|
Việc
chuẩn bị cho đại biểu Cá Lia Thia lên thuyết
trình rất tốn kém và mất nhiều thì giờ. Đội
khuân vác Ngưu tộc phải khiêng lên bục
thuyết trình đại diện Cá Lia Thia, một lão
Cá Xiêm mặc quần áo xanh đỏ sặc sỡ, nằm
trong một bồn nước. Đội âm thanh Hoàng Yến
và Bạch Yến làm việc căng thẳng vì lão Cá
Xiêm nói từ dưới nước vọng lên rất khó nghe.
Chị Vẹt huy động một đoàn nữ thông dịch viên
quốc tế thuộc gia đình Két, Nhồng, Cưỡng,
Sáo để thông dịch nội dung bài thuyết trình
của lão Cá Xiêm ra Thử ngữ, Trư ngữ, Hầu ngữ,
Hổ ngữ, Báo ngữ, Sư Tử ngữ, Tê Giác ngữ, Hà
Mã ngữ, Tượng ngữ, Mã ngữ, Ngạc ngữ, Xà ngữ
v. v.
Dưới hội trường một đại diện Điểu tộc có vẻ bực dọc. Ông ta lầm bầm trong
miệng: "Thằng này nhỏ mà lớn lối đáng ghét."
Đại biểu Cá Lia Thia yêu cầu giàn nhạc Ve và
Dế tạm ngừng hoạt động để ban nhạc Betta hoà
tấu bản Sông Nước Mekong và Dòng Menam Mến
Yêu.
Giàn nhạc Betta vừa chấm dứt bản Dòng Menam
Mến Yêu thì lão Cá Xiêm từ dưới đáy hồ cất
tiếng đọc bài tham luận về tộc Betta của ông
ta.
Người Việt Nam gọi chúng tôi là Cá Lia Thia.
Cũng có người gọi là Cá Thia Thia. Chúng tôi
là Ngư Võ Sĩ mặc võ y xanh, đỏ, vàng sặc sỡ.
Chúng tôi sống khắp các vùng sông nước có
khí hậu nhiệt đới, bán nhiệt đới hay khí hậu
đại dương. Chúng tôi sống dưới các ruộng lúa,
ở những vùng nước chảy chậm hay những ao hồ
không thông thương với sông hay suối. Cá Lia
Thia được xem là Cá hiếu chiến được nuôi
dưỡng để đá độ. Theo cách gọi tên của Việt
Nam ta có ba loại Cá mang tên Cá Lia Thia:
1. Cá Lia Thia Ta tức Cá Lia Thia bắt trong nước. " Ta" ở đây là
" nước ta" tức nước Việt Nam. Thường thường Cá sống dưới ruộng hay ở
những vùng nước phèn. Cá Lia Thia ta nhỏ
con; mặc áo quần màu vàng; hai vi màu đỏ
thắm; kỳ và đuôi màu xanh và đỏ. Vì Cá màu
vàng nên người ta còn gọi là Cá da Bò. Kinh
nghiệm của người đá Cá cho thấy Cá da Bò
không phải là những Ngư Võ Sĩ danh tiếng.
Điều kiện sống của các anh ấy nghèo nàn. Môi
trường sống không đòi hỏi sự phấn đấu tích
cực.
|
,.
 |
 |
2. Cá Lia Thia Tàu thực tế không đúng nghĩa là Cá Lia Thia. Đó là các anh
chị Cá mặt to, bụng bự, đuôi dài và rộng.
Các anh chị này chậm chạp và hiền hoà không
thích gây sự với ai cả. Các anh chị Lia Thia
Tàu này được xem như gốc ở bên Tàu. Anh chị
ăn mạnh lắm. Thân hình nặng nề và di chuyển
chậm chạp. Quần áo của anh chị mặc rất đẹp.
