Người Đàn Bà Trên Sàn Diễn  Pages  1  2  3  Next   
Lời Tựa
Những mối thời gian đánh dấu cuộc đời của William Somerset Mauhgam – 1874 – 1965 – đáng để mọi người chú ư tới. Và không chỉ v́ khoảng cách giữa chúng quá xa nhau như vậy. Cần phải nghĩ rằng trong chín mươi mốt năm đó đă có biết bao nhiêu sự kiện lớn lao xảy ra trên trái đất. Maugham (Môôm) thực chất đă đến một thế giới và lại từ giă một thế giới hoàn toàn khác, với tư cách một con người, cũng như với một nhà văn. Môôm không phải là một nhà văn. Môôm không phải là một nhà văn của một thập niên nhất định nào đó, ông không ở trong một số các nhà văn do có lần thành công đă trở thành các tác giả kinh điển của những năn chín mươi, của thập niên đầu thế kỷ, hay của những năm hai mươi. Mà trước sau ông cũng là một tấm gương cho sự cải biến óc thẩm mĩ của độc giả. Ông luôn luôn làm việc, chuyển từ thể loại này sang thể loại khác, và trong mỗi thập niên đều để lại dấu vết của ḿnh. Môôm đă từng là nhà viết tiểu thuyết, nhà soạn kịch, nhà viết truyện ngắn và ông không lặp lại những bài học trong bất cứ lĩnh vực nào nói trên của văn học.
Không thế nói về Mônm rằng ông là người có nhiều bộ mặt.
Nguyên Tác: Theatre
 Tác Giả: William Somerset Maugham

Chúng ta có thể nhận biết ông từ muôn ngh́n những tiểu tiết. Song ông vẫn là chính ông dù ông có thay đổi theo thời gian như mọi sinh vật đều thay đổi. V́ thế ông đă sống trong văn học qua bao thập niên. Bắt đầu h́nh thành cuộc đời của Môôm, nếu như có ǵ hứa hẹn trong ông một nhà văn tương lai th́ đó chỉ toàn là những nỗi khó nhọc ập xuống số phận ông.
Môôm ra đời trong một gia đ́nh trí thức cũ có nề nếp(cha ông là nhân viên tư vấn pháp luật của ṭa đại sứ Anh. Ông mồ côi sớm mẹ mất khi ông lên tám tuổi, cha mất khi ông lên mười và từ đó ông chịu sự chăm nuôi của cậu linh mục. Cậu bé không thích cái thế giới mà cậu đă sống và cảm thấy khó chịu khi phải ở nhà người Nước Anh đường như không phải là mảnh đất ruột thịt đối với cậu. Chỉ từ năm lên mười cậu mới bắt đầu học tiếng Anh một cách thực sự và một thời gian đài cậu c̣n nói tiếng anh lơ lớ giọng Pháp. Nhưng đối khi sự bất hạnh cũng giúp ta? Môôm có triệu chứng mắc bệnh lao căn, bệnh đă khiến mẹ ông qua đời lúc bà mới ba mươi tám tuổi. Cha ông đă bỏ đi, đầu tiên đến miền nam nước Pháp, sau đó sang Đức. Ở đây việc thiếu chứng chỉ bậc phổ thông trung học không cản trở ông học dự thính ở trường Đại học Haydenbec. Chuyến đi này đă ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống và quan điểm của Môôm. Tại trường Đại học Haydenbec, ông đă được làm quen với những vở kịch c̣n chưa được biết đến lúc bấy giờ tại Anh của Ipxen. Ông say mê Vácne và Sôpenhauơ.
Trong số ba người này đă ảnh hưởng tới Môôm nhiều hơn cả. Ngay tại trường Hadenbéc, Môôm đă bắt đầu quan tâm tới sân khấu một cách nghiêm lúc, thậm chí ông đă dịch tác phẩm kịch “Trở thành” của Ipxen với ước muốn học tập kỹ thuật sân khấu hiện đăi.
Mùa thu năm 1892, chàng thanh niên mười tám tuổi Môôm quay về Anh và theo học trường trung học y tế thuộc bệnh viện Thánh Tômát. Nhưng say mê chủ yếu của tôi lúc này vẫn là văn học v́ vậy ông học nghề c̣n yếu thay chính nghề y lại giúp ông trở thành nhà văn Bệnh viện Thánh Tômát tọa lạc tại Lămbét, một trong những khu phố nghèo nhất ở Luân Đôn. Đợt thực tập y tế trong ṿng ba năm tại khu phố này đă giúp ông hiểu biết không ít về cuộc sống và con người. Nhiều năm sau này, Môôm ghi lại trong tác phẩm tự thuật của ḿnh “Tổng kết, (The summing up, 1938) như sau:
“Trong ba năm ấy có lẽ tôi là nhân chứng cho mọi thứ xúc cảm mà con người có thể có. Chính điều này đă nhen lên trong tôi cái bản năng của một kịch gia, đă làm rung động nhà văn con người nhà văn trong tôi:
Và đến giờ đă bốn mươi năm trôi qua, nhưng tôi vẫn c̣n nhớ một số người đến mức có thể họa lên chân dung của họ. Những câu nói mà tôi nghe được trong khoản thời gian đó đến nay vẫn c̣n vang bên tai tôi. Ti đă nh́n thấy người ta đă chết, như thế nào, đă chứng kiến những nỗi đau của họ.
