|
Chuyện t́nh sau ngôi mộ cổ của con trai người 'giàu nhất trời Nam'
9 giờ sáng, nhà thờ Hạnh
Thông Tây trên đường Quang
Trung (Phường 11, G̣ Vấp,
TP.HCM) vắng vẻ. Bên trong
thánh đường, một vài người
thợ sửa sang lại những chỗ
hư hỏng. Một vị nữ tu quét
dọn bụi trên bàn thờ. Lác
đác vài tín đồ vào cầu
nguyện...
Hai pho tượng, vợ trước mộ
chồng và chồng trước mộ vợ Hai bên hông thánh đường nhà
thờ Hạnh Thông Tây nổi bật
lên trước mắt mọi người
những pho tượng đầy giá trị
nghệ thuật và vô cùng sống
động. Từ ngoài vào, phía bên trái
là bức tượng người phụ nữ
quỳ trên gối, hai tay cầm 2
bó hoa huệ ôm choàng lấy tấm
bia mộ. Đầu bà để trần, tóc
búi cao, đầu hơi chếch hướng
vào ngôi mộ phía sau. Chiếc áo dài trên người bà
b́nh dị. Trên cổ bà đeo sợi
dây chuyền có mặt ngọc, dưới
chân mang dép mũi hài...
Th́ thầm bên vợ.
Tượng trông như người thật
khiến tôi ngẩn ngơ. "Anh có
biết pho tượng này là ai
không?". Tôi quay người nh́n
lại, đó là một cụ già.
Cụ cho biết, người phụ nữ ôm
tấm bia là bà Trần Thị Thơ.
Bà Thơ là vợ ông Lê Phát An
- người nằm trong ngôi mộ
phía sau. Từ đây nh́n thẳng
sang phía đối diện, một
người đàn ông đầu đội khăn
đóng, mặc áo dài quỳ trên
gối.
Trước gối quỳ có đặt bó hoa.
Ông có ria mép và đôi mày
rậm. Hai bàn tay ông không
chấp lại mà lại đan vào
nhau. Nét mặt ông thành
kính, đôi mắt nh́n vào tấm
bia như muốn th́ thầm tṛ
chuyện.
Người đàn ông ấy là ông Lê
Phát An và người trong nấm
mộ chính là vợ ông, bà Trần
Thị Thơ. Cả hai pho tượng
đều được làm bằng đá cẩm
thạch trắng và mộ bằng đá
hoa cương.
Tác giả của 2 ngôi mộ và 2
pho tượng này là hai nhà
kiến trúc và điêu khắc nổi
tiếng người Pháp là
A.Contenay và Paul Ducuing.
Hai ông đă thể hiện đầy đủ
nét đặc trưng miền Nam qua
chân dung của ông bà Lê Phát An.
Âu yếm bên mộ
chồng.
Hai pho tượng, vợ trước mộ
chồng và chồng trước mộ vợ
đă nói lên t́nh cảm của 2
người lúc sinh thời. Trước
mộ ông Lê Phát An có tượng
bà mặc áo dài quỳ gối dâng
bó hoa và cầu nguyện cho
ông. Bên
mộ bà Trần Thị Thơ th́ có
tượng của ông mặc áo dài quỳ
phục dâng bó hoa và cầu
nguyện cho bà.
Với nét tạc tượng điêu
luyện, hai pho tượng nh́n
vào rất sống động và toát
lên được những t́nh cảm mà
người thực hiện muốn phục
dựng. Qua những ḍng chữ
khắc trên bia mộ chúng ta có
thể nhẩm tính ra ông hơn bà
4 tuổi nhưng lại mất sau bà
đến 14 năm.
Gả cháu gái cho vua
Sinh ra trong gia đ́nh giàu
có nhất Đông Dương, ông Lê
Phát An (1868-1946) là một
phú hộ nổi tiếng thập niên
1930-1940 ở miền Nam. Cha
ông là Lê
Phát Đạt, c̣n gọi
là Huyện Sĩ, là người đứng
đầu của 4 người giàu nhất
trong câu "Nhất Sĩ, Nh́
Phương, Tam Xường, Tứ
Bưởi".
Ông Huyện Sĩ có cách giáo
dục con cái rất nghiêm.
Những người con của ông dù
trai hay gái đều là những
người thông minh, hiểu biết
và biết phát huy tiềm lực
kinh tế của gia đ́nh.
Nhà thờ Hạnh
Thông Tây, G̣
Vấp.
Ông Lê Phát An từng được gia
đ́nh cho du học bên Pháp.
Sau khi về nước, ông đă cùng
vợ chồng người em là Lê Thị
Bính lên Đà Lạt mở đồn điền
trồng trà và cà phê. Người
em này có một cô con gái vừa
xinh đẹp vừa giỏi giang.
Theo nhiều tài liệu c̣n ghi
lại, trong thời gian ở Đà
Lạt, ông nhận được giấy mời
của Đốc lư thành phố Đà Lạt
là ông Darle. Darle
mời ông An và cô cháu gái
xinh đẹp đến dự dạ tiệc ở
khách sạn Palace. Đặc biệt
trong buổi dạ tiệc này có
vua Bảo Đại tham dự.
Cháu gái ông - Nguyễn Hữu
Thị Lan - không muốn dự
nhưng được ông thuyết phục
cũng đă miễn cưỡng đồng ư
đến. Cô trang điểm nhẹ và
mặc chiếc áo b́nh thường
bằng lụa đen đến dự tiệc.
Nhờ được học qua các lễ
nghi, cô Lan đă đến trước
mặt hoàng thượng và hành lễ.
Vua chào lại. Cũng vừa lúc
ấy điệu nhạc tango vang lên.
Vua mời cô cùng nhảy. Mối
quan hệ bắt đầu nẩy nở từ đó
cho đến năm 1934, Nguyễn Hữu
Thị Lan trở thành Hoàng hậu Nam Phương.
Ngày cưới - cậu của hoàng
hậu - ông An đă gởi đến cháu
món quà mừng một triệu đồng
bạc Đông Dương. Số tiền này
tương đương với 20.000 lượng
vàng.
Sau đó, Vua Bảo Đại đă phong
tước An Định Vương cho ông
Lê Phát An, tước hiệu cao
quư nhất của triều đ́nh và
chỉ phong cho một người duy
nhất ở miền Nam thuộc hàng
dân dă.
Tuy có tước hiệu của triều
đ́nh nhưng ông An vẫn là một
điền chủ. Ông được cha giao
cho cai quản một khu đất
rộng lớn ngày nay thuộc quận
G̣ Vấp, TP.HCM.
Nhờ biết làm ăn, ông đă đưa
vùng đất này phát triển đến
mức cực thịnh. Những việc
làm của ông luôn được người
dân đồng t́nh và ủng hộ. V́
là người có tước hiệu cao
nhất trong triều đ́nh, ông
gặp nhiều thuận lợi trong
việc thực hiện các chính
sách đổi mới nhằm đưa mức
sống của người dân lên cao.
Năm 1921, ông bỏ tiền ra
thuê nhà thầu Baader và nhà
thầu Lamorte xây dựng nhà
thờ Hạnh Thông Tây trong 3
năm mới hoàn thành. Ngày
18/1/1932 bà Trần Thị Thơ
mất. 14
năm sau, ngày 17/9/1946, ông
Lê Phát An qua đời.
Để ghi lại công ơn của đôi
vợ chồng trong việc xây dựng
ngôi nhà thờ, ông bà được an
táng ngay bên trong thánh
đường với những pho tượng
tuyệt đẹp...
Sưu Tầm |
