Photo by John Wiesenfeld on Unsplash
Tôi đă chia sẻ câu chuyện nhập cư của gia đ́nh tôi nhiều lần rồi. Ba tôi thường là nhân vật chính của một câu chuyện mạo hiểm, liều mạng để đảm bảo tương lai xán lạn cho con ḿnh ở Mỹ và hiếm khi đề cập đến mẹ tôi. Sức mạnh và sự tháo vát của mẹ tôi đă gây ấn tượng và định h́nh tôi. Câu chuyện đời tôi không hoàn chỉnh nếu không có phần của mẹ tôi. Giờ tôi xin kể lại phần hy sinh của mẹ tôi.
Sinh ra trong chiến tranh Việt Nam, mẹ tôi được đặt tên là Lan. Có lẽ phụ thân bà đă hy vọng rằng, giống như một cây lan, bà sẽ được mạnh mẽ và xinh đẹp bất chấp sự khắc nghiệt của đời. Bà không làm thẹn cái tên phụ thân đă đặt cho.
Chưa bao giờ bà phải quyết định một sự khó khăn như khi ở tuổi 33. Chồng bà đă quyết định rằng cách duy nhất để gia đ́nh có cuộc sống tốt hơn là ông ấy phải trốn khỏi Việt Nam. Bà cần quyết định có nên để đứa con trai đầu ḷng yêu quư của ḿnh đi cùng chồng hay không. Cuộc hành tŕnh sẽ nguy hiểm; thập tử nhất sinh. Sự vướng víu của đứa con trai có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của cả hai. Tuy nhiên, nếu nó ở lại, nó sẽ buộc đi nghĩa vụ quân sự. Làm con cháu Việt Nam Cộng Ḥa trong quân đội cộng sản cũng chẳng an toàn. Ngoài ra, nếu không có sự hỗ trợ của chồng, làm sao bà có thể kiếm kế sinh nhai cho cả ba đứa con? Có lẽ cái chết trên biển cả c̣n hơn sự khó khăn của nạn đói và hiểm họa của quân sự. Bà do dự vài tuần và rốt cuộc chấp nhận để con trai ḿnh đi vượt biên. Bà không ngừng phân vân về sự chọn lựa của ḿnh và nó tiếp tục dằn vặt bà cho mấy năm sau.
Sau vài tháng lo âu, mẹ tôi nhận được tin mừng: chồng và con trai đă an toàn đặt chân đến một trại tị nạn. Trước đó, từ khi chồng và con trai bà trốn đi, bà phải t́m đủ mọi cách để che dấu sự vắng mặt của họ. Vào thời điểm đó, việc đi lại trong nước bị hạn chế nên khó giải thích v́ sao họ không ở nhà. Nếu công an biết được th́ việc trốn tránh của chồng con sẽ khó hơn. Nếu bị bắt, họ sẽ bị trừng phạt và thu hồi hộ khẩu. Bà luôn sợ bị bắt, thẩm vấn, tống tiền, và trừng phạt v́ chồng con đă vượt biên. May sao, trước khi công an thẩm vấn, bà đă bị đứa con gái luật sư tương lai thẩm vấn trước. Cô bé 4 tuổi ấy không chấp nhận được những chuyện viển vông, xé ruột của bà về sự mất tích của ba và anh trai nó. Cuối cùng, bà quyết định giao phó sự thật cho một đứa trẻ mẫu giáo. Trẻ em ngây thơ thường chỉ được nghe mẹ kể những câu chuyện cổ tích. Nhưng bà đă phải kể cho con gái ḿnh về những sự bất công và khủng khiếp của chiến tranh. Bà đă truyền cho con gái sự táo bạo để bác bỏ hiện trạng và một ư chí kiên cường để chiến đấu cho một cuộc sống tốt đẹp hơn. Quan trọng nhất, bà đă dạy cho con gái ḿnh cách giữ bí mật, một kỹ năng quan trọng nhất trong sự nghiệp tương lai của con gái ḿnh.
Y như một cây lan, mẹ tôi sinh trưởng mạnh mẽ trong sự khó khăn, nhọc nhằn. Tuy không có chồng bên cạnh, bà đă nỗ lực để nuôi dưỡng và giáo dục hai cô con gái của ḿnh. Bà làm đủ mọi thứ để t́m kế sinh nhai. Ban ngày bà đi bán ở vỉa hè, từ da ua tới bánh ḿ, không món ǵ bà không bán qua. Đêm tới th́ bà lại đan áo len để kiếm thêm nguồn thu nhập. Sau khi chồng bà định cư ở Mỹ và gửi về nhà một số tiền, bà lấy tiền để mua một cái máy đan cùng với mở một quầy bán tạp hoá ở chợ. Sự tháo vát của bà đă che chở cho hai cô con gái khỏi những sự khó khăn mà bà đă phải chịu đựng khi c̣n bé.
