Lời Cảm Ơn Không Muộn Cũng Không Thừa
                                                            - Vương An Phát
 
Lời Nói Đầu:

           Vào đầu tháng 7 mỗi năm, khi khắp nước Mỹ dân chúng đang nhiệt liệt chào mừng Ngày Lễ Độc Lập (Independence Day), Hội Cựu Học Sinh Trường Trung Học Đa Minh Sông Mao (Hải Ngoại) cũng tưng bừng tổ chức một buổi họp mặt hàng năm cho các thầy trò Đa Minh, gia quyến và thân hữu tại thành phố nắng ấm Los Angeles, California. Tháng 7 năm nay, buổi họp mặt còn mang thêm một ý nghĩa đặc biệt nữa, đó là một ngày lịch sử đáng ghi nhớ, đánh dấu 50 năm ngày thành lập Trường Trung Học Đa Minh, Sông Mao. Những cánh chim lìa đàn, hiện đang miệt mài tung bay trên khắp các phương trời của năm châu bốn bể, cùng những người đã từng chắp cánh cho đàn chim non năm xưa, đã không quản đường sá xa xôi, một lần nữa, tề tựu nhau tại thành phố thân quen Los Angeles, bên cạnh sự họp mặt, hàn huyên thường lệ như mọi năm, còn hân hoan kỷ niệm ngày thành lập Trường ở thị trấn Sông Mao, cách đây nửa thế kỷ về trước.

           Chiều ngày thứ Bảy, 3/7/2010, tuy thành phố Los Angeles còn trong mùa hè nóng nực, oi ức, nhưng trời lại khác thường mát mẻ dễ chịu, các thầy bạn Đa Minh, người nhà và thân hữu đã hiện diện đông đủ tại nhà hàng Top Island Seafood Restaurant, ai nấy cũng áo quần bảnh bao, vẻ mặt vui tươi, phấn khởi, nhiệt tình chào hỏi nhau, thân mật trao đổi nhau, hân hoan quay quần nhau, trong một bầu không khí ấm cúng và đoàn kết của đại gia đình Đa Minh, say sưa trong những chén rượu mừng “tuổi” cho trường mẹ thân yêu năm xưa, cùng chúc nhau sức khỏe các thầy cô, các bạn đồng môn còn thiết tha với mái trường xưa, cũng như quí gia quyến và thân hữu của các bạn hiện diện trong đêm. Bên cạnh tiếng cười vui rộn rã, tiếng nhạc trầm bỗng du dương, thầy trò nói chuyện thoải mái, cùng mời thưởng thức những món ăn thịnh soạn, phong phú; cùng cạn những chén rượu ngon nồng để cùng “xin lại” và “xin thêm” những kỷ niệm êm đềm, những quá khứ thơ mộng mà ta đã lỡ trao nhau ngày trước!…; cùng quay lại những khúc phim lịch sử của một thời học sinh áo trắng, một thời tuổi trẻ thân ái với nhiều mộng mơ!…; cùng ôn lại những đoạn đường đầy giông tố và thử thách trong quá khứ, trong thời loạn lạc, trong giai đoạn hậu chiến, trong lúc vượt biển…; cùng chia sẻ những ngày tháng ấm êm của chặng đường còn lại của đời người nơi đất khách quê người; cùng hãnh diện đón nhận những thành quả đạt được của từng cá nhân, gia đình, đoàn thể hay cộng đồng; cùng an ủi những mất mát, những thất bại trong cuộc sống, trong nợ áo cơm của chuỗi ngày dài sống tha hương; cùng xoa dịu, vuốt ve những vết thương thể xác lẫn tinh thần, không tránh khỏi được trong đời người sinh lão bệnh tử; cũng như cùng trân trọng gìn giữ những kỷ niệm đẹp đã lắng đọng trong tim bao năm tháng, như một món quà vô giá của cuộc đời về chiều, khi ánh sáng ban mai đã qua lâu, nắng chiều cũng tàn phai dần, hoàng hôn càng lúc càng kề cận…

           Được Ban Tổ Chức chỉ định đóng vai một người phát biểu trong đêm lịch sử này, người viết rất hân hạnh có một dịp để nói lên những lời thiết tha của đáy lòng, một lời cảm tạ, một lời tri ân chân thành, tuy là đã muộn, nhưng hy vọng còn chưa phải quá muộn, để cùng các anh chị em đồng môn ghi nhận và ghi nhớ những sự đóng góp lớn lao của các vị thầy giáo, vì lý tưởng giáo dục cao quý, đã hy sinh thanh xuân tuổi trẻ, đã dâng hiến trọn bầu nhiệt huyết và sự hăng say của người trí thức trong việc giáo dục những bày trẻ thôn quê của một thị xã tân lập, kém mở mang và ít phưong tiện, hậu quả của một cuộc di cư vĩ đại trong lịch sử Việt Nam vào thập niên 50 của thế kỷ trước!

