En-đru hài lòng thấy hình như người ta chờ đón anh thì phải. – Chắc ông cần gặp ông Gin của chúng tôi. Giôn! Đưa ông bác sĩ mới lên phòng ông Gin.
Buồng thang máy lên từ từ, cho khách thấy những hành lang lát gạch men xanh và rất nhiều tầng, tầng nào cũng có những bộ đồng phục của Cục bảo vệ công sở đi lại khoan thai. Sau đó En-đru được đưa vào một gian phòng rộng, ngập nắng. Ông Gin đang ngồi ở bàn giấy. Ông đặt tờ “Thời báo” đang xem xuống, đứng dậy bắt tay En-đru.
Anh mạnh dạn nói:
- Tôi đến hơi muộn một chút. Xin ông thứ lỗi. Chúng tôi vừa mới ở Pháp về hôm quạ Nhưng tôi sẵn sàng bắt tay vào việc ngay.
- Tốt quá!
Gin là một người nhỏ nhắn, vui tính, đeo kính trắng gọng vàng, mặc một bộ đồ xanh sẫm với cổ áo gần giống cổ áo tu sĩ, chiếc ca-vát cũng xanh sẫm và chiếc kẹp ca-vát bằng vàng. Ông ta nhìn En-đru với một vẻ nghiêm nghị ưng ý.
- Mời ông ngồi. Ông dùng trà hay sữa nóng? Tôi có thói quen dùng trà vào lúc mười một giờ trưa. A, mà đã gần đến giờ ấy rồi…
- Thưa vâng. – En-đru ngập ngừng, rồi đánh bạo hỏi: - Có lẽ xin ông cho biết về công việc của tôi sắp tới trong khi…
Năm phút sau, một nhân viên mặc đồng phục của Cục Bảo vệ công sở đem đến một tách trà và một cốc sữa nóng.
- Thưa ông Gin, chắc ông sẽ vừa ý. Thưa ông, tôi đã đun nóng rồi.
- Cám ơn Xti-ven nhé.
Khi Xti-ven đã ra ngoài, Gin quay sang En-đru tươi cười:
- Cậu này được việc lắm, rồi ông sẽ thấy. Cậu ta biết làm món bánh mì nướng phết bơ bóng ròn ngon tuyệt. Tìm được những tay chạy giấy thực sự được việc, khó lắm. Ở đây toàn là người tứ phương tập hợp lại: Bộ Nội vụ, Bộ Hầm mỏ, Bộ Thương mại… còn tôi – Gin hắng giọng, pha một chút hãnh diện, - tôi ở bên hải quân sang.
Trong khi En-đru hớp mấy ngụm sữa nóng và băn khoăn muốn biết về công việc của mình thì Gin vui vẻ nói chuyện về thời tiết, về miền Brơ-ta-nhơ, về đề án tiền hưu trí và hiệu quả của việc khử trùng cho sữa. Sau đó, Gin đứng dậy, đưa En-đru sang phòng của anh.
Đây cũng là một gian phòng yên tĩnh, sáng sủa, dải thảm dầy, có cửa sổ trông ra sông cảnh rất đẹp. Một con nhặng to tướng bay húc đầu vào cửa kính kêu thành một tiếng vè vè ra ngủ. Gin ân cần bảo:
- Tôi chọn cho ông gian phòng này. Cần dọn dẹp lại một chút. Có một lò sưởi than, mùa đông rất tiện lợi, rồi ông sẽ thấy. Tôi mong nó sẽ vừa ý ông.
- Chà! Gian phòng thật là tuyệt, nhưng…
- Bây giờ tôi sẽ giới thiệu ông với người nữ thư ký của ông là cô Mây-xơn.
Gin gõ cửa mấy cái rồi đẩy cánh cửa thông sang phòng bên, ở đó cô Mây-xơn, một cô gái sắp về già, chững chạc, gọn ghẽ và điềm đạm, đang ngồi trước một chiếc bàn nhỏ. Cô Mây-xơn đứng dậy, đặt tờ “Thời báo” xuống bàn.
- Chào cô Mây-xơn.
- Chào ông Gin.
- Cô Mây-xơn, tôi xin giới thiệu với cô đây là bác sĩ Men-sân.
- Chào ông Men-sân.
En-đru hơi bàng hoànng trước những câu chào hỏi này nhưng anh cố trấn tĩnh và tham gia câu chuyện.
Năm phút sau, khi Gin vui vẻ cáo lui, ông nói với En-đru, giọng khích lệ:
- Tôi sẽ bảo đem các hồ sơ tài liệu đến cho ông.
Hồ sơ tài liệu được Xti-ven đem đến với một vẻ trìu mến. Ngoài tài nướng bánh và pha sữa, Xti-ven còn là người đưa công văn giỏi nhất sở này. Cứ một giờ một, anh ta vào phòng làm việc của En-đru mang theo một chồng công văn mà anh ta âu yếm đặt xuống cái khay sơn mài đề chữ “công văn đến” ở trên bàn, trong khi con mắt anh ta náo nức nhìn sang cái khay đề chữ “công văn đi” xem có gì không. Khi khay ấy không có gì thì Xti-ven thật sự khổ tâm. Trong tình huống đáng buồn ấy, Xti-ven tiu nghỉu len lén bỏ đi.
Lạc lõng, hoang mang, bực bội, En-đru lướt mắt nhanh qua đống hồ sợ Đó là biên bản các cuộc họp trước của Uûy ban Lao động hầm mỏ, nhạt nhẽo, nặng nề, vô vị. Anh bèn sang hỏi cô Mây-xơn, nhưng cô thư ký này chỉ là một nguồn cung cấp tin tức rất nghèo nàn, vì như lời cô giải thích, cô mới ở bên Cục Kiểm tra thịt ướp của Bộ Nội vụ chuyển sang. Cô thông báo cho En-đru biết giờ làm việc ở đây là từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Cô kể cho En-đru nghe về đội khúc côn cầu của văn phòng – “cố nhiên là đội nữ, bác sĩ Men-sân ạ.” – mà cô làm phó lãnh đội. Cô hỏi En-đru có muốn mượn tờ “Thời báo” của cô không. Cái nhìn của cô Mây-xơn như khuyên nhủ En-đru hãy bình tĩnh.
Nhưng En-đru không bình tĩnh được. Vừa mới đi nghỉ về, khao khát làm việc, anh bắt đầu vạch ra một kế hoạch trên tấm thảm phòng anh. Anh cau có nhìn cảnh náo nhiệt trên sông, những tàu kéo xình xịch chạy đi chạy lại và những dãy xà lan chở than dài xẻ nước ngược dòng. Anh bèn xuống hỏi gin:
- Bao giờ thì tôi mới bắt đầu?
Gin giật thót người trước câu hỏi sỗ sàng.
- Ông bạn thân mến, ông làm tôi thực sự kinh ngạc. Tôi tưởng đã đưa ông tài liệu đủ để ông đọc trong một tháng rồi cơ mà. – Ông ta nhìn đồng hồ – Thôi ta đi nào, đến giờ ăn trưa rồi.
Vừa ăn đĩa cá bơn nóng hổi, Gin vừa khéo léo cắt nghĩa cho En-đru đang loay hoay với một miếng sườn cừu hiểu rằng cuộc họp sắp tới của Uûy ban đã được ấn định vào ngày 18 tháng 9 và cũng không thể được triệu tập trước ngày đó. Giáo sư Che-lít hiện đang ở Na-Uy, bác sĩ Mo-rít Ghét-xbi đang ở Xcốt-lân, Huân tước Uy-liêm Điu-Ơ, chủ tịch Uûy ban, thì đang ở bên Đức còn thủ trưởng trực tiếp của En-đru là ông Blây- đơ hiện đang ở Phrin-tơn cùng gia đình.
Tối hôm ấy, En-đru về nhà với Cơ-ri-xtin, trong bụng rất hoang mang. Đồ đạc của hai vợ chồng vẫn còn ký gửi. Để có thời giờ tìm một căn nhà thích hợp, hai vợ chồng thuê một căn nhà có sẵn đồ đạc tại khu Ơn Cót trong một tháng.
- Em có thể tưởng tượng được không, ngay đến cả giao việc cho anh, họ cũng chưa sẵn sàng. Anh đã được cho cả một tháng để nốc sữa, đọc báo, ký tên vào hồ sơ, ôi dào lại còn một buổi chuyện trò thân mật dài về khúc côn cầu với cô gái già Mây-xơn nữa.
- Nếu anh không thấy phiền, thì xin anh hãy chỉ chuyện trò với cô vợ già của anh thôi nhé. Này, anh ạ, sau E-bơ-re-lo, đến đây thấy dễ chịu quá. Chiều nay em có đến Chen-xi (#1) một lát. Em tìm được ngôi nhà của Ca-lai (#2) và viện bào tàng Tây-tợ Oâi chao, em đã dự định cho chúng mình nhiều việc rất thú. Ta có thể đi tàu thủy đến Kiu chỉ mất có một pen-nị Lại còn khu công viên nữa anh ạ. Tháng sau thì Crây-xlơ sẻ biểu diễn tại Hội trường En-bớt. Aáy, chúng mình lại phải đến tham quan Đài kỷ niệm nữa chứ, để hiểu tại sao ai cũng cười riễu nó. Lại còn có một vở diễn của đoàn kịch Niu Yoóc. Và một hôm nào đó, em được đi ăn hiệu với anh thì thú vị quá. – Cơ-ri-xtin duỗi dài về phía anh bàn tay nhỏ nhắn run rẩy. Anh ít khi thấy nàng xúc động đến nhường ấy. – Anh yêu, chúng mình sẽ đi ăn hiệu chứ? Có một hiệu ăn Nga ở phố này. Trông có vẻ khá lắm. Nếu anh không mệt thì chúng mình có thể…
- Ơ kìa! – En-đru phản đối khi nàng kéo tay anh ra cửa – Anh cứ tưởng em được coi là người có đầu óc thiết thực trong nhà này. Nhưng thôi, em ạ, sau ngày làm việc “vất vả” đầu tiên, anh cũng đáng được hưởng một tối vui vẻ.
Sáng hôm sau, đọc hết sạch đống hồ sơ trên bàn và ký tên vào từng tờ, đến 11 giờ En-đru lại lồng lộn đi lại trong phòng làm việc. Chẳng mấy chốc cái lồng đó trở nên quá nhỏ hẹp không giữ nổi chân anh nữa, anh hùng hổ bỏ ra ngoài đi thăm thú tòa nhà. Anh thấy tòa nhà này chán ngán như một cái nhà xác không có xác chết, cho đến khi leo đến tới tầng chót, anh bỗng bước vào một gian phòng dài, trang bị gần giống một phòng thí nghiệm, ở đó, ngồi trên một cái hòm trước dùng để đựng lưu huỳnh có một người trẻ tuổi mặc áo bờ-lu trắng dài bẩn thỉu đang buồn bả cắt móng tay trong khi điếu thuốc lá làm vàng thêm màu ni-cô-tin trên môi anh ta.
- Chào anh! – En-đru nói.
Im lặng một lát rồi người kia thủng thỉnh đáp:
- Nếu ông lạc lối thì cầu thang máy ở cửa thứ ba về bên phải.
En-đru tựa người vào bàn thí nghiệm, rút một điếu thuốc và hỏi:
- Anh không dùng trà ở đây à?
Lần đầu tiên, người trẻ tuổi ngẩng đầu lên, mái tóc anh ta đen nhánh, bóng mượt, tương phản đặc biệt với cổ áo bẻ cong lên của chiếc áo bờ-lu nhầu bẩn trên người. Anh ta hứng thú trả lời:
- Chỉ dành riêng cho loài chuột trắng dùng thôi. Lá chè đối với loài vật ấy là một thức ăn đặc biệt nhiều chất dinh dưỡng.
En-đru cười phá lên, có lẽ bởi vì người có câu nói đùa ấy còn kém anh chừng năm tuổi. Anh tự giới thiệu.
- Tên tôi là Men-sân.
- Tôi cũng đã đoán ra. Thế là ông đã đến gia nhập đám người bị bỏ quên rồi quên. – Ngừng một chút – Tôi là bác sĩ Hốp. Ít ra, tôi nghĩ trước đây tôi là Hốp, còn bây giờ tôi chỉ là “Hốp tan vỡ” (#3) mà thôi.
- Anh làm gì ở đây?
- Có Trời biết, hay họa là có “Bin-li thừa khuy” tức là Điu-Ơ biết! Một phần thời gian tôi ngồi ở đây và suy nghĩ. Nhưng phần lớn thời gian, tôi chỉ ngồi không. Thỉnh thoảng, người ta đem đến cho tôi những mảnh xác thợ mỏ đã bị phân hủy và hỏi tôi nguyên nhân gì đã gây ra vụ nổ dưới lò.
- Thế anh bảo cho họ biết chứ – En-đru hỏi.
- Không – Hốp thô lỗ đáp – Tôi mà có thừa hơi nói với họ thì thà đánh bủm một cái còn hơn.
Sau cái chữ hết sức thô tục ấy, hai người cảm thấy thân thiện với nhau hơn và cùng đi ăn trưa. Bác sĩ Hốp giải thích rằng đi ăn trưa là công việc duy nhất trong ngày cho phép anh ta lấy lại lý trí. Hốp kể nhiều chuyện khác nữa cho En-đru nghe. Anh là nghiên cứu sinh được học bổng Bách-hao học tại trường đại học Kem-brít-giơ; anh đã qua trường Bơ-minh-âm, điều đó có lẽ – anh cười khẩy – là nguồn gốc của những câu nói bất nhã thường hay có ở anh. Vì giáo sư Điu-Ơ cứ nằn nì xin anh nên Hốp bị đem cho Uûy ban Lao động hầm mỏ mượn. Nhiệm vụ của anh chỉ là làm những việc thuần túy máy móc, có thể giao cho bất kỳ một nhân viên phụ tá phòng thí nghiệm nào. Hốp nói anh chắc chắn sẽ phát điên mất vì sự nhàn rỗi và lối làm việc trì trệ Ở Ủy ban này mà anh bây giờ đặt cho cái tên ngắn gọn là “Cái khoái của kẻ rồ”. Đó là nét điển hình của hầu hết các cơ quan nghiên cứu ở Anh: những cơ quan này đặt dưới sự cai quản của một nhóm người ngốc nghếch nhưng có tiếng tăm, họ quá mê mải với những lý thuyết riêng của họ và quá bận cãi vã nhau nên không đưa nổi con thuyền theo một hướng đi nhất định. Hốp hết bị kéo theo chiều này lại bị lôi theo chiều khác, anh bị người ta bắt phải làm việc này việc nọ chứ không được tự ý làm những công việc anh muốn làm, mà công việc lại luôn luôn bị gián đoạn đến nỗi không bao giờ anh được làm liền một việc trong sáu tháng.
Hốp vẽ ra cho En-đru những bức tranh châm biếm sinh động về cái Ủy ban này. Huân tước Uy-liêm Điu-Ơ, vị chủ tịch ngoài chín mươi tuổi, đi đứng thì lập cà lập cập nhưng tính tình thì ngang bướng bất trị, được Hốp đặt cho cái tên là ngài “Bin-li thừa khuy” này là chủ tịch của hầu hết các ủy ban khoa học ở Anh. Ngoài ra, chính cụ là người giữ tiết mục “Câu chuyện khoa học dành cho trẻ em” trên đài phát thanh được khắp nơi say mê theo dõi.
Rồi có giáo sư Uyn-ni, được các sinh viên của ông gọi bằng một cái tên rất hợp là “nghẽo còm”; có Che-lít, một người không đến nỗi tồi cho lắm khi nào ông quên đề cao mình là Ra-bơ-le Pa-xtơ Che-lít; và có bác sĩ Mo-rít Ghét-xbi.
- Anh có biết Ghét-xbi không? – Hốp hỏi.
- Tôi đã gặp ông tạ – En-đru kể lại kỳ thi của anh.
- Đúng, đúng là ông Mo-rít của chúng tôi đấy – Hốp chua chát nói – Đâu đâu ông ta cũng thích sục vào. Một ngày nào, ông ấy sẽ len vào được cả Hội dược học Hoàng gia cho mà xem. Ghét-xbi là một kẻ rất mực khôn khéo, nhưng ông ta lại không chú trọng đến nghiên cứu. Ông ta chỉ chú trọng đến bản thân mình. – Hốp bỗng cười phá lên – Ro-bớt Eùp-bi có một chuyện rất hay về Ghét-xbị Ghét-xbi muốn gia nhập câu lạc bộ “Mông bò”, một trong những hội ăn uống thường có ở Luân Đôn, mà đây hình như là một hội khá lịch sự. Thế là Eùp-bi, một tay có thần thế và hay thích giúp đỡ, hứa sẽ hết sức vận động cho Ghét-xbi được vào hội, nào ai biết được vì lẽ gì. Một tuần sau, gặp Eùp-bi, Ghét-xbi hỏi: “Tôi được vào hội rồi chứ?” Eùp-bi đáp: “Không, ông không được vào”. Ghét-xbi nổi nóng: “Bú dù! Ông không muốn nói là tôi bị tẩy chay đấy chứ?” Eùp-bi bảo: “Đúng là bị tẩy chaỵ Này Ghét-xbi, ông đã bao giờ được nhìn một đĩa trứng cá muối chưa?” – Hốp ngả người ra đằng sau cười sặc sụa. Một lát sau, anh nói thêm – Eùp-bi cũng là một người trong Ủy ban tạ Ông ta là một người thẳng thắn. Nhưng ông ta thừa thông minh để không mấy khi ló mặt đến Ủy ban này.
Đây là bữa tiệc đầu tiên của nhiều bữa trưa mà En-đru và Hốp ăn cùng với nhau. Mặc dầu vẫn còn giữ lối châm chọc của tuổi sinh viên và bản tính cợt nhả, suồng sã, nhưng Hốp rất thông minh. Những lời xấc xược của anh có một âm điệu lành mạnh, thành thật, En-đru cảm thấy một ngày kia Hốp sẽ làm được những việc to tát, đáng kể. Thực vậy, những lúc nói chuyện nghiêm túc, Hốp nhiều khi tỏ ra khao khát trở lại công việc chân chính mà anh đã tự đề ra cho mình là phân lập men dạ dày.
Thỉnh thoảng Gin đến ăn trưa cùng bới họ. Hốp đánh giá Gin bằng một câu đặc sắc: “một tay nhỏ người tốt bụng!” Gin đã từ một nhân viên cạo giấy phấn đấu leo tới chức chủ sự, và đằng sau cái vỏ bề ngoài do ba mươi năm làm việc trong ngành hành chính tạo nên, ông là một con người tử tế. Ơû sở, Gian làm việc như một cái máy nhỏ trơn dầu, dễ sử dụng. Ông đáp xe lửa từ Xăn-bơ-ri đến nơi làm việc, sáng nào cũng đúng chuyến tàu ấy, và tối nào cũng về nhà bằng con tàu ấy, trừ phi bị “mắc bận”. Ơû Xăn-bơ-ri, Gin sống với vợ và ba cô con gái; nhà có một mảnh vườn nhỏ trồng hồng. Bề ngoài, Gin trông rất đúng loại người mà ông có thể được coi là kiểu mẫu hoàn hảo: người ngoại ô đỏm dáng. Tuy nhiên, bên trong là một ông Gin thực, một ông Gin yêu mến cảnh vật mùa đông ở I-a-mớt và tháng chạp năm nào cũng về đấy nghỉ, là người có một quyển kinh thánh kỳ lạ đã gần như thuộc lòng đó là một quyển sách nahn đề “Hát-gi Ba-ba”; là người trong suốt mười lăm năm làm việc ở Ủy ban này vẫn say mê một cách ngốc nghếch những con chim cánh cụt trong vườn nhà.
Một lần, bàn ăn có thêm người thứ tư là Cơ-ri-xtin. Gin tỏ ra niềm nở ân cần hơn hẳn mọi ngày. Ngay Hốp cũng giữ một thái độ hòa nhã đáng khen. Hốp thổ lộ với En-đru là ngày gặp bà En-đru, Hốp không còn kiên quyết sống mãi cuộc sống độc thân như trước nữa.
Ngày tháng trôi nhanh. Trong thời gian chờ đợi kỳ họp của Ủy ban, En-đru cùng với Cơ-ri-xtin đi tìm hiểu Luân Đôn. Hai người đi chơi bằng tàu thủy đến Rít-smân. Họ vào xem thử một rạp hát tên là “Già Vích”. Họ được biết nhiều cảnh đồi lộng gió ở Hem-xtít, được hưởng cái thú uống cà phê ngoài quán giữa nửa đêm. Họ đi bộ dạo chơi trên xa lộ Rao và bơi thuyền trên hồ Xơ-pơn-tai. Họ đã hiểu thế nào là khu Xâu-hâu (#4). Khi họ không cần phải giở bản đồ ra xem trước khi bước xuống các ga xe điện ngầm nữa thì họ đã có thể bắt đầu cảm thấy họ là người Luân Đôn.

---------------
Chú thích:
(1) Khu ngoại ô ở Tây Nam Luân Đôn, có nhiều nghệ sĩ và nhà văn ở.
(2) To-mớt Ca-lai (1795-1881), nhà viết sử, nhà triết học và phê bình văn học Anh.
(3) “Hope” vừa là tên riêng chỉ người vừa có nghĩa là “Hy vọng”.
(4) “Xâu-hâu” nằm ở khu Tây Luân Đôn, nổi tiếng về các quán ăn, và dân ở đây hầu hết là người nước ngoài.

Chương 31

Chiều ngày mười tám tháng chín đã tập hợp được các vị ủy viên Uûy ban lao động hầm mỏ lại và là một dịp để En-đru cuối cùng làm quen với họ. Ngồi giữa Gin và Hốp, cảm thấy con mắt cợt nhả của Hốp chĩa vào mình, En-đru chăm chú theo dõi các vị ủy viên bước vào phòng họp dài, gờ tường thếp vàng của Uûy ban: Uyn-ni, bác sĩ Len-xơ-lốt Đốt Ken-tơ-bơ-ri, Che-lít, Huân tước Ro-bớt Ép-bi, Ghét-xbi và cuối cùng là chính ngài “Bin-li thừa khuy” Điu-Ơ.
Trước lúc Điu-Ơ vào, Eùp-bi và Che-lít đã đến chúc mừng En-đru được bổ nhiệm vào chức vụ mới của anh. Eùp-bi nói từ tốn vài lời, giáo sư Che-lít tuôn ra một tràng những câu chào hỏi ân cần sáo rỗng. Còn Điu-Ơ, vừa bước vào phòng, đã quay sang phía Gin hỏi với giọng the thé đặc biệt của lão:
- Ông bác sĩ thanh tra mới của chúng ta đâu rồi, ông Gin? Bác sĩ Men-sân đâu?
En-đru đứng dậy, anh kinh ngạc trước diện mạo của Điu-Ơ, nó vượt xa cả sự miêu tả của Hốp. Bin-li người thấp bé, lòng còng, mà râu tóc, lông lá nhiều. Quần áo cũ kỹ, gi-lê hoen ố nhiều chỗ, chiếc măng-tô màu xanh nhờ nhờ phồng lên đầy những giấy tờ, báo cáo và biên bản của dễ đến một chục hội khác nhau. Không thể viện cớ gì biện bạch cho sự luộm thuộm đó được: lão nhiều tiền và nhiều con gái, một cô lại lấy một vị khanh tướng triệu phú trong triều, thế mà bây giờ, và bao giờ cũng thế, trông lão như một con bú dù già lôi thôi lếch thếch.
- Năm 1880, tôi có quen một ông Men-sân tại Quin – Lão niềm nở nói như rít lên thay cho lời chào.
Hốp không giữ được mồm, khẽ nói:
- Chính ông này đấy, thưa ngài.
Điu-Ơ nghe được. Lão liếc mắt một cách lịch sự qua chiếc kính vành thép kẹp ở đầu mũi:
- Làm sao ông biết được, bác sĩ Hốp? Lúc bấy giờ, ông còn chưa mặc quần thủng đít cơ mà. Hí! Hí! Hí! Hí!
Cười khúc khích, Điu-Ơ về chỗ ngồi của lão ở đầu bàn. Trong số các đồng nghiệp của lão đã ngồi yên chỗ, không một ai chú ý đến lão. Một cái nếp của Uûy ban này là thái độ dửng dưng kênh kiệu đối với người lân cận. Nhưng điều đó không hề làm cho Điu-Ơ lúng túng. Rút ở túi ra một xấp giấy tờ, lão uống một ngụm nước ở bình nước, cầm lấy chiếc búa nhỏ đặt ở trước mặt rồi nên mạnh xuống bàn đánh cạch một cái.
- Thưa các vị, thưa các vị! Bây giờ ông Gin sẽ đọc biên bản.
Giữ chức thư ký Uûy ban, Gin nhanh nhẩu cất cao giọng đọc biên bản kỳ họp trước khi đó, không mảy may để tâm gì đến những lời trầm bổng ấy, Điu-Ơ hết sục sạo đống giấy tờ của lão lại nhấp nháy con mắt ân cần về phía En-đru ngồi ở cuối bàn mà lão vẫn còn lờ mờ liên tưởng đến cái ông Men-sân ở Quin năm 1880.
Gin đọc xong, Điu-Ơ đã vung ngay chiếc búa.
- Thưa các vị! Chúng ta đặc biệt vui mừng vì có vị bác sĩ thanh tra mới của chúng ta cùnng dự họp hôm naỵ Tôi còn nhớ, mới hồi năm 1904, tôi đã nhấn mạnh đến yêu cầu phải có thường xuyên một thầy thuốc lâm sàng bên cạnh Uûy ban làm người trợ thủ vững vàng cho các bệnh lý học mà chúng ta thỉnh thoảng nẫng của bên khoa nghiên cứu Bách-hao. Tôi nói lên điểm này một cách tôn trọng ông bạn trẻ của chúng ta là ông Hốp mà nhân đức… hí hí, mà chúng ta chịu ơn nhiều. Tôi lại còn nhớ mới hồi năm 1889…
Huân tước Ro-bớt Eùp-bi xen ngang:
- Thưa ngài, tôi tin rằng các thành viên khác trong Uûy ban thành thực mong được cùng ngài gửi lời chúc mừng đến bác sĩ Men-sân về bản luận án của bác sĩ về bệnh nhiễm bụi xi-lích. Tôi xin mạn phép nói rằng tôi coi đó là một công trình nghiên cứu lâm sàng đặc biệt kiên trì và độc đáo, một công trình, như Uûy ban ta biết rõ, có thể có những tác động hết sức sâu rộng đến các quy định của chúng ta về bệnh nghề nghiệp.
- Rất đúng, rất đúng! – Che-lít oang oang ủng hộ người được ông bênh vực.
- Đấy chính là điều mà tôi định nói, Ro-bớt ạ. – Giọng Bin-li Điu-Ơ bực bội. Đối với lão thì Eùp-bi còn là một người trai trẻ, gần như còn là một cậu sinh viên mà những lời chen ngàng cần phải được khiển trách nhẹ nhàng. – Tại kỳ họp trước, khi chúng ta quyết định công việc điều tra này cần được tiếp tục thì tên tuổi bác sĩ Men-sân đã được gợi lên ngay trong óc tôi. Bác sĩ Men-sân đã mở ra vấn đề này thì ông ta phải được tạo mọi điều kiện tiếp tục nó. Thưa các vị, chúng ta mong rằng bác sĩ Men-sân – đây là một ân huệ đối với En-đru nên lão nhấp nháy con mắt dưới hàng lông mày rậm với anh qua mặt bàn dài – sẽ được dịp đi thăm thú tất cả các mỏ nói chung. Chúng ta cũng mong rằng bác sĩ Men-sân sẽ có đủ mọi cơ hội thuận tiện để khám lâm sàng các thợ mỏ. Chúng ta sẽ dành cho bác sĩ Men-sân mọi phương tiện, trong đó có cả những hiểu biết sâu sắc về vi khuẩn học của bác sĩ Hốp, người bạn trẻ của chúng ta. Thưa các vị, nói tóm lại, chúng ta sẽ không từ một việc gì để bảo đảm cho vị bác sĩ thanh tra mới của chúng ta có khả năng đưa nhanh vấn đề nhiễm bụi này đến chỗ mỹ mãn trên phương diện khoa học và hành chính.
En-đru kín đáo hít vội một hơi thở dài. Thật là tốt đẹp, tuyệt diệu, tốt đẹp hơn anh hy vọng. Họ sẽ cho anh được toàn quyền tự do làm việc, hỗ trợ anh với quyền lực rộng lớn của họ, để cho anh được tha hồ lao vào việc nghiên cứu lâm sàng. Họ thật là những đấng thiên thần, không trừ một ai, và Bin-li Điu-Ơ chính là thượng đẳng thần Gây-brai-Ơn.
- Thưa các vị! – Điu-Ơ bỗng rít lên the thé, rút từ túi áo ra một đống giấy tờ – trước khi bác sĩ Men-sân bắt tay vào việc, trước khi chúng ta có thể cảm thấy được tự do để bác sĩ Men-sân tập trung nỗ lực lao vào vấn đề nói trên, có một việc khác bức thiết hơn mà tôi thấy ông ta cần gánh vác.
Im lặng. En-đru thấy tim mình thắt lại và dần dần xịu xuống khi Điu-Ơ nói tiếp:
- Bác sĩ Bích-xbai bên Bộ thương mại đã nêu lên với tôi tình trạng sai quy cách đáng ngại của các trang bị cấp cứu trong công nghiệp. Đương nhiên, điều luật hiện hành đã có mục quy định, nhưng quy định ấy co giãn và không thỏa đáng. Chẳng hạn, không có tiêu chuẩn cụ thể về kích thước và chất liệu của băng, về chiều dài và chất liệu của các loại nẹp bó xương gãy. Thế mà, thưa các vị, đây là một vấn đề quan trọng liên quan trực tiếp đến Uûy ban chúng ta. Tôi dứt khoát cho rằng vị bác sĩ thanh tra của chúng ta cần phải tiến hành một cuộc điều tra sâu rộng và sẽ trình một báo cáo và vấn đề này trước khi bắt đầu vấn đề hít bụi.
Im lặng. En-đru cuống cuồng đưa mắt nhìn khắp bàn. Đốt Ken-tơ-bơ-ri duỗi dài chân, ngửa cổ nhìn lên trần. Ghét-xbi đang vẽ ngoằn ngoèo trên tờ giấy thấm. Uyn-ni thì cau mày còn Che-lít ưỡn ngực hít hơi chuẩn bị lên tiếng.
Nhưng người phát biểu lại là Eùp-bi:
- Thưa ngài Uy-liêm Điu-Ơ, đây rõ ràng là một vấn đề thuộc thẩm quyền quyết định của Bộ thương mại hoặc Bộ Hầm mỏ chứ.
- Chúng ta trực thuộc cả hai bộ ấy – Tiếng Điu-Ơ rin rít – Chúng ta, hí, hí, là đứa con côi của cả hai.
- Đúng, tôi biết. Nhưng dù sao, vấn đề bông băng này tương đối nhỏ mọn, và bác sĩ Men-sân…
- Ông Ro-bớt, tôi xin quả quyết với ông là hoàn toàn không nhỏ mọn đâu. Vấn đề này sẽ được nêu lên tại Nghị viện nay mai. Tôi được Huân tước An-ga cho biết mới hôm qua đây thôi.
- Aù à. Nếu An-ga đã có ý kiến thì chúng ta không có cách nào khác. – Ghét-xbi dỏng tai lên, nói xen vào. Ghét-xbi có hể xu nịnh một cách sống sượng đến khó chịu và An-ga là người mà Ghét-xbi đặc biệt muốn chiều lòng.
En-đru thấy không thể không có ý kiến. Anh lúng túng:
- Thưa ngài Uy-liêm, xin thứ lỗi cho tôi… Tôi tưởng ở đây tôi sẽ làm công tác lâm sàng. Một tháng nay, tôi ngồi không ở bàn giấy, và bây giờ, nếu như tôi sẽ…
En-đru im bặt nhìn quang. Chính Eùp- bi là người đỡ lời cho anh:
- Ý kiến của bác sĩ Men-sân rất đúng. Trong bốn năm, bác sĩ Men-sân đã kiên nhẫn đi vào đề tài của mình và bây giờ, sau khi đem lại cho ông ta mọi điều kiện thuận lợi để mở rộng đề tài ấy thì chúng ta lại định cử ông ta đi đếm các mảnh băng.
- Ông Ro-bớt ạ, nếu bác sĩ Men-sân đã kiên nhẫn được bốn năm - Điu-Ơ the thé, thì ông ta có thể kiên nhẫn thêm chút ít nữa. Hí hí!
- Đúng, đúng thế – Che-lít oang oang – Rồi sau ông ta sẽ được tự do nghiên cứu bệnh nhiễm bụi xi-lích.
Uyn-ni hắng giọng. “Này, con nghẽo còm sắp hí lên đây này” – Hốp thì thầm với En-đru.
- Thưa các vị – Uyn-ni nói – từ lâu tôi đã yêu cầu Ủy ban ta nghiên cứu vấn đề mỏi cơ do sức nóng của hơi nước, một vấn đề mà tôi quan tâm sâu sắc, như các vị biết, và tôi có thể dám nói là cho đến nay các vị chưa dành cho nó một sự quan tâm thích đáng. Tôi thấy rằng nếu yêu cầu bác sĩ Men-sân chuyển hướng khỏi vấn đề nhiễm bụi, thì đây là một cơ hội tốt để đi vào vấn đề cực kỳ quan trọng là sự mỏi cơ…
Ghét-xbi nhìn đồng hồ:
- Tôi có một cuộc hẹn ở đường Ha-li đúng ba mươi nhăm phút nữa.
Uyn-ni tức giận quay người về phía Ghét-xbi. Giáo sư đồng nghiệp Che-lít hậu thuẫn ông ta bằng một câu nóng nảy: “Xấc xược không chịu được”.
Sự huyên náo xem chừng sắp bùng ra. Nhưng bộ mặt vàng ệch của Điu-Ơ vẫn lịch sự tao nhã đằng sau hai hàng tóc mai dài chằm chằm nhìn vào đám người ngồi họp. Điu-Ơ không mảy may lúng túng. Lão đã điều khiển những cuộc họp như vậy từ bốn mươi năm nay rồi. Lão biết người ta ghét lão và muốn lão rút lui, những lão không chịu rút lui, lão sẽ không bao giờ rút lui. Cái sự to tướng của lão chứa đầy những vấn đề, những dữ kiện, những dự án, những phương trình, công thức bí hiểm, chứa đầy những sinh lý học và hóa học, những công trình nghiên cứu có thật và tưởng tượng: nó là một ngôi mộ cổ mái vòm huyền bí, nơi lảng vảng những bóng ma của những con mèo mất đầu, được chiếu sáng bằng những tia phân cực và rực hồng một kỷ niệm lớn là hồi lão còn là một đứa trẻ con, lão đã được Li-xtơ xoa đầu.
- Thưa các vị, tôi phải thưa với các vị rằng tôi đã gần như hứa hẹn với Huân tước An-ga và bác sĩ Bích-xbai là chúng ta sẽ hỗ trợ hai vị ấy trong vấn đề khó khăn này. Sáu tháng là đủ, bác sĩ Men-sân ạ. Có thể lâu hơn một tí. Công việc ấy không phải là không hấp dẫn. Nó sẽ đưa ông đến tiếp xúc với những con người và những sự việc, ông bạn trẻ ạ! Ông còn nhớ câu nói của La-voađi-ê về giọt nước chứ? Hí hí! Và bây giờ, về việc nghiên cứu bệnh lý những mẫu phẩm từ mỏ than Oen- đâu-vơ gửi đến do bác sĩ Hốp tiến hành trong tháng bảy vừa qua…
Đến bốn giờ họp xong, En-đru nhìn lại vấn đề với Gin và Hốp tại phòng làm việc của Gin. Tác dụng của Ủy ban này, và có lẽ của cái tuổi ngày một cao của nó, là tạo ra ở En-đru bước đầu của sự kềm chế. En-đru không say sưa và cũng không nổi nóng nữa, anh đành bằng lòng ngồi nắn nót vẻ chơi với một cái bút của nhà nước trên bàn làm việc của nhà nước.
Gin an ủi anh:
- Không đến nỗi tệ lắm đâu. Có nghĩa là đi khắp đất nước, tôi biết, nhưng cũng có thể khá vui đấy. Ông có thể đưa cả bà nhà đi cùng. Đây là Bác-xtơn này, trung tâm của toàn khu mỏ Đa-bi-sợ Và hết sáu tháng là ông có thể bắt đầu công việc của ông về bụi than được rồi.
Hốp cười hềnh hệch:
- Ông ta sẽ không bao giờ có cơ hội ấy đâu… ông ta sẽ làm người đếm băng… suốt đời mất thôi.
En-đru cầm lấy mũ.
- Cái phiền ở anh, Hốp ạ, là anh còn trẻ người non dạ.
En-đru về gặp Cơ-ri-xtin. Vì nàng nhất định không chịu bỏ lỡ cuộc hành trình nên thứ hai tuần sau, hai người mua lại một chiếc xe Mo-rít với giá sáu mươi bảng và cùng nhau lên đường tiến hành cuộc điều tra lớn về dụng cụ cấp cứu. Phải nói rằng họ thấy vui vui khi chiếc xe lao vùn vụt trên con đường đi lên miền Bắc. Bắt chước điệu bộ của lão “Bin-li thừa khuy” lái xe bằng chân, En-đru nói:
- Kệ cho La-voađi-ê năm 1832 muốn nói gì về giọt nước thì nói, chúng mình ở bên nhau là được rồi.
Công việc thật là ngu ngốc: kiểm tra các dụng cụ cấp cứu ở các mỏ than: nẹp, băng, bông, thuốc sát trùng, ga-rô, vân vân. Mỏ than nào khá thì trang bị đủ. Mỏ tha nào tồi thì trang bị tồi. Đi kiểm tra dưới hầm lò không phải là việc mới đối với En-đru. Anh đã xuống hầm lò kiểm tra hàng trăm lần, anh đã bò hàng dặm đường trong lò tới nơi khấu than chỉ để nhìn một hộp băng đã được cẩn thận đặt ở đấy trước đó nửa giờ.
Tại những giếng lò nhỏ ở miền Ióoc-sơ cực nhọc, En-đru loáng thoáng nghe được các đốc công thì thầm với nhau:
- Gio- đi này, chạy nhanh đến báo Ơ-lếch ra ngay hiệu thuốc… - rồi quay sang nói với anh – Mời bác sĩ ngồi, một phút nữa chúng tôi sẵn sàng tiếp bác sĩ!
Tại Nót-tinh-âm, nói chuyện với các nhân viên cấp cứu buộc phải kiêng rượu, En-đru an ủi họ rằng trà lạnh là chất kích thích tốt hơn rượu mạnh. Ơû nơi khác thì anh lại cứ một mực khuyên uống rượu uýt-ki. Nhưng thường thường anh làm việc với một sự chuyên cần đáng ngại. En-đru và Cơ-ri-xtin tìm được một chỗ ở thuận tiện tại một khu trung tâm. Sau đó, anh dùng xe hơi đi khắp vùng. Trong En-đru kiểm tra thì Cơ-ri-xtin ngồi đan ở hơi xa một tí. Họ có nhiều cuộc gặp gỡ, hầu hết là với các bà chủ đất. Họ đánh bạc với các thanh tra hầm mỏ. En-đru không ngạc nhiên khi thấy việc làm của anh khiến cho những con người dầy dạn, lăn lộn nhiều đó phải phì cười. Có điều đáng tiếc là cũng cười với họ.
Đến tháng ba thì hai vợ chồng trẻ về Luân Đôn. Họ bán lại xe – bị thiệt có mười bảng – rồi En-đru bắt tay vào viết báo cáo. Anh quyết định cung cấp cho Ủy ban những kết quả xứng đáng với đồng tiền của họ, cho họ hàng chồng thống kê, hàng trang biểu đồ, hình vẽ về từng khu vực với những đường biểu diễn chỉ các loại băng lượn lên khi những đường biểu diễn chỉ các loại nẹp gỗ lượn xuống. Anh nói với Cơ-ri-xtin là anh sẽ cho họ thấy anh đã hoàn thành công việc này đầy đủ đến thế nào và tất cả bọn họ đã lãng phí thời gian của họ đến nhường nào.
Đến cuối tháng, khi đã gửi vội một bản dự thảo báo cáo đến Gin, En-đru ngạc nhiên nhận được giấy của bác sĩ Bích-xbai mời anh lại Bộ Thương mại.
Đi cùng với En-đru dọc Oai-tơ-hôn, Gin hớn hở nói:
- Ông ta rất hào hứng với báo cáo của anh. Lẽ ra tôi không được để lộ cho anh biết. Nhưng thôi cứ nói: đây là một bước mở đầu may mắn cho anh đấy, anh bạn thân mến ạ. Anh chưa biết Bích-xbai quan trọng đến chừng nào đâu. Ông ta nắm trong tay toàn bộ guồng máy quản trọ trong công nghiệp.
Hai người mất khá nhiều thời giờ mới đến được bác sĩ Bích-xbai. Họ phải cầm mũ đứng chờ tại hai tiền sảnh rồi mới được dẫn vào phòng chính. Dù sao, cuối cùng thì cũng gặp được Bích-xbai – một con người bệ vệ mà thân mật, mặc bộ quần áo màu xám sẫm và đôi ghệt màu sẫm hơn, áo vét-tông cài chéo, vẻ bận rộn và quyền thế.
- Mời các ông ngồi. Ông Men-sân, tôi đã đọc bản dự thảo báo cáo của ông. Tuy nói ra bây giờ là sớm song tôi phải nói tôi bằng lòng lắm. Rất khoa học. Biểu đồ rất đầy đủ. Đó là điều mà chúng tôi muốn có tại bộ này. Vì chúng ta sẽ phải tiến hành tiêu chuẩn hóa các loại trang bị tại các nhà máy và hầm mỏ cho nên ông cần phải biết ý kiến của tôi. Trước hết, tôi thấy ông đề nghị lấy loại băng rộng bả nhất là loại băng ba in-sợ Nhưng tôi lại muốn là loại hai in-sơ rưỡi. Ông sẽ đồng ý với tôi chứ, phải không?
En-đru cảm thấy bực mình, có thể là do đôi ghệt.
- Cá nhân tôi, nói về các mỏ, tôi nghĩ băng càng rộng bản bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Dẫu vậy tôi cho rằng rộng hẹp thì cũng không có gì khác nhau nhiều cho lắm.
Bích-xbai đỏ gáy:
- Sao hở? Không khác nhau à?
- Không khác nhau mảy may.
- Thế ông không thấy, ông không nhận thức được rằng đây là một vấn đề đụng chạm đền toàn bộ nguyên tắc tiêu chuẩn hóa à? Nếu chúng tôi đề xuất ý kiến hai in-sơ rưỡi mà ông lại đề nghị ba in-sơ thì sẽ rắc rối to.
- Vậy thì tôi đề nghị ba in-sơ – En-đru lạnh lùng đáp.
Bích-xbai nổi cáu, có thể thực sự nhìn thấy cái cáu ấy nổi lên:
- Thái độ của ông thật khó hiểu. Bao nhiêu năm nay chúng tôi đã cố gắng để tiến tới loại băng hai in-sơ rưỡi. sao…, ông không thấy tầm quan trọng của vấn đề này lớn đến thề nào à?
En-đru cũng nổi nóng không kém.
- Có, tôi có thấy! Ngài đã xuống dưới lò bao giờ chưa? Tôi thì tôi đã xuống rồi đấy. Tôi đã tiến hành ngay dưới lò một ca mổ kinh khủng, tôi phải nằm dài, dán bụng xuống một vũng nước, chỉ có mỗi một ngọn đèn an toàn đi lò, không có phòng mổ, bàn mổ gì cả. Tôi xin nói thẳng với ngài rằng một sự chênh lệch cầu kỳ nửa ib-sơ về bề rộng cùa băng không có mảy may ý nghĩa gì hết.
En-đru ra khỏi công sở này nhanh hơn lúc vào, đi sau anh là Gin, vặn vẹo hai bàn tay với nhau và phàn nàn về chuyện to tiếng vừa qua suốt đường về tới trụ sở Ủy ban.
Về tới nơi, đứng trong phòng làm việc của mình, En-đru nghiêm trang nhìn xuống tàu bè đi lại trên sông, nhìn xuống đường phố náo nhiệt, nhộn nhịp, xe hơi, xe buýt, tàu đện chạy leng keng qua cầu, người qua kẻ lại, tất cả mạch đập sôi động của cuộc sống.
En-đru nôn nao nghĩ bụng:
- Mình không quen với guồng máy ở đây. Mình phải ở ngoài kia cơ… chỗ của mình là phải ở ngoài kia.
Eùp-bi không đến dự các phiên họp của Ủy ban nữa. Che-lít đã làm cho En-đru nản lòng, thậm chí hoảng hốt khi ông ta đưa En-đru đi ăn trưa cách đây một tuần và báo trước cho anh biết Uyn-ni đang ráo riết vận động để kéo anh sang cuộc nghiên cứu sự mỏi cơ của ông trước khi xúc tiến vấn đề nhiễm bụi xi-lích.
En-đru suy nghĩ và tuyệt vọng, anh cố nhìn tình hình với con mắt hài hước:
- Nếu đến nước ấy, cộng thêm vào chuyện bông băng đã qua, thì mình có lẽ đến phải xin một cái thẻ độc giả tại Viện bảo tàng Anh mất thôi.
Trên đường từ sở về nhà, En-đru bỗng nhận ra anh đang thèm thuồng ngắm nghía những tấm biển đồng gắn ngoài hàng rào sắt trước cửa nhà các bác sĩ mở phòng khám tự Đứng lại, anh để mắt theo dõi một bệnh nhân bước lên mấy bậc cửa, bấm chuông rồi được mời vào trong nhà. Sau đó, vừa đi vừa trầm ngâm suy nghĩ, En-đru hình dung trong óc những cảnh tiếp theo: những câu hỏi han, chiếc ống nghe được may mắn đem ra, rồi tất cả khoa chẩn đoán say mê hấp dẫn. Anh chẳng phải cũng là một bác sĩ đấy ư? Ít ra, trước kia, đã từng có thời…
Khoảng cuối tháng năm, trong tâm trạng ấy, En-đru đang đi bộ trên đường Oác-li vào lúc năm giờ chiều thì bỗng thấy một đám đông, xúm xít chung quanh một người nằm sõng sượt trên vỉa hè. Ơû rãnh cống, bên cạnh là chiếc xe đạp cong queo, và gần như đè hẳn lên chiếc xe đạp là một chiếc xe hơi với người lái say rượu.
Năm giây sau, En-đru đã len vào giữa đám đông và thấy người bị nạn đang được một nhân viên cảnh sát quỳ gối đỡ lên. người bị nạn chảy máu rất nhiều từ một vết thương ở sâu trong bẹn.
- Để tôi xem nào. Tôi là bác sĩ.
Cố buộc ga-rô để ngừng máu mà không được, viên cảnh sát ngẩng gương mặt lo lắng lên nhìn En-đru.
- Tôi không làm ngừng máu được, bác sĩ ạ. Vết thương ở cao quá.
En-đru thấy không thể nào đặt được ga-rộ Động mạch hông bị vỡ ở chỗ quá cao, người bị nạn sẽ mất hết máu và chết mất. Anh bảo viên cảnh sát.
- Ông đỡ ông ấy dậy và đặt nằm ngửa cho tôi.
Duỗi thẳng cánh tay phải, En-đru cúi người thọc thật mạnh nắm tay vào bụng người bị nạn, ở phía trên động mạch chủ xuống. Toàn bộ sức nặng của cơ thể En-đru đè lên động mạch lớn ấy làm máu ngừng ngaỵ Viên cảnh sát nhấc mũ sắt quệt mồ hôi trán. Năm phút sau xe cứu thương đến và En-đru lên xe cùng với người bị nạn.
Sáng hôm sau, En-đru gọi dây nói đến bệnh viện. Người bác sĩ trực ban trả lời cộc lốc theo thói quen:
- Có, có, nạn nhân khá rồi. Ông là ai đối với nạn nhân hả?
- Ờ, không là ai cả – En-đru ấp úng trả lời tại phòng điện thoại công cộng.
Đúng như vậy, En-đru cay đắng nghĩ, anh chẳng là ai cả, chỉ là một người vô dụng, không làm nên trò trống gì, không đạt được tới một cái gì. En-đru chịu đựng tâm trạng ấy đến cuối tuần, rồi lặng lẽ, không ầm ĩ, anh gửi giấy xin thôi việc đến Gin nhờ ông ta chuyển hộ cho Ủy ban.
Gin sửng sốt, tuy ông ta thừa nhận ông ta đã linh cảm tới sự thể đáng buồn này. Gin đọc một bài diễn văn ngắn gọn kết thúc như sau:
- Vả chăng, anh bạn thân mến ạ, tôi đã nhận ra rằng vị trí của anh… à, tôi xin mượn một câu so sánh trong thời chiến… không phải ở hậu phương mà ở tiền tuyến… với những người chiến đấu.
Hốp bảo:
- Đừng có nghe cái ông chim cút và thích trồng hồng ấy. Anh may đấy. Tôi cũng sẽ theo chân anh nếu tôi còn đủ lý trí khi hết thời hạn ba năm của tôi.
En-đru không được nghe nói gì đến các hoạt động của Ủy ban lao động hầm mỏ về vấn đề nhiễm bụi cho đến một hôm, sau đó nhiều tháng, Huân tước An-ga nêu lên vấn đề này một cách vang dội tại Nghị viện, dẫn ra rất nhiều bằng chứng y học do bác sĩ Mo-rít Ghét-xbi cung cấp.
Ghét-xbi được báo chí ca ngợi là một thầy thuốc nhân đạo và vĩ đại. Và năm ấy, bệnh nhân nhiễm bụi xi-lích được coi là một bệnh nghề nghiệp.

