhà thuốc Nguyễn Văn Vàng).

- ông giáo Cao Văn Chà, thân sinh của Ph. D Cao Thị Lễ, giáo sư Học Viện Quốc Gia Hành Chánh và đại học Georgetown khi ở Hoa Kỳ. Giáo sư Cao Thị Lễ là em của chị Cao Thị Ba và Cao Thị Dư (Tốt), nhân vật trong bài Cho Cái Này Lấy Lại Cái Kia vì chị giàu có nhưng thèm ăn bì cuốn mà không ăn được vì chứng cao huyết áp.

- Thiếu tá Không Quân Lưu Văn Đức. Anh Đức học trường Không Quân Salon de Provence ở Pháp. Về nước năm 1957 với cấp bậc thiếu uý. Năm 1960 anh được vinh thăng thiếu tá. Anh mất vào cuối năm này. Anh Đức rất thân với anh Denis tức Nguyễn Duy Ninh. Anh Denis đánh đàn và thổi harmonica còn anh Đức thích kéo accordéon. Đại tá Nguyễn Xuân Vinh, tư lịnh Không Quân Việt Nam Cộng Hoà, rất mến khả năng của anh Đức. Ông Vinh làm tư lịnh Không Quân lúc 28 tuổi.

- Ô. Trần Văn Thành, Hội Viên Hội Đồng Kinh Tế Quốc Gia. Ông là một nhà chăn nuôi khét tiếng ở miền Nam sau năm 1954. Ông là thân sinh của ông Trần Quang Minh, thứ trưởng bộ Canh Nông.

- Tiến sĩ Phạm Quốc Kiệt, giáo sư École Normale Supérieure

- Ph. D Phạm Đình Khôi Nguyên (Wellington), giáo sư Harvard, Vanderbilt v. v..


PHÚ LONG

Xã Phú Long giáp ranh với xã Tân Thới, Vĩnh Phú. Đường sá trong xã tương đối nghèo nàn ngoại trừ một phần ngắn của Quốc Lộ 13. Bù lại xã có sông Sài Gòn, phân nửa sông Lái Thiêu (tả ngạn) và nhiều rạch và mương rãnh. Trong xã có nhiều vườn cau, dừa và mía. Điều đáng lưu ý là nông dân Phú Long và Vĩnh Phú không cày bừa bằng trâu, bò mà dùng cuốc xới đất mà thôi.

Phú Long có nhiều trại mộc, trại guốc, trại làm thớt, lò đường. Việc chăn nuôi gà, heo phát triển khi ông Trần Văn Thành từ Châu Đốc về. Vào thập niên 1960 Phú Long có nhà máy sản xuất thức ăn gia súc. Hợp Tác Xã Đồng Tiến ra đời vào thập niên 1970 do sáng kiến của ông Thành. Trong đệ nhị thế chiến Phú Long có nhà ga xe lửa và nhà máy sản xuất nước đá.

Phú Long có chùa Giác Nguyên đối diện với Mộc Tổ Miếu (sau đổi về gần bờ sông Lái Thiêu), Thánh Thất Cao Đài và Mộc Tổ Miếu. Vào thập niên 1960 linh mục Huỳnh Văn Của thành lập Trung Tâm Bác Ái gần truông Mứt Chuối.

Vào cuối thập niên 1950 Phú Long có một rạp hát mới cạnh tranh với rạp hát cũ ở Tân Thới. Rạp hát mới này độc quyền hát phim Ấn Độ phụ đề tiếng Việt nên được khán giả địa phương hưởng ứng nồng nhiệt.

Phú Long là sinh quán của:

- Nghệ nhân lão thành Nguyễn Văn Lựa. Ông chẳng những là nghệ sĩ sử dụng nhuần nhuyễn tất cả các nhạc khí cổ điển Việt Nam từ đàn, kèn, trống mà còn làm các dụng cụ âm nhạc cổ điển nữa. Về già ông sống rất cô đơn nhưng trông ông vui vẻ và khoẻ mạnh mặc dù thính giác không còn bình thường. Ông mất vào đầu thập niên 1990 và được các đệ tử dành cho ông một đám tang linh đình để vinh danh và tưởng nhớ một nghệ nhân lão thành, một vị thầy khả ái và khả kính.