                                           *******************************

    

                                                                  Nội Dung Bài Phát Biểu

Kính thưa Quý Vị Quan Khách;

Kính thưa Quý Vị Đồng Hương Hải Ninh;

Kính thưa Quý Vị Thầy Cô;

Thưa các Anh Chị Em Đồng Môn và Quý Quyến:

Tham dự buổi họp mặt được tổ chức tưng bừng và rầm rộ đêm nay, để đánh dấu một chặng đường lịch sử quan trọng, kỷ niệm 50 năm ngày thành lập Trường Trung Học Đa Minh Sông Mao, là một cựu học sinh của trường, Phát cảm thấy rất hãnh diện. Sự hãnh diện đó còn nhân đôi, khi được Ban Tổ Chức Đại Hội yêu cầu lên phát biểu cảm tưởng trong ngày lễ đặc biệt của ngôi trường xưa này, ngôi trường đã cùng thế hệ chúng ta trải qua những năm tháng đầy sóng gió, nổi trôi theo vận nước điêu linh…

Gặp mặt đông đủ thầy bạn, trong một bầu không khí đầm ấm, thân mật, đậm đà tình thầy trò, tình đồng môn trong đại gia đình Đa Minh đêm nay, Phát vô cùng xúc động, nhớ lại thời tuổi trẻ áo trắng, dưới mái trường Đa Minh thân thương của năm xưa; nhớ lại những tháng ngày còn miệt mài trong lớp học; nhớ lại những kỷ niệm vui buồn của một thời học sinh đã chôn vùi trong dĩ vãng. Tiện đây, Phát xin mạn phép mượn một đề tài liên quan đến sinh hoạt học đường, nhan đề là “Lời Cảm Ơn Không Muộn Cũng Không Thừa”, để hầu chuyện cùng Quý Vị đêm nay.

Kính thưa Quý Vị:

Nhà triết học lừng danh của nước Pháp, ông Jean-Jacques Rousseau, đã từng nhận định:“Trong tất cả sự nghiệp vì ích lợi của nhân loại, sự nghiệp đầu tiên chính là việc giáo dục con người”. Người thực hiện sứ mạng cao cả của giáo dục con người đó chính là các vị thầy cô kính yêu! Ông Kalnin, một nhà giáo dục nổi tiếng của Nga Sô, cũng từng tôn vinh: “Thầy giáo là kỹ sư tâm hồn của nhân loại”. Ở bên Trung Quốc, nhà giáo dục Lý Hoán còn khẳng định: “Giáo sư là công thần vô danh của quốc gia”. Tục ngữ ta cũng có câu rất bình dân, nhưng mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, “Không thầy đố mày làm nên”, để đánh giá vai trò quan trọng của nhà giáo trong ngành giáo dục, trong công tác khai phá trí tuệ của con người!

Sự đóng góp quan trọng của các vị thầy giáo còn được ông William Arthur Walde phân loại theo thứ tự: “ Thầy giáo bình thường thì thuật lại, thầy giáo giỏi thì giải thích, thầy giáo xuất sắc thì chứng minh, thầy giáo vĩ đại thì mở lối chỉ đường”.

Vậy, cái giá trị, cái cứu cánh tối cao của nền giáo dục chính là mở lối chỉ đường!

Thật may mắn cho chúng ta, trong quá trình học tập và rèn luyện trong suốt bao nhiêu năm qua, chúng ta đã có được nhiều vị  thầy cô “mở lối chỉ đường“ cho chúng ta…

Được phát biểu trong đêm Đại Hội để kỷ niệm và chào mừng 50 năm thành lập trường, Phát xin được bày tỏ lòng tôn kính và tri ân sâu xa đến với tất cả các vị thầy cô đáng kính, còn sống hay đã khuất, trong bao nhiêu năm qua, đã khổ công hướng dẫn, giúp đỡ và dạy bảo các thế hệ nối tiếp trong vai trò và trách nhiệm thiêng liêng của nhà giáo!