Chương 32

Họ bắt đầu đi tìm nơi mở phòng khám bệnh. Đây là một việc nhiều lúc thăng trầm: có những lúc chứa chan hy vọng tiếp theo đến là những lúc bi quan đen tối. Sau ba lần thất bại liên tiếp – En-đru coi những lần rời khỏi Blây-nen-li, E-hơ-re-lo và Ủy ban Lao động hầm mỏ ít ra là những thất bại – En-đru khao khát phục thù. Nhưng toàn bộ vốn liếng của hai vợ chồng, có tăng lên chút đỉnh nhờ chi tiêu chắt bóp trong mấy tháng cuối của thời kỳ có lương đều đặn, cũng không quá sáu trăm bảng (#1). Họ sục đến các hội y tế, và đọc kỹ mục quảng cáo trên tờ “Mũi dao chính” xem có cơ hội nào là lao đến liền, nhưng áng chừng số tiền ấy khó đủ để thuê lại một phòng khám bệnh ở Luân Đôn.
Họ không bao giờ quên được lần giao dịch đầu tiên. Bác sĩ Bren ở Cơ- đa-gân Ga- đán sắp về nghỉ tuổi già nên nhượng lại một số khách bệnh khá giả đông đảo, thích hợp với một bác sĩ có bằng cấp cao. Nhìn bề ngoài có vẻ là một dịp may hiếm có. Một cuốc xe tắc-xi hoang phí – vì sợ có người khác nhanh chân tranh mất – đưa hai vợ chồng đến chỗ bác sĩ Bren.
Người bé nhỏ, tóc bạc, nói năng hoà nhã, gần như khiêm nhường, bác sĩ Bren nhũn nhặn giới thiệu:
- Vâng, đây là một chỗ khá tốt. Nhà cũng đẹp nữa, tôi chỉ xin thuê có bảy nghìn bảng. Hợp đồng thuê còn giá trị bốn năm nữa, và tiền thuê đất chỉ có ba trăm bảng một năm. Còn về tiền nhượng lại số khách bệnh, tôi nghĩ là cứ theo giá thông thường, trả ngay số thu nhập bình quân hai năm … ờ, có được không ạ, thưa bác sĩ Men-sân?
En-đru nghiêm trang gật đầu:
- Được lắm. Rồi ông sẽ giới thiệu tôi chu đáo với các khách bệnh chứ? Xin cảm ơn, bác sĩ Bren, chúng tôi sẽ suy nghĩ xem.
Hai người suy nghĩ về chuyện mua bán này bên cạnh chén trà ba pen-ni ở quán Lai-Ơn đường Brom-tơn.
- Bảy nghìn bảng tiền thuê nhà! – En-đru bật một tiếng cười nhỏ. Hất chiếc mũ ra phía sau để lộ mấy nếp nhăn trên trán, anh tì khuỷu tay lên mặt bàn đá. – Thật ghê tởm cho cái kiểu mấy ông bạn đồng nghiệp già cố cắn răng bám giữ lấy chỗ của họ! Không thể nào bẩy họ đi được nếu không có tiền. Đó há chẳng phải là một bản cáo trạng về chế độ y tế của chúng ta hay sao? Nhưng dù nó có thối nát đến vậy, anh cũng chấp nhận nó. Rồi em xem, từ nay trở đi, anh sẽ chú trọng đến chuyện làm giàu.
Cơ-ri-xtin cười tủm tỉm.
- Đừng anh ạ. Không có tiền, chúng mình đã khá hạnh phúc rồi.
En-đru càu nhàu:
- Em sẽ chẳng nói được thế khi chúng mình bắt đầu phải đi hát rong ngoài phố … Này cô, xin tính tiền cho.
Đã có bằng tiến sĩ y khoa, lại là hội viên Hội y học Hoàng gia, En-đru muốn có một số khách bệnh độc lập, không nằm trong hệ thống bảo hiểm y tế địa phương và anh không phải vừa khám bệnh vừa cấp thuốc. Anh muốn thoát khỏi chế độ thẻ đăng ký chữa bệnh. Nhưng hết tuần này lại tuần khác trôi qua, En-đru sau cùng đành bằng lòng với bất kỳ cái gì miễn là nó đem lại cho anh phương tiện sinh sống. Anh đến thăm dò các phòng bệnh ở Tăn-xơ Hin, I-xlinh-tơn và Brich-xtơn, và một phòng khám khác ở Kem- đơn Tao, mái nhà bị thủng một lỗ. Anh đã phải đi đến chỗ bàn với Hốp cứ hú họa thuê lấy một ngôi nhà rồi treo cái biển đề tên mình lên, nhưng Hốp bảo rằng với số vốn liếng của En-đru, như thế có khác nào tự tử.
Mãi hai tháng sau, khi họ hết hẳn hy vọng rồi thì trời thương anh, để cho ông bác sĩ Phoi già lặng lẽ chết đi một cách không đớn đau tại Pét- đinh-tơn. Tin cáo phó này, vẻn vẹn có bốn dòng đăng trên tạp chí “Y học”, đã đập vào mắt En-đru. Tuy đã hết nhiệt tình, nhưng hai vợ chồng vẫn cứ đến số 9 phố Ghét-xbơ-rợ Họ thấy ngôi nhà như một cái hầm mộ cao, xam xám màu chì, phòng khám ở về một mé và nhà xe xây gạch ở phía sau. Họ giở xem quyển kế toán thấy bác sĩ Phoi thu nhập bình quân mỗi năm khoảng năm trăm bảng, chủ yếu là khám bệnh cấp thuốc với giá ba si-linh sáu pen-ni một người. Họ gặp bà quả phụ Phoi và được bà rụt rè quả quyết là số khách bệnh của người bác sĩ quá cố này khá đông, có thời kỳ rất đông nữa kia, trong đó có nhiều “bệnh nhân khá giả” đến khám bệnh “đằng cửa chính”. En-đru và Cơ-ri-xtin cảm ơn bà Phoi rồi ra về, không lấy gì làm hào hứng.
Anh băn khoăn:
- Dù sao, cũng không biết thế nào. Có nhiều nhược điểm. Anh ghét phải kiêm cấp thuốc. Địa điểm cũng không thuận lợi cho lắm. Em có để ý thấy mấy nhà trọ bên cạnh đều ọp ẹp cả không? Nhưng nó lại gần một khu phố khá giả. Nó lại ở ngay góc phố, giáp một phố chính. Và cũng xấp xỉ số tiền của chúng mình. Mua trả dần trong một năm rưỡi. Kể ra bà ta cũng tốt – để lại tất cả đồ đạc của phòng khám lẫn phòng pha thuốc. Mà ta lại có thể đến ở ngay tức khắc: đó là cái ưu điểm của chỗ trống do người chết để lại. Em nghĩ sao, Cơ-rít? Nếu không lấy ngay, thì chẳng bao giờ lại có dịp như vậy nữa đâu. Hay ta thử liều một phen?
Cơ-ri-xtin nhìn En-đru một lát, trong lòng hoang mang không biết nên thế nào. Đối với nàng, vẻ quyến rũ mới mẻ của Luân Đôn đã hết rồi. Nàng yêu thích nông thôn, và trong khung cảnh xám xịt này nàng càng mong được về sống ở thôn quệ Nhưng En-đru lại ao ước tha thiết có phòng khám bệnh tại Luân Đôn đến nỗi nàng không thể, dù chỉ là thử, thuyết phục anh từ bỏ ý định đó đi.
Nàng gật đầu chậm rãi:
- Anh En-đru ạ, nếu anh muốn …
Hôm sau, En-đru đến gặp người đại diện của bà Phoi và trả giá sáu trăm bảng, tuy bà Phoi hôm trước đòi những bảy trăm năm mươi bảng. Giá ấy được chấp nhận và ngân phiếu được viết luôn. Hôm thứ bảy mồng mười tháng mười, En-đru và Cơ-ri-xtin chuyển đồ đạc từ nơi ký gởi đến và tiếp quản ngôi nhà mới của hai vợ chồng.
Hết chủ nhật họ mới giải quyết xong những đống rơm và bao gói chất đầy nhà rồi run run tự hỏi bây giờ họ sẽ sống làm sao đây. En-đru tranh thủ giờ phút này để đọc một bài thuyết giáo hiếm có và bỉ ổi, nó làm anh chẳng khác nào một tay trợ tế tại một nhà thờ cỏn con của giáo phái ly khai.
- Tình hình chúng mình là gay đấy, em ạ. Chúng mình đã dốc cạn túi rồi. Bây giờ phải sống bằng đồng tiền kiếm ra hàng ngày thôi. Có Trời biết sẽ ra sao. Nhưng phải cố mà sống. Em phải cố mà xoay sở, Cơ-rít ạ, phải tằn tiện …
En-đru hoảng hồn khi thấy Cơ-ri-xtin òa khóc. Xanh xao đứng giữa phòng ngoài rộng lớn tối lù mù, trần nhà nhem nhuốc, sàn không trải thảm, nàng nức nở:
- Trời ơi! Xin anh đừng nói nữa. Tằn tiện. Em bao giờ mà chả tằn tiện cho anh. Em có tiêu tốn gì của anh đâu?
- Cơ-rít! – En-đru thốt lên kinh hãi.
Nàng điên cuồng níu lấy anh:
- Chỉ tại cái nhà này. Hôm trước, em chưa biết rõ … Cái tầng hầm này, cái cầu thang, rồi rác rưởi …
- Mặc xác nó chứ! Khách chữa bệnh mới là cái chính.
- Lẽ ra chúng mình có thể mở một phòng khám bệnh nho nhỏ ở nông thôn.
- Ừ, với những bông hồng hai bên cửa nhà. Mẹ kiếp …
Sau cùng, En-đru xin lỗi vợ về bài thuyết giáo của anh. Rồi, tay anh quàng lưng nàng, hai người xuống rán trứng ở cái tầng hầm đáng nguyền rủa ấy. En-đru cố làm cho Cơ-ri-xtin vui lên, anh nói đùa đây không phải là một tầng hầm mà chính là một khúc đường hầm Pét- đinh-tơn bất kỳ lúc nào cũng có thể có xe lửa chạy qua mà không biết. Cơ-ri-xtin uể oải mỉm cười nghe En-đru cố pha trò, nhưng kỳ thực nàng đang nhìn vào cái bể rửa bát đã bị rạn vỡ.
Sáng hôm sau, đúng chín giờ, En-đru mở cửa phòng khám. – Anh tính không nên làm việc quá sớm kẻo người ta lại cho là anh quá háo hức – Anh rạo rực mong đợi, rạo rực hơn rất nhiều so với buổi sáng hôm nào anh tiếp nhận phòng khám bệnh đầu tiên trong đời anh ở Blây-nen-li mà nay anh gần như đã quên.
Chín giờ rưỡi … En-đru lo lắng đợi. Phòng khám nhỏ này dùng để tiếp các bệnh nhân vùa khám bệnh vừa xin thuốc, có cửa riêng mở ra phố bên và thông sang ngôi nhà chính qua một hành lang ngắn cho nên En-đru có thể đồng thời quan sát được cả phòng khám chính dành cho những “bệnh nhân khá giả” vào bằng cửa trước. Phòng khám cửa trước là gian phòng chính ở tầng dưới của ngôi nhà, được trang hoàng không đến nỗi tồi với chiếc bàn làm việc của bác sĩ Phoi, một bàn khám bệnh và một chiếc giường nằm. Như vậy, trên thực tế En-đru chăng ra hai cái bẫy. Tâm trí căng thẳng như người đánh cá, En-đru chờ đợi xem hai mẻ lưới đem lại cho anh những gì.
Thế nhưng nó chẳng đem lại gì, tuyệt nhiên chẳng có gì! Gần mười một giờ rồi mà vẫn chưa có bệnh nhân nào đến. Mấy tay lái xe tắc-xi đứng cạnh dãy xe của họ Ở bên kia vẫn thản nhiên nói chuyện gẫu với nhau. Tấm biển đề tên En-đru bóng lộn, treo ngoài cửa dưới tấm biển đen xỉn của bác sĩ Phoi.
Bỗng nhiên, khi En-đru hầu như đã hết hy vọng thì chuông phòng khám nhỏ reo lanh canh và một người phụ nữ già choàng khăn bước vào. Viêm phế quản mãn tính. Bà ta chưa kịp nói, En-đru đã thấy ngay qua hơi thở khò khè của bà tạ Với cử chỉ dịu dàng, rất dịu dàng, anh mời bà ta ngồi để anh khám. Bà này là một bệnh nhân lâu năm của bác sĩ Phoi. Anh chuyện trò với bà ta. Anh vào pha thuốc cho bà ta trong phòng thuốc cỏn con – một cái hốc nhỏ xíu nằm lưng chừng hành lang từ phòng khám nhỏ đến phòng khám chính. Anh mang thuốc ra. Khi anh sắp sửa run run hỏi tiền thì không nói năng gì bà ta đã đưa luôn cho anh ba si-linh sáu pen-ni.
Không thể tưởng tượng nổi niềm xúc động trong giây phút ấy, niềm vui sướng, tâm trạng nhẹ nhõm khi cầm mấy đồng tiền đó trong lòng bàn tay; anh cảm thấy như thể đây là những đồng tiền đầu tiên anh kiếm được trong đời. Đóng cửa phòng khám lại, anh chạy đến chỗ Cơ-ri-xtin ném mấy đồng tiền vào lòng nàng.
- Người bệnh đầu tiên, em ạ. Có lẽ khách ở đây thực ra không đến nỗi ít lắm đâu. Dù sao đây cũng đủ bữa trưa cho chúng mình rồi!
En-đru không có ai hẹn đến thăm bệnh tại nhà, vì ông bác sĩ già qua đời đến nay được ba tuần mà không có ai tạm thời thay thế trong khoảng thời gian đó. Anh phải chờ người ta đến mời anh. Trong thời gian chờ đợi này, qua thái độ của Cơ-ri-xtin anh biết rằng nàng muốn một mình giải quyết những công việc bận rộn trong nhà cho nên anh bỏ nốt buổi sáng đi bộ quanh khu anh mới đến ở, thăm thú, nhìn ngó những ngôi nhà ọp ẹp, dãy quán trọ dài tồi tàn, những quảng trường cỏn con cây cối khẳng khiu, ám khói, những chuồng ngựa biến thành nhà xe, rồi sau ngã tư quặt sang phố Bắc đột ngột hiện ra một dãy nhà ổ chuột như một vết bẩn nhơ nhớp gồm nào là cửa hàng cầm đồ, nào là xe cút kít của những người bán hàng rong, nào là quán rượu, cửa hàng tạp hóa bày những thứ thuốc có giấy phép sản xuất bên cạnh những đồ chơi bằng cao su quét màu sặc sỡ.
En-đru nghĩ bụng cho rằng khu phố này đã tiều tụy đi nhiều sau một thời kỳ đã từng có những dãy xe ngựa đỗ dài trước những cánh cổng sơn son thếp vàng. Bây giờ nó bẩn thỉu, tồi tàn. Tuy nhiên, đã có những dấu hiệu của một cuộc sống mới đang trỗi dậy giữa đống bùn lầy nước đọng này: một khối nhà mới đang mọc lên, đã có một vài cửa hiệu và văn phòng sang trọng, và ở cuối phố Glét-xtôn là cửa hàng Lo-ri-Ơ nổi tiếng. Ngay đến En-đru là người không biết tí gì về thời trang phụ nữ cũng đã được nghe tiếng cửa hàng Lo-ri-Ơ, và không cần đến những dãy xe hơi choáng lộn đậu dài bên ngoài tòa nhà xây bằng đá trắng toát, không có cửa sổ hoặc tủ kính trông ra đường, anh cũng tin rằng mấy điều ít ỏi mà anh biết được về sự trang trọng của nó là có thực. Anh cảm thấy có điều kỳ quặc là cửa hàng Lo-ri-Ơ lại mọc lên giữa những nếp nhà thấp lè tè tồi tàn này. Tuy vậy, nó vẫn sừng sững đứng đó, không ai có thể hoài nghi sự tồn tại của nó cũng như sự tồn tại của người cảnh sát đứng gác ở bên kia đường.
Buổi chiều, En-đru hoàn thành chuyến đi thăm mở đầu bằng việc đến thăm các bác sĩ ở quanh vùng. Anh đến thăm tám người cả thảy, nhưng chỉ có ba người là gây đôi chút ấn tượng với anh. Đó là bác sĩ In-xơ còn trẻ ở phố Glét-xtôn, bác sĩ Ri- đơ ở cuối phố A-lếch- đen- đrơ, và ở góc phố Roay-Ơn là một bác sĩ già người Xcốt-lân tên là Mấc Lin.
Những người ấy, gặp anh ai cũng nói: “À, chính ông là người nhận lại khách của ông già Phoi tội nghiệp đấy à?” Câu hỏi ấy có phần nào làm anh chưng hửng. Tại sao “nhận lại”, anh nghĩ, hơi bực mình. Anh tự nhủ: sáu tháng nữa, họ sẽ phải thay đổi thái độ cho mà xem. Tuy anh năm nay đã ba mươi tuổi và biết rằng giữ gìn ý tứ là có lợi như thế nào, song anh vẫn kỵ nhất thái độ bề trên kẻ cả như mèo kỵ nước.
Tối hôm ấy, ở phòng khám nhỏ có ba bệnh nhân, hai người trả anh theo giá cố định ba si-linh sáu pen-ni. Người thứ ba hẹn sẽ trở lại và trả tiền vào thứ bảy. Như vậy, trong ngày đầu, En-đru đã kiếm được mười si-linh sáu pen-ni.
Nhưng hôm sau, anh chẳng thu được đồng nào. Ngày hôm sau nữa, chỉ có bảy si-linh. Thứ năm thì khá. Thứ sáu gần như không được gì và thứ bảy, sau buổi sáng không có ai, buổi tối anh kiếm được mười bảy si-linh sáu pen-ni tuy người bệnh mà anh cho chịu hôm thứ hai không trở lại trả tiền như đã hẹn.
Chủ nhật, không nói với Cơ-ri-xtin, anh lo lắng ngồi điểm lại cả tuần. Phải chăng anh đã sai lầm ghê ghớm khi nhận lại đám khách bệnh vô thừa nhận này, khi dốc hết cả số tiền tiết kiệm của hai vợ chồng vào ngôi nhà như nấm mồ này? Anh kém cỏi ở mặt nào? Năm nay, anh đã ba mươi tuổi, đúng ra là hơn ba mươi. Anh có bằng tiến sĩ y khoa, là hội viên Hội Y học Hoàng gia. Anh có khảnăng về lâm sàng giá trị. Thế mà anh vẫn kiếm không đủ tiền nuôi miệng với đám khách ba si-linh sáu pen-ni. Anh căm giận nghĩ: chỉ tại cách tổ chức hiện thời, nó già cỗi lắm rồi. Cần phải có một cách tổ chức tốt hơn, đem lại cơ hội cho mọi người, chẳng hạn như, ờ, chẳng hạn như sự kiểm soát của nhà nước. Nhưng En-đru lại lầu bầu khi nghĩ đến bác sĩ Bích-xbai và cái Ủy ban Lao động hầm mỏ. Không, mẹ kiếp, không hy vọng gì … bộ máy quan liêu bóp nghẹt hết thảy mọi nỗ lực cá nhân, nó sẽ làm mình ngạt thở mất. Mặc xác nó chứ! Ta phải giàu sang bằng được, nhất định ta phải giàu sang.
Chưa bao giờ khía cạnh tiền tài của nghề y lại ám ảnh En-đru đến thế …
Khoảng một năm thước về phía dưới đi theo đường xe buýt lớn có một cửa hiệu thực phẩm nhỏ. Chủ hiệu là một phụ nữ thấp béo, người gốc Đức nhập quốc tịch Anh, tự nhận tên là Xmit, nhưng cứ theo cách nói tiếng Anh tồi và giọng có nhiều chỗ rít lên “sơ, sơ” thì rõ ràng bà ta phải mang tên Đức Sơ-mít. Cửa hiệu của “Phrao Sơ-mít” này có vẻ đặc sắc của Châu âu lục địa, với quầy tính tiền bằng cẩm thạch, bên trên chất đầy những cá mòi muối, ô-liu đóng bình, dưa bắp Đức, xúc xích đủ loại, bánh ngọt, dồi Ý và loại phó-mát Lip-tao-Ơ ngon có tiếng. Ngoài ra lại còn có ưu điểm là rất rẻ. Vì đồng tiền ở nhà số 9 phố Chét-xbơ-rơ là thứ khá hiếm, và bếp lò lại là một cái bếp cũ nát, nghẹt khói, nên En-đru và Cơ-ri-xtin rất hay đến cửa hiệu Phrao Sơ-mít. Những ngày khấm khá, họ mua xúc xích Phrăng-phuốc nóng hổi và bánh nhân táo. Những ngày vắng khách thì bữa ăn trưa của họ chỉ có cá mòi muối và khoai tây nấu. Nhiều tối, sau khi ngắm kỹ những thứ bày biện trong tủ kính bốc hơi của hiệu Phrao Sơ-mít và chọn trước bằng mắt, họ thường rẽ vào mua một vài thứ ngon miệng đem về nhà trong chiếc túi lưới.
Phrao Sơ-mít chẳng bao lâu quen biết hai vợ chồng En-đru. Bà đặc biệt mến Cơ-ri-xtin. Khuôn mặt béo tròn căng bóng nhăn lại làm con mắt bà hầu như nhắm tít dưới mái tóc vàng óng bồng cao, Phrao Sơ-mít mỉm cười gật đầu với En-đru.
- Rồi anh sẽ khấm khá, sẽ ăn nên làm ra. Anh có một người vợ tốt lắm. Chị ấy nhỏ người, như tôi, nhưng chị ấy đảm đang. Ít lâu nữa, tôi sẽ giới thiệu bệnh nhân đến chỗ anh cho anh.
Mùa đông ập tới gần như đột ngột, sương mù giăng đầy các phố ngày một dày đặc thêm hình như vì khói của nhà ga xe lửa lớn gần đây. Hai vợ chồng chịu đựng cuộc sống ấy một cách nhẹ nhàng, coi việc phải vật lộn để sống như vậy là vui, nhưng thực ra trong suốt cả thời gian ở E-bơ-re-lo họ chưa bao giờ phải nếm mùi đau khổ đến như bây giờ.
Cơ-ri-xtin ra sức sửa sang ngôi nhà lạnh giá của hai vợ chồng. Nàng quét trần nhà bằng vôi trắng, may rèm mới cho phòng đợi, dán lại giấy tường phòng ngủ. Sơn lại cánh cửa với hai màu đen và vàng, nàng đã biến đổi hẳn bộ cửa gập cổ lỗ trước kia đã làm xấu cả phòng khách ở tầng trên.
Khách mời đến thăm bệnh tại nhà không có mấy, phần lớn là ở các nhà trọ lân cận. Khó lòng lấy được tiền công của những người bệnh ấy. Họ phần lớn túng thiếu, thậm chí còn là những phần tử đáng ngờ, giỏi nghề quịt nợ. En-đru cố làm vừa lòng những bà chủ trọ gây ngoẵng này. Chuyện trò với họ tại các hành lang lù mù, anh thường bảo: “Ấy tôi tưởng không đến nỗi lạnh như thế này. Biết vậy thì mặc thêm chiếc măng-tô” hoặc “Đường sá đi lại khó khăn quá. Tôi phải để xe hơi ở nhà”.
En-đru kết bạn với người cảnh sát thường làm nhiệm vụ tại ngã tư đông xe cộ trước cửa hiệu Phrao Sơ-mít. Người cảnh sát ấy tên là Đo-nơn Xtrađợ Ngay từ đầu, hai người đã rất thân thiết với nhau vì cũng như En-đru, Xtrađơ quê ở Phai-phợ Xtrađơ hứa hẹn sẽ làm tất cả những gì mà khả năng anh ta có thể làm được để giúp đỡ người đồng hương của mình, và anh ta đùa gở: “Nếu có ai bị chẹt chết ở đây, thế nào tôi cũng đến mời bác sĩ”.
Một buổi chiều, khoảng một tháng sau ngày hai vợ chồng dọn đến, En-đru đến thăm người dược sĩ cùng khu anh. Anh giả vờ vui vẻ hỏi mua một ống tiêm đặc biệt 10 cc nhãn hiệu Vốt-xơ mà mình biết chắc họ không có, rồi như tình cờ tự giới thiệu mình là thầy thuốc mới, còn khỏe mạnh, ở số 9 phố Chet-xbơ-rợ Về đến nhà, nhìn vẻ Cơ-ri-xtin, anh biết là có chuyện gì hấp dẫn. Nàng thì thào với anh:
- Có một người bệnh trong phòng khám lớn, anh ạ. Bà ta vào đằng cửa trước.
Gương mặt En-đru sáng lên. Đây là người bệnh “khá giả” đầu tiên của anh. Có thể đây là bước mở đầu cho một thời kỳ sáng sủa hơn. Lấy lại bình tĩnh, En-đru nhanh nhẹn bước vào phòng khám chính.
- Chào bà! Tôi có thể giúp bà được gì?
- Chào bác sĩ! Bà Xmit mách tôi đến đây.
Người khách đứng dậy bắt tay anh. Khách trông mũm mĩm hồn nhiên, dáng nặng nề, mặc một chiếc măng-tô lông thú ngắn, tay cầm một cái ví tọ En-đru nhận ra ngay đây là một trong số những cô gái làng chơi vẫn hay lãng vãng trong khu.
- Sao đấy? – En-đru hỏi, nhiệt tình giảm đi chút đỉnh.
Ả ta mỉm cười, ngượng ngập:
- Ồ, thưa bác sĩ, ông bạn tôi vừa mới tặng tôi một đôi hoa tai vàng rất đẹp … Bà Xmit, tôi chả là khách quen ở hiệu ấy … bà ấy bảo bác sĩ sẽ vui lòng đục lỗ tai cho tôi, có phải không ạ? Ông bạn tôi, ông ấy rất sợ tôi sẽ chọc bằng một cái kim bẩn hay bằng một vật gì đó, bác sĩ ạ.
En-đru hít một hơi dài để trấn tĩnh. Chẳng lẽ anh đã đến nước này hay sao? Anh bảo:
- Được, tôi sẽ đục lỗ cho tai bà.
En-đru làm cẩn thận: anh vô trùng hóa kim châm, phun ê-tin clo-rua vào thùy tai, sau lại còn lắp hai chiếc vòng vàng vào tai cho ả.
Ả nhìn vào chiếc gương trong ví:
- Ôi, đẹp quá thưa bác sĩ. Mà tôi không cảm thấy đau một tí nào. Ông bạn tôi sẽ vui lòng lắm. Bao nhiêu hả bác sĩ?
Giá cố định đối với bệnh nhân “khá giả” của bác sĩ Phoi là bảy si-linh sáu pen-ni dù cho tung tích của họ có bí hiểm đi chăng nữa. Anh nói cái giá đó.
Ả rút trong ví ra một tờ giấy bạc mười si-linh. Ả thấy En-đru là người rất tử tế, đứng đắn và đẹp trai – ả xưa nay vẫn thích các chàng trai tóc đen – và khi nhận tiền lẻ trả lại, ả còn nghĩ bụng trông anh này có vẻ đói ăn.
Khi ả ta đi rồi, En-đru không nện gót giày làm thủng thảm giải sàn – nếu như trước kia thì anh đã làm như vậy, đã giận điên lên cho rằng cả anh nữa cũng đã bán rẻ thân mình bằng cái việc hèn mọn vừa rồi. Bây giờ anh cảm thấy anh có một sự nhịn nhục lạ lùng. Vò nhàu tờ giấy bạc trong tay, En-đru đến bên cửa sổ nhìn ả ta đi xa dần, vừa đi vừa đu đưa cặp mông, vung vẩy chiếc ví, hãng diện với đôi vòng tai mới.