- Ông Nguyễn Hoà Tuồng là một hàng giáo phẩm trong đạo Cao Đài. Ông là thân sinh của ông Nguyễn Hoà Hiệp tức Giang Đông, tổng trưởng bộ Nội Vụ trong chánh phủ Phan Huy Quát trước khi trao quyền cho quân đội (19 - 06 - 1965).

- Đại tá Nguyễn Hoà Phùng là con trưởng của ông Nguyễn Hoà Hiệp. Em của ông là người điều hành trường Đồng Nai ở Chợ Lớn. (Trường Đồng Nai này khác với trường tư thục Đồng Nai trên đường Taberd Nguyễn Du của giáo sư Kiều Công Gia).


VĨNH PHÚ

Vĩnh Phú là xã nằm ở cực nam quận Lái Thiêu. Phía nam của xã giáp với xã Hiệp Bình thuộc quận Thủ Đức, tỉnh Gia Định. Phía tây tựa vào tả ngạn của sông Sài Gòn hướng về An Phú Đông bên hữu ngạn. Đường sá trong xã rất ít.

Giống như Phú Long, Vĩnh Phú có nhiều kinh rạch chằn chịt. Đất đai tương đối màu mỡ vì có đầy đủ nước nhưng nước ngọt không dồi dào. Nông dân trong xã trồng lúa, cau, dừa, mía và rau cải. Vĩnh Phú nổi tiếng về việc sản xuất guốc đắt tiền dành cho phụ nữ. Lò đường Vĩnh Phú được xem là lò đường quan trọng dưới thời đệ nhất Cộng Hoà. Lò đường này không còn nữa khi nhà máy đường Ba Lúa được thành lập.

Xã Vĩnh Phú không đông dân. Chỉ có vài căn nhà gạch nằm dọc theo Quốc Lộ 13.

Vĩnh Phú có một tịnh xá Phật Giáo. Không biết vì sao người ta gọi đó là đạo Bà Trầu. Cách gọi này nghe quen quen nếu chúng ta đến thăm Cù Lao Phố, Biên Hoà.

Ngôi nhà lộng lẫy trong xã là ngôi nhà của nhà bói toán Huỳnh Liên, người Quảng Ngãi từng sống ở Cambodia. Ông cất ngôi nhà này vào đầu thập niên 1970. Sau năm 1975 có tin ông bị kẻ dữ nào đó giết chết.

Anh Đào Văn Nghị, người bạn ấu thời của tôi, rời Tân Thới về sống ở Vĩnh Phú làm ruộng và đào ao nuôi cá trê Phi theo sự khuyến khích của chánh quyền. Cá trê Phi có mặt mày gây hấn như các loại cá trê thường. Cá không có vảy, mình láng màu đen, bụng màu vàng, thân mình có đốm đỏ. Đầu có ria dài. Cá có thể nặng đến 10 ki- lô nghĩa là cho nhiều thịt. Nhưng không thấy ai nuôi cá trê Phi mà khá được vì cá ăn rất mạnh. Chúng háo ăn đến nỗi ăn luôn đồng loại trong hồ. Do đó nuôi hàng ngàn con cá giống, sau một thời gian, chỉ còn vài chục con sống sót. Cá không được người tiêu thụ hưởng ứng vì to lớn và vì màu sắc và tướng mạo trông ghê rợn. Giã từ cá trê Phi và tạm thời không tin câu:

Nhất thả cá,
Nhì gá bạc.


BÌNH NHÂM

Nét nổi bật của xã Bình Nhâm là vườn sầu riêng, măng cụt và chôm chôm và số tín đồ Thiên Chúa Giáo. Các loại trái cây nhiệt đới trồng ở Bình Nhâm gốc ở Penang, Mã Lai, nơi có một số chủng sinh người Việt Nam theo học để trở thành linh mục. Các chủng sinh này đem giống các loại cây ăn trái nhiệt đới về trồng ở Cái Môn, Nhị Bình, Bình Nhâm. Đó là những nơi có nhiều tín đồ Thiên Chúa Giáo và nhiều linh mục ở miền Nam. Giáo đường Bình Nhâm là một trong những giáo đường cổ xưa ở Nam Bộ.