Khi thì quần áo vàng. Khi thi đỏ- trắng. Lúc
thì đen- trắng. Quần áo màu nào trông cũng
đẹp mắt. Nhiều người không chịu gọi các anh
chị ấy là Cá Lia Thia Tàu vì họ không thuộc
giai cấp Ngư Võ Sĩ. Có người chỉ gọi các anh
chị ấy là Cá Tàu không biết có phải quê quán
bên Tàu hay không, chỉ biết rằng các anh chị
ấy nằm trong chai lọ trong các tiệm bán hồ
cá, rong biển và Cá cảnh của người Tàu. Các
anh chị ấy thường sống chung hồ với các anh
chị Cá màu khác như thường thấy trong các hồ
Cá cảnh ở Hong Kong. Người Anh gọi các anh
chị mắt lồi, bụng bự và áo quần luộm thuộm
này là Goldfish
(Carassius auratus; g. d: Cyprinidae).
Người Việt Nam thường chế nhạo những người
lười không ra lười, hăng say không ra hăng
say; nhút nhát không ra nhút nhát; can đảm
không ra can đảm; dấn thân không ra dấn thân
mà tháo chạy không ra tháo chạy là những
người lơ lửng con Cá vàng.
3. Cá Phượng là Cá Lia Thia ăn mặc rất đẹp. Áo quần sặc sỡ và rộng thùng
thình. Kỳ, vi, đuôi dài màu đỏ rực. Cá
Phượng thuộc giai cấp Ngư Võ Sĩ nhưng không
được loài người dùng trong các cuộc đấu vì
cách ăn mặc rườm rà và luộm thuộm của các
anh ấy.
|
 |
 |
4. Cá Xiêm là loài Cá đá to lớn gốc ở Xiêm. Người Việt Nam gọi là Cá Xiêm
vì nguồn gốc Xiêm La của nó. Người Anh cũng
gọi tương tự Siamese fighting fish (
Cá đá Xiêm La hay Cá Lia Thia Xiêm). Cá Xiêm
được tìm thấy nhiều từ tỉnh cực bắc Thái Lan
như Chiang Rai xuống tỉnh Phang Nga ở phía
Tây Nam hướng về Mã Lai. Các nhà động vật
học Tây Phương ban cho dòng họ Cá Xiêm tên
khoa học Betta splendens (tên cũ
Micracanthus marchei) thuộc gia đình
Osphronemidae.
Tên gọi thông thường là:
| Anh |
Thái Lan |
Việt Nam |
|
Siamese fighting fish |
Ikan beta |
Cá Xiêm |
|
Betta fish |
Pla-kad |
|
Loài người cho rằng dòng Betta chúng tôi rất
hung dữ. Họ liệt chúng tôi vào động vật ăn
thịt sống và đẻ trứng. Thức ăn được ưa thích
của chúng tôi phải có chất thịt và tròng đỏ
hột gà. Chúng tôi ăn trùn huyết, lăn quăn,
rong, rễ lục bình, rễ bèo. Loài người chê
chúng tôi vì ăn thịt cả con cái mình! Họ
cũng chê chúng tôi vì cảnh:
Cá lớn nuốt cá bé.
Trong trạng thái hoang dã chúng tôi bị các
Cá lớn khủng bố. Chim muông, Chồn Cáo, Mèo
không ngừng đe doạ. Khi bị loài người bắt
đem về nhà họ nhốt chúng tôi trong một cái
chai cắt ở cổ chai hay trong một cái khạp,
cái lu nhỏ đầy thức ăn như rong, bèo và lục
bình. Mỗi khi thay nước người ta dùng một
cây vợt làm bằng vải hay vải mùng vớt chúng
tôi ra một cái chậu đầy nước nơi chúng tôi
tạm nghỉ vài tiếng đồng hồ trước khi trở về
nơi cư trú cũ.
Tuổi thọ trung bình của Cá Lia Thia chúng
tôi xê dịch từ 02 đến 03 tuổi. Tuổi thọ tối
đa là 05 tuổi. Trong trường hợp phải ra đấu
trường tuổi thọ không thể đoán trước được.
Cá Lia Thia chúng tôi là động vật đẻ trứng.