---------------
Chú thích:
(1) Đơn vị tiền tệ Anh. 1 bảng = 20 si-linh = 240 pen-ni.

Chương 33

Trong cuộc vật lộn gian khổ hiện nay, En-đru khao khát tình bạn cùng nghề. Anh đã đến dự một cuộc họp của nhóm bác sĩ trong khu anh mà chẳng thấy thích thú bao nhiêu. Đen-ni vẫn ở nước ngoài. Thấy Tem-pi-cô hợp, Đen-ni ở lại đấy, nhận làm một chân phẫu thuật cho Công ty Dầu mỏ Tân thế kỷ. Ít nhất trong thời gian này, En-đru bị mất Đen-ni. Còn Hốp, đi công cán tại Cơm-bớc-lân, thì đang đếm các hạt tiểu thể cho “Cái khoái của kẻ rồ” – như câu anh ta viết trên một bưu ảnh màu sắc sặc sỡ.
Nhiều lần, En-đru muốn bắt liên lạc với Phrét- đi Hem-tơn nhưng lần nào cũng vậy, nhiều khi anh đã cầm lấy quyển danh bạ điện thoại lên rồi nhưng lại nghĩ là mình chưa công thành danh toại, chưa ổn định đàng hoàng, nên anh lại thôi. Phrét- đi vẫn ở phố Hoàng hậu An nhưng đã dọn sang nhà khác. En-đru thấy ngày càng muốn biết Phrét- đi bây giờ đã tiến đến đâu, rồi anh lại nhớ lại những chuyện cũ với nhau hồi hai người còn là sinh viên, cho đến một hôm không ghìm được nữa anh bèn gọi dây nói cho Hem-tơn.
Gần như sẵn sàng đón nhận một thái độ lạnh nhạt, En-đru lầu bầu:
- Chắc cậu đã quên khuấy mình rồi. Mình là Men-sân đây. En-đru Men-sân. Mình hiện mở phòng khám bệnh ở đây đấy, tại Pét- đinh-tơn.
Giọng Phrét- đi Hem-tơn ở đầu dây đằng kia thân mật, tình cảm:
- Men-sân đấy à? Quên thế nào được, ông bạn già! Tại sao đến bây giờ cậu mới gọi dây nói cho mình?
Vững tâm trước thái độ sốt sắng của Hem-tơn, En-đru mỉm cười vào máy nói:
- À, chúng mình mới tạm ổn định nơi ăn chốn ở. Còn khi trước, lúc làm việc tại Uûy ban, chúng mình phải đi khắp nước Anh. Mình đã lập gia đình rồi chắc cậu đã biết.
- Mình cũng vậy. Này, ông bạn, chúng mình phải gặp lại nhau. Mà gặp sớm! Mình không tưởng tượng được đấy, cậu ở tại đây, ngay Luân Đôn này. Hay thật! Sổ tay của mình đâu rồi. Này, thứ năm tuần sau có gì bận không? Đến ăn tối với mình được chứ? Được rồi, được rồi nhé. Hay lắm. Đến ngày đó gặp nhau nhé, ông bạn vàng. Mình sẽ bảo cô vợ mình viết mấy chữ cho vợ cậu mới được.
Cơ-ri-xtin xem chừng không có vẻ hào hứng khi En-đru kể lại chuyện mời mọc này. Sau mấy phút im lặng, nàng nói:
- Anh đi một mình, anh ạ.
- Ồ, sao em nghĩ lạ vậy! Phrét- đi muốn em gặp vợ anh ấy. Anh biết là em không thích gì anh ấy, nhưng sẽ còn gặp những người khác nữa, có lẽ toàn là bác sĩ cả. Chúng mình có thể sẽ tìm được một hướng đi mới, em ạ. Với lại, ít lâu nay, em và anh chẳng có gì vui chơi. Tiệc mặc lễ phục “nơ” đen đấy nhé, Phrét- đi bảo thế. Cũng may là anh đã mua được một bộ lễ phục hồi đi các mỏ ở Niu Cát-xân. Nhưng còn em, Cơ-rít? Em cần có cái áo gì mặc chứ?
Nàng đáp lại, hơi xẵng:
- Em cần một cái bếp hơi mới thì có.
Mấy tuần vừa qua đã làm cho Cơ-ri-xtin phờ phạc. Nàng đã mất đi đôi chút cái vẻ tươi tắn xưa nay vốn là nét đáng yêu ở nàng. Và đôi khi như trong lúc này, nàng có giọng nói nhát gừng, mệt mỏi.
Nhưng đến tối thứ năm, trên đường đến phố Hoàng hậu An, En-đru không khỏi nhận thấy Cơ-ri-xtin vô cùng dịu dàng, duyên dáng trong chiếc áo… ừ, đúng là chiếc áo trắng nàng đã mua để mặc trong bữa tiệc ở Niu Cát-xân, được sửa lại nên trông có vẻ mới hơn, sang hơn. Nàng cũng làm đầu kiểu mới, tóc ép sát vào đầu, ôm lấy vầng trán mai mái thành một vành tối sẫm. En-đru nhận thấy thế khi nàng thắt ca-vát cho anh. Anh định nói một câu khen nàng đẹp nhưng rồi quên khuấy đi mất, vì anh bỗng sợ hai người khéo lại đến muộn.
Thế nhưng hai người đến không muộn mà là sớm, sớm đến nỗi họ phải đứng lúng túng dễ đến ba phút Phrét- đi Hem-tơn mới ở trong nhà vui vẻ đi ra, hai tay giang rộng, vừa xin lỗi vừa chào hỏi họ liền một mạch. Hem-tơn nói anh ta vừa mới ở bệnh viện về, vợ anh ta cũng độ một giây nữa sẽ xuống chào, rồi anh ta rót rượu, vỗ vỗ vào lưng En-đru và mời họ ngồi. Hem-tơn béo ra so với buổi tuối hôm nào ở Ca- đip, ngấn thịt hồng hồng ở gáy là một dấu hiệu nặng nề cho thấy sự làm ăn phát đạt của anh ta, nhưng đôi mắt ti hí vẫn long lanh và mái tóc vàng bôi bi-ăng-tin bóng mượt vẫn không có một sợi tóc nào lòa xòa. Hem-tơn ăn mặc chải chuốt đến nỗi trông người anh ta thực sự bóng lên.
Hem-tơn nâng cốc:
- Không nói đùa chứ, gặp lại nhau thật vui mừng hết sức. Lần này thì phải giữ liên lạc với nhau luôn. Cậu thấy nhà mình thế nào? Mình đã chả bảo với cậu tối hôm ấy – chà một bữa tiệc mới đáng nhớ làm sao, chắc hôm nay sẽ khá hơn – là mình rồi sẽ phất là gì? Mình ở toàn bộ tòa nhà, chứ không phải vài ba buồng đâu. Mua năm ngoái. Tốn khá tiền, - Hem-tơn nắn lại ca-vát với vẻ mãn nguyện – Dĩ nhiên mình chẳng đi quảng cáo với ai là mình ăn nên làm ra, nhưng với cậu, ông bạn cũ của mình thì không sao.
Đồ đạc bày biện trong nhà cho thấy rõ một cuộc sống xa hoa: bàn ghế đóng theo kiểu hiện đại, nhẵn bóng, lò sưởi bề thế, rộng và sâu, một chiếc dương cầm tự động nhỏ, bên trên đặt một chiếc bình lớn màu trắng, cắm những bông hoa mộc giả làm bằng xà cừ.
En-đru sắp sửa tỏ lời thán phục thì vợ Hem-tơn bước ra: một người đàn bà cao, lạnh lùng, mái tóc đen rẽ giữa và ăn mặc khác hẳn Cơ-ri-xtin.
- Mình lại đây.
Phrét- đi Hem-tơn đon đả nói với vợ một cách âu yếm, thậm chí kính nể nữa, và vội đi rót cho vợ một cốc rượu nhọ Chị vợ vừa mới chểnh mảng xua tay từ chối cốc rượu thì người làm vào báo các tân khách khác đã tới: “ông Cha-lơ Ai-vơ-ri và vợ, bác sĩ Phon Phrít-men và vợ”. Tiếp đến là những lời giới thiệu với những tiếng cười và tiếng trò chuyện ồn ào giữa các cặp vợ chồng Ai-vơ-ri, Phrít-men và Hem-tơn. Sau đó, không phải là quá sớm, họ chuyền sang phòng ăn.
Đồ dùng ăn uống trên bàn cực kỳ sang trọng và tinh xảo, trông rất giống bộ đồ ăn uống rất đắt tiền cộng thêm cây đèn nến mà En-đru thấy bày trong tủ kính cửa hàng vàng bạc “Lây-bin và Ben” nổi tiếng tại phố Nhiếp chính. Thức ăn không thể nhận ra được thịt hay cá nhưng rất ngon. Lại có rượu sâm banh nữa. Uống được hai cốc, En-đru cảm thấy tự tin hơn. Anh bắt đầu nói chuyện với vợ Ai-vơ-ri, ngồi ở bên trái anh, một phụ nữ thon thả, mặc đồ đen với rất nhiều vàng bạc châu báu đeo quanh cổ, đôi mắt xanh to lồi lồi thỉnh thoảng lại nhìn sang En-đru với vẻ gần như con trẻ.
Chồng bà ta là Cha-lơ Ai-vơ-ri, nhà phẫu thuật. Bà ta bật cười khi nghe En-đru hỏi, bà ta nghĩ rằng ai mà chẳng biết Cha-lợ Hai vợ chồng Ai-vơ-ri ở phố Niu Ke-vân- đi-sơ, quá góc phố đây một tí thôi – cả toà nhà là của họ. Ở gần hai vợ chồng Phrét- đi thật rất thú vị. Cha-lơ, Phrét- đi và Pon Phrít-men là bạn rất thân với nhau, cùng có chân trong câu lạc bộ Xắc-vin. Bà ta ngạc nhiên khi En-đru thú nhận là anh chưa phải là hội viên câu lạc bộ này. Bà ta cứ tưởng ai cũng phải là hội viên câu lạc bộ Xắc-vin.
Khi bà Ai-vơ-ri không nói chuyện với En-đru nữa, anh quay sang vợ Phrít-men ngồi ở bên phải. Anh thấy vợ Phrít-men dịu dàng hơn, ân cần hơn, nước da tươi tắn hồng hào gần như nước da người phương Đông. En-đru cũng khích lệ bà này nói về chồng. Anh nhủ thầm: “Mình muốn biết về mấy gã này, họ giàu có sang trọng ghê quá”.
- Pon – vợ Phrít-men kể – là bác sĩ nội khoa. Hai vợ chồng có một căn nhà ở góc phố Ooóc-lân nhưng phòng khám bệnh của Pon lại ở phố Hai-li. Các khách bệnh của Pon thật tuyệt diệu – giọng bà ta thành thực quá, khó có thể là nói khoác – phần lớn là những người ở tại khách sạn Plađợ Ông hẳn biết khách sạn Plađơ chứ, một khách sạn đồ sộ nhìn ra công viên. Ô hay ông không biết sao, đến giờ ăn trưa thì phòng ăn Grin-run của nó chật ních những người tên tuổi, danh tiếng. Pon hầu như là bác sĩ chính thức của khách sạn này. Biết bao nhiêu là người Mỹ giàu có và các ngôi sao màn bạc – bà ta ngừng lời, mỉm cười – ôi chao, mọi người ai cũng đến khách sạn Plađơ, thật là tuyệt cho Pon.
En-đru có thiện cảm với vợ Phrít-men. En-đru cứ để cho bà này nói cho đến khi vợ Hem-tơn đứng lên thì En-đru mới đứng bật dậy, lịch sự kéo lùi ghế cho bà ta.
Khi các bà vợ đã chuyển sang phòng bên, Hem-tơn hỏi En-đru với vẻ thông thạo:
- Cậu hút xì gà chứ, Men-sân? Xì gà này khá lắm. Và mình khuyên cậu chớ bỏ qua thứ rượu lâu năm này. 1894 đấy. Không chê vào đâu được.
Với điếu xì gà đã châm lửa và chiếc cốc phình bụng đầy rượu trước mặt, En-đru nhích ghế lại gần mấy người kia. Đây chính là dịp mà anh đã thực sự ao ước, một buổi chuyện trò thân mật, sôi nổi, giữa những người cùng ngành y với nhau, hoàn toàn nói chuyện nghề nghiệp, không nói gì khác. En-đru hy vọng Hem-tơn và các bạn bè anh ta sẽ nói chuyện nhiều, và quả là họ có nói.
Hem-tơn nói:
- À này, hôm nay mình vừa mới đặt mua tại hiệu Glích-cớt loại đèn bức xạ mới ra đấy. Đắt ra trò, trên dưới tám mươi ghi-ni (#1) một ngọn. Nhưng cũng đáng đồng tiền.
- Đáng chứ. Nó đem lời về đáng với cái giá của nó. – Phrít-men trầm ngâm nói. Phrít-me người nhỏ nhắn, mắt đen, có bộ mặt khôn ngoan của người Do Thái.
Cầm xì gà ra tay, En-đru nói lên lập luận của mình:
- Các bạn ạ, tôi không đánh giá cao loại đèn này. Các bạn có đọc bài báo của Ép-bi trên tạp chí “Y học” về cái gọi là liệu pháp nhật quang không nhỉ? Các loại đèn bức xạ này hoàn toàn không cho ta tia hồng ngoại.
Hem-tơn giương mắt nhìn đăm đăm một giây lát rồi cười phá:
- Nhưng nó cho ta nhiều đồng ghi-ni ra phết. Hơn nữa, nó lại còn làm đen da khá nhiều.
Phrít-men nói chen vào:
- Cậu thế nào chứ, Phrét- đi, còn mình thì không chủ trương dùng các loại dụng cụ đắt tiền. Phải bỏ tiền ra trước rồi sau mới được lời. Với lai, nó lạc hậu rất nhanh, chẳng mấy chốc là không thịnh hành nữa. Thành thực mà nói, cậu ạ, không có gì hơn được cái bơm tiêm dưới da cổ lỗ mà lại giá trị.
- Chắc chắn là cậu dùng đến nó rồi. – Hem-tơn nói.
Ai-vơ-ri cũng góp chuyện. Ai-vơ-ri to béo, nhiều tuổi hơn mấy người kia, mày râu nhẵn nhụi, nước da tai tái, dáng điệu thoải mái của người lịch thiệp.
- Nhân đây mình kể một chuyện: hôm nay mình vừa mới thu tiền về một đợt tiêm. Mười hai mũi cả thảy. Chất man-gan ấy mà. Kể cho các cậu nghe cách mình làm nhé. Mình cho rằng làm như vậy ở thời buổi này là ăn tiền. Mình bảo bệnh nhân như sau: Này, ông là một nhà kinh doanh. Đợt tiêm này, ông sẽ phải trả tất cả là năm mươi ghi-ni. Nếu ông bằng lòng trả tiền tôi ngay bây giờ để sau không phải trả nữa thì tôi chỉ tính ông có bốn mươi nhăm ghi-ni thôi. Thế là hắn viết ngân phiếu cho mình liền.
Hem-tơn chê trách:
- Chà, bợm thật. Mình tưởng cậu là nhà phẫu thuật cơ mà.
Ai-vơ-ri gật đầu:
- Thì đúng mình là một nhà phẫu thuật đấy chứ. Mai lại có một ca nạo thai ở Se-rinh-tơn.
- Lao động yêu đương uổng phí. – Phrít-men lẩm bẩm, lơ đãng với điếu xì gà trên môi. Rồi trở lại ý nghĩ ban đầu – Dù sao, cũng không có cách làm nào khác. Về cơ bản cũng khá lý thú. Đối với khách thuộc tầng lớp khá giả, cho thuốc uống dứt khoát là một cách điều trị lạc hậu. Ở khách sạn Plađơ nếu mình cấp… cấp thuốc bột om-ni-pân chẳng hạn thì không đáng giá một ghi-ni. Nhưng nếu ta cũng cho thứ thuốc ấy mà tiêm dưới da – ta lau chỗ da sẽ tiêm rồi làm vô trùng dụng cụ và mọi động tác chuẩn bị lỉnh kỉnh khác thì người bệnh phải nghĩ ta nhất định là loại cha bố trên phương diện khoa học.
Hem-tơn cao giọng:
- Thật phúc cho nghề y là việc cho thuốc uống đã bị loại trừ ở khu Tây Luân Đôn. Lấy ví dụ trường hợp người bệnh của Ai-vơ-ri chẳng hạn. Giả sử cậu ấy cho man-gan, hay man-gan và sắt, loại thuốc chai cổ lỗ ấy mà, đối với người bệnh thì tác dụng không kém gì đâu, nhưng cậu ta có moi đến đâu cũng chỉ được ba ghi-ni. Nhưng nếu cậu ấy chia liều thuốc ra làm mười hai ống tiêm, thì sẽ được năm mươi ghi-ni, xin lỗi, Cha-lơ ạ, tôi muốn nói là bốn mươi nhăm ghi-ni.
Phrít-men nhỏ nhẹ thêm vào:
- Trừ đi mười hai si-linh tiền ống tiêm.
En-đru thấy đầu choáng váng. Đây là một lý lẽ bác bỏ các loại thuốc chai mà anh lấy làm kinh ngạc trước khía cạnh mới mẻ của nó. Anh uống thêm một ngụm rượu để lấy lại bình tĩnh.
Phrít-men trầm ngâm tiếp lời:
- Còn một điểm khác nữa là bệnh nhân không biết những ống thuốc nho nhỏ ấy chẳng đáng giá bao nhiêu. Khi người bệnh nhìn thấy một dãy ống tiêm trên bàn là bà ta bất giác nghĩ thầm: “Chết chửa! Thế này thì khá tốn tiền đây”.
Hem-tơn nhấm nháy với En-đru:
- Các cậu có để ý gì không, khi nói về các bệnh nhân khá giả là Phrít-men thường gọi bằng “bà”! À này, Pon ạ, hôm kia mình vừa mới được nghe nói đến kế hoạch ấy. Đăm-mét định đứng ra lập một hội nếu cậu, Cha-lơ và mình bằng lòng gia nhập.
Trong mười phút sau, họ nói với nhau về chuyện săn bắn, đánh gôn – chơi tại nhiều bãi gôn đắt tiền ở ngoại ô Luân Đôn – chuyện xe hơi – Ai-vơ-ri đang đặt làm cho mình một chiếc xe Rếch mới loại ba lít rưỡi với kiểu vỏ xe riêng. Trong khi đó, En-đru ngồi lắng tai nghe, miệng hút xì gà và uống rượu. Cả mấy người đều uống khá nhiều rượu. Hơi chuyếch choáng, En-đru, cảm thấy những người bạn này đều là những người tử tế. Họ không gạt anh ra khỏi câu chuyện của họ mà bao giờ họ cũng cố gắng bằng một lời nói hay một ánh mắt làm cho anh cảm thấy anh cùng một bọn với họ. Họ đã phần nào làm cho En-đru quên rằng anh đã ăn bữa trưa hôm nay với cá mòi muối. Khi tất cả đứng dậy, Ai-vơ-ri vỗ vai En-đru:
- Mình sẽ phải gửi danh thiếp của mình đến cậu, Men-sân ạ. Thật rất vui nếu cùng với cậu hội chẩn một con bệnh vào một ngày nào đó…
Trở lại phòng khách, trái ngược hẳn, bầu không khí, có vẻ ngượng nghịu. Nhưng đang lúc Hem-tơn rất vui, bóng lộn hơn bao giờ hết, hai tay đút túi, quần áo sạch bong, anh ta bảo bây giờ hãy còn sớm, và tất cả phải ra hiệu Em-bớt-xi chơi hết tối nay.
Cơ-ri-xtin đưa mắt rụt rè nhìn sang En-đru:
- Tôi e rằng… chúng tôi phải về.
En-đru mỉm cười yêu đời:
- Hay chửa, em! Chúng mình không thể nghĩ đến chuyện bỏ bạn bè mà về được.
Ở hiệu Em-bớt-xi, Hem-tơn rõ ràng được rất trọng vọng. Hem-tơn cùng cả đoàn được người hầu bàn cúi đầu chào đón và tươi cười đưa đến một cái bàn cạnh tường. Lại rượu sâm banh, rồi khiêu vũ. Mấy tay này sống sướng thật – En-đru nghĩ thầm, đầu óc mụ mẫm và lònh thích cở mở, chan hoà.
- Ồ, họ… họ chơi một điệu nhạc hay ghệ Không biết Cơ-rít có thích nhảy không?
Sau cùng, trong chiếc xe tắc-xi trên đường về nhà, En-đru vui vẻ nói:
- Mấy đứa bạn này chúa đấy chứ! Một tối lý thú quá em nhỉ.
Cơ-ri-xtin đáp lại bằng giọng nhỏ nhẹ, từ tốn:
- Một tối khó chịu.
- Ơ kìa, sao?
- Em muốn bạn đồng nghiệp của anh là Đen-ni và Hốp, chứ không phải những kẻ hào nhoáng này…
En-đru cắt ngang:
- Ơ kìa em, có gì không bằng lòng nào?
Cơ-ri-xtin trả lời với một cơn giận lạnh lùng:
- Hừ! Anh không thấy được sao? Tất cả: cả bữa ăn, đồ đạc lẫn chuyện trò của họ… tiền, lúc nào cũng tiền. Chắc anh không thấy con mắt chị ta nhìn chiếc áo của em, em muốn nói chị vợ Hem-tơn ấy. Có thể cảm thấy như là chị ta đang tính chị ta tiêu cho một lần đi sửa sắc đẹp ở mỹ viện còn nhiều hơn em mua sắm quần áo trong cả một năm. Thật khá ngộ lúc ở phòng khách chị ta phát hiện ra em là con nhà tầm thường. Đương nhiên chị ta là con gái của Uýt-tơn rồi, Uýt-tơn chủ hãng uýt-ki ấy. Anh không thể tưởng tượng nổi câu chuyện trước khi anh vào nó thế nào đâu. Đúng là chuyện ngồi lê đối mách của giới thượng lưu: ai đi nghỉ cuối tuần với ai, cô thợ uốn tóc kể cho họ nghe được những chuyện gì, vụ phá thai mới nhất trong giới quý phái, không một câu nào tử tế, đứng đắn. Rồi, sao nữa! Chị ta còn nói chị ta thực sự “phải lòng” – đúng chữ chị ta dùng đấy – người chỉ huy dàn nhạc nhảy ở khách sạn Plađơ.
Cơ-ri-xtin chê trách bằng một giọng cay độc. Lầm tưởng đó là lòng ghen tị, En-đru lẩm bẩm:
- Anh sẽ kiếm ra tiền cho em, Cơ-rít ạ. Anh sẽ mua cho em thật nhiều quần áo đắt tiền.
Nàng sẵng giọng:
- Em không cần tiền, và em không thích quần áo đắt tiền.
- Ờ… em yêu quý – Loạng choạng say, En-đru giơ tay với nàng.
- Không! – Giọng nàng làm En-đru giật mình. – Anh En-đru, em yêu anh. Nhưng không yêu được khi anh say.
En-đru ngồi lùi lại vào góc, lúng túng, tức tối. Đây là lần đầu tiên từ trước đến nay Cơ-ri-xtin xua đuổi anh. Anh lầu bầu:
- Thôi được, cô mình… Nếu đã vậy.
En-đru trả tiền tắc-xi rồi đi trước vào nhà. Không nói một lời nào, anh lên gian phòng ngủ bỏ không vẫn dành cho khách. Sau cảnh xa hoa mà anh vừa sống qua, ở đây cái gì trông cũng tồi tàn, bệ rạc. Công-tắc đèn bật lên không được… dây điện trong cả ngôi nhà đã hỏng cả rồi. Quẳng mình xuống giường, En-đru nghĩ:
- Mẹ kiếp! Ta sẽ phải ra khỏi cái ổ này. Ta sẽ cho cô ấy mở mắt ra. Ta sẽ kiếm ra tiền. Không tiền phỏng làm được gì?
Từ ngày hai người lấy nhau đến nay, đây là lần đầu tiên họ ngủ riêng giường.

---------------
Chú thích:
(1) Ghi-ni: đơn vị tiền tệ Anh bằng 21 si-linh.