Xin cảm tạ các Thầy Cô đầu đời ở những lớp Mầm Non, Mẫu Giáo đã đưa chúng ta từ một xã hội nhỏ chỉ thu gọn với những người trong gia đình, những cá nhân mang cùng một huyết thống, đến một xã hội lớn hơn, có các bạn bè cùng lứa tuổi, cũng ngây thơ như chúng ta ở thuở ban đầu của cuộc đời vừa chớm nở. Thầy Cô đã dạy chúng ta làm quen cách phát âm những câu chào hỏi đơn giản, cách đếm những con số trên đầu ngón tay và tập hát những bản đồng ca đơn sơ nhưng mang nhiều ý nghĩa, khi chúng ta hàng ngày chỉ đơn giản biết đòi hỏi thức ăn, nước uống…

Xin cảm ơn các Thầy Cô bậc Tiểu Học đã nhẫn nại, bỏ công uốn nắn từng ngọn cây non theo đường ngay lẽ phải, đã dạy chúng ta biết đánh vần từng chữ, biết đọc từng câu, biết làm những con toán đơn giản, biết lễ phép, biết thương yêu cha me, anh chị em trong nhà, biết quý mến thầy bạn… trong những bước chập chững đầu đời trên con đường học vấn…

Xin cảm tạ các Thầy Cô trong môn Hội Họa đã dạy chúng ta biết phân biệt và sử dụng những mầu sắc, biết diễn dịch những đặc thù của vật thể, của hoàn cảnh môi trường lên tấm giấy, biết thưởng thức từ những bức tranh nghệ thuật đơn giản lúc ban đầu, để dần dần tâm đắc hơn, biết nhận xét những tác phẩm trừu tượng phức tạp, mang đường nét lập thể của những trường phái nổi tiếng như của đại sư Picasso. Những kiến thức hội họa ngày xưa này đã giúp chúng ta tô điểm thêm mầu sắc và sự sinh động của đời sống, cũng như làm phong phú thêm thế giới nghệ thuật trong tâm hồn!

Xin cảm ơn các Thầy Cô dạy môn Nhạc. Chúng ta đã được tập luyện những bài hát đậm tình quê hương, những bản dân ca chan chứa tình thương dân tộc. Theo nhà văn và nhà thơ Mỹ, Ông Henry Longfellow, “Âm nhạc là ngôn ngữ phổ thông của loài người” (Music is the universal language of mankind) và còn là “Tiếng động biết suy nghĩ”! Chính nhờ những hiểu biết về âm nhạc này đã giúp chúng ta có những giây phút bình yên trong lúc tâm hồn bất an, khắc khoải vì cuộc đời không vuông vức như những giòng kẻ trong bản nhạc!

Xin cảm tạ các Thầy Cô dạy môn Thể Dục. Lúc còn nhỏ, chúng ta cứ nghĩ đó là những giờ giải trí ngoài trời, nhưng khi lớn lên mới hiểu được lợi ích của những động tác thể thao, những hoạt động chân tay như nhảy cao, nhảy xa, chạy đua, chơi bóng truyền, bóng đá, bóng rổ v.v… không những đã giúp cho tinh thần được minh mẫn, thân thể được cường tráng, mà còn duy trì sức khỏe tốt cho được lâu dài .

Xin cảm tạ các Thầy Cô dạy môn Công Dân đã chỉ bảo chúng ta những phép tắc, đạo lý để trở thành con người hữu dụng, lương thiện và có đạo đức; hướng dẫn chúng ta làm tròn bổn phận của người công dân gương mẫu trong xã hội, biết cư sự thích đáng với gia đình, quốc gia và đồng loại.

Xin cảm ơn các Thầy Cô dạy môn Sử Địa. Môn Địa Lý đã giúp chúng ta mở rộng tầm mắt về địa dư, hình thể đại cương, các sắc dân, sản lượng kinh tế của các quốc gia trên thế giới; biết tán thưởng những kỳ công của tạo hóa; biết trân trọng vẻ đẹp của thiên nhiên; biết gìn giữ môi trường sinh sống. Môn Lịch Sử ôn lại cho chúng ta những biến cố quan trọng, những cuộc thăng trầm, thành bại trong quá trình dài hàng ngàn năm sự nghiệp dựng nước và giữ nước của các dân tộc; những sử tích hào hùng của các anh hùng, liệt sĩ đã hy sinh xương máu, mồ hôi, nước mắt cho quê hương xứ sở. Môn sử còn vun đúc cho chúng ta lòng tự tin, tự trọng, biết tự hào với truyền thống dân tộc, biết hãnh diện với những trang sử huy hoàng của đất nước, biết tủi nhục, uất ức khi bị lệ thuộc, biết căm thù, nung nấu tinh thần bất khuất khi tổ quốc lâm nguy! Ngoài ra, lịch sử còn bồi dưỡng lòng yêu nước cho các thế hệ kế tiếp, nếu cần, sẵn sàng theo gương cha ông, can đảm đứng lên, chấp nhận mọi sự hy sinh, để gìn giữ và bảo vệ sự nguyên vẹn của giang sơn gấm vóc của tổ quốc.