Cá được 03, 04 tháng tuổi thì bắt đầu có
người yêu. Người ta lựa một Cá Lia Thia nam
khoẻ mạnh để giao tình với một Cá Lia Thia
nữ cũng được tuyển giống kỹ lưỡng. Cá Lia
Thia nam và nữ phân biệt qua:
- chiều dài: nam thường dài từ 05 - 07 cm (tuỳ
theo giống Cá) và nữ dài lối 04 - 05 cm
- màu quần áo Cá Lia Thia nam sặc sỡ và đậm
hơn quần áo của các chị. Quần áo Cá ta màu
vàng da Bò. Quần áo Cá Phượng rộng và dài,
màu đỏ- tím. Quần áo Cá Xiêm màu xanh lá cây
hay xanh dương sẫm. Vi màu đỏ; kỳ màu xanh-
đỏ.
- kỳ, vi và đuôi của Cá Lia Thia nam dài và
màu sắc đậm hơn kỳ, vi và đuôi của Cá Lia
Thia nữ.
- Cá Lia Thia nữ không đấu đá. Nhận xét này
có thể sai đối với Cá Xiêm nữ.
Cá Xiêm nam vừa hiếu chiến vừa hung bạo
trong ngày hợp hôn. Chính các anh phải làm ổ
trên mặt nước bằng bọt nước nhỏ trắng tinh (bubble
nest). Các chị Cá có vẻ thẹn thùng và lo
sợ trong cuộc gặp gỡ với kẻ khác phái xa lạ
này. Các chị bỏ chạy quanh ổ. Các anh Cá
Xiêm đuổi theo và có khi hành hung các chị
đến nỗi sau cuộc ái ân vi, vảy của các chị
bị trầy trụa. Khi các chị ngừng chạy và đầu
chúc xuống đáy hồ, một dấu hiệu chấp nhận
tình yêu, cuộc ái ân bắt đầu. Trong lúc giao
tình trứng rụng. Các anh phải dùng miệng đớp
trứng không cho trứng chìm xuống đáy lu hay
hũ. Xong trứng được lên ổ. Cuộc ái ân có thể
kéo dài hàng giờ. Sau đó các anh Cá Lia Thia
cha đuổi các Cá mẹ tránh xa ổ. Nếu không Cá
mẹ sẽ ăn hết trứng! Tình mẫu tử của Ngư tộc
kém lắm thưa quí vị. Từ giờ phút này Cá cha
săn sóc trứng trong ổ. Khoảng 36 - 48 tiếng
đồng hồ sau trứng nở ra những ấu nhi nhỏ như
cọng chân nhang và không có màu sắc rõ rệt.
Suốt thời gian chăm sóc trứng, Cá cha nhịn
đói. Sau khi trứng nở người ta vớt Cá cha ra.
Nếu không lại xảy ra tình trạng Cá cha ăn Cá
con. Mỗi chị Cá Lia Thia sinh lối 100 - 150
trứng. Khoảng 100 ngày sau khi nở, Cá con
trưởng thành và có hình hài và màu sắc như
cha mẹ của họ. Cá Lia Thia nam bắt đầu đấu
đá nhau trong lu.
Cá đá được chăm sóc sức khoẻ và được bảo vệ
an ninh chặt chẽ vì bọn Bích Hổ hay dùng
đuôi để câu Cá để ăn. Cá đá hiếu chiến cắn
đuôi và bị giựt lên khỏi mặt nước trong chai
để làm mồi cho Bích Hổ tức bọn Thằn Lằn
trong nhà của loài người. Loài người nuôi Cá
đá trong một cái chai rộng rãi đặt ở nơi
không chói ánh sáng mặt trời. Họ dùng một
tấm giấy cứng không cho các Cá đá gặp mặt
nhau để đá bóng vào chai làm tà mỏ. Họ cho
Cá đá ăn thức ăn bổ dưỡng để Cá khoẻ mạnh
nhưng không cho béo phì để trở nên chậm chạp
khi đấu đá. Thức ăn bổ dưỡng gồm tròng đỏ
hột Gà, trùn huyết, lăn quăn, ấu trùng của
gia đình nhà Muỗi. Trong nước mưa có trứng
Muỗi nở ra lăn quăn làm thức ăn cho Cá Lia
Thia. Người ta cũng dùng xác mía cho vào lu
nước để Muỗi sinh trứng hầu có lăn quăn. Cá
Xiêm là võ sĩ nhà nghề nặng cân. Để bảo tồn
sức khoẻ, loài người cô lập các anh Cá Xiêm
không cho thấy mặt người đẹp Betta.