Chương 34

Bữa sáng hôm sau, Cơ-ri-xtin cư xử với En-đru như thể câu chuyện hôm qua đã quên hẳn rồi. Anh nhận thấy nàng cố đặc biệt ân cần với anh. Cái đó khiến anh thấy thích thú nhưng lại làm anh càng dỗi hơn. Giả vờ chăm chú đọc báo, anh nghĩ: phụ nữ là thỉnh thoảng cứ phải mắng mỏ mới được. Nhưng En-đru càu nhàu được mấy câu thì Cơ-ri-xtin bỗng từ bỏ thái độ chiều chuộng. Nàng lạnh nhạt bỏ ra bàn ngồi, môi mím chặt, không nhìn En-đru, chờ cho anh ăn xong. Đứng dậy ra khỏi buồng, En-đru nghĩ: cô này bướng bỉnh thật; được rồi, mình sẽ cho cô ta biết tay.
Vào phòng khám bệnh, việc đầu tiên là En-đru giở quyển “Danh bạ ngành y” ra xem. Anh nóng lòng muốn biết thêm chi tiết về những người bạn tối quạ Giở nhanh tay, anh tìm tên Hem-tơn trước. À, đây rồi, Phrết-rích Hem-tơn, bác sĩ nội khoa trung cấp, bác sĩ ngoại khoa trung cấp, phụ tá điều trị bệnh nhân ngoại trú bệnh viện Uon-them-Út.
En-đru cau mày, khó hiểu. Tối qua, Hem-tơn nói rất nhiều về việc phụ vụ tại bệnh viện. Anh ta bảo: đối với một bác sĩ mở phòng khám bệnh tư ở khu Tây Luân Đôn, không gì có ích bằng có tên trong một bệnh viện nào đó. Bệnh nhân sẽ tin tưởng khi biết anh là một bác sĩ làm việc tại một bệnh viện. Nhưng chắc không phải như thế này: một bệnh viện làm phúc, mà lại ở Uon-them-Út, một trong những khu ngoại ô mới dựng lên. Tuy nhiên, không thể nhầm được, đây là quyển danh bạ mới nhất, anh vừa mới mua được một tháng nay.
Không vội vã nữa, En-đru giở đến các tên Ai-vơ-ri và Phrít-men, rồi đặt quyển sách đỏ dầy cộp lên gối, đầu óc mung lung, thắc mắc khó hiểu. Cũng như Hem-tơn, Pon Phrít-men chỉ có bằng bác sĩ nội khoa trung cấp mà không có thêm học vị về ngoại khoa như Hem-tơn. Phrít-men lại không làmviệc tại một bệnh viện nào cả. Còn Ai-vơ-rỉ Cha-lơ Ai-vơ-ri ở đường Niu Ke-vân- đi-sơ không có một học vị nào về ngoại khoa, mà chỉ có một danh hiệu thấp nhất là hội viên Hội phẫu thuật công cộng, và cũng không làm ở một bệnh viện nào hết. Tiểu sử Ai-vơ-ri có nói đến một số kinh nghiệm nghề nghiệp trong thời chiến và một số thời gian phục vụ tại các bệnh viện cho người về hưu. Ngoài ra, không có gì cả.
Nghĩ miên man, En-đru đứng dậy đặt quyển sách vào giá rồi gương mặt anh bỗng có một vẻ cương quyết. Những bằng cấp chứng chỉ của những người bạn giàu có mà anh đã cùng dự tiệc tối qua không thể nào so được với các học vị của anh. Vậy anh cũng sẽ làm được như họ. Cao hơn họ nữa kia. Mặc cho Cơ-ri-xtin muốn nói gì thì nói, hơn bao giờ hết, anh quyết tâm làm giàu. Nhưng trước hết, anh phải xin vào làm ở một bệnh viện, không phải một bệnh viện ở Uon-them-Út hay một bệnh viện làm phúc mang tiếng là bệnh viện, mà là một bệnh viện ở Luân Đôn, đúng, phải là một bệnh viện ra trò, đó là mục tiêu trước mắt của anh. Nhưng làm thế nào?
Ba ngày liền, En-đru suy tính, rồi anh run run đến gặp Ro-bớt Ép-bi. Đối với En-đru, nhiệm vụ khó nhất trên đời là đi nhờ vả, nhất là Ép-bi lại tiếp anh với con mắt nhấp nháy, tử tế.
- Thế nào, ông bạn chuyên gia thống kê về băng của chúng tôi dạo này ra sao rồi? Ông không ngượng khi nhìn thẳng vào mắt tôi à? Tôi nghe nói bác sĩ Bích-xbai bị cao huyết áp. Ông không biết gì ư? Ông cần gì vậy, tranh luận với tôi hay xin một ghế trong Uỷ ban?
- À, không ạ, thưa ngài Ro-bớt. Không biết… nghĩa là… ngài có thể giúp tôi xin vào làm bác sĩ điều trị ngoại trú ở một bệnh viện nào đó được không, thưa ngài?
- Hừm! Cái đó còn khó hơn vào Uỷ ban. Ông có biết hiện giờ có bao nhiêu bác sĩ trẻ tuổi hàng ngày đi nện gót giày ở bờ sông không? Tất cả đều mong có một nơi làm việc không lương đấy. Với lại đối với ông thì cần phải tìm một nơi có điều kiện tiếp tục công việc nghiên cứu của ông về phổi nữa… vì vậy diện tìm việc lại càng bị thu hẹp.
- Tôi… tôi nghĩ là…
- Bệnh viện Vích-to-ri-Ơ, bệnh viện chuyên khoa phổi, đó là mục tiêu của ông. Một trong những bệnh viện lâu đời nhất ở Luân Đôn… Tôi sẽ thử đi hỏi xem… Ồ, tôi không hứa hẹn gì đâu nhé, nhưng tôi sẽ để ý cho… để ý một cách khoa học.
Ép-bi giữ En-đru ở lại uống trà. Hàng ngày, không sai hôm nào, như một cái lệ, cứ đến bốn giờ chiều là Ép-bi uống hai tách trà ngay trong phòng làm việc, trà không pha sữa, không cho đường, và không ăn thêm gì cả. Đây là một loại trà đặc biệt có hương vị hoa cam. Ép-bi nói chuyện thoải mái về mọi vấn đề, từ những chiếc tách sứ Giang Tây đến phản ứng ngoài da của Piếc-kệ Khi tiễn En-đru ra cửa, ông ta hỏi:
- Vẫn cãi lộn với các sách y học chứ? Đừng bỏ cuộc đấy. Và nhất là, dù cho tôi có chạy được cho anh vào bệnh viện Vích-to-ri-Ơ thì cũng đừng có thái độ ve vãn bệnh nhân nhé – mắt Ép-bi nhấp nháy – Đó là điều đã làm hại tôi đấy.
Đi về nhà, En-đru cảm thấy như đi trên chín tầng mây. Anh mừng rỡ đến nỗi bỏ cả vẻ kênh kiệu với Cơ-ri-xtin. Anh buột mồm nói ngay:
- Anh vừa mới đến nhà Ép-bi xong. Ông ấy sẽ có chạy cho anh vào bệnh viện phổi Vích-to-ri-Ơ! Việc ấy thực tế sẽ nâng uy tín anh lên rất nhiều! Niềm vui mừng ánh lên trong con mắt Cơ-ri-xtin làm Enđru bỗng cảm thấy hổ thẹn, nhỏ nhen. – Cơ-rít, em! Gần đây, anh có hơi khó tính. Chúng mình không thật thuận hoà với nhau, hình như thế. Thôi em! Ta làm lành với nhau nhé!
Nàng chạy ào lại với anh, khăng khăng nói rằng đó hoàn toàn là lỗi của nàng. Rồi, vì một lý do lạ lùng nào đó xem ra lại có vẻ hoàn toàn là lỗi của anh. Trong óc En-đru chỉ có một ngóc ngách nào đó còn giữ lại ý định trước đây là làm cho nàng phải ngợp người trước sự thành công lớn lao của mình trên phương diện vật chất.
En-đru lại lao vào công việc với một nghị lực mới, anh cảm thấy dịp may chắc chắn rồi sẽ đến với anh. Trong khi đó khách đến chữa bệnh ở chỗ anh rõ ràng đông lên. Nhưng anh nhủ thầm đây không phải là loại người bệnh mà anh mong có, loại người bệnh trả ba si-linh sáu pen-ni công khám tại phòng khám và năm si-linh khi khám tại nhà. Nhưng đây lại đúng là những người bệnh thật sự. Nhưng người đến phòng khám của anh hoặc mời anh đến khám tại nhà toàn là những người nghèo đến nỗi họ không dám nghĩ đến việc tìm thầy thuốc nếu không phải là thật sự đau ốm. Vì anh đã gặp bệnh bạch hầu trong những gian buồng ngột ngạt thiếu không khí bên trên những chuồng ngựa, bệnh sốt thấp khớp trong những gian buồng ẩm thấp ở tầng hầm cho người hầu kẻ hạ Ở, bệnh viêm phổi trong các gian buồng sát mái ở các nhà trọ. En-đru đã có lần chiến đấu với bệnh tật trong những cảnh ngộ bi thảm như: trong một gian buồng có một cụ già sống trơ trọi một mình, nhếch nhác, lôi thôi lếch thếch không có ai dòm ngó trông nom, cả bạn bè lẫn họ hàng thân thiết đều bỏ quên, hàng ngày phải tự nấu lấy những bữa ăn đạm bạc trên bếp cồn. Những trường hợp như vậy có nhiều. En-đru đã gặp một cụ già bảy mươi tuổi nằm liệt giường trong cảnh nghèo khổ mà là bố một nữ diễn viên nổi tiếng, tên tuổi được viết bằng ánh đèn sáng ngời trên đại lộ Sáp-xbơ-ri. Anh đã đến thăm bệnh cho một phụ nữ quý tộc già lụ khụ, gầy giơ xương, nhăn nheo đến tức cười; bà cụ ấy đem khoe với anh bức ảnh chụp cụ trong bộ lễ phục thiết triều và kể cho anh nghe về thời cụ đi xe ngựa riêng qua chính những dãy phố này. Có lần anh đã cứu sống – nhưng sau đó lại ân hận – một người bất hạnh, tuyệt vọng, túi không còn một xu, muốn tự tử bằng hơi đốt hơn là phải vào “nhà tế bần”.
Trong số những người bệnh đến tay anh, có nhiều trường hợp cấp bách, những trường hợp cấp cứu ngoại khoa cần phải đưa ngay vào bệnh viện. Đó là những lúc khó khăn nhất đối với En-đru. Đưa được người bệnh vào bệnh viện, dù là bệnh hết sức hiểm nghèo, nguy kịch, cũng khó khăn vô cùng. Những trường hợp cấp cứu này lại thường xảy ra ban đêm. Khám xong quay về nhà, áo vét-tông hoặc măng-tô mặc ngoài bộ quần áo ngủ, cổ quấn khăn quàng, mũ còn đội trên đầu, En-đru chạy ngay lại điện thoại gọi cho hết bệnh viện này đến bệnh viện khác, cầu khẩn, van nài, doa. dẫm họ, nhưng bao giờ anh cũng chỉ được nghe một lời cự tuyệt cộc lốc, nhiều khi xấc xược: “Bác sĩ nào đấy? Ai? À không, không được, rất tiếc. Chúng tôi hết chỗ rồi”.
En-đru đến chỗ Cơ-ri-xtin, mặt tái đi, mồm nguyền rủa:
- Không phải là hết chỗ. Ở bệnh viện Xên Giôn, chúng hãy còn khối giường để giành cho người của chúng. Ai không quen biết thì chúng từ chối thẳng cánh. Anh chỉ muốn bóp cổ cái thằng chó con ấy. Thế có chó má không, hả em? Anh đang có một người bệnh bị thoát vị nghẹt mà không tìm đâu ra được một giường. Ừ, có thể một số bệnh viện hết giường thật. Mà đây là Luân Đôn đấy, thủ đô của cái đế quốc Anh khốn kiếp. Hệ thống tổ chức bệnh viện ở đây là như vậy. Thế mà tại một bữa tiệc hôm nào, có một tên mặt dày mày dạn dám đứng dậy nói rằng đây là tổ chức y tế tuyệt vời nhất thế giới. Bây giờ lại phải đưa người bệnh khốn khổ kia vào nhà tế bần thôi. Họ phải điền vào những tờ khai: thu nhập bao nhiêu? Tôn giáo nào? Mẹ anh có phải là con trong giá thú không? – mà người bệnh thì bị viêm phúc mạc. Ôi thôi… Cơ-rít này, nhờ em một tí em gọi dây nói hộ anh đến bệnh viện từ thiện.
Dù En-đru có khó khăn vất vả đến đâu, dù cho anh có nguyền rủa những cảnh cơ cực, bẩn thỉu mà anh phải lăn mình vào, Cơ-ri-xtin bao giờ cũng đáp lại bằng một câu:
- Dù sao, đây thực sự là công việc của người thầy thuốc. Theo em, đó là điều duy nhất đáng kể.
- Nhưng nó không tránh được cho anh khỏi lây rệp vào người. – En-đru làu bàu rồi lên gác tắm để rũ hết rệp.
Cơ-ri-xtin cười ròn rã. Nàng nay đã trở lại với niềm hạnh phúc xưa kia. Cuộc vật lộn thật vất vả, nhưng cuối cùng nàng đã chế ngự được ngôi nhà. Đôi khi cái nhà nó định ngóc đầu dậy quật lại nàng, nhưng nhìn chung thì nó nằm yên, nó chịu tuân theo ý nàng: sạch sẽ, bóng lộn. Nàng đã có cái bếp hơi mới, những chao đèn mới, nàng đã giặt sạch vải bọc đệm ghế. Thanh chặn thảm cầu thang sánh loáng như khuy áo người lính. Sau nhiều tuần vất vả tìm người giúp việc – ở khu phố này, họ thích đến làm tại các nhà trọ hơn vì thường được thêm tiền thưởng – Cơ-ri-xtin đã may mắn tìm được một chị tên là Ben-nét, một phụ nữ goá chồng khoảng bốn mươi tuổi, sạch sẽ, chăm làm. Vì chị còn phải nuôi đứa con gái lên bảy nên hầu như chị không tìm đâu được chỗ làm nào chịu cho cả hai mẹ con cùng ở. Chị Ben-nét và Cơ-ri-xtin cùng hợp sức với nhau tiến công vào tầng hầm. Đến nay thì cái đoạn đường hầm xe lửa trước kia đã trở thành một gian phòng tiện nghi, tường dán giấy hoa với đồ đạc mua ở cửa hàng đồ cũ được Cơ-ri-xtin sơn lại màu kem, dùng vừa làm phòng ngủ vừa làm phòng khách cho chị Ben-nét và con của chị là cháu Phlo-ri; cháu này bây giờ hàng ngày được cắp sách đến trường Pét- đinh-tơn. Sau nhiều tháng sống vất va vất vưởng, nay được một chỗ ăn ở tiện nghi và yên ổn, chị Ben-nét không sao bày tỏ hết được niềm biết ơn của mình.
Những bông hoa đầu xuân làm tươi vui phòng khách nói lên niềm hạnh phúc trong ngôi nhà của Cơ-ri-xtin. Nàng mua mất có mấy pen-ni ở ngoài chợ đầu phố khi đi mua bán hồi sáng. Nhiều người bán hàng rong ở phố Mát-xơn-bơ-rơ đã quen biết nàng. Nàng có thể mua rau quả cá mú của họ với giá rẻ. Cơ-ri-xtin lẽ ra phải có ý thức hơn về địa vị xã hội của mình là vợ một bác sĩ, nhưng than ôi! Nàng không thế, nàng thường tự mang lấy những thứ mua bán đựng trong chiếc túi lưới xinh xắn, và trên đường về nhà, nàng thường rẽ vào hiệu “Phrao Sơ-mít” nói dăm ba câu chuyện và mua một khoanh pho-mát Lip-tao-Ơ mà En-đru rất thích.
Buổi chiều, nàng thường hay đi bộ chơi ven hồ Xơ-pơn-tai. Rặng cây hạt dẻ đã ra lá xanh và đàn vịt bơi lội trên mặt nước xao động trước ngọn gió. Cảnh vật ở đây có thể thay thế cho phong cảnh nông thôn thoáng đãng mà nàng xưa nay vẫn xiết bao yêu mến.
Đôi khi, tối đến, En-đru nhìn Cơ-ri-xtin với một vẻ ghen tuông kỳ quặc, nó có nghĩa là En-đru bực mình vì cả ngày không nhìn thấy nàng.
- Em làm gì cả ngày trong lúc anh bận công việc? Bao giờ mua được xe hơi thì anh phải bắt em lái. Có thế mới giữ em gần anh được.
En-đru vẫn mong chờ những bệnh nhân “khá giả” nhưng họ không đến chọ Anh vẫn nóng lòng muốn biết việc Ép-bi giúp đỡ anh tiến triển đến đâu rồi và anh bực bội thấy buổi gặp gỡ ở nhà Hem-tơn vẫn chưa đem lại một cơ hội tốt đẹp nào. Trong thâm tâm, En-đru lấy làm mếch lòng là suốt từ hôm đó Hem-tơn và những người bạn của anh ta không hề gặp lại En-đru.
Một tối, khoảng cuối tháng tư, với tâm trạng đó, En-đru vào ngồi trong phòng khám đợi khách đến thăm bệnh. Đến gần chín giờ, anh sắp đóng cửa thì có một phụ nữ trẻ tuổi bước vào.
Người khách nhìn anh ngập ngừng:
- Tôi không biết phải đi cửa này hay cửa trước?
En-đru mỉm cười chua chát:
- Cửa nào cũng vậy, có điều vào cửa này thì chỉ phải trả nửa tiền. Chị bị sao?
- Tôi trả cả tiền cũng được.
Người bệnh nghiêm trang bước lại và ngồi xuống chiếc ghế đệm bọc dạ Chị khoảng hai tám tuổi, mặc chiếc áo màu xanh lá cây sẫm, người vạm vỡ, bắp chân to, mặt bè bè và nghiêm nghị. Nhìn chị, người ta phải nghĩ ngay: “Không được bỡn cợt đâu nhé”.
En-đru dịu giọng:
- Thôi, không nói về tiền nong nữa. Chị kể bệnh đi.
Người bệnh hình như vẫn muốn giới thiệu về mình với vẻ nghiêm nghị.
- Thưa bác sĩ, bà Xmít ở hiệu thực phẩm khuyên tôi đến gặp bác sĩ. Tôi quen biết bà Xmít đã lâu, tôi làm việc tại cửa hàng Lo-ri-Ơ, ngay gần đấy. Tên tôi là Cơ-ram. Nhưng phải xin thưa ngay rằng, tôi đã nhờ đến nhiều bác sĩ trong khu này rồi mà không khỏi… Tay tôi bị…
Chị rút găng ra. En-đru xem xét hai bàn tay người phụ nữ. Mu bàn tay có những mảng viêm da đỏ, trông như bệnh vẩy nến, nhưng không phải là vẩy nến, vì bờ chỗ viêm không sần sùi. Thấy hấp dẫn, En-đru lấy kính lúp ra soi cho kỹ hơn. Trong khi đó, người bệnh tiếp tục kể bằng một giọng điềm đạm, rắn rỏi:
- Bệnh này làm tôi bị rất nhiều phiền phức trong công việc. Khỏi được thì mất gì tôi cũng bằng lòng. Tôi đã thử đủ mọi loại thuốc mỡ, nhưng không có mảy may tác dụng.
- Không! Thuốc không có tác dụng.
En-đru đặt kính lúp xuống, anh cảm thấy tất cả sự hồi hộp thường nảy sinh khi ta chẩn đoán chính xác được một căn bệnh khó tìm.
- Đây là một thứ bệnh da khá hiếm, chị Cơ-ram ạ. Điều trị khu trú tại chỗ không có ích gì. Nó là do trạnh thái máu, vì vậy cách chữa duy nhất là chế độ ăn uống.
- Không cần đến thuốc à? Chưa có ai bảo tôi như vậy – Vẻ nghiêm nghị ở chị chuyển thành ngờ vực.
- Thì bây giờ tôi bảo chị.
En-đru cười, cầm lấy quyển sổ ghi cho người phụ nữ một chế độ ăn uống cần theo, ngoài ra lại còn ghi thêm những thức ăn tuyệt đối phải kiêng.
Người bệnh cầm lấy tờ đơn, do dự.
- Vâng, tôi sẽ thử xem. Bất cứ cách điều trị nào tôi cũng thử.
Chị cẩn thận đếm tiền trả cho En-đru. Chị còn nán lại đôi chút dường như hãy còn hoài nghi rồi mới ra về. Sau đó, En-đru quên ngay người bệnh ấy.
Được mười hôm, chị trở lại, lần này đi đằng cửa trước và bước vào phòng khám chính với một vẻ nồng nhiệt ghìm nén khiến En-đru cố lắm mới khỏi mỉm cười.
- Bác sĩ nhìn hai bàn tay tôi này.
- Ờ nhỉ! – Bây giờ En-đru mỉm cười thật sự. – Tôi chắc chị không tiếc công đã tuân theo chế độ ăn uống ấy chứ?
Chị đưa cả hai bàn tay ra cho En-đru xem với một niềm biết ơn nồng nàn:
- Còn tiếc công ư, hở bác sĩ? Bác sĩ nhìn này, khỏi hẳn rồi. Không còn một vết nào. Ông không thể tưởng tượng nổi nó có ý nghĩa như thế nào đối với tôi. Ôi chao… thật giỏi quá.
En-đru nhẹ nhàng đáp lại:
- Có gì đâu. Nghề nghiệp của tôi là phải biết những chuyện này. Chị về đi và đừng lo ngại nữa. Chị nhớ kiêng những thức ăn mà tôi đã ghi cho chị thì không bao giờ phải lại.
Người bệnh đứng dậy:
- Bây giờ tôi xin gửi tiền bác sĩ.
- Chị đã trả tiền rồi.
En-đru thấy có một rung cảm nhẹ nhàng về cái đẹp. Anh rất có thể sẽ vui vẻ nhận thêm ba si-linh sáu pen-ni hay thậm chí bảy si-linh sáu pen-ni nữa của chị ta song anh không cưỡng nổi ý muốn làm cho sự đắc thắng của tài nghệ mình nổi bật lên.
- Nhưng, thưa bác sĩ… - Người phụ nữ miễn cưỡng để En-đru tiễn chị ra cửa. Đến cửa, chị dừng lại, nghiêm trang nói lần cuối cùng – Có thể tôi sẽ có dịp bày tỏ niềm biết ơn của tôi bằng cách khác vậy.
Nhìn khuôn mặt tròn như cái bánh ngước về phía anh, En-đru thoáng có một ý nghĩ bậy bạ. Nhưng anh chỉ gật đầu rồi khép cửa lại sau lưng chị tạ Lần này nữa, En-đru cũng lại quên ngay người bệnh ấy. Mệt mỏi, anh đã thấy hơi tiêng tiếc là không nhận thêm tiền công. Dù sao, anh cũng không nghĩ xem một cô gái bán hàng thì có thể giúp gì anh được.
Ít ra, ở điểm này, En-đru đã không hiểu được Ma-thơ Cơ-ram. Hơn nữa, anh đã hoàn toàn không biết đến một khả năng mà Êđốp đã nhấn mạnh, một khả năng mà anh vốn là một nhà triết lý tồi lẽ ra phải nhớ.

Chương 35

Ma-thơ Cơ-ram được các cô gái bán hàng trẻ tuổi ở cửa hàng Lo-ri-Ơ đặt cho cái tên là “Trung vệ”. Phốp pháp, khoẻ mạnh, không duyên, không có cái chất phụ nữ, Ma-thơ Cơ-ram xem ra có vẻ là người không thích hợp với công việc tổ trưởng nhân viên bán hàng tại một cửa hàng hết mực sang trọng không đâu sánh kịp này, một cửa hàng chuyên bán các loại trang phục phụ nữ rất đắt tiền, những quần áo lót của phụ nữ rất tinh xảo và những chiếc áo lông thú rất quý giá tới hàng trăm bảng. Thế nhưng “Trung vệ” lại là một người bán hàng rất giỏi, được khách hàng rất quý mến. Cửa hàng Lo-ri-Ơ kiêu hãnh đặt ra một cái lệ đặc biệt là mỗi người “tổ trưởng” có nhóm khách hàng riêng của mình gồm một số nhỏ khách quen của cửa hàng mà người tổ trưởng phụ vụ riêng, nghiên cứu, chăm sóc, chọn lựa cách ăn mặc cho khách và “để riêng” cho khách một số hàng khi có những kiểu thời trang mới. Quan hệ giữa khách hàng với nhân viên bán hàng rất thân thiết, nhiều khi tồn tại hàng năm trời. Tính tình thật thà nghiêm túc, “Trung vệ” đặc biệt thích hợp với mối quan hệ ấy.
Ma-thơ Cơ-ram là con gái một luật sư ở Ke-tơ-rinh. Nhiều nhân viên của cửa hàng Lo-ri-Ơ là con gái các viên chức nhỏ ở tỉnh lẻ hay ngoại ộ Được vào làm việc tại cửa hàng Lo-ri-Ơ, được mặc chiếc áo đồng phục màu xanh lá cây sẫm của nhân viên bán hàng là một vinh dự. Công việc vất vả mệt nhọc, điều kiện ăn ở tồi kém mà các nhân viên bán hàng ở các cửa hàng khác thường phải chịu đựng là điều hoàn toàn không có ở cửa hàng Lo-ri- Ợ Ở đây, các cô gái bán hàng được sắp xếp nơi ăn ở rất tử tế và có người giám sát cẩn thận. Cụ Uyn-sơ, nhân viên nam giới độc nhất ở đây, đặc biệt chú trọng đến khoản giám sát này. Cụ đặc biệt có thiện cảm với “Trung vệ” và thường hay chuyện trò nhẹ nhàng với chị. Cụ Uyn-sơ là một cụ già hồng hào, có dáng dấp như một người mẹ; cụ đã sống bốn mươi năm trong nghề phục vụ phụ nữ này. Ngón tay cái của cụ bị dẹt đi vì sờ vải, lưng lúc nào cũng lom khom cúi chào. Tuy “có dáng dấp bà mẹ” nhưng đối với khách hàng nào mới đặt chân lần đầu vào cửa hàng Lo-ri-Ơ, cụ Uyn-sơ vẫn là người độc nhất mặc quần dài đàn ông trong một biển cả mênh mông toàn là váy phụ nữ kêu sột sà sột soạt. Cụ có con mắt ác cảm đối với những ông chồng nào theo vợ đi mua hàng để ngắm các cô gái mặc hàng mẫu.
Tin Ma-thơ Cơ-ram chữa khỏi tay làm cho đám nhân viên cửa hàng Lo-ri-Ơ khá xôn xao. Kết quả tức khắc là, do tò mò, một số cô nhân viên trẻ tuổi đã kéo đến phòng khám của En-đru khai bệnh vặt vãnh. Cười khúc khích với nhau, họ bảo nhau đến xem “ông bác sĩ của Trung vệ” mặt mũi thế nào.
Dần dà, các cô nhân viên bán hàng của cửa hàng Lo-ri-Ơ đến phòng khám phố Chét-xbơ-rơ ngày một nhiều. Theo quy định của pháp luật thì tất cả các cô nhân viên này đều phải đóng tiền bảo hiểm y tế và phải đến chữa bệnh ở những nơi quy định. Nhưng với thái độ kiêu kỳ vốn có của cửa hàng Lo-ri-Ơ, các cô chê bai tổ chức y tế ấy. Đến cuối tháng năm, cái cảnh có dăm bảy cô nhân viên cửa hàng Lo-ri-Ơ trẻ trung, phấn son, rất lịch sự giống hệt khách hàng của các cô, đến ngồi đợi ngoài phòng khám của En-đru không phải là hiếm. Kết quả là thu nhập của En-đru tăng lên rõ rệt và Cơ-ri-xtin đã phải đùa một câu:
- Anh đã bỏ bùa gì cho các cô gái đẹp ấy thế? Anh có chắc là các cô ấy không lầm tưởng phòng khám của anh là cái cửa lên sân khấu của các nghệ sĩ không đấy?
Nhưng niềm biết ơn sâu sắc của Ma-thơ Cơ-ram – hai bàn tay khỏi hẳn, ôi sung sướng nào bằng – thể hiện như vậy mới chỉ là bắt đầu. Cho đến nay, bác sĩ Mắc-lin ở quảng trường Roay-Ơn – một ông bác sĩ già, phong cách đáng để người bệnh yên tâm – được coi gần như bác sĩ riêng của cửa hàng Lo-ri- Ợ Ông được mời đến những khi có trường hợp cấp cứu, chẳng hạn như khi cô Tuých ở phân xưởng may chạm phải bàn là bị phỏng nặng. Nhưng bác sĩ Mắc-lin sắp về hưu rồi, người cộng sự và kế tục ông là bác sĩ Ben-tơn thì vừa không già, mà phong cách lại không làm cho người ta yên tâm. Thực vậy, nhiều lần, con mắt của bác sĩ Ben-tơn hay dừng lại ở các cặp chân đẹp, và thái độ ân cần quá ve vuốt của ông đối với những cô nhân viên xinh xắn nhất đã làm cho cụ Uyn-sơ da dẻ hồng hào kia phải cau mày. Ma-thơ Cơ-ram và cụ Uyn-sơ đã bàn về vấn đề này trong những lúc hai người trò chuyện riêng với nhau. Tay chắp sau lưng, đầu gật gù nghiêm trang, cụ Uyn-sơ nghe cô Cơ-ram nhấn mạnh rằng Ben-tơn không phải là người bác sĩ thích hợp, và ở phố Chét-xbơ-rơ có một người bác sĩ khác, chững chạc, nghiêm túc, rất giỏi mà không nhiễm phải thói quên mình vì phụ nữ. Vấn đề này hoàn toàn chưa được quyết định dứt khoát vì cụ Uyn-sơ làm điều gì bao giờ cũng từ tốn, nhưng trong con mắt cụ đã lóe lên một điềm gở đối với bác sĩ Ben-tơn khi cụ vội vã chạy ra đón một bà quận chúa.
Đến tuần đầu tháng sáu, khi En-đru bắt đầu hổ thẹn vì trước kia đã coi thường Ma-thơ Cơ-ram thì sự giúp đỡ của chị đối với En-đru lại thể hiện bằng một việc khác nữa.
En-đru nhận được một bức thư, viết rất gọn ghẽ, sạch sẽ – lối dùng điện thoại là suồng sã, không thích hợp với người viết bức thư này, về sau anh mới biết – mời anh sáng hôm sau, tức là sáng thứ ba vào khoảng chín giờ, càng đúng giờ càng tốt, đến nhà số 9 khu Pác Ga- đân thăm bệnh cho bà Uy-ni-phrít E-vơ-rít.
Đóng cửa sớm phòng khám, En-đru đến số nhà nói trên với nhiều dự đoán thầm trong bụng. Đây là lần đầu tiên anh được mời đến thăm bệnh tại một toà nhà ở ngoài các khu phố tồi tàn của các khách bệnh quen. Pác Ga- đân là một khối nhà đẹp đẽ, không hẳn tân kỳ, nhưng đồ sộ và sang trọng, trông ra công viên Hai- đơ rất đẹp. Bấm chuông nhà số 9, anh nôn nao chờ đợi với niềm tin kỳ lạ là vận may của anh cuối cùng đã tới.
Một người giúp việc nhà ra mở cửa mời anh vào. Gian tiền sảnh rộng bày những đồ gỗ cổ, tủ sách và hoa, gợi lại phòng khách của vợ chồng Von. Ngay khi mới đặt chân vào gian phòng, En-đru đã hiểu linh cảm của anh là đúng. Quay người lại khi bà E-vơ-rít bước vào, anh thấy bà ta nhìn anh chằm chằm với con mắt bình tĩnh, điềm đạm, xét nét.
Uy-ni-phrít E-vơ-rít là một phụ nữ chưa chồng khoảng năm mươi tuổi, người đẫy đà, tóc sẫm, nước da mai mái, ăn mặc giản dị, dáng điệu hết sức tự tin. Bà ta nói ngay bằng một giọng từ tốn:
- Tôi mới mất người bác sĩ của tôi, thật là không may, vì tôi rất tin tưởng ở ông tạ Cô Cơ-ram có giới thiệu ông. Cô Cơ-ram là một người rất trung thực, và tôi tin cô ấy. Tôi đã hỏi về ông: Ông có bằng cấp cao. – Bà ta ngừng lại, ngang nhiên nhìn anh với con mắt xem xét, cân nhắc. Bà ta có cái vẻ của một người phụ nữ ăn uống đầy đủ, được chăm sóc trông nom chu đáo, không để cho một ngón tay nào mó đến người bà ta mà chưa xem xét kỹ càng đến tận móng taỵ Bà ta thận trọng nói tiếp:
- Tôi nghĩ có thể ông sẽ làm tôi ưng ý. Thường thường, cứ vào khoảng thời gian này trong năm tôi phải tiêm một đợt. Tôi bị ho vì phấn cỏ. Chắc ông biết bệnh ho phấn cỏ chứ?
- Có. Bà tiêm thuốc gì ạ?
Uy-ni-phrít E-vơ-rít nói tên một thứ thuốc rất có tiếng.
- Ông bác sĩ cũ của tôi tiêm cho tôi thứ thuốc ấy. Tôi rất tin tưởng.
- À, thứ thuốc ấy à!
Mếch lòng trước cách đối đãi của người phụ nữ này, En-đru toan bảo thẳng là cái thứ thuốc mà bà ta tin tưởng do ông bác sĩ mà bà ta tin tưởng cấp cho chỉ là một thứ vô dụng, nó sở dĩ có tiếng là nhờ hãng bào chế sản xuất ra nó đã khôn khéo biết quảng cáo và do phần lớn mùa hè ở Anh không có phấn cỏ. Nhưng En-đru cố ghìm mình lại. Đây là một cuộc đấu tranh giữa một bên là tất cả những gì mà anh tin tưởng với một bên là tất cả những gì mà anh mong muốn đạt tới. Anh mạnh dạn nghĩ: nếu mình để cho dịp may này trôi đi mất sau mấy tháng chán ngắt vừa qua thì mình chỉ là một thằng ngốc! Anh bèn nói:
- Tôi nghĩ tôi có thể tiêm cho bà thứ thuốc ấy như bất kỳ ai khác.
- Tốt lắm. Bây giờ về tiền công. Tôi không bao giờ trả bác sĩ Xin-kle-Ơ mỗi lần thăm quá một ghi-ni. Tôi có thể coi là ông bằng lòng với điều kiện đó được chứ?
Một ghi-ni một lần thăm, tức là nó gấp ba lần số tiền công lớn nhất mà anh nhận được từ trước đến nay! Và quan trọng hơn nữa, đây là bước đầu tiên đi vào giới khách bệnh thuộc tầng lớp trên mà anh ao ước bấy lâu. En-đru lại phải dẹp sự phản kháng mạnh mẽ của những niềm tin tưởng trong con người anh. Những mũi tiêm này dù cho vô ích thì có sao. Đó là việc của bà ta chứ đâu phải việc của anh. Anh đã chán ngấy thất bại rồi. Anh muốn tiến thân, giàu có, thành đạt. Anh muốn giàu sang bằng nất cứ giá nào.
Hôm sau, En-đru lại đến vào đúng mười một giờ. Uy-ni-phrít E-vơ-rít đã nhắc nhở anh, với cách nói nghiêm nghị của bà ta, là anh chớ đến muộn. Bà ta không muốn cuộc đi bộ dạo chơi hàng ngày vào buổi sáng của bà ta bị ảnh hưởng. En-đru tiêm cho bà ta mũi đầu. Sau đó, cứ một tuần hai lần,a nh tiếp tục cách điều trị ấy.
En-đru rất đúng giờ, đúng giờ không kém gì bà bệnh nhân của anh, và không bao giờ có thái độ tùy tiện. Cái cách bà này dần dần có thái độ mềm dịu hơn với anh kể cũng tức cười. Uy-ni-phrít E-vơ-rít là một con người kỳ quặc, bà ta có một cá tính rất đậm nét. Tuy giàu có – bố bà ta trước là một nhà sản xuất dao dĩa lớn ở Se-phin và toàn bộ số tiền bà thừa hưởng của bố được gửi ngân hàng một cách chắc chắn – nhưng bà ta cố tiêu xu nào phải đáng xu ấy. Đây không phải là tính keo bẩn mà là một thứ tính vị kỷ kỳ quặc. Trong cái vũ trụ của mình, bà ta tự coi mình là trung tâm, hết sức chăm chút cho tấm thân trông hãy còn trắng đẹp, và theo đủ mọi cách điều trị mà bà ta cho là có ích. Bà ta dùng cái gì cũng phải là thứ hảo hạng. Bà ta ăn uống không nhiều, nhưng ăn toàn những thức ăn ngon bổ nhất. Khi En-đru đến thăm lần thứ sáu, Uy-ni-phrít E-vơ-rít đã hạ cố mời anh uống một cốc rượu nhọ Anh để ý thấy đó là loại rượu A-mon-ti-gia- đô đóng chai từ năm 1819. Quần áo của bà ta đều may tại cửa hàng Lo-ri-Ơ. Vải dải giường của bà ta là loại vải mịn nhất mà En-đru được thấy từ trước đến naỵ Nhưng, theo lời bà ta, dù sống như vậy bà ta vẫn không tiêu phí một xu nào. En-đru không thể nào nghĩ rằng bà E-vơ-rít có thể trả cho người lái xe tắc xi một đồng nửa cơ-rao mà không nhìn kỹ đồng hồ chỉ quãng đường đã đi.
En-đru lẽ ra phải căm ghét người đàn bà ấy, nhưng kỳ lạ thay, anh lại không ghét. Bà này đã nâng tính vị kỷ của mình lên thành một triết lý sống. Và bà ta hết sức nhạy cảm. En-đru thấy bà ta đúng như hệt người phụ nữ trong một bức tranh Hà Lan cổ, một tác phẩm của Te Boóc mà anh và Cơ-ri-xtin đã có lần xem. Cũng thân hình phốp pháp, cũng nước da trắng mịn màng, cũng cái miệng nghiêm nghị mà lại đa tình.
Khi Uy-ni-phrít E-vơ-rít thấy En-đru thật sự vừa ý mình – theo đúng lời bà ta nói – thì bà ta bớt giữ gìn nhiều. Một quy tắc không thành văn bản mà bà ta đặt ra là những lần đến thăm của bác sĩ phải kéo dài hai mươi phút, có thế thì bà ta mới cho là xứng với đồng tiền. Sau một tháng, En-đru đã kéo dài thời gian thăm bệnh đến nửa giờ. Hai người trò chuyện với nhau. En-đru kể với E-vơ-rít khát vọng thành đạt của anh được bà ta tán thành. Đề tài nói chuyện của bà ta không rộng, song giới quen thuộc của bà ta lại rộng vô cùng và hầu hết bà ta nói chuyện về cái giới đó. Bà ta hay nói với En-đru về cô cháu gái tên là Ke-thơ-rin Xắt-tơn, ở Đa-bi-sơ, thường vẫn lên Luân Đôn chơi luôn vì đại úy Xắt-tơn chồng cô này là nghị sĩ vùng Ban-Oen.
E-vơ-rít nói, giọng thản nhiên:
- Bác sĩ Xin-kle-Ơ trước đây là người vẫn thường trông nom sức khỏe cho họ. Tôi nghĩ bây giờ ông có thể thay thế bác sĩ Xin-kle-Ơ săn sóc họ được lắm.
Lần cuối cùng En-đru đến thăm, bà ta lại mời anh một cốc rượu A-mon-ti-gia- đô nữa, rồi nói rất vui vẻ:
- Tôi rất ghét nhận những giấy tính tiền… Cho tôi thanh toán với ông ngay bây giờ nhé. – Bà ta đưa cho En-đru một ngân phiếu mười hai ghi-ni.– Tất nhiên nay mai tôi sẽ lại phải nhờ đến ông. Tôi thường phải tiêm phòng chứng sổ mũi vào mùa đông.
Bà ta tiễn En-đru ra tận cửa buồng và đứng ở đó một lúc, trên gương mặt lần đầu tiên hơi sáng lên một cái gì gần như một nụ cười. Nhưng nụ cười ấy qua đi rất nhanh, và nhìn En-đru với vẻ trách móc, bà ta bảo:
- Ông có muốn nghe lời khuyên của một người phụ nữ có thể bằng tuổi mẹ Ông không? Ông hãy tìm một hiệu thợ may giỏi. Hãy đến hiệu vẫn thường may cho đại úy Xắt-tơn ấy, hiệu Ro-giơ ở phố Con- đuýt. Ông nói với tôi ông mong muốn thành đạt. Nhưng với bộ quần áo kia ông không bao giờ thành đạt được đâu.
Ra đến phố, En-đru vừa đi vừa nguyền rủa Uy-ni-phrít E-vơ-rít. Mặt nóng rực lên vì phẫn nộ, anh nguyền rủa với bản tính nóng nảy xưa kia của anh. Một mụ già thích xen chuyện! Việc gì đến mụ ấy cơ chứ! Mụ ấy có quyền gì mà bảo ban anh về cách ăn mặc? Mụ coi anh là con chó bông của mụ hay sao? Sự đầu hàng nhục nhã nhất là xu phụ các quy ước xã hội. Những người bệnh của anh ở Pét- đinh-tơn chỉ trả cho anh có ba si-linh sáu pen-ni nhưng họ không yêu cầu anh phải làm một cái giá áo trong hiệu thợ maỵ Về sau, anh sẽ chỉ khám chữa cho những người bệnh ấy mà thôi để giữ được sự tự chủ của mình.
Nhưng suy nghĩ ấy không tồn tại lâu. Quả là anh chưa hề bao giờ chú ý đến quần áo. Một bộ đồ may sẵn xưa nay đối với anh là rất tốt rồi, nó giữ cho anh đủ ấm nhưng không sang. Cơ-ri-xtin cũng vậy, không bao giờ để tâm đến ăn mặc, tuy nàng bao giờ cũng gọn gàng. Có một chiếc váy bằng vải tuýt và chiếc áo len tự đan lấy là nàng hài lòng lắm rồi.
En-đru kín đáo nhìn lại mình: chiếc quần dài xô lệch nhàu nhĩ bằng vải len gai, dính bùn ở gấu. Mẹ kiếp, anh bực bội nghĩ, mụ ta nói thế mà đúng. Mình làm sao thu hút được đám khách cao sang nếu mình ăn mặc như thế này. Sao Cơ-ri-xtin không khuyên bảo gì mình? Đó là việc của nàng, chứ đâu phải việc của mụ già Uy-ni-phrít. Mụ mách mình hiệu thợ may nào nhỉ. À, hiệu Ro-giơ, phố Con- đuýt. Kệ chứ. Mình cứ đến đó.
Về đến nhà En-đru đã trở lại tươi tỉnh. Anh vung vẩy tờ ngân phiếu trước mặt Cơ-ri-xtin:
- Em xem này, người vợ yêu quý của anh. Em còn nhớ hôm nào anh từ phòng khám chạy vào với mấy đồng si-linh khốn khổ đầu tiên không? Bây giờ anh gọi những đồng tiền ấy là những đồng tiền khốn khổ. Còn đây mới gọi là tiền chứ, tiền phù lao thật sự, xứng với một thầy thuốc hạng nhất có bằng tiến sĩ y khoa và là hội viên Hội y học Hoàng gia. Mười hai ghi-ni trả công cho việc nói chuyện gẫu với mụ Uy-ni-phrít và tiêm cho mụ ấy cái thứ thuốc ép-tôn vô thưởng vô phạt của Glích-cớt:
- Sao anh? – Cơ-ri-xtin mím cười hỏi. Rồi nàng bỗng đổi giọng ngờ vực – Có phải là thứ thuốc mà anh vẫn hết lời chê bai đấy không?
En-đru tái mặt, anh cau mày nhìn vợ lúng túng. Nàng đã nói đúng những lời mà anh không muốn nghe. Anh bỗng đùng đùng nổi giận, không phải đối với bản thân anh mà đối với Cơ-ri-xtin.
- Thôi đi! Em không bao giờ thỏa mãn tất cả.
En-đru vùng vằng bỏ ra ngoài, đóng sầm cửa lại. Suốt ngày hôm đó, anh giữ thái độ hậm hực, dằn dỗi. Nhưng hôm sau, trở lại tươi tỉnh, En-đru đến hiệu may Ro-giơ ở phố Con- đuýt.