Xin cảm tạ các Thầy Cô dạy môn Vạn Vật, tuy môn học này khô khan và khó nuốt, cũng đã giúp chúng ta những kiến thức thực dụng về thế giới mình đang sinh sống: Từ hình thể, thành phần cấu tạo của những vật vô sinh trong trái đất, như kim cương, nham thạch…, các yếu tố hình thành và tác động của những hiện tượng địa chất và khí tượng, như núi lửa, động đất, sóng thần, bão lụt… đến những hình dạng đặc thù, thói quen sinh sống, chu kỳ phát triển khác nhau của những động thực vật ở xung quanh chúng ta, như những loại thảo mộc, hoa quả, ngũ cốc mọc trên mặt đất, những gia súc nuôi trong nhà, những con thú trong rừng sâu, những cánh chim bay trên không, những côn trùng, bò cạp dưới đất và những loại cá, cua, rong biển v.v… sống dưới nước. Đặc biệt nhất, môn Sinh Lý Học con người còn giúp chúng ta có một hiểu biết căn bản, nhưng vẫn khá đầy đủ, về cấu trúc, cơ năng và trách nhiệm của các bộ phận trong cơ thể con người, để chúng ta biết làm sao gìn giữ, bảo vệ sức khỏe cho tốt, biết hạn chế sự ham mê, tránh ăn uống bừa bãi mà “tham thực cực thân”!

Xin cảm ơn các Thầy Cô dạy môn Ngoại Ngữ đã bỏ công tập luyện, hướng dẫn cách uốn lưỡi để phát âm từng chữ, cách viết đúng văn phạm từng câu một thứ ngôn ngữ mới lạ, đã giúp chúng ta mở rộng cánh cửa hiểu biết, đón nhận những nền văn hóa khác nhau trên thế giới. Những vốn liếng ngoại ngữ đó, tuy không phong phú lắm, đã là phương tiện trao đổi hữu hiệu, giúp những thuyền nhân tỵ nạn nhận được sự trợ giúp nhân đạo khi còn đang lênh đênh trên mặt biển mênh mông và còn là một yếu tố quan trọng, giúp chúng ta ổn định nhanh hơn, hòa nhập sớm hơn vào một xã hội mới trong chuỗi ngày đầu của cuộc đời lưu lạc ở xứ người, một phương trời xa lạ mà ta không hề quen biết …

Xin cảm tạ các Thầy Cô dạy môn Toán đã giúp chúng ta làm quen từ những bài toán đơn giản, cộng trừ nhân chia cần thiết cho cuộc sống hàng ngày, đến những bài toán phức tạp, như quỹ tích, nguyên hàm, đảo hàm, hình học Euclic, hình học không gian, đại số, lượng giác, vi phân, tích phân, logarit, các phương pháp thống kê v.v…Thực ra, nếu chúng ta không có chân trong ngành khoa học và kế toán, chúng ta có lẽ không bao giờ phải dùng đến những loại toán học phức tạp này, nhưng, những kiến thức đó lại là nền tảng cho sự suy nghĩ chín chắn, cho sự xét đoán khách quan và đứng đắn như những con số trong toán học, trong những quyết định lớn nhỏ, cần thiết trong đời sống của con người.

Xin cảm ơn các Thầy Cô dạy môn Hóa Học, với những quan niệm về nguyên tố (elements), nguyên tử (atoms), điện tử (electrons, protons, neutrons), phân tử (molecules), hợp chất đơn hay phức tạp (simple or complex compounds), những phản ứng hóa học có mầu, không mầu, có khí, vô khí, những tác dụng tạo năng lượng… đã đưa chúng ta vào một chân trời huyền diệu của vũ trụ, biết được cách cấu tạo căn bản của vạn vật, biết được những đơn vị nhỏ nhất của sự sống. Những hiểu biết đó còn giúp chúng ta có cái nhìn căn bản về dược liệu, về các hóa chất trong kỹ nghệ, về nguồn năng lượng, về môn dinh dưỡng, về những tác dụng phức tạp trong cơ thể con người….