Bình Nhâm tạm chia ra làm hai vùng:

1. Vùng xóm đạo nằm ở phía tây nơi đất đai màu mỡ, có sông Sài Gòn và con rạch rộng lớn chạy ngang qua Quốc Lộ 13. Vùng này có nhiều vườn măng cụt, sầu riêng, chôm chôm. Nhà cửa trong xóm đạo khang trang, đẹp đẽ xây cất theo kiến trúc Pháp. Trên đồi cao có một giáo đường cổ kính và Trường Câm Điếc nổi tiếng khắp miền Nam.

2. Vùng vườn cây ăn trái và đất gò nằm về phía đông giáp với Hưng Định, Bình Hoà. Cư dân vùng này không theo đạo Thiên Chúa. Trong vùng này có một ngôi chùa Phật Giáo và một trường trung học tư thục gần Tịnh Xá Minh Đăng Quang được xây cất vào cuối thập niên 1950.

Đình Bình Nhâm là một ngôi đình cổ xưa không bị chiến tranh tàn phá. Ngôi đình này nằm về hướng tây nam của xã cách ranh Bình Nhâm- Tân Thới bằng một con đường trải đá dẫn đến bờ sông Lái Thiêu. Cạnh đó có một con rạch có một chiếc cầu bắt ngang hướng về xóm đạo. Đó là Cầu Đình và con rạch chảy ra sông Lái Thiêu gọi là Rạch Cầu Đình.

Người Hoa ở Bình Nhâm tập trung ở phía tây nam của xã. Họ là chủ lò gốm, lò ép dầu, công nhân làm việc trong các lò gốm. Có một quán hủ tiếu không có bảng hiệu được người địa phương gọi là hủ tiếu Xuân Hớ. Quán bán một loại mì sợi to như spaghetti nấu với thịt vịt quay. Quán chật hẹp không đến 10m2 nhưng rất đông khách. Dần dần hủ tiếu Xuân Hồ thu hút thực khách từ Sài Gòn hay Bình Dương đến vì hủ tiếu ở đây có hương vị ngon và lạ.

Bình Nhâm là một xã đông dân và trù phú. Xã có nhiều trại mộc, lò gốm, lò ép dầu phộng, vườn cây ăn trái, hãng thạch cao, chăn nuôi heo, gà và lò heo cung cấp thịt cho cư dân trong quận Lái Thiêu. Đời sống cư dân trong xã cao. Nhà cửa đẹp đẽ khang trang. Ngoài xóm đạo có hai ngôi nhà to lớn và nguy nga. Đó là nhà của thầy tám Sanh sơn màu đỏ sậm và nhà của thân sinh của Võ Thành Hạng, phó tỉnh trưởng Bình Long. Trong cuộc Chiến Tranh Việt Nam I, ngôi nhà đỏ của thầy tám Sanh bị trưng dụng làm đồn bót. Khi xảy ra vụ phục kích giết chết ba sĩ quan Pháp gần truông Mứt Chuối, Phú Long, chánh quyền địa phương ra lịnh đốn cây ăn trái sâu vào trong cách Quốc Lộ 300 thước. Từ đó cách Quốc Lộ 300 m không còn thấy bóng tàn cây măng cụt.

Giáo đường Bình Nhâm là nơi các tín đồ Thiên Chúa Giáo cư ngụ ở Bình Nhâm, Tân Thới và Phú Long đi lễ hàng tuần. Bình Nhâm, Nhị Bình và Cái Môn là nơi có tỷ lệ tín đồ và linh mục Thiên Chúa Giáo cao ở Nam Bộ.

Bình Nhâm là sinh quán của:

- Á thánh Gầm. Gia đình Nguyễn Hiệp là thân thuộc của vị Á Thánh này. Nhà văn Phú Đức, đại tá Nguyễn Tri Hanh là rể trong gia đình Nguyễn Hiệp.