Chương 36

Nửa tháng sau, ngượng nghịu như một chú học sinh, En-đru mặc một trong hai bộ com-lê mới xuống dưới nhà. Áo vét-tông màu xám kiểu cài chéo theo lời khuyên của chủ hiệu may Ro-giơ mặc với sơ-mi cổ gập và ca-vát màu sẫm làm tôn thêm màu xám của vải. Không mảy may nghi ngờ gì nữa, hiệu may phố Con- đuýt này may giỏi, và chỉ cần nói đến tên đại úy Xắt-tơn là họ may rất cẩn thận.
Sáng hôm ấy Cơ-ri-xtin lại không được khỏe. Nàng hơi đau họng và phải lấy chiếc khăn quàng cũ quấn kín đầu kín cổ. Nàng đang rót cà phê thì bộ quần áo choáng lộn của En-đru đập vào mắt nàng. Cơ-ri-xtin ngạc nhiên không nói được đến một lúc. Nàng há hốc miệng.
- Ôi anh En-đru, trông anh sang quá! Anh đi đâu đấy?
- Đi đâu à, đi thăm bệnh nhân, đi làm công việc hàng ngày của anh chứ còn đi đâu nữa. Sao, em thấy ưng ý không? – Ngượng nghịu làm En-đru nói gần như gắt.
- Có – Cơ-ri-xtin đáp, nhưng nàng không nói nhanh ngay để En-đru có thể lấy thế làm hài lòng. – Bộ này… đẹp lắm lắm… nhưng – nàng mỉm cười – không hiểu sao, anh không có vẻ hoàn toàn là anh.
- Chắc em chỉ muốn anh trông như một kẻ đầu đường xó chợ thôi, phải không?
Cơ-ri-xtin ngồi lặng đi, tay nàng cầm chiếc tách bỗng bóp chặt lại đến nỗi các đốt ngón tay trắng bệch ra. À, En-đru nghĩ, mình đã nói trúng tim đen cô tạ Anh ăn nốt bữa điểm tâm rồi vào phòng khám.
Năm phút sau, Cơ-ri-xtin theo En-đru vào phòng khám, khăn quàng vẫn còn quấn quanh cổ, con mắt ngập ngừng, van vỉ.
- Anh ạ, đừng hiểu lầm em. Em vui sướng khi thấy anh mặc một bộ quần áo mới. Em muốn anh có đủ mọi thứ, tất cả những gì hợp nhất với anh. Em ân hận về câu nói khi nãy. Nhưng anh hiểu cho, em đã quen thuộc với anh rồi, ôi! khó nói quá, nhưng em xưa nay vẫn coi anh là… anh ạ, em xin anh, đừng hiểu lầm em… là người không thèm chú ý gì đến bề ngoài của mình hoặc đến ý nghĩ của người khác về bề ngoài của mình. Anh còn nhớ cái đầu Ep-xten mà chúng mình đã xem không. Nó sẽ không còn là cái đầu của Ep-xten nữa nếu… nếu nó được cắt gọt, tu sửa cho đẹp đẽ.
En-đru cộc cằn đáp:
- Tôi không phải là một cái đầu Ep-xten.
Cơ-ri-xtin không nói lại câu nào. Từ ít lâu nay, khó bàn cho ra nhẽ được với En-đru, và bị tổn thương vì sự hiểu nhầm này Cơ-ri-xtin không biết nói thế nào. Nàng quay ra, bước đi vẫn còn ngập ngừng.
Ba tuần sau, khi người cháu gái của Uy-ni-phrít E-vơ-rít về nghỉ vài tuần ở Luân Đôn, En-đru được thưởng công về việc đã ngoan ngoãn nghe theo lời khuyên của người cô già. Viện ra một cớ nào đó, bà E-vơ-rít mời En-đru đến Pác Ga- đân; bà nhìn anh chăm chú với một vẻ ưng ý nghiêm trang. En-đru cảm thấy anh bị xét duyệt như một thí sinh mà bà ta thấy có thể giới thiệu được. Hôm sau, En-đru được bà vợ đại úy Xắt-tơn cho mời đến. Bệnh ho phấn cỏ hình như lây truyền trong cả gia đình này hay sao ấy cho nên bà này cũng muốn được điều trị như người cộ Lần này, En-đru không còn đắn đo gì khi tiêm cái thứ thuốc ép-tôn vô tác dụng của ngài Glích-cớt vô dụng kia nữa. En-đru gây được một ấn tượng rất tốt đối với bà Xắt-tơn. Và ngay trong tháng đó, anh lại được mời đến khám bệnh cho một người bạn của Uy-ni-phrít E-vơ-rít cũng tại khu Pác Ga- đân này.
En-đru rất hài lòng về mình. Anh đang tiến, đang tiến. Trong cơn hăng say cố vươn tới chỗ giàu sang, anh quên mất rằng những bước tiến này của anh đi ngược hẳn lại tất cả những gì mà anh tin tưởng từ trước đến naỵ Lòng kiêu căng hợm hĩnh của anh đã được mơn trớn. Anh cảm thấy nhanh nhẹn, tự tin. Anh không dừng lại để nghĩ rằng số khách bệnh trong đám thượng lưu của anh đang tăng lên như một quả cầu tuyết càng lăn càng to, và quả cầu tuyết ấy thoạt đầu được nặn ra bởi bàn tay của người phụ nữ Đức thấp béo đứng sau quầy tính tiền trong một cửa hiệu bán đùi lợn và thịt bò ở gần cái chợ Mắt-xơn-bơ-rơ tầm thường. Thực ra, trước khi En-đru kịp có thời giờ suy nghĩ, quả cầu tuyết ấy đã lại lăn xuống dốc thêm nữa, và một cơ hội mới khác lý thú hơn mở ra trước mắt En-đru.
Một buổi chiều tháng sáu, vào cái giờ trống rỗng giữa hai giờ và bốn giờ thường không diễn ra điều gì quan trọng, En-đru đang ngồi trong phòng khám tính số thu nhập của tháng trước thì bỗng có chuông điện thoại. Ba giây sau, anh đã cầm máy nói:
- Vâng, vâng, bác sĩ Men-sân đây.
Một giọng hốt hoảng nói hổn hển từ đầu dây đằng kia vọng lại.
- Uùi dà, bác sĩ Men-sân, tìm được ông tôi mừng quá. Tôi là Uyn-sơ, Uyn-sơ ở cửa hàng Lo-ri-Ơ đây. Một khách hàng của chúng tôi vừa mới bị tai nạn. Ông đến được không? Ông đến được ngay chứ?
- Bốn phút nữa tôi sẽ có mặt.
En-đru đặt máy nói, nhảy bổ với tay lấy chiếc mũ, lao người ra ngoài, nhảy lên một chiếc xe buýt đang chạy qua. Bốn phút rưỡi sau, anh đã đẩy chiếc cửa xoay tròn của cửa hàng Lo-ri-Ơ. Ma-thơ Cơ-ram ra đón En-đru với vẻ mặt rất lo lắng, đưa anh qua những tấm thảm màu xanh lá cây rộng mông mênh, những tấm gương cao khung mạ vàng, những tấm ván ngăn bằng gỗ sơn tiêu, trên đó như tình cờ người ta thấy treo ở móc một cái mũ xinh xinh, một cái khăn quàng ren hay một cái áo khoác ngoài bằng lông chồn.
Vừa bước vội, Ma-thơ Cơ-ram vừa vội vã kể, nghiêm trang:
- Chuyện xảy ra với cô Lơ Roa, bác sĩ ạ. Một khách hàng của cửa hàng chúng tôi. May mà không phải khách hàng của tôi, cô ấy lúc nào cũng gây ra những chuyện phiền phức. À, bác sĩ thấy đấy, tôi đã nói với cụ Uyn-sơ về bác sĩ.
- Cám ơn – En-đru cộc lốc nói. Anh vẫn còn biết tùy lúc tỏ ra cộc lốc. – Có chuyện gì?
- Hình như… thưa bác sĩ, hình như cô ấy bị ngất đi trong phòng thử áo.
Lên đến chiếc cầu thang rộng thênh thang, Ma-thơ Cơ-ram giao En-đru lại cho cụ Uyn-sơ hồng hào. Cụ luống cuống thì thào:
- Đi lối này bác sĩ ạ, lối này. Tôi mong rằng bác sĩ có thể giúp cho… Thật là một chuyện không may ghê gớm…
Trong phòng thử, một gian phòng ấm áp, sàn giải những tấm thảm rất đẹp màu xanh lá cây nhạt hơn, tường bọc gỗ cùng màu kẻ chỉ vàng, có một đám các cô nhân viên bán hàng đang xì xào to nhỏ, một chiếc ghế mạ vàng đổ chổng kềnh, một chiếc khăn mặt vứt trên sàn, một cốc nước bị đổ nghiêng, cảnh tượng bừa bộn, nhốn nháo… Và ở giữa tất cả đám người ồn ào ấy là cô Lơ Roa đang lên cơn động kinh. Cô Lơ Roa nằm dài trên sàn, bàn tay co giật hết nắm lại mở và chân cứng đờ. Thỉnh thoảng một tiếng kêu the thé bật ra từ cổ cô đang ưỡn căng.
Vừa lúc En-đru cùng với cụ Uyn-sơ bước vào thì một nhân viên bán hàng nhiều tuổi đứng trong đám người xúm xít ấy oà khóc, nức nở:
- Không phải lỗi tại tôi. Tôi chỉ có thưa với tiểu thư Lơ Roa rằng đấy chính là kiểu vẽ mà tiểu thư đã chọn…
Uyn-sơ lẩm bẩm:
- Trời ơi, trời ơi… khủng khiếp quá. Tôi… tôi có phải gọi xe cứu thương không?
- Đừng, chưa cần. – En-đru nói bằng một giọng khác thường. Anh quỳ xuống bên cạnh cô gái. Cô Lơ Roa này còn rất trẻ, khoảng hăm bốn tuổi, đôi mắt xanh, mái tóc nhạt mềm mại như lụa rối tung dưới chiếc mũ méo xệch. Người cô mỗi lúc một cứng hơn, những cơn co giật mỗi lúc một nhiều hơn.
Có một phụ nữ khác, đôi mắt đen lo lắng, quỳ ở phía bên kia cô Lơ Roa, chắc là bạn. Người này luôn miệng gọi nho nhỏ: “Tốp-pi ơi, Tốp-pi ơi!”.
- Xin mời ra hết khỏi phòng. Mời tất cả mọi người ra khỏi phòng. – En-đru đột ngột nói, mắt anh nhìn vào người phụ nữ mắt đen – trừ tiểu thư này.
Các cô nhân viên bán hàng đành lòng đi ra, hơi miễn cưỡng. Nhìn cô Lơ Roa lên cơn động kinh kể cũng khá thích. Ma-thơ Cơ-ram, cả cụ Uyn-sơ nữa cũng ra ngoài. Khi mọi người ra cả rồi, cô gái càng co giật tợn, đến đáng sợ.
- Đây là một trường hợp vô cùng nghiêm trọng. – En-đru nói rành rọt từng chữ. Mắt cô Lơ Roa đảo về phía anh – Cho tôi xin một cái ghế.
Chiếc ghế đổ được người phụ nữ kia dựng dậy, đặt ở giữa phòng. Rồi rất nhẹ nhàng, rất thương cảm En-đru đỡ cô Lơ Roa ngồi thẳng trên ghế. Anh nâng đầu cô dậy.
- Đó. – En-đru nói với giọng thương cảm hơn. Rồi lấy lòng bàn tay anh tát một cái thật kêu vào má cô gái. Đây là hành động dũng cảm nhất của anh từ nhiều tháng nay và than ôi, cũng là hành động dũng cảm nhất trong nhiều tháng sau.
Cô Lơ Roa hết kêu eng éc, chân tay cô cũng ngừng vật vã, lòng mắt không đảo đi đảo lại nữa. Cô nhìn En-đru với một nỗi đau đớn kinh ngạc, như một đứa trẻ. Cô chưa kịp giở chứng lại thì En-đru đã lấy tay tát cái thứ hai vào má bên kia đánh bốp một cái nữa. Vẻ lo sợ trên gương mặt của cô Lơ Roa thật tức cười. Cô rùng mình, hình như lại định kêu eng éc, rồi bắt đầu khóc thút thít. Quay sang người bạn gái, cô nói qua hàng nước mắt:
- Chị ơi, cho em về nhà.
En-đru nhìn người thiếu phụ mắt đen có ý xin lỗi. Người phụ nữ ấy bây giờ nhìn anh với một vẻ chăm chú đặc biệt nhưng có ý tứ. Anh khẽ nói:
- Xin lỗi. Đó là biện pháp duy nhất. Đây là bệnh cuồng phẫn ở thể nặng, tay chân vật vã. Cô ấy có thể tự gây thương tích cho mình. Tôi không đem theo một thứ thuốc giảm đau nào. Nhưng dù sao… thế cũng có hiệu quả.
- Vâng, có hiệu quả.
- Cứ để cô ấy khóc cho nhẹ người. Đó là một thứ van bảo hiểm tốt. Vài phút nữa là cô ấy bình phục ngay.
- Nhưng ông cứ nán lại thêm một chút nữa hẵng – rồi nói nhanh – ông phải đưa cô ấy về nhà.
- Được thôi – En-đru trả lời với giọng rất nghề nghiệp.
Năm phút sau, Tốp-pi Lơ Roa đã sửa sang xong mặt mũi, một việc làm kéo dài xen vài tiếng nấc rời rạc.
- Trông em không quá gớm ghiếc, chứ chị? – Cô Tốp-pi hỏi bạn. Cô tuyệt nhiên không thèm để ý tí gì đến En-đru.
Ba người ra khỏi phòng. Họ gây ra một sự xôn xao lớn khi đi qua gian phòng dài bày hàng mẫu. Nỗi kinh ngạc và tâm trạng nhẹ nhõm sau khi cất bỏ được một gánh nặng khiến cho ông già Uyn-sơ nghẹn lời. Cụ không biết, và sẽ không bao giờ biết làm sao lại hoá ra thế này, làm sao En-đru đã làm cho người con gái liệt chân tay và quằn quại kia đứng dậy đi được. Cụ bước chân theo, mồm lẩm bẩm những lời kính cẩn. Khi En-đru theo sau hai người phụ nữ đi qua cửa chính, cụ nồng nhiệt chia tay với anh một bàn tay ướt đẫm mồ hôi.
Chiếc xe tắc-xi đưa ba người qua phố Bây-ca-tơ về phía Cẩm thạch môn. Không ai nói một lời nào. Cô Lơ Roa bây giờ ngồi phụng phịu như một đứa trẻ được nuông chiều bị phạt và hãy còn bồn chồn, hay giật mình. Thỉnh thoảng, hai bàn tay và những thớ thịt trên mặt cô tự nhiên giật nhè nhẹ. Bây giờ, ở trạng thái bình thường hơn, trông cô rất mảnh khảnh, và gần như xinh đẹp trong dáng người nhỏ nhắn gầy gò. Quần áo cô rất đẹp, dẫu vậy, En-đru trông cô thật giống một con gà còm nhom thỉnh thoảng lại bị một luồng điện chạy quạ Nhận thức rõ tình thế kỳ quặc này, En-đru cũng bối rối tuy anh quyết tâm triệt để lợi dụng nó cho mình.
Chiếc xe lượn vòng qua Cẩm thạch môn, chạy dọc công viên Hai- đơ rồi rẽ về bên trái và dừng lại trước một toà nhà ở phố Gơ-rin. Họ vào ngay trong nhà. Sự trang trí bên trong làm En-đru tưởng chừng nghẹt thở: anh chưa bao giờ tưởng tượng nổi một cảnh xa hoa lộng lẫy đến vậy: gian tiền sảnh rộng lớn, tường bọc gỗ thông dầu, phòng khách bày biện đầy những đồ ngọc bích, trên tường treo độc một bức tranh rất lạ lồng khung làm bằng một thứ gỗ hiếm đắt tiền, ghế dựa sơn mài đỏ và vàng, những chiếc đi-văng rộng, thảm dải sàn màu dìu dịu.
Tốp-pi ngồi phịch xuống một chiếc ghế xô-pha đệm xa-tanh, giật chiếc mũ trên đầu quẳng xuống sàn và vẫn không để ý gì đến sự có mặt của En-đru.
- Chị ơi, chị bấm chuông bảo mang nước uống cho em. Lạy Trời, may quá, Ba em không có nhà.
Một đầy tớ trai nhanh chóng mang đồ giải khát lên. Khi người đầy tớ đi rồi, người bạn của Tốp-pi nhìn En-đru với một vẻ trầm ngâm, trên đôi môi gần như, nhưng không hẳn, nở một nụ cười:
- Có lẽ tôi phải giải thích để bác sĩ hay, sự việc vừa qua xảy ra khá dồn dập. Tên tôi là Phran-xit, bà Phran-xit Lo-rân-xợ Cô Tốp-pi đây, Tốp-pi Lơ Roa đã uất lên vì chuyện cái áo đặc biệt đặt may để mặc trong buổi vũ hội gây quỹ của Hội khuyến khích nghệ thuật. Với lại, dạo này sức khoẻ của cô ấy cũng kém lắm. Tốp-pi là một cô gái nhỏ bé rất hay nóng nảy… Tóm lại là, tuy Tốp-pi có tức về ông đấy, nhưng chúng tôi rất biết ơn ông đã vui lòng đưa chúng tôi về tới đây. Tôi phải gọi thêm cho tôi một cốc rượu pha nữa.
Tốp-pi nguây nguẩy nói:
- Cho cả em nữa với… Con mụ bán hàng chết dẫm ở cửa hàng Lo-ri-Ơ ấy, em sẽ bảo ba em gọi dây đến tống cổ nó đi. Ừ ừ, nhưng thôi, em không thèm. – Uống xong cốc rượu thứ hai, một nụ cười hài lòng dần dần nở trên gương mặt Tốp-pi – Em làm cho họ bị một phen hoảng hồn, có phải không chị Phran-xit? Lúc bấy giờ, em tức điên người lên được. Bộ mặt bà già Uyn-ni khi ấy trông cuồn cười quá. – Thân hình gầy gò của Tốp-pi rung lên vì cười. Cô nhìn vào đôi mắt En-đru không ác cảm – Kìa bác sĩ, cười đi chứ! Không gì tốt bằng cười!
- Không, tôi không thấy đáng buồn cười đến vậy. – En-đru nói nhanh để bày tỏ ý kiến của anh, để xác định cái thế của anh và làm cho Tốp-pi hiểu ra cô ấy có bệnh thực. – cô bị một cơn thần kinh thực sự đấy. Tôi lấy làm tiếc vì đã chữa cho cô theo cách lúc nãy. Nếu tôi đem theo một thứ thuốc an thần thì tôi đã tiêm cho cô rồi. Đỡ… đỡ gây phiền cho cô hơn. Cô đừng nghĩ tôi cho rằng cô đã cố tình tạo ra cơn thần kinh đó. Bệnh cuồng phẫn – đúng nó – là một hội chứng được xác định rõ ràng. Ta chớ nên coi thường. Nó là một trạng thái của hệ thần kinh. Cô thấy đấy, cô hoàn toàn bị kiệt sức. Cô Lơ Roa, các phản xạ của cô bị căng thẳng đến cùng cực rồi. Cô ở vào một trạng thái rất bồn chồn, nôn nóng.
Phran-xít Lo-rân-xơ gật đầu:
- Đúng đấy. Thời gian này, em để nó quá rồi đấy, Tốp-pi ạ.
Tốp-pi hỏi En-đru, mặt ngơ ngác như con trẻ:
- Có thật là ông định tiêm clô-rô-phoóc cho tôi không? Thế thì buồn cười quá.
- Nói đứng đắn nào, Tốp-pi – Lo-rân-xơ bảo – Chị muốn em khoẻ lên.
- Chị cứ nói như ba em ấy – Tốp-pi mất thái độ vui vẻ.
Cả ba người cùng im lặng. En-đru đã uống hết cốc rượu. Anh đặt cốc xuống mặt lò sưởi bằng gỗ thông chạm ở sau anh. Xem ra chẳng còn việc gì ở đây nữa, anh từ tốn nói:
- Thôi, tôi phải về tiếp tục công việc của tôi. Cô Lơ Roa ạ, cô hãy nghe lời tôi khuyên. Cô ăn gì đi một chút rồi đi ngủ. Tôi không giúp ích cô được gì nữa nên ngày mai, cô mời bác sĩ quen của cô đến. Xin chào cô nhé.
Đưa En-đru ra cửa qua gian tiền sảnh, Phran-xít Lo-rân-xơ đi khoan thai, chầm chậm khiến En-đru cũng phải chậm lại bước chân ra về vội vã của anh. Người thiếu phụ này có vóc người dong dỏng, thon thả, đôi vai tròn, khuôn mặt nho nhỏ thanh tú. Một vài mớ tóc xam xám lẫn trong mái tóc nâu sẫm lượn sóng đẹp đẽ khiến cho Phran-xít có một vẻ đặc biệt quý phái. Tuy nhiên nàng còn rất trẻ, chưa quá hai mươi bảy. En-đru tin chắc như vậy. Người nàng tuy cao nhưng thon thả, nhất là cổ chân cổ tay rất nhỏ nhắn, xinh xắn, thân hình mềm mại hết sức cân đối như thân hình một nhà kiếm thuật. Phran-xít chìa tay ra với En-đru và con mắt màu hạt dẻ hơi xanh xanh của nàng nhìn anh với một nụ cười nhẹ nhàng trìu mến, dìu dặt.
- Tôi chỉ muốn nói với ông tôi vô cùng khâm phục lối điều trị của ông – Môi nàng hơi bậm lại – Dù thế nào cũng đừng bỏ lối điều trị ấy. Tôi tiên đoán ông sẽ rất thành công với nó.
Đi bộ trên phố Gơ-rin tìm xe buýt, En-đru ngạc nhiên thấy đã gần năm giờ chiều. Anh đã mất ba giờ bên cạnh hai người phụ nữ này. Anh có thể đòi một số tiền công lớn được lắm. Tuy nhiên mặc dầu có ý nghĩ đáng vui ấy – nó thể hiện cách nhìn mới dũng cảm của anh – En-đru vẫn thấy bối rối, không hiểu sao anh thấy không hài lòng về mình. Anh đã thực sự lợi dụng triệt để dịp may này chưa? Phran-xít Lo-rân-xơ xem chừng ưng ý anh. Nhưng đối với những loại người ấy, không bao giờ có thể nói chắc được. Và ngôi nhà thì thật là tuyệt vời!
Bỗng nhiên En-đru nghiến răng, tự giận mình vô cùng. Không những anh quên để lại danh thiếp mà anh thậm chí còn quên nói với họ anh là ai. Lên xe buýt chật như nêm, ngồi cạnh một người thợ già mặc bộ quần áo lao động nhàu bẩn, En-đru cay đắng tự trách mình đã bỏ lỡ một cơ hội đẹp đẽ.