Đá cá là một thú giải trí và cờ bạc được tìm
thấy ở các quốc gia Á-Phi và Châu Mỹ La Tinh.
Nó cũng được tìm thấy ở các thành phố lớn ở
Hoa Kỳ như Atlanta, Los Angeles, New York
nơi có cộng đồng người Á Châu hay Hispanic.
Ở Hoa Kỳ, Chile, đá Cá được xem là bất hợp
pháp. Nơi đá Cá rất ồn ào. Đá Cá trở thành
môn cờ bạc vì người ta cá độ Cá thắng và Cá
bại. Dù luật pháp ngăn cấm, trên thực tế đá
Cá vẫn thịnh hành ở vài quốc gia Á Châu và
Châu Mỹ La Tình.
Cá Xiêm rất gan dạ. Một trận đá Cá Xiêm có
thể kéo dài vài tiếng đồng hồ. Cá ăn vi, vảy
của nhau trong lúc đấu đá. Có khi cả hai đối
thủ đều mù loà, tà mỏ nhưng hai đối thủ vẫn
đâu mỏ vào nhau cố buộc đối phương phải đầu
hàng bằng cách bỏ chạy.
Đá Cá Xiêm có vài bất tiện đối với người
nuôi và đá cá. Vì:
a. mất nhiều thì giờ
b. sau trận đấu Cá thắng và Cá bại đều tàn
tật
Vì những bất tiện này người ta thích đá Cá
ta hơn là đá Cá Xiêm. Để có Cá ta mạnh khoẻ
và to lớn người ta tìm cách lai giống Cá ta
với Cá Xiêm.
Đá Cá, đá Gà, đá Dế là thú vui của các dân
tộc Á Châu và Châu Mỹ La Tinh. Cá Xiêm, Gà
Nòi, Gà Tre, Gà Cồ, Dế Than, Dế Lửa, Dế Út
Tiêu đều là những động vật bé nhỏ nhưng hiếu
chiến và hiếu thắng. Cá, Gà, Dế thắng trận
nào cũng ăn thịt hay uống máu đồng loại của
mình. Đôi khi đồng loại ấy cùng chung huyết
thống với họ nghĩa là cùng cha, cùng mẹ và
cùng ổ, cùng bầy, cùng đàn.
Thưa quí vị, loài người thâm hiểm lắm. Họ
cho Cá Xiêm vài con lăn quăn hay trùn huyết
để bắt các anh ấy đấm đá đến trầy vi, tróc
vảy, mù mắt, tà mỏ. Kẻ thắng, kẻ thua đều
không còn giá trị lợi dụng. Thế là họ liệng
dòng họ Betta ra ngoài để nuôi gà. Cho Gà ăn
xong họ gây ra cảnh:
Gà nhà bôi mặt đá nhau
Trong cộng đồng Kê tộc.
Loài người bắt Điểu tộc nhốt trong lồng, bỏ
Ngư tộc trong chậu. Cái lồng là ngục thất
của Chim và cái chậu là khám đường của Cá.
Họ thừa biết như vậy. Họ vẫn hô hào Tự Do
khi nói:
Cá chậu, chim lồng.
Nhưng họ vẫn muốn có nhiều ngục thất để giam
cầm muôn loài động vật chúng ta. Đó là sự
ích kỷ và mâu thuẫn của loài người. Họ muốn
được TỰ DO nhưng họ lại thích giam cầm người
khác.