- Đại tá Nguyễn Hữu Phước, phó đô trưởng Sài Gòn thời Đệ Nhất Cộng Hoà. Sự vinh thăng của ông hầu như không còn nữa sau năm 1963.

Nói đến Bình Nhâm những người cao niên thường nhắc đến Suối Đờn, ông ba Bình và ông tư Hoà Liềm.

Gia đình tác giả của cái Suối Đờn sản xuất khăn đóng nổi tiếng Khăn Đen Suối Đờn trở thành một xóm nhỏ ở Bà Chiểu đối diện với trường trung học Lê Văn Duyệt khi gia đình ở Bình Nhâm di chuyển về đó trong thời kỳ chiến tranh. Xóm này là nơi cư trú của nhiều người gốc Bình Dương.

- Ông ba Bình là người khá giả trong xóm đạo. Ông có vườn cây ăn trái và nhà cửa khang trang lộng lẫy. Ông nói chuyện rất hấp dẫn. Vì vậy tiệm hớt tóc của ông lúc nào cũng đông khách. Có khi hớt nửa cái đầu ông lại bỏ dở đi sửa xe đạp nhưng thân chủ không phàn nàn chi cả vì trong thời gian chờ đợi, thân chủ ông được nghe ông kể chuyện để được cười thoải mái. Người xưa và ngày êm đềm ấy đâu còn nữa. Nụ cười hồn nhiên của ngày ấy đã tắt lịm để nhường chỗ cho những lo âu sợ sệt trong khói lửa chiến tranh và khi tuổi đời bước vào cảnh hoàng hôn tắt nắng.

- Ông tư Hoà Liềm là thầy bùa theo khuynh hướng Lão Giáo (Taoism: Đạo Giáo). Ông giỏi về gồng nên được các tay anh chị nể nang, bái phục. Ông ghét trẻ nít lai vãng ở các lu cá lia thia của ông. Không biết do đâu ông thích tôi và cho tôi những con cá tuyển của ông. Kỷ niệm vui buồn này ghi khắc trong ký ức tôi về ông và cha tôi. Ông cho tôi cá tuyển. Cha tôi đập bể lu cá tuyển của tôi vì tôi lo cho cá hơn sự học hành. Dù sao tôi vẫn cảm ơn ông thầy bùa khả kính ghét trẻ nít nhưng có cảm tình với tôi và người cha nghiêm khắc không ngừng nghĩ đến tương lai của con mình.


BÌNH HÒA

Bình Hoà giáp ranh với Tân Thới, Thuận Giao, Hưng Định và An Phú (Tuy An Vĩnh Phú- không phải Vĩnh Phú vừa kể). Trước năm 1945 Bình Hoà có nhiều rừng chồi. Phía đông nam của xã có ruộng và suối. Hương lộ nối liền Tân Thới với An Phú tại Ngã Ba Cây Liễu đi ngang xã Bình Hoà. Trong Chiến Tranh Việt Nam II xa lộ Đại Hàn chạy ngang qua xã.

Bình Hòa tương đối thưa dân. Cư dân sống bằng nghề nông, khai thác hầm đất. Trong Chiến Tranh Việt Nam I nhiều cư dân Bình Hoà rời làng ra sống ở Tân Thới hay Bình Nhâm, Hưng Định. Năm 1967 Bình Hoà là nơi tiếp nhận cư dân Bến Súc, Thanh Tuyền (Tam Giác Sắt) đến định cư. YMCM lập văn phòng và một nhà thờ Thiên Chúa Giáo nhỏ được xây lên bên cạnh đình làng.

Bình Hoà là sinh quán của:

- ông Nguyễn Văn Thời, em dị bào của phó tổng thống Nguyễn Ngọc Thơ. Ông Thời là Bộ trưởng Điền Thổ và Cải Cách Điền Địa vào những năm đầu của chánh phủ Ngô Đình Diệm.

- Phạm Văn Tiền, tiểu đoàn trưởng Tiểu Đoàn Trâu Điên Thủy Quân Lục Chiến.

Trang Phạm Đình Lân
art2all.net