Chương 37

Sáng hôm sau, vào lúc mười một giờ mười lăm, En-đru sắp sửa đi thăm những người bệnh ít tiền ở khu vực gần chợ Mắt-xơn-bơ-rơ thì có tiếng chuông điện thoại. Giọng nói lo lắng của một người hầu phòng nam vọng đến anh.
- Thưa có phải bác sĩ Men-sân không ạ? A! Thưa bác sĩ, cô Lơ Roa muốn biết hôm nay bác sĩ đến thăm bệnh cho cô vào giờ nào ạ? A! Xin bác sĩ thứ lỗi, bác sĩ cứ giữ máy nói cho, bà Lo-rân-xơ sẽ đích thân nói chuyện với chuyện với bác sĩ.
En-đru cầm máy điện thoại nghe, rất hồi hộp và xúc động trong khi Phran-xít Lo-rân-xơ nói chuyện với anh một cách thân mật, giải thích cho anh hiểu là họ chờ anh đến thăm bệnh và anh thể nào cũng phải đến, không được sai.
Đặt máy nói xuống, En-đru mừng rỡ thấy mình chưa để trôi mất cơ hội chiều hôm quạ Đúng, đúng là anh chưa bỏ lỡ.
Anh bỏ những nơi hẹn thăm bệnh khác, dù có khẩn cấp hay không cũng mặc, anh đi thẳng đến toà nhà phố Gơ-rin. Tại đây, lần đầu tiên, En-đru chạm trán với Giôđíp Lơ Roa. Anh thấy ông này đang nóng ruột chờ anh trong gian phòng bày đầy những đồ ngọc bích. Gôđíp Lơ Roa là một người to béo, đầu hói, mặt nặng nề, cử chỉ cục cằn, luôn miệng rít xì gà như một người không có thời gian để phí. Trong một giây, con mắt ông nhìn xoáy vào En-đru dò xét, một cuộc phẫu thuật chớp nhoáng cuối cùng làm ông hài lòng. Sau đó, ông nói bằng giọng rắn chắc, giọng các quan cai trị thực dân.
- Ông bác sĩ, ông nghe này, tôi đang vội. Bà Lo-rân-xơ sáng nay vất vả lắm mới tìm ra ông. Tôi biết ông là một bác sĩ trẻ tuổi, tài năng, và không thích chuyện bậy bạ. Ông có vợ rồi phải không? Tốt. Bây giờ, ông chăm sóc cho con gái tôi. Làm cho nó lấy lại sứclàm cho nó khoẻ lên, gột sạch những chứng cuồng phẫn chết tiệt kia khỏi con người nó đi. Ông hãy làm tất cả những gì cần làm, không trừ một điều gì. Tôi có khả năng trả tiền ông. Chào ông.
Giôđíp Lơ Roa là người Tân Tây Lan. Mặc dù ông ta lắm tiền nhiều của,có nhà tại phố Gơ-rin và có cô con gái Tốp-pi bé nhỏ kỳ quặc, nhưng một sự thật mà người ta có thể tin được ngay là cụ thân sinh ra ông nội Giôđíp Lơ Roa trước kia là một tá điền mù chữ đi làm thuê ở vùng đất xung quanh cảng Gơ-rây-mao, tên là Mai-cơn Cơ-lưa-rai mà các bạn bè đồng cảnh thường gọi là Lưa-rai. Ông Giôđíp Lơ Roa, khi mới lọt lòng mẹ, chắc chắn mang tên Giô Lưa-rai, và nghề đầu tiên của cậu bé Lưa-rai là đi “vắt sữa” tại các điền trang lớn ở Gơ-rây-mao. Nhưng, như lời ông ta tự nói, Giô sinh ra không phải chỉ để “vắt” các con bò sữa. Và ba mươi năm sau, trên tầng thượng toà nhà chọc trời đầu tiên ở Ốc-lân, chính Giôđíp Lơ Roa là người hạ bút ký tên vào văn bản hợp nhất các trại nuôi bò sữa ở đảo này thành một nhà máy sữa bột lớn.
Công ty Cơ-rê-mô-gien là kết quả của một kế hoạch kinh doanh kì diệu. Hồi bấy giờ người ta chưa biết đến sữa bột, chưa có một nơi nào sản xuất sữa bột có tính chất thương mại. Lơ Roa là người đã nhìn thấy triền vọng của thứ hàng hoá ấy, là người dùng nó tiến công vào thị trường thế giới, quảng cáo nó như là một chất thần kỳ đối với trẻ em và những người đau yếu. Cái tinh túy trong sáng kiến này không phải nằm trong các sản phẩm của Giô mà nằm trong sự táo bạo của ông tạ Sữa hớt kem xong còn thừa trước đây thường đem đổ xuống cống hoặc cho lợn ăn tại hàng trăm trang trại ở Tân Tây Lan, bây giờ được đem bán tại các thành phố trên toàn thế giới,đựng trong những hộp sắt tây dán giấy in màu sắc sặc sỡmang những tên Cơ-rê-mô-gien, Cơ-rê-mắc hoạc Cơ-rê-mô-phát với giá gấp ba lần giá sữa tươi.
Đồng giám đốc công ty Lơ Roa và là người trông coi các chi nhánh của công ty này ở Anh là Giéch Lo-rân-xợ Điều khá ngược đờilà trước khi lao vào công việc kinh doanh ở đô thị, ông này làm sĩ quan trong đội cận vệ. Tuy nhiên, mối gắn bó vợ Ông Lo-rân-xơ với Tốp-ti không phải chỉ là một quan hệ cộng tác kinh doanh. Phran-xít xuất thân giàu có và quen thuộc xã hội thượng lưu ở Luân Đôn hơn Tốp-ti nhiều – Tốp-ti thỉnh thoảng còn để lộ gốc gác của mình từ các đồng cỏ Tân Tây Lan – thấy quyến luyến ưa thích đứa trẻ được nuông chiều kia. Khi En-đru gặp ông Lơ Roa xong lên gác thì Phran-xít đã chờ anh ở ngoài cửa buồng Tốp-ti.
Những ngày sau, Phran-xít Lo-rân-xơ thường có mặt vào lúc En-đru đến thăm bệnh Tốp-ti, nàng đỡ đần anh trông nom chăm sóc người bệnh hiếu động và bướng bỉnh đấy, nàng mong ngóng sức khoẻ của Tốp-ti được khá lên, khuyên ép cô ta cứ phải tiếp tục điều trị và bao giờ cũng hỏi Enđru lần sau anh đến vào giờ nào.
Tuy biết ơn Phran-xít, nhưng En-đru vẫn có đủ ý thức thận trọng dè dặt để cảm thấy điều lạ lùng là người phụ nữ quý kiêu kỳ này, chưa cần thấy ảnh đăng trên các hoa. báo, En-đru đã biết ngay là một người có sở thích rất chọn lọc và khắt khe, lại tỏ ra hơi để ý đến anh. Chiếc miệng rộng với cặp môi hơi bĩu ấy thường buông ra những lời châm chọc cay độc đối với những ai không nằm trong số người thân thiết của nàng, thế mà không hiểu sao, nàng lại không bao giờ tỏ ra khinh miệt anh. En-đru rất khao khát chứ không chỉ tò mò tìm hiểu đến ngọn ngành tính tình nàng, con người nàng. Anh có cảm tưởng anh không biết mảy may điều gì về con người thực của Phran-xít Lo-rân xợ Được nhìn những cử chỉ khoan thai uyển chuyển của cái thân hình ấy đi lại trong phòng là một niềm khoái lạc. Phran-xít bao giờ cũng ung dung, thoải mái, làm việc gì cũng ý tứ, cái nhìn thân mật dè dặt của nàng bao giờ cũng giữ kín ở đằng sau một ý nghĩ, tuy giọng nói bao giờ cũng tự nhiên dễ thương.
En-đru hầu như không nhận ra rằng chính do gợi ý của Phran-xít, anh đã nóng lòng tự hỏi làm bác sĩ mà không có một chiếc xe hơi sang trọng thì làm sao mà có nhiều khách bệnh trong giới thượng lưuđược. Tuy nhiên anh không hé một lời nào cho Cơ-ri-xtin hay trong khi Co-ri-xtin vẫn vui vẻ tính từng hào từng xu để cân đối các khoản thu chi trong nhà. Cứ nghĩ đến mình đi bộ trên đường phố Gơ-rin, tay xách cặp giấy bám đầy bụi, chạm trán với người đầy tớ khinh khỉnh ra mở cửa cho một ông khách không có xe hơi là En-đru đã thấy lố bịch rồi. Anh đã có một nhà để xe bằng gạch ở phía sau nhà nên sẽ bớt được tiền gửi xe rất nhiều. Hơn nữa, đã có những hãng chuyên cung cấp xe hơi cho bác sĩ , những hãng rất tên tuổi không ngần ngại bán xe cho các bác sĩ theo điều kiện trả dần.
Ba tuần sau, một chiếc xe hai chỗ mui gập màu nâu mới tinh bóng loáng đỗ xịch trước cửa nhà số 9 phố Chét-xbơ-vợ Từ trên ghế tay lái bước xuống, En-đrui nhảy mấy bậc cửa chạy vội vào nhà. Anh gọi to, cố giữ cho giọng khỏi run vì xúc động:
- Cơ-ri-xti! Cơ-rít, em ra đây xem cái này.
En-đru muốn để cho Cơ-ri-xtin bị bất ngờ, sửng sốt, và Cơ-ri-xtin sửng sốt thật. Nàng bíu lấy tay anh:
- Ôi chao! Của chúng mình đấy à? Ôi, đẹp quá!
- Có đẹp không em? Aáy khéo, em, đừng sờ vào đấy, kẻo xước sơn. – Anh mỉm cười với nàng, như những buổi xưa kia – Một sự bất ngờ thú vị, phải không Cơ-rít? Anh mua, rồi lấy bằng lái và làm mọi việc mà không nói với em tí gì nhé. Thưa quý bà, xin mời quý bà lên xe, tôi sẽ cho quý bà xem. Nó chạy như bay…
Cơ-ri-xtin không có nhiều thời gian ngắm chiếc xe vì En-đru đã đưa ngay nàng, đầu còn để trần, đi một vòng nhẹ nhàng quanh quảng trường. Bốn phút sau, họ trở về nhà, cùng đứng trên hè đường, trong khi En-đru vẫn say sưa vuốt ve bằng mắt báu vật của mình. Những phút gần gũi, thông cảm và hạnh phúc giữa hai người dạo này ít ỏi đến nỗi Cơ-ri-xtin không muốn để trôi phí mất những giây phút này. Nàng nhỏ nhẹ:
- Bây giờ đi đâu cũng dễ dàng, anh nhỉ – Rồi ngập ngừng – Giá như chúng mình về chơi thôn quê một chút, vào ngày chủ nhật chẳng hạn, về các khu rừng, ôi nếu thế thì tuyệt quá.
- Được chứ. – En-đru trả lời lơ đãng – nhưng cái chính là để đi thăm bệnh. Chúng mình không thể cứ dùng xe đi lung tung bừa bải làm cho nó dính đầy bùn. – En-đru đang mải nghĩ đến ấn tượng mạnh mẽ mà chiếc xe nhỏ chạy nhanh vun vút này sẽ gây cho khách của anh.
Hiệu quả chính của chiếc xe lại vượt quá sự mong đợi của En-đru. Thứ năm tuần sau, En-đru vừa mới đẩy cánh cửa kính dày đắng sau chấn song sắt nhà số 17a phố Gơ-rin bước ra đường thì anh đụng đầu ngay với Phrét-đi Hem-tơn.
- Chào Hem-tơn. – En-đru lạnh nhạt nói. Anh không khỏi thấy rộn lên một niềm vui thoa? mãn khi nhìn gương mặt Hem-tơn. Ban đầu Hem-tơn hầu như không nhận ra En-đru. Khi nhận ra rồi, nét mặt Hem-tơn biến đổi qua nhiều mức độ ngạc nhiên, bối rối:
- Ồ, cậu đấy à! Cậu làm gì ở đây thế?
Hất đầu ra sau về phía ngôi nhà 17 a, En-đru đáp:
- Một người bệnh. Mình chữa bệnh cho cô con gái Giô Lơ Roa.
- Giô Lơ Roa à!
Riêng câu cảm thán này đã rất nhiều ý nghĩa đối với En-đru. Anh đặt bàn tay của người chủ lên nắm cửa chiếc xe hơi mới xinh đẹp của mình.
- Cậu đi về phía nào? Mình đưa cậu một quãng.
Hem-tơn trấn tĩnh lại rất nhanh. Hem-tơn ít khi lúng túng, mà có lúng túng thì cũng không bao giờ lâu. Quả có thế, trong ba mươi giây, nhận định của Hem-tơn về En-đru, toàn bộ ý nghĩ lợi dụng En-đru đã thay đổi một cách nhanh chóng và bất ngờ. Hem-tơn nở một nụ cười thân mật.
- Tốt quá! Mình đi về phía Ben-tinh, lại bệnh xá I- đa Se-rinh-tơn. Đi bộ cho thon người. Nhưng thôi, mình đi xe với cậu cũng được.
Hai người im lặng trong dăm ba phút, trong khi chiếc xe ngoặt vào phố Bon- đợ Hem-tơn nghĩ rất lung trong đầu. Hem-tơn đã sốt sắng lôi kéo En-đru ra Luân Đôn với hy vọng là số khách bệnh của En-đru thỉnh thoảng sẽ đem lại cho Hem-tơn những lần khám bệnh ba ghi-ni một người tại phòng kám phố Hoàng hậu An. Nhưng bây giờ, sự biến đổi ở người bạn học cũ, chiếc xe và nhất là câu nói đến tên Giô Lơ Roa – những chữ ấy đối với Hem-tơn chứa đựng nhiều ý nghĩa vật chất hơn đối với En-đru nhiều – cho thấy Hem-tơn đã nhầm. Lại còn những bằng cấp, danh hiệu của En-đru nữa, cũng có ích, hết sức có ích. Hình dung một cách ranh ma triển vọng sau này, Hem-tơn thấy có một cách cộng tác tốt hơn và nói chung là có lợi hơn giữa mình và En-đru. Cố nhiên là phải tiến hành thận trọng vì En-đru là người hay tự ái, không biết thế nào nói chắc được. Hem-tơn bèn bảo:
- Cậu đi cùng với mình đến gặp I- đa được chứ? I- đa là người rất nên làm quen, tuy rằng bà ta trông coi cái bệnh xá tồi tệ nhất Luân Đôn. Ồ, thực ra thì ở đấy cũng chẳng thua kém gì nơi khác, có điều chắc chắn là bà ta tính tiền nhiều hơn.
- Thực à?
- Cậu đến cùng thăm một người bệnh của mình. Không ngại gì đâu, mụ Rây-bơn già ấy mà. Ai-vơ-ri và mình đã làm một vài xét nghiệm cho mụ. Cậu giỏi về phổi phải không? Thì đến khám phổi cho nụ ấy… mụ ấy sẽ sướng rơn. Và cậu thì được năm ghi-ni
- Sao? … Cậu bảo … Nhưng phổi bà ấy bị làm sao?
- Chẳng làm sao cả. – Hem-tơn cười tủm tỉm – Đừng có vẻ ngạc nhiên thế. Có lẽ là viêm phế quản lão tính nhẹ ấy mà! Mụ ấy chắc sẽ rất mừng được cậu khám. Chúng mình ở đây đều làm như thế, Ai-vơ-ri, Phrit-men và mình ấy. Cậu cũng phải tham gia, Men-sân ạ. Bây giờ ta hãy gác chuyện ấy lại hẵng. Phải rồi, nhà đầu tiên ở chỗ rẽ kia kìa… Cậu sẽ phải kinh ngạc khi thấy cách hợp tác này ăn tiền như thế nào.
En-đru đỗ xe trước cửa ngôi nhà Hem-tơn chỉ. Một ngôi nhà để ở bình thường trong thành phố, cao và hẹp, rõ ràng được xây dựng không phải nhằm mục đích sử dụng hiện naỵ Quả vậy, nhìn phố xá nhộn nhịp, xe cộ đi lại ầm ĩ, còi bóp inh ỏi, khó lòng tưởng tượng người bệnh nào có thể nghỉ ngơi ở chỗ này. Đây có vẻ chính là nơi gây ra những cơn loạn thần kinhchứ không phải là nơi điều trị những cơn đó. En-đru nói ra nhận xét ấy với Hem-tơn khi hai người bước lên mấy bậc thềm. Hem-tơn thân mật tán thành:
- Mình biết, cậu à. Nhưng mọi bệnh xá đều giống nhau cả. Mấy phố ở khu Tây này đầy những bệnh xá kiểu như vậy. Cậu thấy không, phải để cho những bệnh xá ấy mọc lên ở những nơi thuận tiện đối với chúng mình chứ – Hem-tơn cười hì hì – Để chúng ở những nơi yên tĩnh là điều lý tưởng rồi, nhưng thử hỏi có bác sĩ nào chịu mỗi ngày đi mười dặm đến thăm năm phút bệnh nhân của mình không. Ối dào, rồi đến lúc nào cậu cũng phải làm quen với những chỗ chữa bệnh nho nhỏ như thế n ày ở khu Tây, cậu ạ.
Hai người dừng lại một chút ở đầu hành lang hẹp trước khi vào. Hem-tơn tiếp lời:
- Cậu sẽ thấy ở đâu cũng có ba thứ mùi: mùi thuốc tê, mùi bếp núc và xin lỗi, mùi hố xí – một hệ quả tất nhiên. Xin thứ lỗi, cậu nhé. Còn bây giờ, ta vào gặp I- đa nào.
Với cử chỉ của một người thông thuộc đường lối, Hem-tơn dẫn En-đru đến một gian phòng nhỏ ở tầng một, trong phòng có một người đàn bà thấp lùn mặc chiếc áo choàng màu nước dưa, đội chiếc mũ trắng hồ bột cứng, đang ngồi tại một cái bàn nhỏ.
- Chào I- đạ Đang cộng sổ đấy à? - Hem-tơn nói với giọng nửa thân tình, nửa xuồng xã.
Người đàn bà tên là I- đa ngẩng đầu lên, thấy Hem-tơn thì nở một nụ cười hồn nhiên. Bà ta béo lùn, mặt đỏ lự. Nhưng khuôn mặt đỏ bóng ấy lại được trát một lớp phấn dày đến nỗi nó thành ra có màu nước dưa như màu chiếc áo choàng bà ta đang mặc. I- đa có vẻ là người hiếu động, ồn ào, biết hài hước một cách ý vị, và táo tợn. Bà ta có hàm răng giả không khớp đúng chỗ, mái tóc lốm đốm bạc. Không hiểu sao, người ta dễ nghĩ người đàn bà ăn nói đáo để này đang trông coi một hộp đêm rẻ tiền.
Tuy vậy, bệnh xá của I- đa Se-rinh-tơn lại là bệnh xá thời thượng nhất ở Luân Đôn. Có đến một nửa số người trong tầng lớp quý tộc đã qua đây – những người phụ nữ thượng lưu, những tay đánh cá ngựa đua, những luật sư và chính khách nổi tiếng. Chỉ cần giở tờ báo buổi sáng ra là có thể đọc được một tin nói rằng lại có một diễn viên trẻ đẹp của màn ảnh hoặc của sân khấu đã an toàn bỏ lại mẩu ruột thừa của mình trong bàn tay mẫu tử của I- đạ Bà ta cho tất cả các nữ y tá của bà mặc cùng một màu nước dưa thanh nhã đó, trả người giữ kho của bà một năm hai trăm bảng và trả người đầu bếp gấp đôi số tiền ấy. Tiền viện phí mà bà ta bắt các bệnh nhân phải trả thật là khủng khiếp: giá thông thường là bốn mươi ghi-ni một phòng trong một tuần. Ngoài ra lại có các khoản phụ thu khác: tiền thuốc – thường tính hàng bảng – tiền y tá trực đêm riêng, tiền phòng mổ. Những khi thảo luận về tiền nong, I- đa có một câu trả lời mà bà ta thường chêm vào một tính từ thông tục. Bà ta có những nỗi phiền muộn, những khó khăn riêng – những khoản tiền phải chia và bị khấu trừ, và nhiều khi, bà ta cảm thấy chính bà bị người ta rút xương rút tuỷ.
I- đa có một mặt mềm yếu là ưa thích giới trẻ trong nghề ỵ Bà ta niềm nở tiếp đón En-đru trong khi Hem-tơn lải nhải:
- Nhìn ông này cho kỹ nhé. Nay mai, ông ấy sẽ gửi bệnh nhân nhiều vô kể đến nỗi bà phải cho chuyển bớt sang khách sạn Plađơ cho mà xem.
- Chính khách sạn Plađơ lại chuyển bớt sang tôi thì có. – I- đa gật gù cái mũ một cách ý vị.
- Hà, hà – Hem-tơn cười. Cậu khôi hài khá hay đấy. Tôi phải kể lại cho ông bạn Phrít-men nghe mới được. Thế nào cũng phải khen. Này, Men-sân, ta lên gác đi.
Buồng thang máy chật hẹp, chỉ đủ đặt chéo một chiếc cán đẩy, đưa họ lên tầng tự Hàng lang cũng hẹp, khay thuốc phải đặt cả ngoài cửa, và hoa trong lọ héo rũ xuống trong không khí ngột ngạt nóng bức. Hai người đến buồng người bệnh Rây-bơn.
Một người đàn bà ngoài sáu mươi tuổi đang ngồi trên giường, dựa lưng vào chồng gối chờ bác sĩ, trong tay cầm một mẩu giấy ghi những triệu chứng đã cảm thấy trong đêm qua cùng với những câu mà bà ta muốn hỏi bác sĩ. En-đru xếp ngay bàn này vào loại người bệnh tưởng về già, kiểu “người bệnh với mẩu giấy trong tay” của Sác-cô (#1).
Hem-tơn ngồi xuống giường, vừa hỏi chuyện vừa bắt mặt, và chỉ làm độc có việc bắt mạch thôi. Hem-tơn nghe bà ta kể lể rồi vỗ về an ủi lại với giọng vui vẻ. Hem-tơn bảo với bà ta là đến chiều ông Ai-vơ-ri sẽ đem lại kết quả của một số xét nghiệm rất khoa học. Còn bây giờ Hem-tơn đề nghị bà ta cho phép người đồng nghiệp của anh là bác sĩ Men-sân, chuyên gia về phổi, được hân hạnh khám bệnh cho bà. Bà Rây-bơn lấy làm hãnh diện lắm. Bà ta rất thích tất cả những chuyện đó. Qua câu chuyện thì thấy bà này đã nằm trong tay Hem-tơn từ hai năm nay rồi. Bà ta giàu có, không người thân thích, bà ta sống một nửa thời gian tại các khách sạn sang trọng và nửa thời gian còn lại tại các bệnh xá ở khu Tây Luân Đôn.
- Cha chả! – Hem-tơn thốt lên khi hai người ra khỏi văn phòng. – Cậu không thể tưởng tượng được con mụ già này là một mỏ vàng béo bở đến thế nào đối với bọn mình. Đúng là bọn mình moi được của mụ hàng thỏi vàng.
En-đru không trả lời. Không khí ở đây làm anh lợm giọng. Phổi người đàn bà già kia không sao cả, và chỉ có cái nhìn biết ơn cảm động của bà ta đối với Hem-tơn mới giúp cho việc này khỏi trở thành một việc hoàn toàn bất lương. En-đru cố tự thuyết phục mình. Việc gì anh phải khắt khe đến vậy? Anh sẽ không bao giờ giàu sang được nếu anh cứ tiếp tục cố chấp giữ khư khư lấy những ý kiến ấy. Tạo cho anh cơ hội khám người bệnh này là Hem-tơn tử tế lắm đấy.
En-đru bắt tay Hem-tơn khá thân tình trước khi bước lên xe hơi. Đến cuối tháng, khi nhận được tờ ngân phiếu năm ghi-ni của bà Rây-bơn gửi đến – kèm theo lời cảm ơn tha thiết – thì En-đru đã có thể cười mũi vào những ý nghĩ đắn đo ngu ngốc của anh. Giờ đây, En-đru rất thích nhận được những ngân phiếu, và anh hết sức vui mừng khi những tờ ngân phiếu theo cách ấy gửi đến anh mỗi ngày một nhiều.

---------------
Chú thích:
(1) Bác sĩ thần kinh Pháp (1825 – 1893)

Chương 38

Con số khách bệnh, đã tỏ ra có nhiều triển vọng tốt đẹp từ trước, nay bắt đầu tăng vọt lên như diều theo đủ mọi hướng. Kết quả là En-đru bị cuốn vào dòng thác ngày một nhanh hơn. Về một mặt nào đó, anh trở thành nạn nhân của chính dục vọng của anh. Trước kia anh chỉ biết có cảnh nghèo, cá tính bướng bỉnh cuả anh chỉ đem lại cho anh những thất bại. Bây giờ anh có thể biện bạch cho mình bằng những bằng chứng đáng kinh ngạc về sự thành công vật chất của anh.
Ít lâu sau lần đến cấp cứu ở cửa hàng Lo-ri-Ơ, En-đru có một buổi gặp gỡ rất đáng hài lòng với cụ Uyn-sợ Sau đó thì các cô gái bán hàng trẻ tuổi, thậm chí cả một số nhân viên nhiều tuổi ở cương vị phụ trách nữa, đến phòng khám của En-đru ngày một nhiều. Thường họ đến về những chuyện vặt vãnh, nhưng khi các cô gái ấy đã đến khám một lần rồi thì điều lạ lùng, các cô ấy trở lại khám luôn. En-đru có tác phong hoà nhã, vui vẻ hoạt bát. Thu nhập ở phòng khámcủa anh tăng lên. Ít lâu sau, anh cho sơn lại mặt trước ngôi nhà, và với sự giúp đỡ của một trong những hãng cung cấp thiết bị y tế – các hãng ấy đều rất sốt sắng giúp đỡ những bác sĩ trẻ tăng thu nhập – En-đru đã mua được cho hai phòng khám của anh mỗi phòng một giường khám bệnh mới, một chiếc ghế có khớp xoay ngả, một chiếc xe đẩy xinh xắn lốp cao su và nhiều chiếc tủ nhỏ xinh xinh tráng men trắng có kính, trông rất khoa học.
Công việc làm ăn phát đạt rõ rệt, với những bằng chứng rõ rệt là nước sơn mới màu kem của ngôi nhà, chiếc xe hơi và những thiết bị hiện đại bóng loáng ấy, chẳng mấy chốc đã lan truyền khắp khu anh ở, kéo lại nhiều khách “khá giả” trước kia đã đến khám bác sĩ Phoi nhưng về sau đã dần dần bỏ đi khi ông bác sĩ già sa sút và phòng khám của ông ngày càng nhem nhuốc.
Đối với En-đru, đã qua rồi những ngày phải chờ đợi, thừa thời giờ để đi vớ vẩn. Buổi chiều khách đông đến nỗi En-đru gần như không khám xuể: đằng trước chuông réo, đằng sau gõ cửa, bệnh nhân chờ anh cả cửa trước lẫn cửa sau khiến anh phải chạy đi chạy lại như con thoi giữa phòng khám nhỏ và phòng khám lớn. Hệ quả tất yếu là En-đru buộc phải nghĩ ra một kế hoạch tiết kiệm thời giờ. Một hôm, anh bảo Cơ-ri-xtin:
- Em này. Anh vừa mới nghĩ ra một ý kiến đỡ cho anh được rất nhiều vào những giờ cao điểm. Em biết đấy, khi khám xong một người bệnh ở phòng nhỏ là anh lại phải vào nhà để pha thuốc. Thường là mất năm phút. Đó là một sự phí phạm thời giờ ghê gớm, trong lúc anh có thể dùng thời giờ ấy khám kỹ hơn một người bệnh “khá giả” đang chờ anh tại phòng khám đằng cửa trước. Vậy thế này, em nhé, em có hiểu kế hoạch của anh không? Từ nay trở đi, em làm dược tá pha thuốc cho anh!
Cơ-ri-xtin cau mày kinh ngạc nhìn En-đru:
- Nhưng em không biết tí gì về thuốc men.
En-đru mỉm cười vỗ về:
- Không sao, em ạ. Anh đã pha sẵn một vài thứ thuốc chính. Em chỉ việc đổ vào lọ, dán nhãn ra ngoài, rồi gói lại.
- Nhưng… - Đôi mắt Cơ-ri-xtin lộ vẻ băn khoăn – Vâng, em muốn đỡ anh, duy có điều… anh có thực cho rằng…
- Em không thấy là cần à? – Tránh nhìn vào mắt nàng, anh bực bội uống nốt chỗ cà phê – Anh biết, trước kia ở E-bơ-re-lo, anh có ca cẩm nhiều về chuyện thuốc men. Toàn lý thuyết suông cả thôi. Anh bây giờ… là bác sĩ thực hành rồi. Với lại, các cô nhân viên cửa hàng Lo-ri-Ơ đều thiếu máu cả. Cho tất cả các cô ấy uống dung dịch sắt cũng không hại gì.
Cơ-ri-xtin chưa kịp nói gì thêm thì tiếng chuông phòng khám đã làm cho En-đru bật dậy nhào đi.
Giá như ngày trước, nàng đã tranh luận và giữ vững ý kiến của mình. Nhưng bây giờ nàng buồn bã nghĩ đến sự thay đổi trong quan hệ giữa hai người. Nàng không còn có ảnh hưởng gì đối với anh nữa, không khuyên nhủ anh được nữa. Bây giờ En-đru là người cầm lái.
Cơ-ri-xtin bắt đầu vào đứng ở buồng thuốc nhỏ xíu trong những giờ khám bệnh náo nhiệt, chờ nghe tiếng hét vội vã của En-đru khi anh nháo nhào chạy qua chạy lại giữa những người bệnh “khá giả” ở phòng khám cửa trước và những người bệnh loại thường ở phòng khám nhỏ: “sắt”, “An-ba”, “Bổ máu”, hoặc đôi khi hết cả dung dịch sắt rồi thì là một tiếng quát giật giọng: “Cái gì cũng được. Khỉ gió, bất kỳ cái gì cũng được”.
Nhiều khi mãi đến chín giờ rưỡi tối phòng khám mới hết người. Lúc ấy, họ ngồi tính sổ, trên quyển sổ cái to nặng mà bác sĩ Phoi mới dùng hết một nửa khi họ đến mua lại cái nhà này.
En-đru hể hả:
- Chà! Một ngày tốt đẹp làm sao! Cơ-rít, em còn nhớ số tiền công khám ba si-linh sáu pen-ni đầu tiên mà anh lấy như một đứa học trò dút dát không? Thế mà hôm nay… hôm nay, riêng tiền mặt chúng mình đã được hơn tám bảng.
En-đru nhét tất cả đống tiền. – hàng chồng những đồng tiền bạc và vài ba tờ tiền giấy – vào cái túi đựng thuốc lá nhỏ mà bác sĩ Phoi trước kia dùng để được tiền, rồi cho vào ngăn kéo giữa bàn giấy khoá lại. Cũng như chiếc sổ cái, En-đru cứ dùng tiếp cái túi đựng tiền này để tiếp tục vận may của mình.
Bây giờ, quả thực En-đru đã quên hẳn những do dự hoài nghi ban đầu và anh tự khen là sáng suốt mua lại phòng khám này. Anh phớn phở:
- Chúng mình bây giờ mặt nào cũng phất, Cơ-rít ạ. Phòng khám lắm khách và có khá nhiều mối quen biết trong giới trung lưu. Ngoài ra, anh còn đang xây dựng cho anh một đám khách bệnh trong giới thượng lưu mà anh sẽ trông nom với tư cách bác sĩ gia đình. Rồi em thấy chúng mìng tiến xa đến đâu.
Đến ngày mồng một tháng mười, En-đru đã có thể bảo Cơ-ri-xtin đi mua sắm đồ đạc mới để thay những đồ cũ trong nhà. Sau buổi khám sáng, bằng một giọng rất thản nhiên nay đã trở thành cách ăn nói mới của anh, En-đru nói:
- Cơ-rít ới, hôm nay em sang khu Tây nhé. Đến cửa hàng Hắt-xân… hay cửa hàng Oùt-xli, tùy em. Nơi nào sang trọng nhất ấy. Em muốn mua bao nhiêu đồ đạc thì muạ Mua lấy hai bộ giường ngủ mới, một bộ bàn ghế cho phòng khách, tất cả những gì thấy cần.
Nàng im lặng nhìn anh trong khi En-đru châm thuốc mỉm cười.
- Đó là một trong những cái thú khi làm ra tiền. Có thể cho em bất cứ thứ gì em muốn. Đừng có nghĩ là anh keo kiệt nhé. Chà, không đâu. Cơ-rít ạ, em đã là một người vợ bé nhỏ đảm đang trong suốt cả thời kỳ gian khổ của chúng mình. Còn bây giờ mới chỉ là bắt đầu hưởng những năm tháng sung sướng của chúng mình mà thôi.
- Bằng cách mua về những đồ gỗ bóng loáng đắt tiền và… những bộ ghế bọc da ở cửa hàng Oùt-xli.
En-đru không để ý thấy vẻ chua chát đượm trong giọng nói của nàng. Anh cười hềnh hệch:
- Đúng thế, em ạ. Đã đến lúc chúng mình phải vứt bỏ những thứ rác rưởi cổ lỗ sĩ thời Nhiếp chính của chúng mình đi.
Mắt rớm lệ, Cơ-ri-xtin nói lại:
- Anh không coi những thứ ấy là rác rưởi hồi ở E-bơ-re-lo. Và bây giờ nữa, đâu có phải là rác rưởi hả anh. Ôi, những ngày tươi đẹp xưa kia, những ngày hạnh phúc xưa kia.
Ghìm lại một tiếng nấc, Cơ-ri-xtin quay lưng bỏ ra ngoài.
En-đru ngẩn người nhìn theo nàng, thực sự ngạc nhiên. Thời gian gần đây, tính tình nàng có những lúc lạ lùng, khó hiểu: ngơ ngẩn, ủ rũ, thỉnh thoảng lại có những lúc đau khổ không sao hiểu nổi. En-đru cảm thấy hai người mỗi ngày một tách xa nhau, thấy mất đi sự hoà thuận bí ẩn xưa kia, mất đi mối gắn bó kín đáo của tình đồng chí xưa nay vẫn có giữa hai người. Nhưng đâu phải lỗi tại anh. Anh đã làm hết sức mình, đã làm tất cả những gì anh có thể làm. Anh tức giận nghĩ: những thành công của mình không có nghĩa lý gì. Nhưng En-đru không có thời giờ để nghĩ ngợi lâu đến cách cư xử vô lý, không phải, của Cơ-ri-xtin. Anh có một danh sách dài những người bệnh phải đi thăm, và hôm nay lại là ngày thứ ba, ngày anh như thường lệ phải ra ngân hàng.
Đều đặn, một tuần hai lần, En-đru ra ngân hàng gửi tiền vào tài khoản của anh vì anh biết để tiền chất đống ở nhà là không có lợi. En-đru không khỏi so sánh những buổi đến ngân hàng thú vị bây giờ với lần anh ra ngân hàng Blây-nen-li hồi còn là một bác sĩ phụ tá quèn và bị A-nơ-rin Rít làm nhục. Ở đây, ông giám đốc Uếtđơ bao giờ cũng chào hỏi anh với một nụ cười kính nể, nhiều khi lại mời anh vào hút một điếu thuốc trong phòng riêng.
- Thưa bác sĩ, tôi xin bạo miệng nói nếu không bị coi là tọc mạch, bác sĩ dạo này phát đạt lắm. Chỗ chúng tôi ở đây là cần có một bác sĩ dám mạnh bạo tiến tới, chỉ bảo thủ vừa đủ mức cần thiết thôi. Đúng như bác sĩ ấy, tôi xin bạo miệng nói vậy. À, còn về số cổ phần của Công ty đường sắt phía nam mà hôm nọ chúng ta đã bàn…
Thái độ kính nể của ông Uếtđơ chỉ là một trong những bằng chứng về sự thay đổi của dư luận chung đối với En-đru. Bây giờ anh thấy các bác sĩ khác cùng khu thân mật chào anh khi xe hơi của họ gặp chếic xe hơi của anh. Tại cuộc họp phân Hội các bác sĩ ở địa phương vào mùa thu, ở đúng gian phòng mà người ta đã làm cho En-đru nhận thức rõ vị trí cùng đinh của anh trong lần xuất hiện đầu tiên thì nay anh được đón tiếp, được trân trọng, lại được bác sĩ Phe-ri, phó chủ tịch phân Hội mời hút xì gà.
Người thấp bé, mặt đỏ gay, bác sĩ Phe-ri vồn vập:
- Rất vui mừng được ông đến dự cùng với chúng tôi, bác sĩ Men-sân ạ. Ông có tán thành bài diễn văn của tôi không? Chúng ta phải giữ vững mức tiền công khám bệnh của chúng ta. Nhất là về trường hợp đi khám thêm, tôi kiên quyết lắm. Đêm hôm nọ, có một đứa trẻ, xin nói chỉ là một đứa trẻ mười hai tuổi thôi, nó đến gõ cửa nhà tôi, ấp úng: “Mời bác sĩ đến ngaỵ Bố cháu đi làm vắng mà mẹ cháu ốm nặng lắm”. Ông biết không, lúc ấy là mười hai giờ đêm rồi. Mà tôi chưa hề gặp thằng nhóc ấy bao giờ. Tôi mới bảo nó: “Cháu này, mẹ cháu không phải là khách bệnh của tạ Chạy về nhà cầm nửa ghi-ni lại đây cho ta thì ta đến”. Cố nhiên thằng bé không bao giờ trở lại. Bác sĩ Men-sân ạ, tôi xin nói với ông là cái khu này nó khiếp lắm…
Một tuần sau cuộc họp ấy, Phran-xit Lo-rân-xơ gọi dây nói cho En-đru. Xưa nay anh vẫn thích những câu chuyện phù phiếm êm ái của Phran-xit nói qua điện thoại. Nhưng hôm nay, sau khi ông Lo-rân-xơ đã đi săn cá biển ở Ai-lân và nàng có thể ít hôm nữa cũng đến đây với chồng, Phran-xit mời En-đru đến ăn trưa tại nhà nàng vào thứ sáu tới, mời một cách nhẹ nhàng coi như không có gì quan trọng.
- Sẽ có mặt Tốp-pi và một hai người nữa mà tôi chắc sẽ không tẻ nhạt như những người ta thường gặp. Quen biết họ có lẽ cũng có ích cho ông đấy.
En-đru đặt máy xuống, nửa mừng rỡ nửa thấy khó chịu là lạ. Trong thâm tâm,anh hơi mếch lòng vì Cơ-ri-xtin không được mời đến dự cùng. Sau dần dần En-đru tự nhủ đây không phải là một hội hè vui chơi mà thực ra là một cuộc gặp gỡ làm ăn. Anh cần phải tiếp xúc với người này người nọ, nhất là với giới có những người sẽ dự buổi tiếp tân sắp tới. Dù sao, Cơ-ri-xtin cũng không cần biết gì về việc này.
Đến thứ sau, En-đru bảo Cơ-ri-xtin là anh đã nhận lời đi ăn trưa với Hem-tơn, rồi anh nhảy lên xe, người nhẹ nhõm hẳn đi. Anh quên mất anh là người nói dối rất tồi.
Nhà Phran-xit Lo-rân-xơ ở phố Nai-brít-giơ, một phố yên tĩnh nằm giữa phố Hen-xơ và phố Uyn-tơn. Tuy không có cái vẻ lộng lẫy của dinh thự Lơ Roa nhưng những nét thẩm mỹ kín đáo của nó gây một ấn tượng mạnh mẽ không kém về sự giàu sang. En-đru đến muộn, hầu hết các vị khách khác đều đã có mặt: cô Tốp-pi; Râuđơ Kin, nữ văn sĩ; ngài Đắt-li Răm-bâu Blên, tiến sĩ y khoa, hội viên Hội y học Hoàng gia, một thầy thuốc nổi tiếng có chân trong ban giám đốc hãng Cơ-rê-mô; Ni-cơn Oát-xơn, nhà thám hiểm và nhân chủng học, cộng thêm một vài người khác có những danh hiệu không kêu bằng.
Tại bàn ăn, En-đru ngồi cạnh bà Thoóc-tơn. Nói chuyện với En-đru, bà ta kể bà ta sống ở Lét-xtơ-sơ, thỉnh thoảng khi về chơi Luân Đôn ít ngày thì nghỉ tại khách sạn Brao. Hiện nay En-đru đã có thể bình thản chịu đựng cực hình của những lời tự giới thiệu, hơn nữa anh còn mừng thầm thấy những lời chuyện trò của bà Thoóc-tơn là cái bình phong để anh lấy lại bình tĩnh. Bà Thoóc-tơn kể về cô con gái bà tên là Xi-bin, học sinh ký túc trường Râu- đin, đã bị thương ở chân khi chơi khúc côn cầu.
Để một tai nghe bà Thoóc-tơn – bà này tưởng anh im lăng chăm chú nghe chuyện bà – En-đru vẫn lắng tai nghe được đôi chút trong những câu chuyện ngọt ngào ý vị chung quanh anh: những lời pha trò châm chọc của Râuđơ Kin, câu chuyện mê ly hấp dẫn của Oát-xơn kể về một chuyến thám hiểm gần đây của ông vào sâu trong nước Pa-ra-goaỵ En-đru cũng khâm phục Phran-xit biết khéo léo nhẹ nhàng giữ cho không khí chuyện trò không bị lắng xuống đồng thời vẫn chịu đựng những lời cố ý ra vẻ thông thái của ngài Răm-bâu Blên ngồi cạnh. Một đôi lần En-đru cảm thấy con mắt Phran-xit nhìn anh, nửa mỉm cười nửa hỏi han.
Oát-xơn kết thúc câu chuyện của ông ta với nụ cười cáo lỗi:
- Dĩ nhiên, sự việc tai hại nhất xảy ra với tôi lại là khi về đến nhà thì bị ngay một trận cúm.
- À, thế ra ông cũng là một nạn nhân của đợt dịch này à? – Răm-bâu Blên reo lên, rồi đặt chiếc kính kẹp mũi lên chiếc mũi mà Trời đã phú cho ông một cách hào phóng ông ta hắng giọng khiến tất cả mọi người ngồi quanh bàn phải chú ý. Ông ta rất thoải mái trong tình thế ấy, bởi vì từ nhiều năm nay ngài Răm-bâu Blên đã là người được toàn thể công chúng nước Anh chú ý. Chính Răm-bâu là người cách đây một phần tư thế kỷ đã làm cho loài người phải kinh ngạc khi ông tuyên bố có một đoạn nào đó của ruốt non trong bụng người ta không những là vô ích mà còn dứt khoát có hại. Hàng trăm người đã ngay lập tức đổ xô đi cắt bỏ cái đoạn ruột non nguy hiểm ấy. Tuy bản thân Răm-bâu không nằm trong số người nọ, nhưng tiếng tăm của phẫu thuật ấy mà các nhà phẫu thuật gọi là “sự cắt bỏ Răm-bâu Blên” đã đưa ông lên thành chuyên gia về chế độ ăn uống. Từ đó, ông bao giờ cũng đi đầu torng lĩnh vực này, lần lượt khuyên bảo thành công dân chúng nước Anh nên lấy cám làm thức ăn, tiêu thụ sữa chua và vi khuẩn lắc-tích. Sau đó, ông lại phát minh ra “cách nhai Răm-bâu Blên”. Và bây giờ, ngoài những hoạt động tích cực trong ban giám đốc của nhiều công ty, ông còn viết thực đơn cho các tiệm ăn thuộc tập đoàn Rây-li nổi tiếng: “Xin mời quý bà quý ông hãy dừng chân vào bản hiệu đề ngài Răm-bâu Blên, tiến sĩ y khoa, hội viên Hội y học Hoàng gia Anh, giúp quý bà quý ông chọn lựa số ca-lô-ri cho mình”. Trong giới thầy thuốc chân chính hơn, có nhiều tiếng kêu ca đòi gạch bỏ tên ngài Răm-bâu khỏi danh sách chính thức các bác sĩ. Nhưng câu trả lời hiển nhiên là: bản danh sách ấy còn có nghĩa lý gì nếu không có tên ngài Răm-bâu nữa?
Bây giờ ngài Răm-bâu Blên đang nói, mắt nhìn sang Phran-xit âu yếm như con:
- Một trong những khía cạnh đáng chú ý nhất của đợt dịch vừa mới đây là tác dụng điều trị nổi bật của các sản phẩm của công ty Cơ-rê-mộ Tôi đã có dịp phát biểu ý kiến đó tại cuộc họp của hãng chúng tôi tuần trước. Chúng ta, than ôi, không có phương thuốc nào chống lại bệnh cúm. Vì không có phương thuốc cứu chữa nên cách duy nhất để chống lại sự đột nhập của bệnh. Tôi xin nói, tôi có thể hãnh diện một cách khá chính đáng mà nói rằng chúng tôi đã chứng minh một cách không ai có thể phủ nhận không phải trên chuột lang – ha-ha, ha-ha – như các bạn ở các phòng thí nghiệm – mà trên con người, chứng minh sức mạnh phi thường của sữa bột Cơ-rê-mô-gien trong việc tổ chức và tăng cường sức đề kháng của cơ thể.
Oát-xơn quay sang En-đru với nụ cười khó hiểu:
- Ông nghĩ gì về các chế phẩm Cơ-rê-mô?
Bị hỏi bất ngờ, En-đru nghe thấy tiếng mình trả lời:
- Một loại sữa đã hớt kem chắc cũng tốt chẳng kém gì các loại khác.
Liếc nhanh con mắt tán thành, Râuđơ Kin đã khá tàn nhẫn đến mức bật thành tiếng cười. Phran-xít cũng cười tủm tỉm. Răm-bâu vội chuyển sang tường thuật lại chuyến đi thăm miền Tơ-ro-xắc gần đây của ông với tư cách khách mời của Hiệp hội y học miền Bắc.
Ngoài sự việc kể trên, buổi tiếp tân diễn ra rất hoà hợp, ăn ý. En-đru cuối cùng thấy mình cũng thoải mái tham gia chuyện trò. Trước khi En-đru từ biệt ra về Phran-xít thì thầm với anh mấy câu tại phòng ngoài:
- Ra ngoài phòng khám, ông thực sự xuất sắc. Bà Thoóc-tơn cứ mãi kể với tôi về ông đến nỗi không uống được cà phệ Tôi có một linh cảm lạ lùng là ông đã bẫy được bà ta làm bệnh nhân của ông rồi đó – nói thế có đúng không nhỉ?
Trên đường về nhà, với câu nói ấy văng vẳng bên tai, En-đru cảm thấy anh đã được lợi nhiều mà Cơ-ri-xtin thì chẳng bị mất gì trong buổi hôm nay.
Thế nhưng sáng hôm sau, vào lúc mười rưỡi, En-đru bị một chuyện bất ngờ khó chịu.
Phrét- đi Hem-tơn vui vẻ hỏi anh qua dây nói:
- Bữa tiệc hôm qua có vui không cậu? … Làm sao mình lại biết được à? Ô kìa, ông bạn vàng, ông không đọc tờ “Diễn đàn” sáng nay ư?
Hoảng hồn, En-đru vào ngay phòng khách nơi vẫn thường để báo chí khi anh và Cơ-ri-xtin đọc xong. Anh đọc lại lần thứ hai tờ “Diễn đàn”, một trong những tờ báo hàng ngày có tiếng nhất. Trang dành cho những chuyện nhặt nhạnh trong xã hội thượng lưu có đăng một bức ảnh Phran-xít Lo-rân-xơ kèm theo một mẩu tin ngắn tường thuật bữa tiệc trưa qua, có ghi tên En-đru trong số các tân khách.
Bực mình, En-đru rút trang báo ấy ra, vo viên lại rồi vứt vào lò sưởi. Sau sực hiểu Cơ-ri-xtin đã đọc số báo này rồi, En-đru cau mày bực bội. Tuy tin rằng nàng chưa đọc đoạn tin chết tiệt kia, song anh vẫn cau có trở vào phòng khám bệnh.
Nhưng Cơ-ri-xtin đã đọc đoạn tin ấy rồi. Sau một giây phút bàng hoàng, việc này làm nàng nhói đến tận tim. Tại sao En-đru lại không nói với nàng? Tại sao? Tại sao? Anh có đến dự bữa ăn vô duyên ấy thì đối với nàng cũng chẳng sao. Nàng cố tự lấy lại bình tĩnh: chuyện nhỏ mọn này không đáng để nàng phải băn khoăn đau đớn. Nhưng nàng ngấm ngầm đau khổ mà nhận ra rằng hậu quả của nó không phải là nhỏ.
Khi En-đru đi thăm bệnh, Cơ-ri-xtin cố tiếp tục làm việc nhà nhưng không nổi. Nàng tha thẩn bước vào phòng khám lớn rồi lại sang phòng khám nhỏ, lòng trĩu nặng. Nàng thẫn thờ phủi bụi các đồ đạc trong phòng. Bên cạnh bàn giấy có chiếc túi thuốc cũ của En-đru, chiếc túi thuốc đầu tiên mà anh đã dùng tại Blây-nen-li, mà anh đã đeo trên người đi từ phố này sang phố khác hay xuống tầng hầm lò cấp cứu. Nàng đưa tay sờ cái túi trìu mến lạ lùng. Bây giờ anh đã có một cái túi mới, đẹp hơn. Nó phù hợp với loại khách mới giàu sang mà En-đru mải mê theo đuổi, nhưng nàng, trong thâm tâm lại xiết bao ngờ vực. Nàng biết cố tìm cách bày tỏ với anh những nỗi lo ngại về cách sống của anh cũng cô ích. En-đru bây giờ rất hay nổi nóng – dấu hiệu chính của cuộc đấu tranh trong con người anh – nên một lời nói của nàng cũng có thể làm anh phát khùng, gây ra ngay một cuộc cãi vã. Nàng phải cố tìm cách khác vậy.
Hôm đó là sáng thứ bảy. Cơ-ri-xtin đã hứa sẽ cho cháu Phlo-ri cùng đi với nàng mua sắm mấy thứ lặt vặt. Phlo-ri là một em bé gái xinh xắn mà Cơ-ri-xtin rất quyến luyến. Bây giờ Cơ-ri-xtin đã nghe thấy tiếng cô bé đứng đợi ở đầu cầu thang xuống tầng hầm. Cô bé được mẹ mặc cho chiếc áo mới rất sạch sẽ và bảo lên nhà đợi Cơ-ri-xtin. Những ngày thứ bảy, hai cô cháu thường hay cùng nhau đi chợ như thế này.
Cơ-ri-xtin cảm thấy dễ chịu hơn khi nàng bước ra ngoài đường thoáng đãng cùng với cô bé Phlo-ri tay nắm tay đi về phía chợ, chuyện trò với những người bán hàng rong quen biết, mua hoa quả, cố tìm một thứ gì thật thơm ngon mà En-đru thích.
Thế nhưng vết thương trong lòng vẫn không khép miệng. Tại sao, tại sao anh lại không nói với nàng? Và tại sao nàng lại không được đến buổi chiêu đãi ấy? Nàng nhớ lại lần đầu tiên ở E-bơ-re-lo khi hai người được vợ chồng Von mời ăn cơm, nàng đã phải nài kéo lắm anh mới đi. Bây giờ thì khác hẳn. Nàng có lỗi chăng? Hay là nàng đã thay đổi, đã co mình lại, ngày càng không thích giao tiếp với xã hội bên ngoài nữa? Nàng không nghĩ như vậy. Nàng vẫn thích gặp gỡ và quen biết mọi người bất kể họ là ai hoặc nghề nghiệp gì. Tình bạn giữa nàng với bà Von vẫn tồn tại trong thư từ đi lại đều đặn giữa hai người.
Nhưng thực ra, tuy cảm thấy bị tổn thương và bị coi thường, Cơ-ri-xtin lo lắng chính không phải cho nàng mà cho En-đru. Nàng biết là người giàu cũng có thể đau ốm như người nghèo, En-đru cũng có thể làm một bác sĩ giỏi tại phố Gơ-rin, tại khu Mây-phe như tại phố Xi-phen thị trấn E-bơ-re-lo. Nàng không đòi hỏi anh cứ phải kéo dài mãi những nỗi cực nhọc như đi ủng và cưỡi chiếc xe mô-tô “Da đỏ” cũ kỹ. Tuy nhiên, với tất cả tâm hồn nàng cảm thấy rất rõ rằng thời xưa kia ấy, lý tưởng của En-đru trong sáng và đẹp đẽ, nó rọi chiếu cuộc sống của hai vợ chồng với một ngọn lửa trắng trong. Còn bây giờ ngọn lửa ấy đã vàng đi và bầu đèn đã hoen ố.
Bước vào hiệu “Phrao Sơ-mít”, Cơ-ri-xtin cố xóa bỏ những nếp nhăn lo âu trên trán. Tuy vậy, nàng nhận thấy bà chủ hiệu chăm chú nhìn nàng. Rồi Phrao Sơ-mít lẩm bẩm:
- Cô biếng ăn à, cô em thân yêu của tôi. Trông cô khác lắm. Bây giờ hai vợ chồng đã có xe hơi sang trọng, tiền của và đủ mọi thứ rồi cơ mà. Cô này, tôi sẽ cho cô nếm thử món này nhé. Rất ngon!
Cầm con dao lưỡi dài và mỏng, Phrao Sơ-mít cắt một khoanh đùi lợn ngon có tiếng của cửa hàng rồi bắt Cơ-ri-xtin phải ăn với một miếng bánh mì mềm. Phlo-ri cũng được ăn một cái bánh ngọt. Phrao Sơ-mít nói luôn miệng:
- Bây giờ, cô phải lấy một ít pho-mát Líp-tao-Ơ về. Ông bác sĩ của cô đã ăn hàng cân thứ pho-mát ấy mà không giờ biết chán. Hôm nào, tôi phải yêu cầu ông ấy viết cho tôi một mảnh giấy khen để dán ở tủ kính mới được. Đó là thứ pho-mát làm tôi nổi tiếng đấy…
Và ba ta cứ tiếp tục vừa nói vừa cười khúc khích cho đến khi hai cô cháu Cơ-ri-xtin ra về.
Ra ngoài, Cơ-ri-xtin và Phlo-ri đứng đợi trên hè cho đến khi người cành sát làm nhiệm vụ Ở góc đường – chính là Xtrađơ, người bạn thân của hai vợ chồng – ra hiệu cho họ qua đường. Cơ-ri-xtin phải giữ lấy cánh tay cô bé cứ muốn lồng lên chạy nhảy. Nàng dặn dò:
- Bao giờ cũng phải chú ý đến xe cộ nhé. Nhỡ cháu bị chẹt xe thì mẹ cháu sẽ nói sao?
Mồm đầy bánh ngọt, cô bé coi đó chỉ là một câu nói đùa.
Về đến nhà, Cơ-ri-xtin giở các thữ đã mua ra. Sang phòng khách cắm vào lọ mấy bông cúc hung hung vừa mới mua về, nàng lại thấy buồn.
Bỗng chuông điện thoại reo.
Cơ-ri-xtin ra trả lời, gương mặt không hồn, đôi môi hơi xịu xuống. Dễ đến năm phút, nàng cứ giữ vẻ thờ thẫn ấy. Nhưng khi trở lại, gương mặt nàng biến đổi hẳn, đôi mắt sáng ngời, rộn ràng. Thỉnh thoảng nàng lại nhìn về phía cửa mong En-đru về, nỗi chán nản khi nãy đã bay biến đi mất vì tin vui mà nàng mới nhận được, một tin rất quan trọng đối với En-đru. Rất quan trọng đối với cả hai người, đúng thế. Cơ-ri-xtin tin chắc đây là một điều may không gì bằng: đối với độc tố của một sự thành công dễ dàng không có một kháng thể nào hiệu lực bằng chuyện này. Mà đồng thời lại là một điều thuận lợi cho sự nghiệp của En-đru, thực sự là một bước tiến dài đối với En-đru. Cơ-ri-xtin ra cửa sổ nóng ruột chờ.
Thấy En-đru về, nàng không ghìm được nữa, chạy ào ra gặp En-đru ở phòng ngoài.
- Anh! Em vừa mới nhận được tin của ông Ép-pi báo cho anh… ông ấy mới gọi dây nói.
Gương mặt En-đru ủ rũ vì hối hận khi nhìn thấy Cơ-ri-xtin bỗng sáng lên:
- Thực ư?
- Vâng! Chính ông ấy đích thân gọi dây nói. Ông ấy muốn nói chuyện với anh. Em xưng tên em… úi chà, ông ấy tử tế lắm… ôi chao, em thực sự không biết cách kể lại cho anh nghe. Anh ạ! Anh được nhận vào làm bác sĩ điều trị bệnh nhân ngoại trú ở bệnh viện Vích-to-ri-Ơ rồi đấy… được vào làm ngay.
En-đru dần dần hiểu ra và đôi mắt anh tràn ngập niềm vui sướng:
- Ồ, thế ư? Tin rất mừng đấy, em ạ.
- Đáng mừng lắm, phải không anh? – Cơ-ri-xtin reo lên sung sướng – Anh lại được trở về với công việc của anh… lại có cơ hội để nghiên cứu… những điều anh đã mong mỏi hồi ở Ủy ban Lao động hầm mỏ mà không có. – nàng quàng tay lên cổ anh, ôm ghì lấy anh.
En-đru cúi xuống nhìn Cơ-ri-xtin, vô cùng xúc động trước mối tình của nàng, trước tấm lòng rộng rãi của nàng. Anh cảm thấy trong phút chốc một nỗi quặn đau trong lòng.
- Tâm hồn em cao thượng biết bao, Cơ-rít ạ. Còn anh… thô bỉ đến nhường nào.