(Dưới hội trường có tiếng vỗ tay vang dội. Sư Tử, Cọp Rằn, Beo, Gấu và Mãng
Xà lạnh lùng nhìn lão Cá Xiêm. Lão Cá Xiêm
sửa lại cặp cà vạt đỏ và cặp kiếng đặc biệt
dành cho Ngư tộc rồi tiếp tục đọc tham luận).
Thưa quí vị, chúng tôi quá nhỏ bé để đại
diện cho Ngư tộc trên diễn đàn này. Chúng
tôi xin mạn phép nói sơ qua tội ác và sự
kiêu ngạo của loài người trong việc tàn sát
Ngư tộc. Các anh Cá lớn ngoài biển khơi bị
loài người bắn giết máu nhuộm đỏ cả đại
dương. Thịt các anh ấy được bán để nhà hàng
làm món steak. Các loại Cá nhỏ thì làm mắm
nêm, mắm bù- hóc hay làm nước mắm. Họ dãy
dụa và chết rã rục dưới ánh nắng thiêu đốt
của mặt trời miền nhiệt đới và dưới độ mặn
kinh hoàng của những lớp muối dày đặc. Ngư
tộc nuôi loài người nhưng loài người không
ngừng chê bai, khinh miệt đại gia đình Ngư
tộc với những câu chua chát như:
Cá lớn nuốt cá bé
Cá không ăn muối cá ươn.
Cá luỵ vì mồi.
Cá mè một lứa
Cá nằm trên thớt
Cả sảy là cá lớn
Cá mè đè cá chép.
Cá đối bằng đầu.
Cá thối rắn xương.
Quí vị đừng vội phản ứng trước những lời lẽ
khinh miệt của loài người đối với cộng đồng
động vật chúng ta. Thực sự những lời nói ấy
phản ánh trọn vẹn những gì mà loài người đã
làm trong cộng đồng của họ. Họ há không gọi
những người đại tham nhũng của họ là Cá Mập?
Xã hội loài người là xã hội có tổ chức nhưng
có phải đó là xã hội hoàn bích không? Chuyện
ấy họ rõ hơn chúng ta.
Dù sao loài người cũng có trí khôn khi họ
dùng hình ảnh của Ngư tộc để tạo sức mạnh,
sự khôn ngoan và hạnh phúc cho mình với
những câu:
Cá mạnh vì nước.
Cá cả ở vực sâu.
Cá nước sum vầy.
Cá nước duyên ưa.
Riêng về tộc Betta chúng tôi ca dao Việt Nam
có câu:
Chim quyên ăn trái nhãn lồng,
Lia thia quen chậu, vợ chồng quen hơi.
Tuổi thọ trung bình của Cá Lia Thia chúng
tôi xê dịch từ 02 đến 03 tuổi. Ngay khi được
04 tháng tuổi chúng tôi đã được huấn luyện
Ngư võ thuật. Không biết tiền căn nghiệp
chướng của dòng tộc Betta như thế nào mà
phải đấm đá nhau vô tận. Tuổi già không yên
thân. Áo quần rách nát, mình đầy vết thẹo,
vi vảy trầy trụa, thân hình đầy ghẻ lở. Mỏ
bị tà đau nhức đến nỗi gặp lăn quăn cũng
không còn muốn ăn. Ở tuổi yêu nữ phái Betta
thì bị cô lập để lo luyện tập cách cắn xé
độc hiểm. Miệng không phải để ăn mà để cắn
xé những võ sĩ dòng Betta. Bây giờ miệng
dùng để ăn thì lại ăn không được. Lửa tình
nguội lạnh thì bị loài người cưỡng bách
chung sống với nhiều goá phụ dòng Betta để
truyền tử lưu tôn tông tộc Betta. Đời là thế!
thưa quí vị.
Trưởng lão Cá Xiêm Chiang Rai, Tiêm La Hộc.
PHẠM ĐÌNH LÂN, F.A.B.I.
--------------------------------------------
Hình ảnh trong bài a2a trích từ internet
Trang Phạm Đình Lân
art2all.net
|