Sau sáu năm dài xa cách và những đêm khuya trằn trọc, cả gia đ́nh bà được đoàn tụ ở Mỹ. Dù vợ chồng con cái được đoàn tụ, nhưng bao nhiêu người thân yêu khác của bà vẫn c̣n ở lại Việt Nam. Khi bà rời khỏi quê hương, bà đă để lại một phần của chính ḿnh - ngôn ngữ, thành tích, và lai lịch. Ở tuổi 40, bà phải bắt đầu lại từ đầu. Để thực hiện giấc mơ Mỹ và đảm bảo tương lai của con ḿnh, bà nghiền công việc. Bà vừa làm việc nhiều và có nhiều việc làm. Khi dành dụm đủ tiền, bà mua một tiệm giặt quần áo, rồi sau đó, mở một nhà hàng Việt Nam. Tinh thần kinh doanh của bà đă khơi gợi ư chí của con ḿnh để vươn qua những thách thức của cuộc sống.
Hiển nhiên, con của bà có được cơ hội trên đất Mỹ là v́ ba chúng nó liều mạng để đưa chúng đến đây. Nhưng nhờ vào gương mẫu kiên cường và quyết tâm của bà, bà đă dạy cho con cách nắm bắt những cơ hội đó. Sự thành công của mấy đứa con là những nụ hoa lan rực rỡ nhất của bà.
Tôi tự hào là con gái của một cây lan. Mẹ tôi xinh đẹp và mạnh mẽ.
Photo by John Wiesenfeld on Unsplash
My Orchid
-
By Vi Duong
I have shared my family’s immigrant story many times. The story always features my dad risking his life to guarantee a bright future for his kids in America and rarely mentions my mom. My mom’s awe-inspiring strength and resourcefulness shaped me. My immigrant story is not complete without her part in it.
Born into the Vietnam War, my mom was given the name Orchid. Perhaps her father had hoped that, like an orchid, she would be strong and beautiful despite her inhospitable surroundings. She has lived up to the name her father gave her.
At 33, my mom had to make the most harrowing decision of her life. Her husband had decided that the only way for them to have a better life was for him to escape Vietnam. She needed to decide whether to let her beloved first-born teenage son go with him. The journey would be treacherous; the chance of death was high. Her son could slow her husband down, further risking both their lives. Yet, if he were to stay home, he would be conscripted into the Communist military. This was equally dangerous for children of those on the losing side of the War. In addition, without her husband's support, how could she obtain enough food to feed the remaining members of the family? Perhaps death at sea would be more pleasant than the hardship of famine and the hazard of conscription. After weeks of indecision, she let her son go only to spend years wondering if that was the right choice.
It would be several worrisome months before my mom got wind of her husband and son’s safe arrival at a refugee camp. Meanwhile, once her husband and son had left, my mom faced the unimaginable task of diffusing suspicion of their absence. At that time, travel was restricted, so there were not many plausibly legal explanations for why someone would not be home. Public knowledge of her husband's and son's absence would jeopardize their chance of escape. If caught, they would be severely punished and have their household registration revoked. My mom was in constant fear of getting arrested, questioned, extorted, and punished for her husband’s illegal attempt to leave Vietnam. Before my mom was questioned by the local police, however, she was cross-examined by her future-lawyer daughter. The pesky little four-year-old would not accept her mother’s heart-breaking lies about the departure of her father and brother. In the end, my mother took the biggest risk of all; she entrusted a preschooler with the truth. As much as she would prefer to entertain an innocent child with fairy tales, she told her daughter about the horrors of war and injustice. She instilled in her daughter the audacity to reject the status quo and the will to fight for their dream of a better life. Most importantly, she taught her daughter to keep confidence, a skill that would become most crucial in her daughter’s future career.
Just like an orchid whose name she shares, my mother thrived under hardship. She would spend the next six years as a single mother doing whatever she could to feed and educate her daughters. Working as a street vendor by day and producer by night, she sold whatever she could make--from homemade yogurt to handknit sweaters. After her husband settled in America and sent home some money, she invested the money to buy a knitting machine and opened a small convenience shop. Her resourcefulness shielded her daughters from the hardships she endured.
After six long years of separation and countless sleepless nights, my mom reunited with her beloved husband and son in America. Her immediate family was whole again, but she found herself still separated from her loved ones who could not leave Vietnam. When she left home, she left behind pieces of herself -- her language, her achievements, and her identity. At 40, her life began all over again. Actualizing their American Dream, she worked long hours and multiple jobs simultaneously to ensure her children’s future success. As soon as she saved up enough money, she opened a dry cleaning shop and a Vietnamese restaurant. Her entrepreneurial spirit inspired her children to embrace the challenges of life.
Without a doubt, her children would not have had the opportunities America has afforded them had their father not risked his life to bring them here. However, it was her exemplary demonstration of resilience and determination that taught them to seize those opportunities. Their successes are her blossoms.
I am grateful and proud to be a daughter of an orchid. My mom is strong and beautiful”
|