Chương 39

Ngày mười bốn tháng sau, En-đru bắt đầu đến nhận việc tại khoa điều trị ngoại trú của bệnh viện phổi Vích-to-ti- Ợ Hàng tuần, anh làm việc vào ngày thứ ba và ngày thứ năm, từ ba đến năm giờ chiều. Giống như hệt hồi ở trạm xá E-bơ-re-lo trước kia, duy có điều bây giờ người bệnh của anh chỉ toàn là những người bị bệnh phổi hay phế quản. Và cố nhiên, bây giờ anh không còn là một bác sĩ phụ tá mà là một bác sĩ chính thức làm việc theo chế độ danh dự không ăn lương tại một trong những bệnh viện lâu đời nhất và nổi tiếng nhất ở Luân Đôn, và đó là niềm tự hào to lớn và thầm kín của anh.
Bệnh viện Vích-to-ti-Ơ quả là một bệnh viện rất lâu đời. Nằm ở Bét-tơ-xi giữa một mạng lưới những đường phố nhỏ hẹp sát cạnh sông Temđơ, nó họa. hoằn mới nhận được một tia nắng, ngay cả trong mùa hè. Còn đến mùa đông thì các ban công của nó nơi người ta định đẩy giường bệnh ra để hứng nắng, thì thường chìm trong một màn sương mù từ mặt sông bốc lên. Mặt trước toà nhà, ảm đạm và đổ nát, treo một tấm biển nền trắng chữ đỏ đề: BỆNH VIỆN VÍCH-TO-RI-Ơ SẮP ĐỔ – một điều quá thừa vì ai mà chẳng thấy rõ.
Khoa ngoại trú, nơi En-đru làm việc, phần nào là một di vật của thế kỷ 18. Bác sĩ Lin-tơn Hót-gi đã từng làm bác sĩ danh dự tại khoa này từ 1761 đến 1793, cho nên cái chày và cái cối mà Hót-gi đã dùng được kiêu hãnh chưng bày trong một chiếc hộp kính đặt ở phòng ra vào. Tường nhà không ốp gạch men mà lại sơn một màu nâu sẫm đặc biệt, hành lang thì gồ ghề khấp khểnh tuy hết sức sạch sẽ, và bì gió đến nỗi tường đổ mồ hôi và trong tất cả các gian phòng chỗ nào cũng có cái mùi mốc meo vốn có của những nơi cổ lỗ.
Ngày đầu tiên, En-đru đi thăm các phòng cùng với bác sĩ trưởng khoa Iu-xtớt Thơ-rơ-gút. Thơ-rơ-gút khoảng năm mươi tuổi, tính tình vui vẻ, cẩn thẩn, vóc người thấp dưới tầm trung bình nhiều; ông có bộ râu chòm nho nhỏ xam xám, cử chỉ dịu dàng, khá giống một người quản lý nhà chung dễ dãi. Ông có những phòng bệnh nhân mà ông phụ trách riêng, và theo cách tổ chức hiện nay rập theo cái truyền thống cũ kỹ mà ông rất chú trọng giữ gìn và am hiểu tinh tường thì ông “chịu trách nhiệm” về En-đru và một bác sĩ trẻ tuổi khác tên là Mi-li-gân.
Sau khi đi khám bệnh viện xong, bác sĩ Thơ-rơ-gút đưa En-đru đến một gian phòng dài ở tầng hầm được dùng làm phòng nghỉ chung, ở đó tuy chưa quá bốn giờ chiều mà đã phải thắp đèn. Một ngọn lửa hồng bập bùng trong lò sưởi và trên tường sơn giả màu vải có treo chân dung của những người thầy thuốc ưu tú đã từng phục vụ tại bệnh viện. Bác sĩ Lin-tơn Hót-gi, rất bệ vệ với bộ tóc giả, được treo ở vị trí danh dự phía trên lò sưởi. Gian phòng này tượng trưng đầy đủ cho một quá khứ dài và đáng kính, và nhìn vào hai cánh mũi nở ra một cách tế nhị của ông, người ta biết ngay bác sĩ Thơ-rơ-gút yêu quý gian phòng ấy như con đẻ của mình tuy ông vẫn còn là trai chưa vợ và có dáng dấp một người quản lý nhà chung.
Hai người ngồi uống trà vui vẻ và ăn nhiều bánh mì nướng phết bơ nóng ròn cùng với các bác sĩ khác. En-đru thấy các thầy thuốc của bệnh viện này là những chàng trai trẻ rất đáng mến. Tuy nhiên, khi để ý đến thái độ tôn trọng của họ đối với bác sĩ Thơ-rơ-gút và bản thân anh, En-đru không khỏi mỉm cười nghĩ đến những lần đấu khẩu với những “thằng nhãi láo xược” khác cách đây không lâu thường nổ ra trong những lần anh đấu tranh cho bệnh nhân của anh được vào nằm viện.
En-đru quên hẳn Thơ-rơ-gút khi bắt tay vào công việc của mình. Anh tự nhủ, được tiếp tục làm việc sau bao nhiêu năm tháng chờ đợi thật là tuyệt diệu. Ban đầu, En-đru có vẻ đã hoàn toàn lấy lại được sự hăm hở và nhiệt tình xưa kia.
Việc nghiên cứu của anh trước đây về các thương tổn lao do nhiễm bụi đã tất yếu đưa anh đến chỗ nghiên cứu bệnh lao phổi nói chung. Anh dự định chung chung rằng, cùng với sự thử Piếc-kê, anh sẽ đi tìm những dấu hiệu đầu tiên thể hiện ra ngoài cơ thể của chỗ thương tổn ban đầu. Anh có rất nhiều tài liệu để nghiên cứu: đó là những trẻ em thiếu dinh dưỡng mà mẹ chúng dẫn đến mong nhận được chút ít mạch nha nhờ sự hào phóng nổi tiếng của bác sĩ Thơ-rơ-gút.
Tuy nhiên, dù En-đru đã cố ép mình, song tâm trí anh bây giờ không tập trung nổi vào công việc. Anh không thể khôi phục lại nhiệt tình tự phát như hồi anh nghiên cứu bệnh nhiễm bụi. Anh có quá nhiều việc phải bận tâm, có quá nhiều ca quan trọng trong đám khách bệnh của anh đến nỗi anh không thể tập trung tâm trí tìm kiếm những dấu hiệi lờ mờ, thậm chí có thể là không có cũng nên. Không ai biết rõ bằng En-đru khám cẩn thận một người bệnh mất thời giờ đến nhường nào. Mà anh thì bao giờ cũng vội vã. Đây là một lý lẽ không thể bác bỏ được. Chẳng mấy chốc, anh rơi vào một thái độ rất hợp lý là xét hoàn cảnh anh hiện nay, anh không thể nghiên cứu được nữa.
Những người khốn khổ đến phòng thuốc của anh ở bệnh viện không đòi hỏi gì nhiều ở anh. Người đảm nhiệm công việc này trước anh hình như là một tay hay nạt nộ, cho nên miễn là En-đru ghi đơn rộng rãi và thỉnh thoảng nói đùa một hai câu là anh không bao giờ sợ bị kêu ca. En-đru cũng rất ăn ý với bác sĩ Mi-li-gân, người đồng nghiệp cùng khoa với anh, và chẳng bao lâu anh cũng đi theo phương pháp của Mi-li-gân đối với các bệnh nhân thường xuyên. En-đru gọi tất cả lại, bảo họ ngồi cả vào một cái ghế dài trước bàn giấy lúc bắt đầu buổi khám rồi ghi đơn cấp thuốc và ký tên nhoáng nhoàng vào y bạ của họ. Lúc anh ghi mấy chữ “theo đơn cũ”, anh cũng không có thì giờ nhớ lại trước đây anh đã chế riễu công thức cổ điển ấy đến thế nào. Đúng là En-đru đang trên con đường trở thành một bác sĩ điều trị đáng phục.

Chương 40

Đến đầu kỳ nghỉ lễ Phục sinh, En-đru nhận được thư của bà Thoóc-tơn nhờ anh đến khách sạn Brao thăm bệnh cho cô con gái bà. Trong thư bà nói vắn tắt là chân Xi-bin vẫn chưa khỏi, và cảm kích trước sự quan tâm của anh hôm ở nhà Phran-xít Lo-rân-xơ nên bà rất muốn biết ý kiến của anh. Hãnh diện trước lời phỉnh nịnh ấy, En-đru đến khách sạn Brao ngay tức thì.
Đến khám, En-đru thấy chân cô Xi-bin không có gì nguy kịch soang cũng cần phải được phẫu thuật sớm. Anh đứng thẳng người dậy, mỉm cười với cô Xi-bin khỏe mạnh, bắp chân để trần, ngồi trên cạnh giường đang kéo chiếc tất dài đen lên, và anh giải thích với bà Thoóc-tơn:
- Xương đã dầy lên. Có thể bị lồi xương nếu không được điều trị. Tôi khuyên bà nên cho cháu đi chữa ngay.
Bà Thoóc-tơn không ngạc nhiên:
- Bác sĩ nhà trường cũng bảo vậy. Chúng tôi thực sự sẵn sàng. Có thể cho cháu vào nằm ở một bệnh xá tại đây. Nhưng… vâng, tôi tin tưởng ở ông đấy. Tôi mong ông đứng ra tiến hành mọi việc cần thiết chọ Ông khuyên tôi nên nhờ ai?
Câu hỏi thẳng này làm En-đru khó nghĩ. Anh hầu như chỉ chuyên về nội khoa. Anh có quen nhiều bác sĩ nội có tiếng, nhưng anh không biết một bác sĩ ngoại khoa nào ở Luân Đôn.
Bỗng nghĩ đến Ai-vơ-ri, En-đru vui vẻ nói:
- Ông Ai-vơ-ri có thể giúp được việc này… nếu ông ta có thời giờ.
Bà Thoóc-tơn đã được biết danh Ai-vơ-ri.Cố nhiên rồi: Ai-vơ-ri là nhà phẫu thuật tháng trước đã được tất cả các báo nói đến khi ông đáp máy bay sang Cai-rô chữa một bệnh nhân bị say nắng chứ gỉ? Một người rất tên tuổi. Bà ta coi việc nhờ đến ông ấy chữa cho con gái bà là một ý kiến tốt. Bà chỉ yêu cầu có một điều là cho Xi-bin vào nằm ở bệnh xá Se-rinh-tơn. Bao nhiêu bạn bè của bà đều đến điều trị tại đó nên bà không thể nghĩ để cô con gái bà đi đâu khác.
Về nhà, En-đru gọi dây nói cho Ai-vơ-ri, với tất cả những nỗi ngập ngừng của người bắt đầu làm quen. Nhưng giọng nói của Ai-vơ-ri, thân mật, tin cậy, duyên dáng, đã làm anh yên lòng. Hai người hẹn nhau hôm sau cùng đến thăm bệnh nhân. Tuy trong bệnh xá của I- đa đã kín chỗ rồi song Ai-vơ-ri cam đoan ông ta có thể thuyết phục I- đa dành một giường cho Thoóc-tơn nếu thấy cần.
Sáng hôm sau, trước mặt bà Thoóc-tơn, Ai-vơ-ri trịnh trọng tán thành tất cả những ý kiến En-đru đã đưa ra hôm trước. Ai-vơ-ri còn nói thêm là phải cấp thiết phẫu thuật ngaỵ Sau đó Xi-bin được đưa đến bệnh xá Se-rinh-tơn. Và để cho cô gái có thời giờ ổn định, hai hôm sau cuộc phẫu thuật sẽ được tiến hành.
En-đru cũng có mặt. Với cách nói thẳng thắn và thân tình nhất, Ai-vơ-ri một mực yêu cầu En-đru có mặt khi mổ.
Cuộc phẫu thuật không có gì khó. Thực ra, nếu như ở Blây-nen-li thì En-đru đã mổ lấy. Và Ai-vơ-ri, tuy không có vẻ nhanh nhẹn, song đã tiến hành ca mổ một cách thành thạo, bệ vệ. Ai-vơ-ri trông lạnh lùng, nghiêm nghị trong chiếc áo choàng trắng dài, nổi lên ở phía trên là một gương mặt vuông chữ điền cương nghị, đường bệ. Không ai giống hình ảnh một nhà phẫu thuật lớn như dân chúng thường hình dung trong óc bằng Ai-vơ-ri.Ông có hai bàn tay nhỏ nhắn mềm mại mà theo óc tưởng tượng của dân chúng, những vị anh hùng trong phòng mổ thường có. Cũng mặc áo choàng trắng, En-đru đứng ở bên kia bàn mổ nhìn Ai-vơ-ri với một niềm kính nể, ghen tị.
Nửa tháng sau, Xi-bin ra viện rồi, Ai-vơ-ri mời En-đru đến ăn trưa tại câu lạc bộ Xắc-vin. Bữa ăn rất vui. Ai-vơ-ri là người nói chuyện giỏi, khéo léo và nhẹ nhàng thoải mái; ông ta làm vui tai người nghe với vốn hiểu biết của mình về những chuyện đồn đại mới nhất, khiến người nghe chuyện ông cảm thấy mình cũng là người quen thuộc với giới thượng lưu như ông tạ Phòng ăn Xắc-vin cao rộng, trần nhà kiến trúc kiểu A- đam với những chùm đèn đế bằng pha lê tảng, rất đông những nhân vật nổi tiếng mà Ai-vơ-ri gọi là những người “ngộ nghĩnh”. En-đru cảm thấy hãnh diện được đến ăn ở đây, và đó chắc chắn là dụng ý của Ai-vơ-ri.Nhà phẫu thuật nói:
- Ông phải cho phép tôi ghi tên ông vào buổi họp mặt kỳ tới, ông sẽ gặp khá nhiều bạn bè quen biết. Phrét- đi, Pôn, tôi… à, Giắc-ki Lo-rân-xơ cũng là hội viên câu lạc bộ này đấy. Một cặp vợ chồng khá kỳ quặc. Họ rất hoà thuận với nhau, song mỗi người sống theo cách riêng của mình! Thành thực mà nói, tôi rất sung sướng được đỡ ông một taỵ Tôi phần nào cảm thấy ông hơi e ngại gì tôi, ông bạn thân mến ạ. Bản tính dè dặt của người Xcốt-lân phải không? Chắc ông biết, tôi không làm việc cho bệnh viện nào cả. Đó là vì tôi muốn làm việc tự do theo ý mình. Với lại, ông bạn thân mến, tôi rất bận. Mấy anh khờ ở bệnh viện, có anh cả tháng không có lấy một ca mổ cho riêng mình. Tôi thì trung bình một tuần mười cạ À, tiện thể, chắc mẹ con nhà Thoóc-tơn sắp phải thưa chuyện với chúng ta rồi đây. Ông cứ yên tâm để mặc tôi lo liệu. Họ là những người hết sức sang trọng đấy. À, nhân nói đến chuyện này, ông có thấy là cái cô Xi-bin cũng cần phải cắt a-mi- đan không nhỉ? Ông có để ý đến a-mi- đan của nó không?
- Không, tôi không để ý.
- Ồ, lẽ ra ông phải để ý chứ, ông bạn. Sưng to tướng, một túi hút độc lớn đấy. Tôi mạn phép bảo với họ – mong ông không phản đối – là ta có thể cắt bỏ a-mi- đan cho nó khi thời tiết ấm hơn.
Trên đường về, En-đru không khỏi nghĩ: Ai-vơ-ri có duyên thật. Mình phải cảm ơn Hem-tơn đã giúp mình quen biết lão tạ Ca mổ hoàn thành mỹ mãn. Mẹ con nhà Thoóc-tơn hài lòng lắm. Chắc chắn không thể nào làm tốt hơn.
Ba tuần sau, khi En-đru đang ngồi uống trà với Cơ-ri-xtin thì chuyến thư chiều đem đến một bức thư của Ai-vơ-ri:
Ông Men-sân thân mến,
Bà Thoóc-tơn vừa mới thanh toán xong một cách hậu hĩ. Tôi đã gửi cho nhân viên gây mê phần của anh ta, tôi cũng xin gửi ông phần của ông về việc phụ mổ rất tốt đẹp. Cô bé Xi-bin sẽ đến gặp ông vào cuối học kỳ này. Ông còn nhớ cặp a-mi- đan mà tôi đã nói chứ. Bà Thoóc-tơn mừng lắm.
Thân mến,
C.A.
Kèm theo là một tờ ngân phiếu hai mươi ghi-ni.
En-đru ngạc nhiên nhìn tờ ngân phiếu: anh thật chẳng giúp đỡ được gì Ai-vơ-ri trong ca mổ này… nhưng dần dần thấm vào lòng anh cảm giác ấm áp mà đồng tiền bây giờ lúc nào cũng đem lại cho anh. Một nụ cười hài lòng trên môi, En-đru đưa bức thư và tờ ngân phiếu cho Cơ-ri-xtin xem.
- Tay Ai-vơ-ri này tử tế nhỉ. Anh đánh cuộc là tháng này, thu nhập của chúng mình sẽ đạt con số kỷ lục.
Cơ-ri-xtin có vẻ băn khoăn:
- Nhưng em không hiểu… Đây có phải là tiền bà Thoóc-tơn trả cho anh không?
En-đru cười khúc khích:
- Không, em ngốc lắm. Đây là một chút tiền thù lao thêm… về thời gian anh đã bỏ ra cho ca mổ.
- Anh muốn nói là ông Ai-vơ-ri trả cho anh một phần tiền công của ông ấy à?
En-đru bỗng đỏ mặt, chống chế:
- Cha mẹ Ơi. Không phải! Điều ấy thì tuyệt đối cấm. Bọn này không nghĩ đến chuyện đó đâu. Em không hiểu anh được hưởng số tiền thù lao này là do anh đã phụ giúp, đã có mặt tại ca mổ à – giống như người gây mê được hưởng thù lao về việc gây mê ấy. Ai-vơ-ri tính gộp cả lại trong bản thanh toán tiền với bệnh nhân… Và anh đánh cược là bản thanh toán ấy hẳn phải cao…
Cơ-ri-xtin đặt tờ ngân phiếu xuống bàn, vẻ ủ ê, chịu nhịn.
- Chắc là nhiều tiền lắm.
- Sao không? – En-đru chấm dứt cuộc tranh cãi bằng một cơn giận – Nhà Thoóc-tơn giàu nứt đố đổ vách. Đối với họ số tiền ấy không hơn gì ba si-linh sáu pen-ni đối với khách đến phòng khám của chúng mình.
En-đru bỏ đi rồi, mắt Cơ-ri-xtin cứ nhìn mãi vào tờ ngân phiếu với một nỗi lo ngại nặng nề. Nàng không biết En-đru đã công tác nghề nghiệp với Ai-vơ-ri. Đột nhiên tất cả nỗi lo lắng trước kia ập trở lại trong lòng nàng. Sao bây giờ anh ấy lại thích tiền đến thế, thích ghê gớm. Công việc của anh tại bệnh viện Vích-to-ri-Ơ xem ra không đáng kể so với khát vọng tiền tài vật chất hừng hực này. Ngay tại phòng khám ở nhà, nàng đã nhận thấy anh mỗi ngày một dùng nhiều đến những loại thuốc pha sẵn từ trước, ghi đơn cho những người hoàn toàn không có bệnh tật gì, và cứ nhắc họ phải đến khám lại, khám lại nữa. – Vẻ lo âu in đậm nét trên gương mặt Cơ-ri-xtin làm mặt nàng đâm ra quạu cọ, nhăn nhúm. Những giọt lệ dần dần đọng trên khoé mắt. Nàng phải nói với anh, nhất định nàng phải nói.
Tối hôm đó, sau giờ khám bệnh, Cơ-ri-xtin rụt rè lại gần En-đru:
- Anh! Anh có bằng lòng chiều em một việc này cho em vui không? Chủ nhật này, anh đưa em đi xe hơi về nông thôn chơi nhé. Anh đã hứa với em từ hồi anh mới mua xe. Dĩ nhiên, cả mùa đông vừa rồi thì không đi đâu được.
En-đru nhìn nàng với con mắt khó chịu.
- Ờ, được.
Đúng như Cơ-ri-xtin mong mỏi, chủ nhật trời rất đẹp. Một ngày xuân êm dịu. Đến 11 giờ, En-đru đã thăm xong tất cả các bệnh nhân cần đến thăm. Hai vợ chồng lên đường, một mảnh vải và một cái giỏ thức ăn để đàng sau xe.
Cơ-ri-xtin tươi tỉnh hẳn lên khi chiếc xe qua cầu Hăm-mơ-xmít theo đường Kin-xtơn bon bon về phía Xơ-ri. Chẳng mấy chốc, họ đã qua Đoóc-kinh và rẽ sang phải theo đường đi Si- Ợ Đã lâu lắm, hai vợ chồng En-đru mới được về nông thôn. Bầu không khí êm đềm mát dịu của thôn quê, những cánh đồng xanh rờn, hàng cây du trổ nụ đỏ tía, những hạt phấn vàng của hoa đuôi sóc rơi lả tả, những bụi cây anh thảo vàng nhạt dưới chân gò, tất cả thấm vào cơ thể nàng làm nàng ngây ngất.
- Đừng chạy quá nhanh, anh! - Cơ-ri-xtin thì thầm với một giọng trìu mến không có ở nàng từ mấy tuần naỵ – ở đây đẹp quá.
En-đru thì hình như chỉ nghĩ đến chuyện vượt các xe hơi khác trên đường.
Họ đến Si-Ơ vào một giờ trưa. Thôn Si-Ơ với mấy nếp nhà mái ngói đỏ và con suối lặng lẽ uốn lượn giữa những bụi cải xoong, chưa bị xáo động bởi đám khách du lịch mùa hè. Hai người đến một ngọn đồi sum suê cây cối ở xa xa, để xe gần một con đường đất cỏ mọc thấp. Họ dải mảnh vải xuống đất trong một mảnh rừng thưa, và cả bầu không khí tịch mịch ở đây thuộc về riêng hai người cùng với những con chim ríu rít trên cây.
Họ đem bánh mì thịt ra ăn ngoài nắng và uống cà phê đựng trong phích. Xung quanh, trong những lùm cây tống quán sủi, anh thảo mọc rất nhiều. Cơ-ri-xtin rất muốn đi hái về, áp mặt vào đám hoa lá dịu dàng mát rượi đó. En-đru thì nằm dài trên mảnh vải, mắt nửa nhắm nửa mở, đầu sát cạnh nàng. Một sự thanh thản êm đềm đã xua đi những nỗi khắc khoải âm thầm trong tâm hồn nàng. Giá như cuộc sống chung của hai người cứ được mãi mãi như thế này.
Con mắt thiu thiu ngủ của En-đru từ nãy cứ nhìn chiếc xe. Bỗng anh bảo:
- Xe chạy không đến nỗi tồi phải không em? Anh muốn nói là không đến nỗi tồi so với cái giá của nó. Nhưng ta sẽ phải mua một chiếc khác loại mới chưng bày ở triển lãm.
Cơ-ri-xtin giật mình. Dấu hiệu mới về sự mê mải bon chen đó của En-đru lại khơi lại nỗi lo lắng trong lòng nàng.
- Nhưng chúng mình mới mua chiếc xe này chưa được bao lâu. Em nghĩ không thể mong có cái nào hơn nó được.
- Hừ, nhưng nó chạy hơi chậm. Em không để ý thấy chiếc xe Buých lúc nãy vượt chúng mình à? Anh muốn có một loại xe mới cực nhanh kia.
- Để làm gì, anh?
- Để làm gì à? Chúng mình có khả năng mua mà. Em thấy đấy chứ, chúng mình đang kiếm được. – En-đru châm thuốc và nhìn Cơ-ri-xtin với vẻ hoàn toàn mãn nguyện – Nếu như em không nhận ra, cô giáo nhỏ bé thân yêu miền Blây-nen-li của tôi thì tôi xin nói: chúng mình đang giàu rất mau, cô ạ.
Cơ-ri-xtin không đáp lại nụ cười của En-đru. Nàng cảm thấy cơ thể nàng đang ấm áp yên ổn dưới ánh nắng bỗng lạnh toát. Nàng bứt một túm cỏ, lấy tay xoắn lại với mấy tua vải, chầm chậm nói:
Anh, chúng mình có thực cần phải giàu có không? Về phần em thì em thấy không cần. Việc gì lúc nào cứ phải nói đến tiền bạc. Hồi chúng mình chẳng có bao nhiêu tiền… chúng mìnhg… đã chẳng vô cùng hạnh phúc đấy sao. Lúc bấy giờ chúng mình không bao giờ nói đến tiền bạc. Còn nay thì chúng mình không nói gì khác ngoài tiền.
En-đru lại cười, vẻ kẻ cả:
- Sau nhiều năm lặn lội trong đống bùn, nhai dồi lợn và cá khô, chịu những lời nhiệc móc của những đứa ngu đần trong cái uỷ ban, hội đồng, phải trông nom các bà vợ thợ mỏ trong các gian buồng xép dơ dáy, anh đề nghị ta hãy đổi đi xem sao nào, cải thiện cuộc sống của chúng ta xem sao nào. Em có gì phản đối không?
- Đừng giễu cợt chuyện đó, anh! Trước đây anh có quen nói thế đâu. Ôi! Anh không thấy sao, anh không thấy sao, anh đang trở thành nạn nhân của chính cái chế độ mà trước đây anh vẫn thường nguyền rủa, đả phá, căm ghét? – Gương mặt Cơ-ri-xtin trong cơn xúc động thật ái ngại – Anh có còn nhớ trước đây anh vẫn thường hay nói đến cuộc sống, cuộc sống là một cuộc tiến công vào cái chưa biết, là chiếm lĩnh một đỉnh cao…
En-đru khó chịu làu bàu:
- Ôi dào, hồi ấy anh còn trẻ tuổi… điên rồ. Toàn những lời lãng mạn. Thử nhìn xung quanh em xem, ai cũng làm như nhau cả… càng vơ về được nhiều bao nhiêu càng tốt bấy nhiêu. Đó là việc duy nhất cần làm.
Cơ-ri-xtin run run lấy hơi thở. Nàng biết rằng bây giờ là lúc nàng phải nói nếu không thì không bao giờ nói được nữa.
- Anh của em! Đó không phải là việc duy nhất. Em van anh, anh hãy nghe em nói. Em rất khổ tâm trước… trước sự thay đổi ở anh. Anh Đen-ni cũng nhìn thấy… Nó làm cho anh và em xa nhau. Anh không còn là anh En-đru Men-sân… hồi lấy em nữa. Ôi, giá mà anh trở lại như hồi xưa kia…
En-đru bực tức vặn lại:
- Anh đã làm gì? Anh có đánh đập em không nào, có bê tha rượu chè không nào, có giết người không nào? Thử kể anh nghe một ví dụ về tội lỗi của anh xem nào?
Tuyệt vọng, Cơ-ri-xtin đáp:
- Không phải là những sự việc cụ thể mà là toàn bộ cách sống của anh, anh ạ. Như tấm ngân phiếu mà Ai-vơ-ri gửi cho anh chẳng hạn. Nhìn bề ngoài có lẽ chỉ là một vấn đề nhỏ mọn, nhưng bên trong, ôi, nếu đi vào sâu bên trong, thì nó đê tiện, tham lam, bất lương.
Cơ-ri-xtin cảm thấy En-đru sững người ra. Rồi anh ngồi nhỏm dậy, tức tối, day mặt nhìn nàng.
- Trời ơi! Tại sao lại cứ khơi lại chuyện đó mãi. Anh nhận thì có hại gì?
- Anh không hiểu được sao? – Tất cả những cảm xúc tích tụ trong mấy tháng qua cuộn dâng lên trong lòng làm nàng nghẹn lời, nước mắt dàn dụa. Nàng cuồng loạn kêu lên – Lạy Trời, đừng, anh ơi… anh đừng làm mình hèn hạ, anh!
En-đru nghiến răng giận dữ dằn từng tiếng:
- Lần cuối cùng, anh yêu cầu em đừng ngu ngốc và điên rồ nữa. Em không thể tìm cách nào đỡ đần anh mà lại suốt ngày lúc nào cũng ngăn trở anh, đay nghiến anh!
- Em có đay nghiến đâu. - Cơ-ri-xtin nức nở – Em đã định nói với anh từ lâu nhưng không nói được.
- Thế thì im đi – Rồi đột nhiên nổi nóng, En-đru thét. – Im đi. Chỉ sinh chuyện. Cô làm như thể tôi là một tên lừa đảo đê tiện không bằng. Tôi chỉ muốn nở mày nở mặt mà thôi. Sở dĩ tôi muốn có tiền vì tiền là một biện pháp để đạt tới mục đích. Người ta đánh giá nhau qua địa vị, của cải của nhau. Một xu không dính túi thì chỉ cúi đầu cho người ta sai bảo. Trong đời tôi, tôi đã hiểu quá đi rồi. Từ nay về sau, người sai bảo kẻ khác là tôi. Bây giờ cô hiểu rồi chứ? Đừng có bao giờ giở những câu ngu ngốc ấy ra với tôi nữa.
- Vâng… vâng - Cơ-ri-xtin sụt sịt – Em sẽ không nói gì nữa. Em chỉ xin nói là… rồi có ngày anh sẽ ân hận.
Đối với họ, nhất là đối với Cơ-ri-xtin, cuộc đi chơi thế là hỏng. Tuy Cơ-ri-xtin đã gạt nước mắt hái về một bó anh thảo to, tuy hai người còn ngồi một tiếng nữa trên sườn đồi ngợp nắng và trên đường về dừng lại uống trà ở quán La-ven- đơ Lê- đi, tuy họ đã nói với nhau những chuyện thông thường với vẻ thân mật bên ngoài, nhưng ngày hôm đó không có gì đẹp nữa. Gương mặt Cơ-ri-xtin nhợt nhạt, đờ đẫn trong khi chiếc xe bon bon chạy trong cảnh hoàng hôn tối dần.
Cơn giận của En-đru dần dần chuyển thành sự phẫn nộ. Tại sao chỉ có Cơ-ri-xtin cứ đay nghiến anh. Những phụ nữ khác, mà toàn là những phụ nữ duyên dáng, thì phấn khởi trước bước vươn lên mau lẹ của anh.
Mấy hôm sau, Phran-xit Lo-rân-xơ gọi dây nói cho En-đru. Nàng vừa mới đi nghỉ đông ở Ha-mai-ca về. Trong hai tháng qua, En-đru đã mấy lần nhận được thư của Phran-xit gửi từ khách sạn Mớc-tơn Ben-cợ Bây giờ Phran-xit đã về, náo nức gặp lại bạn bè và rạng rỡ ánh nắng mặt trời mà nàng đã hấp thụ Phran-xit vui vẻ nói đùa với En-đru là nàng muốn anh gặp nàng trước khi nước da rám nắng của nàng phai đi mất.
En-đru đến nhà Phran-xit vào giờ uống trà. Đúng như nàng nói, nước da nàng có một màu rám rất đẹp, bàn tay cổ tay thon thả, gương mặt thanh thanh với vẻ dò hỏi của nàng như chứa đựng một sức bật mãnh liệt của một con thú. Niềm vui gặp lại Phran-xit ngày càng tăng thêm gấp bội bởi vẻ mừng rỡ ánh lên trong đôi mắt nàng, đôi mắt ấy đối với biết bao nhiêu người khác thì lãnh đạm nhưng lại rất đỗi thân tình với En-đru.
Thật vậy, hai người nói chuyện với nhau như những người bạn lâu năm thân thiết. Phran-xit kể cho En-đru nghe về chuyến đi của nàng, về những vườn san hô, những loài cá mà nàng đã được nhìn qua đáy thuyền bằng kính, về khí hậu thần tiên ở Nam Mỹ. Ngược lại, En-đru kể cho Phran-xit nghe những bước tiến mới của anh.
Có lẽ En-đru đã để lộ trong lời nói một chút ý gì về những ý nghĩ bên trong của anh nên Phran-xit mới nhẹ nhàng bảo:
- Ông nghiêm nghị đến đáng sợ và buồn tẻ đến đáng thẹn. Đã xảy ra chuyện gì với ông trong lúc tôi đi xa thế? Thành thật mà nói, tôi nghĩ đó là do ông lám việc quá nhiều đấy. Cứ nhất thiết phải tiếp tục mọi việc ở phòng khám đấy ư? Theo tôi, đã đến lúc ông phải có một phòng khám tại khu Tây rồi – ở phố Uym-pâu hay Oen-bếch chẳng hạn, rồi đến làm việc tại đó.
Phran-xit nói đến đây thì chồng nàng vào. Giéch Lo-rân-xơ là một người cao lớn, dáng điệu uể oải, cử chỉ quý phái. Ông ta gật đầu chào En-đru mà ông ta đã khá quen biết – hai người đã một đôi lần chơi brít-giơ với nhau tại câu lạc bộ Xắc-vin – và vui lòng nhận một tách trà.
Tuy Giéch Lo-rân-xơ vui vẻ nói, ông ta tuyệt nhiên không có ý định quấy rầy hai người, nhưng dù sao sự xuất hiện của chồng Phran-xit cũng làm cho câu chuyện mất chiều hướng nghiêm túc. Họ bắt đầu nói giễu đến những bữa tiệc mới nhất của Răm-bâu Blên.
Nhưng nửa giờ sau, khi En-đru lái xe về Chét-xbơ-rơ, câu gợi ý của Phran-xit cứ bám riết lấy đầu óc anh. Tại sao anh không đi kiếm một phòng khám tại Oen-bếch? Rõ ràng đã đến lúc phải làm việc này. Anh sẽ không bỏ số khách ở Pét- đinh-tơn đâu. Phòng khám đó bây giờ là một mối lợi quá lớn không thể nhẹ dạ mà bỏ đi được. Song anh có thể dễ dàng kết hợp nó với một phòng khám mới tại khu Tây. Anh sẽ dùng địa chỉ sang trọng hơn để giao dịch thư từ, ghi lên đầu các giấy viết thư, các đơn thuốc của anh.
Ý nghĩ ấy loé lên torng óc En-đru, nó thúc giục anh vươn tới những sự chinh phục lớn lao hơn nữa. Phran-xit là một phụ nữ quý giá vô ngần, nàng đã giúp anh không kém gì bà E-vơ-rít nhưng nàng lại vô cùng duyên dáng, quyến rủ hơn. Tuy vậy, En-đru vẫn rất thân thiện với chồng nàng. Anh có thể không nao núng nhìn thẳng vào mắt Giéch Lo-rân-xợ Anh không phải lén lút ra vào ngôi nhà đó như một kẻ hèn mạt cám dỗ phụ nữ. Cha chả! Tình bạn thật là một thứ đẹp đẽ!
Không hé một lời chào với Cơ-ri-xtin, En-đru bắt đầu để ý tìm một nơi thuận tiện làm phòng khám tại khu Tây. Khoảng một tháng sau, khi tìm được rồi, vô cùng mãn nguyện đấy, nhưng vẫn giả tảng thản nhiên như không, anh bảo với Cơ-ri-xtin trong lúc tay anh đang cầm tờ báo buổi sáng:
- Tiện đấy nói để em biết, anh đã thuê một chỗ ở phố Oen-bếch làm nơi khám bệnh cho khách thượng lưu.