Xin cảm tạ cảc Thầy Cô dạy môn Vật Lý đã dọn đường cho chúng ta bước vào ngưỡng cửa của môn khoa hoc thực nghiệm, đã truyền đạt cho chúng ta những khái niệm căn bản về điện học, quang học, lực học, cơ khí, kiến trúc, hàng không v.v…. Những kiến thức đầu đời đó đã góp phần đào tạo những kỹ sư, những nhà khoa học của ta, thông minh, cần cù và sốt sẵng, sống rải rác khắp năm châu bốn bể, đang âm thầm đóng góp cho sự tiến bộ của khoa học nhân loại. Nhưng chỉ tiếc “Sở tài Tấn dụng”, những chất xám quý giá đó không được dùng để phục vụ trực tiếp vào việc phát triển cho một quốc gia nghèo nàn và lạc hậu như quê hương chúng ta!

Xin cảm ơn các Thầy Cô dạy môn Văn đã đưa vào lòng chúng ta những câu ca dao, thành ngữ, tục ngữ, ngạn ngữ đầy kinh nghiệm sống và đậm đà tinh thần quê hương dân tộc; đã giới thiệu những tác phẩm giá trị vượt thời gian của ta và của thế giới, để chúng ta được thưởng thức những áng văn tuyệt vời, những thi ca đầy cảm xúc, “Câu tuy ngắn nhưng ý thì dài, lời tuy gần nhưng ý lại xa” (Thi Sĩ Nguyễn Du), những khúc ngâm bất hủ trong kho tàng văn học; đã giúp chúng ta xóa bỏ khoảng cách thời gian, làm quen với các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng của ta hay thế giới. Ngoài ra, môn Văn còn huấn luyện chúng ta biết dùng những lời văn, chữ viết để diễn tả, trình bày, ghi chép, đúc kết cảm nghĩ, tư tưởng của mình, cũng như để trao đổi, giao thiệp, liên lạc với người khác trong mọi hoạt động của cuộc sống hàng ngày.

Xin cảm tạ các Thầy Cô dạy Triết, tuy chỉ được hướng dẫn nhập môn những môn học về Luận Lý, Đạo Đức, Tâm Lý sơ bộ, được giới thiệu những quy luật, hình thức tư duy, bản chất, vai trò của đạo đức trong xã hội và hiện tượng tâm lý của con người, đã đưa chúng ta gần gũi với những giòng tư tưởng vĩ đại của các bậc hiền triết Đông Tây trên thế giới, như Khổng Tử, Trang tử, Hegel, Socrates, Plato, Aristotle, Kant Immanuel, Heme David v.v…

Xin cảm ơn các Thầy Cô không cùng mầu mắt, không cùng mầu da tại các lớp  “English As A Second Language” (ESL) ở Mỹ, đã kiên nhẫn giúp đỡ, nhiệt tình chỉ dạy những học sinh tỵ nạn, đến đây túi rỗng tay không, chân ướt chân ráo, ngây ngô tội nghiệp, bỡ ngỡ từ ngôn ngữ đến phong cách sống….

Xin cảm tạ các Thầy Cô dạy tại các Trường Huấn Nghệ, Trường Cao Đẳng, Đại Học v v… đã hoàn tất những chấm phá cuối cùng của một bức tranh vẽ, để chúng ta mạnh dạn bước chân vào đời với kiến thức đầy đủ, tay nghề vững chắc, tác phong đứng đắn, tư tưởng phóng khoáng, tinh thần hướng thượng, góp phần tích cực vào sự phát triển cho xã hội giàu mạnh.

Xin cảm ơn các đồng hương, các bạn tri kỷ, các bà con hàng xóm xa gần luôn luôn quan tâm thăm hỏi, chia sẻ những buồn vui trong cuộc sống…

Xin cảm tạ các bạn đồng môn, dù đã mấp mé hơn nửa đời người, vẫn khăng khít thân tình như tháng ngày còn cắp sách….

Cuối cùng, xin cảm ơn Ban Tổ Chức đã ưu ái dành cho cá nhân Phát một cơ hội quý báu, để được trình bày và chia sẻ những giòng tâm sự riêng tư của mình trong một đêm họp mặt thâm tình và ấm cúng như đêm nay.

Một lần nữa, xin thành thật cảm ơn tất cả Quý Vị đã theo dõi, thân chúc Quý Vị  một đêm an lành.

                                                                                           Vương An Phát (3/7/2010)
                                                                                                (gtvong@yahoo.com)