Chương 41

Phòng khám bệnh của En-đru ở số nhà 57a phố Oen-bếch lại gây ra cho anh một cảm giác đắc thắng mới. Mình đã đến được đây rồi – anh đắc chí nghĩ – cuối cùng đã đến được đây! Gian phòng không rộng nhưng rất sáng sủa nhờ có cửa sổ lồi ra ngoài và lại có ưu điểm lớn là nằm ở tầng dưới vì hầu hết bệnh nhân ngại leo cầu thang lên gác. Ngoài ra, tuy En-đru dùng chung phòng đợi với mấy bác sĩ khác, nhưng phòng khám này là của riêng anh, và tấm biển bóng loáng đề tên anh đã được treo lên ngoài cửa trước bên cạnh các tấm biển của các bác sĩ kia.
Ngày mười chín tháng tư, ký xong hợp đồng thuê, En-đru rủ Hem-tơn cùng đến nhận nhà với mình. Hem-tơn đã tỏ ra đặc biệt có ích trong mọi công việc sắp xếp ban đầu. Hem-tơn đã tìm cho En-đru một y tá cừ, bạn của chị y tá hiện đang làm cho Hem-tơn ở phố Hoàng hậu An. Chị y tá Sáp không đẹp, đứng tuổi vẻ mặt cau có y như bị ai bạc đãi nhưng có vẻ rất được việc. Hem-tơn giải thích tại sao anh ta lại chọn chị này:
- Điều cần tránh đối với các bác sĩ là chọn một cô y tá xinh. Cậu hiểu ý mình nói chứ. Chơi hẳn ra chơi, làm hẳn ra làm. Không được lẫn lộn hai cái với nhau. Chúng ta làm nghề này không phải để chơi bời. Thông minh như cậu, chắc cậu hiểu, à, mình nảy ra ý nghĩ là nay chúng mình đã ở gần nhau rồi, chúng mình có thể cộng tác với nhau khá chặt chẽ.
Trong lúc Hem-tơn và En-đru đứng bàn bạc cách bày biện gian phòng thì Phran-xit Lo-rân-xơ bất ngờ xuất hiện. Nàng đi qua tiện thể ghé vào xem En-đru chọn được gian buồng như thế nào. Phran-xit có cách đến chơi rất tình cờ mà không bao giờ có vẻ tọc mạch. Hôm nay nàng đặc biệt quyến rũ trong chiếc áo và váy cùng một màu đen, cổ quàng một mảnh lông thú nâu tuyệt đẹp. Nàng không ở chơi lâu, nhưng về cách trang trí, chọn rèm cửa sổ, ri- đô chăng sau bàn giấy, nàng có những ý kiến tinh tế, xác đáng hơn kế hoạch thô kệch của Hem-tơn và En-đru nhiều.
Người đàn bà hoạt bát ấy ra về rồi, gian phòng bỗng vắng hẳn. Hem-tơn thô lỗ:
- Cậu diễm phúc thật. Một thiếu phụ ngon mắt quá. – Hem-tơn nhăn nhở cười ra chiều ghen tị – Glét-xtơn năm 1890 đã nói như thế nào nhỉ về cách chắc chắn nhất bảo đảm cho bước tiến thân trên đường đời?
- Mình không hiểu cậu định nói gì?
Tuy vậy, khi gian phòng được bày biện xong, En-đru phải thừa nhận với Hem-tơn, và với Phran-xit lúc đó vừa rẽ qua xem kết quả những ý kiến của nàng, bày biện như vậy là thích đáng: hiện đại nhưng vẫn nghiêm túc, phù hợp với nghề nghiệp. Khám bệnh trong khung cảnh này thì tính tiền công ba ghi-ni một người là phải chăng và hợp lý.
Ban đầu, En-đru chưa có nhiều khách. Nhưng nhờ ở những bức thư viết rất lịch sự gửi đến tất cả những bác sĩ nào đã chuyển bệnh nhân của họ đến chỗ anh ở bệnh viện Vích-to-ri-Ơ – những bức thư này cố nhiên chỉ nói đến các bệnh nhân ấy và các triệu chứng của họ – chẳng bao lâu, En-đru đã chăng được một mạng lưới rộng khắp Luân Đôn, nó đưa khách bệnh từ khắp các khu phố đến cho anh. Bây giờ, En-đru là một người vô cùng bận rộn, anh cho chiếc xe Vi-tét mới mua của anh lao nhanh từ Chét-xbơ-rơ đến bệnh viện Vích-to-ri-Ơ rồi lại từ bệnh viện Vích-to-ri-Ơ về Oen-bếch, lại phải đi thăm biết bao nhiêu bệnh nhân tại nhà, chưa kể đến phòng khám cũ của anh lúc nào cũng đông nghịt, nhiều khi phải khám đến tận mười giờ khuya mới hết người.
Chất men thắng lợi khiến En-đru táo bạo, dám cả nghĩ cả làm, nó sôi sục trong mạch máu anh như một thứ thuốc thần hiệu. En-đru tranh thủ thời gian nhào đến hiệu may Ro-giơ cắt thêm ba bộ nữa rồi lại đến hiệu chuyên may sơ-mi ở phố Giơ-min mà Hem-tơn giới thiệu. Uy tín của anh ở bệnh viện Vích-to-ri-Ơ ngày một tăng. Quả thực anh không còn mấy thời giờ để làm việc cho khoa điều trị ngoại trú của bệnh viện, nhưng anh tự nhủ anh có bớt đi bao nhiêu thời gian thì đã bù lại bằng tài năng kinh nghiệm của anh bấy nhiêu. Ngay đối với bạn bè, En-đru cũng có những cử chỉ lời nói vội vã, cộc lốc nhưng vẫn khá hấp dẫn vì trên miệng anh lúc nào cũng sẵn một nụ cười. “Mình phải chuồn đây, cậu ạ, mình đúng là phải quàng chân lên cổ mà chạy”.
Phòng khám của En-đru ở phố Oen-bếch mở đã được năm tuần. Một chiều thứ sáu, có một người đàn bà nhiều tuổi đến khám họng. Bà ta chỉ bị viêm thanh quản thường thôi song là một người cẩn thận, cả lo, bà ta muốn được biết ý kiến của một bác sĩ thứ hai nữa. Hơi bị chạm tự ái, En-đru nghĩ xem nên gửi bà này đến ai. Để cho bà ta đến làm phí thời giờ một người như Ro-bớt Ép-bi thì thật lố bịch. Bỗng gương mặt anh sáng lên khi nghĩ đến Hem-tơn ở ngay gần chỗ anh. Thời gian này, Hem-tơn rất ân cần với anh. Thà để cho cậu ra “nhặt” ba đồng ghi-ni này còn hơn để cho một thằng cha không quen biết, nó sẽ chẳng hàm ơn gì mình. En-đru bèn gửi bà bệnh nhân kia đến Hem-tơn kèm theo mấy chữ.
Bốn mươi nhăm phút sau, bà ta trở lại với tâm trạng khác hẳn, yên tâm và mãn nguyện, hài lòng về Hem-tơn và nhất là về En-đru. Bà ta xin lỗi:
- Bác sĩ thứ lỗi cho tôi lại trở lại đây lần nữa. Tôi chỉ muốn cảm ơn bác sĩ đã nhọc công về tôi. Tôi đã đến gặp bác sĩ Hem-tơn, ông ta đã xác nhận tất cả những ý kiến chẩn đoán của bác sĩ. Ông ta… ông ta bảo tôi là đơn thuốc mà bác sĩ cấp cho tôi hết sức đầy đủ không thể ghi thêm một thứ gì nữa.
Đến tháng sáu thì cặp a-mi- đan của cô Xi-bin Thoóc-tơn được cắt bỏ. Nó đã sưng lên khá to, và gần đây trên tạp chí “Y học”, người ta nghi là sự hút độc của a-mi- đan có thể liên quan đến nguồn gốc của bệnh hen. Ai-vơ-ri đã tiến hành phẫu thuật một cách thận trọng, chậm chạp.
Ai-vơ-ri nói với En-đru khi hai người ra rửa tay:
- Tôi muốn là từ từ với những mô bạch huyết này. Chắc ông đã từng thấy có những kẻ xẻo đánh loáng một cái là xong. Tôi thì không làm như vậy.
Lúc En-đru nhận được tấm ngân phiếu của Ai-vơ-ri, cũng lại qua đường bưu điện, thì có mặt Hem-tơn. Hai người bây giờ thường xuyên đến thăm nhau tại phòng khám của nhau. Hem-tơn đã nhanh chóng trả nợ En-đru bằng cách gửi đến cho En-đru một trường hợp viêm dạ dày khá ngon ăn đáp lại trường hợp viêm thanh quản hôm nọ. Cho đến nay, quả thực đã có nhiều bệnh nhân đã đi lại, kèm theo mấy chữ, giữa hai phòng khám ở phố Oen-bếch và phố Hoàng hậu An.
- Này, Men-sân này, mình rất mừng là cậu đã bỏ được cái tính câu nệ cổ hủ của cậu. Ngay bây giờ, thực đấy – Hem-tơn liếc nhìn tấm ngân phiếu qua vai En-đru – cậu cũng chưa biết vắt chanh hết nước đâu. Ông bạn ạ, bắt tay với mình rồi cậu sẽ được nếm những quả thơm ngon hơn.
En-đru không nhịn được cười.
Tối hôm ấy, trên đường về nhà, En-đru cảm thấy người lâng lâng khoai khoái khác thường. Hết thuốc, anh đỗ xe lại, vào một hiệu thuốc lá ở phố Oác-xphớt. Khi bước ra qua cửa, anh bỗng để ý đến một người đàn bà đang lảng vảng ở cửa hiệu bên cạnh. Người đó là Blốt- đoen Pây-giơ.
En-đru nhận ra mụ ngay, tuy mụ đã thay đổi nhiều, khác xa bà chủ lăng xăng ở Brin-gao- Ợ Mụ gầy đi, dáng người ủ rũ, và con mắt mụ ngước lên nhìn En-đru khi anh bước lại gần mụ hỏi chuyện thì thẫn thờ, chán nản.
- Bà Pây-giơ phải không? Hay đúng hơn bây giờ là bà Rít phải không? Bà không nhận ra tôi à? Bác sĩ Men-sân đây mà.
Mụ nhận ra bộ quần áo sang trọng của anh, vẻ làm ăn phát đạt của anh. Mụ thở dài:
- Tôi còn nhớ. Ông dạo này mạnh khỏe chứ? – Rồi như sợ phải nán lại lâu, mụ quay lại nhìn về chỗ cách đó vài ba thước, ở trên vỉa hè, có một người đàn ông cao cao hói trán đang sốt ruột đứng chờ. Mụ vội kết thúc, vẻ sợ sệt:
- Tôi xin phép. Nhà tôi đang đợi.
Nhìn theo mụ ta vội vã bỏ đi, En-đru thấy đôi môi mỏng dính của lão A-nơ-rin Rít động đậy trách móc “Làm gì thế, để tôi đứng chờ thế à?” trong khi mụ chỉ cúi đầu với vẻ phục tùng. En-đru cảm thấy con mắt lạnh lùng của lão quản lý ngân hàng ngây ra nhìn anh trong giây phút. Rồi cặp đó bước đi, chìm vào trong đám đông.
En-đru không xua được hình ảnh ấy khỏi đầu. Về đến nhà, bước vào phòng ngoài, anh thấy Cơ-ri-xtin đang ngồi đan, ấm trà của anh đã đặt sẵn trên khaỵ Nàng vừa mới bảo mang trà lên khi nghe tiếng xe anh về. En-đru liếc nhanh nhìn Cơ-ri-xtin thăm dò. Anh muốn kể lại cho nàng nghe cuộc gặp gỡ ban nãy, anh bỗng tha thiết muốn chấm dứt thời kỳ xích mích đi.
Nhưng khi En-đru cầm đến chén trà chưa kịp nói thì Cơ-ri-xtin đã từ tốn bảo anh:
- Chiều nay, bà Lo-rân-xơ lại gọi điện thoại hỏi anh. Bà ấy không nhắn gì.
- À - En-đru đỏ mặt – Em định nói gì với chữ “lại”?
- Đây là lần thứ tư bà ấy gọi điện thoại cho anh.
- Ừ, thì sao?
- Không sao. Em có nói gì đâu.
- Nhưng vẻ mặt của em ấy. Anh cấm được bà ấy gọi dây nói cho anh à?
Cơ-ri-xtin im lặng, đôi mắt cụp xuống nhìn mảnh len đang đan. Nếu như En-đru thấy được cơn bão táp trong lòng nàng dưới bề ngoài yên lặng ấy thì anh đã không nổi nóng thế này.
- Thái độ của em làm như em nghĩ anh là người hai vợ không bằng. Bà ấy là một phụ nữ hết sức tử tế. Chồng bà ấy lại là bạn thân của anh. Họ là những người lịch thiệp, duyên dáng. Đâu có vẻ như chó cụp tai thế này. Rõ khỉ.
En-đru húp vội nốt tách trà, đứng dậy. Nhưng khi ra khỏi phòng anh thấy ân hận. Anh bỏ vào phòng khám, châm thuốc hút, buồn rầu nghĩ đến quan hệ giữa anh và Cơ-ri-xtin ngày càng xấu đi. Anh không muốn để nó xấu thêm nữa. Sự xa cách ngày một lớn giữa hai người làm anh chán nản, bực dọc, nó là một đám mây đen trên bầu trời thắng lợi trong sáng của anh.
Hai vợ chồng đã có một thời kỳ hạnh phúc vô song sau ngày lấy nhau. Cuộc gặp gỡ bất ngờ với Blốt- đoen Pây-giơ đã làm sống lại dồn dập những kỷ niệm êm đềm của những ngày tìm hiểu nhau ở Blây-nen-li. En-đru bây giờ không còn tôn thờ vợ như trước kia nhưng – rõ khỉ, đúng thế, anh vẫn yêu nàng. Có thể là gần đây, anh đã một đôi lần làm nàng bị tổn thương. Anh bỗng muốn giảng hoà với nàng, chiều chuộng nàng, làm lành với nàng. Anh mải mê suy nghĩ, bỗng ánh mắt anh sáng lên. Anh nhìn đồng hồ thấy còn đúng nửa giờ nữa thì cửa hàng Lo-ri-Ơ đóng cửa. Một phút sau, En-đru đã ngồi trong xe, lao đi gặp Ma-thơ Cơ-ram.
Khi biết được ý định của En-đru, Ma-thơ Cơ-ram sốt sắng phục vụ anh ngaỵ Hai người bàn bạc với nhau rất nghiêm nghị rồi đến gian bán hàng lông thú. En-đru được chỉ cho xem rất nhiều loại hàng. Ma-thơ Cơ-ram vuốt ve những bộ da lông với ngón tay nhà nghề, giới thiệu cái nước bóng, cái ánh bạc, những yếu tố mà những bộ da lông loại tốt cần phải có. Một đôi lần, Cơ-ram không tán thành ý kiến của En-đru, nghiêm trang chỉ ra cái nào là quý và cái nào là không quý. Cuối cùng, En-đru chọn được một loại mà Cơ-ram thành thật tán thành. Sau đó, Cơ-ram đi tìm cụ Uyn-sơ rồi trở lại ngay, hớn hở:
- Cụ Uyn-sơ bảo chỉ xin bác sĩ trả theo giá xuất xưởng – những từ như “giá vốn” không bao giờ đến làm ô uế đôi môi các cô gái bán hàng ở cửa hàng này – Như vậy tổng cộng năm mươi nhăm bảng. Bác sĩ cứ tin ở tôi. Hàng này quý lắm. Ánh lông rất đẹp. Bà nhà sẽ rất hãnh diện dùng nó.
Thứ bảy sau, vào mười một giờ trưa, En-đru đến lấy về chiếc hộp bìa màu lá cây sẫm có vẻ nhãn hiệu riêng không đâu bắt chước được của cửa hàng Lo-ri-Ơ ngoài nắp hộp. Anh đem ngay vào phòng khách.
- Cơ-ri-xtin, em lại đây một tí nào.
Cơ-ri-xtin đang ở trên gác cùng với chị Ben-nét dọn dẹp giường chiếu. Nàng vội xuống ngay, hơi thở gấp, con mắt hơi ngạc nhiên trước lời gọi này.
- Em xem này. – Bây giờ đến giây phút then chốt thì En-đru cảm thấy lúng túng, nghẹn cổ – Anh mua cái này cho em. Anh biết, anh biết chúng mình gần đây không thật hoà thuận với nhau. Nhưng cái này hẳn cho em thấy là… - En-đru nghẹn lại không nói được nữa, và như một chú học trò, anh đưa cho Cơ-ri-xtin chiếc hộp.
Cơ-ri-xtin mặt tái đi nhợt nhạt khi mở hộp. Tay nàng cởi nút mà cứ run bần bật.
Rồi nàng reo lên một tiếng nghẹn ngào:
- Ôi, bộ lông thú đẹp quá.
Gấp trong tờ giấy lụa là hai con sóc bạc, hai bộ da lông sóc đẹp mê hồn, khéo léo ghép lại thành một tấm liền. En-đru nhanh nhẹn cầm lên, vuốt vuốt như Ma-thơ Cơ-ram vuốt, giọng xúc động.
- Em có vừa ý không, Cơ-rít? Em thử quàng xem. Chính cô Cơ-ram tốt bụng đã giúp anh chọn đấy. Loại nhất. Không còn loại nào tốt hơn. Về giá cả cũng vậy. Em có thấy cái mặt bóng và cái ánh bạc này không… đó chính là những tiêu chuẩn cần phải chọn.
Nước mắt ràn rụa trên má, Cơ-ri-xtin quay lại với En-đru, cuồng nhiệt:
- Anh yêu em, có phải không, anh của em. Đó là cái quý duy nhất đối với em trên đời.
Được yên lòng rồi nàng mới quàng thử chiếc khăn lông thú. Quả là đẹp lộng lẫy.
En-đru ngắm nhìn chiếc khăn mãi không chán mắt. Anh muốn làm cho sự hoà giải được hoàn toàn. Mỉm cười anh nói:
- Em này, Cơ-rít, tiện đây, chúng mình có thể tổ chức một cái gì nho nhỏ để ăn mừng. Ta đi ăn hiệu nhé. Một giờ trưa, em đến gặp anh tại phòng tiệc nhỏ “Grin-rum” ở khách sạn Plađơ nhé.
- Vâng, anh… - nàng nửa như hỏi – Nhưng trưa nay, ở nhà, em đã làm món thịt băm khoai rồi, món anh vẫn thích…
- Thôi thôi. – Tiếng cười của En-đru vui nhất từ mấy tháng nay – Đừng có làm cô gái già rú rú ở nhà. Một giờ nhé. Em hãy đến gặp anh chàng hào hoa đẹp trai tóc đen tại khách sạn Plađơ nhé. Em không cần phải gài một bông cẩm chướng lên ngực làm ám hiệu đâu, anh chàng trông thấy chiếc khăn quàng lông sóc của em là nhân ra ngay.
Suốt buổi sáng, En-đru rất vui vẻ, hài lòng. Mình ngốc thật! Chẳn để ý gì đến nàng. Phụ nữ là muốn được chăm chút, chiều chuộng, muốn được đưa đi chỗ này chỗ nọ giải trí. Phòng tiệc thân mật “Grin-rum” ở khách sạn Plađơ là chỗ thích hợp nhất. Ở đó, từ một giờ đến ba giờ trưa là có thể gặp toàn thể Luân Đôn, hay nói cho đúng hơn là gặp hầu hết những con người đáng kể nhất của Luân Đôn.
Cơ-ri-xtin đến muộn, đó là một điều hiếm có, vì vậy En-đru hơi suốt ruột. Trong lúc ngồi đợi ở một hành lanh nhỏ, nhìn qua chiếc tường kính ngăn hành lang với phòng ăn, anh thấy tất cả những chỗ tốt nhất đều nhanh chónh có người đến ngồi. En-đru gọi một cốc Mác-ti-ni thứ hai. Mãi đến 1 giờ 20 mới thấy Cơ-ri-xtin vội vã đến, ngơ ngác vì tiếng ồn ào, vì đông người, vì những người hầu bàn ăn mặc quá chỉnh tề và vì trong nửa giờ qua nàng đã đứng nhầm phòng.
- Anh, em xin lỗi – Cơ-ri-xtin hổn hển. Em có hỏi thăm, rồi đợi, đợi mãi. Sau mới biết là đợi nhầm phòng ngồi chơi của khách sạn.
Hai người bị xếp vào ngồi ở một vị trí xoàng, một chiếc bàn kê sát cột, cạnh chỗ đưa thức ăn. Phòng ăn đông đến lố bịch, bàn nọ kê sát bàn kia đến nỗi khách ăn dường như ngồi lên lòng nhau. Các người hầu bàn đi lại như làm xiếc uốn dẻo. Không khí nóng nực như ở miền nhiệt đới. Tiếng huyên náo cứ tăng lên rồi lại dịu xuống như những tiếng hò hét ầm ĩ trong một trân thi đấu thể thao của học sinh.
- Nào, em ăn gì nào? – En-đru hỏi với giọng dứt khoát.
- Tùy anh gọi ạ. - Cơ-ri-xtin trả lời nhỏ nhẹ.
En-đru gọi một thực đơn nhiều món đắt tiền: trứng cá muối, súp “Quận công xứ Uên”, gà đánh sốt, măng tây, dâu ngâm đường. Cả một chai Líp-phrao-min năm 1929 nữa.
En-đru cười hềnh hệch, cố làm vui:
- Hồi ở Blây-nen-li, chẳng được thế này, em nhỉ. Không gì thích bằng được ăn tiêu thoải mái.
Cơ-ri-xtin cố thích ứng với tâm trạng của En-đru. Nàng khen món trứng cá, cố gắng vượt bậc để thưởng thức món súp béo. Nàng làm ra vẻ chăm chú khi En-đru chỉ tay giới thiệu Glen Rốt-cô, nữ diễn viên điện ảnh, Ma-vi lóoc-sơ, một phụ nữ Mỹ nổi tiếng vì đã có sáu đời chồng, và những khách giang hồ, những tay chơi tiếng tăm không kém. Sự sang trọng thô bỉ của nơi này làm Cơ-ri-xtin thấy ghê người. Đàn ông thì ăn mặc quá bảnh bao, mái tóc quá bóng mượt. Người đàn bà nào mà nàng gặp cũng đều tóc vàng hoe, mặc đồ đen, phấn son kệch cỡm, lạnh lùng đanh đá.
Cơ-ri-xtin bỗng cảm thấy hơi choáng váng. Nàng bắt đầu mất bình tĩnh. Thường ngày, nàng có phong cách mộc mạc, tự nhiên. Nhưng thời gian gần đây, thần kinh của nàng bị căng thẳng quá nhiều. Nàng dần dần nhận thức được sự chênh lệch giữa chiếc khăn quàng lông thú mới với chiếc áo rẻ tiền cũ của nàng. Nàng cảm thấy những phụ nữ khác nhìn nàng chằm chằm. Nàng biết sự có mặt của nàng ở đây là lạc lõng, như một bông hoa đồng nội lạc vào một căn nhà kính trồng lan.
- Sao thế? Em không thích à? – En-đru đột ngột hỏi.
- Ô, có chứ. – Nàng chống chế, gắng mỉm cười yếu ớt. Nhưng môi nàng bây giờ cứng đờ. Nàng gần như không nuốt trôi được chứ chưa nói gì đến thưởng thức món gà phết đầy kem trước mặt.
En-đru làu bàu:
- Em chẳng nghe anh nói gì cả. Em cũng chẳng đụng đến rượu nữa. Rõ khỉ! Khi người ta đưa vợ đi ăn hiệu…
- Cho em xin ít nước. – Nàng hỏi nhỏ. Nàng chỉ muốn la lên. Nàng không hợp với một chỗ như chỗ này. Tóc nàng không được tẩy bạc thành màu bạch kim, mặt nàng không phết phấn son, không lấy làm lạ là đều cả những người hầu bàn cũng nhìn nàng. Nàng luống cuống gắp một cọng măng tây đưa lên miệng, bỗng đầu cọng măng gãy ra, rơi xuống bàn làm bắn đầy nước sốt vào chiếc khăn da sóc.
Người đàn bà tóc vàng nhạt như bạc ngồi ở bàn bên nhìn sang người bạn cùng bàn với nụ cười thích thú. En-đru thấy nụ cười đó. Anh mất hết ý muốn cố làm vui. Bữa ăn kết thúc trong một không khí im lặng ảm đạm.
Hai người đi về nhà với một vẻ còn ảm đạm hơn. Rồi En-đru lại vội đi thăm bệnh nhân. Hai người xa cách nhau hơn bao giờ. Cơ-ri-xtin đã bắt đầu mất hết tự tin, nàng tự hỏi nàng có thực là người vợ thích hợp với En-đru hay không. Tối hôm ấy, Cơ-ri-xtin vòng tay ôm cổ En-đru, hôn anh và cảm ơn anh một lần nữa về bộ lông sóc và bữa ăn hiệu.
- Anh mừng là em bằng lòng! – En-đru bình thản nói rồi vào phòng riêng của mình.


o0o