Tôi đă thấy trong họ niềm hy vọng, nỗi sợ hăi, sự yên ḷng, thấy những bóng đen gieo nổi thất vọng lên khuôn mặt, thấy được ḷng dũng cảm và tính kiên định”.
Cũng trong những tháng năm đó đă h́nh thành quan điểm của ông đối với văn hóa. Khi c̣n trẻ có thời ông đă bị cuốn hút vào chủ nghĩa duy mĩ của nhà văn Ôxca Oaiđơ. Song sau này ông viết:
“Văn hóa cần thiết bởi lẽ nó tác động lên tính cách con người. Nếu như nó không làm cho tính cách cao quư hơn, không cũng cố cho tính cách th́ nó chẳng đáng giá một xu. Văn hóa cần phải phục vụ cuộc sống. Mục đích của nó không phải là cái đẹp, mà là cái thiện ... Ư kiến của ư thức cho rằng chỉ có kiến thức của họ mới có giá trị nào đó – đó là một định kiến cực kỳ ngu xuẩn. Chân lư, cái Thiện và cái Đẹp không phải là đặc quyền của những kẻ mà thuyết của họ được trả nhiều tiền. người nghệ sĩ hoàn toàn không có lư ǵ để đối xử với mọi người một cách ngạo mạn”.
Môôm không nằm trong số nghệ sĩ như vậy. Tất cả trong con người ông nổi dậy phản kháng trước những nổi đau khổ của mỗi người. Ông muốn xây dựng một nền nghệ thuật cần thiết cho con người. Nếu làm khác đi th́ ông có thể giúp ích ǵ cho ai chăng? Bằng cách nào để biện bạch cho cuộc sống của bản thân ḿnh, cái cuộc sống cách biệt với cuộc sống của những người nghèo trong khu nhà ổ chuột? Điều này cũng đă xác định vị trí của ông trong văn học. Hoàn cảnh sống của Môôm đă có được hạnh phúc trong cách riêng. Ông vừa là một nhà văn, vừa là một cá thể con người. Những ǵ đưpợc cân nhắc đắn đo, được cảm nhận một lúc nào đó bắt đầu chuyển sang những trang giấy. Và chàng thanh niên biết rằng ḿnh muốn trở thành nhà văn như thế nào và nhà văn nào ḿnh không muốn. Ông viết:
“Lúc ấy ... đă có một nhóm nhà văn ca tụng giá trị đạo đức của sự đau khổ khốn cùng. Họ khẳng định rằng đau khổ là một ơn lành ...
vài cuốn sách về đề tài này đă thành công lớn. Và các tác giả của chúng, những người sống trong những ngôi nhà đày tiện nghi, no nê, một ngày ba bữa và sức khỏe th́ quá tốt, được nổi tiếng rộng khắp.
Trong các quyển vở của ḿnh, tôi đă ghi chép không phải một, hai mà hàng chục những sự kiện mà tôi đượpc thấy tận mắt. Tôi biết rằng sự khốn cùng không đáng được đề cao v́ nó làm hư hỏng con người. Nó làm cho con người trở nên ích kỷ, bợ đỡ, nhỏ nhen và đă nghi. Con người ngốn nuốt đi chính ḿnh bởi những điều nhảm nhí. Con người sẽ không gần với đức chúa trời, mà sẽ gần với dă thú. Và với ḷng căm giận, tôi đă viết rằng chúng tôi học an phận không phải tên nổi đau khổ của chính ḿnh, mà là của người khác”.
Năm 1897, khi cuốn tiểu thuyết đầu tiên của anh sinh viên y khoa hai mươi hai tuổi Somerset Maugham lúc đó c̣n chưa ai biết đến, được xuất bản và thành công lớn, ngay lập tức, giới văn học đă xếp ông vào trường phái chủ nghĩa tự nhiên của Anh xuất hiện ách đó ít lâu. Điều này chỉ đúng một phần nào. Tất nhiên việc công chúng chấp nhận ngay Môôm cuối cùng không thể lư giải bằng sự lôi cuốn của các tiểu thuyết trước đó của Gioóc g iơ Gitxingơ (1857 – 1903) như:
“Giai cấp đă mất “Dêmos” (1886) và “Niu Gơráp-Xtrit” (1891). Môôm có những người thầy khác. trước hết môôm tự xem ḿnh chịu ảnh hưởng của các nhà văn pháp:
Vônte (ông gọi Vônte là:người viết văn xuôi giỏi nhất của thời đại chúng ta), Xtăngđăn Bandắc, Gôngcua, Phơlôbe, Môpaxăng, Phơrăngxơ, nhất là của môpaxăng. Sau này thẩm chí Môôm được mệnh danh là “Môpaxăngcủa anh Quốc”. Thực ra trong số các nhà văn viết truyện ngắn của anh, có lẽ, Môôm là người viết tài nhất, và một số truyện của ông được công nhận là các tuyệt tác của nền văn học thế giới. Nhưng với tư cách là người viết tiểu thuyết th́ đối với Môpaxăng th́ ông không phải là người xa lạ. Ông cũng tỉnh táo, thẳng thắn, cởi mở, t́m ṭi các nguyên nhân cho mỗi hành động của con người và không thỏa măn với những giải thích do chính các nhân vật dựa vào đó đưa ra. Ông thấy trong họ những con người sốt sắng và v́ thế họ không vô tư. Ông c̣n học tập ở Môpaxăng (và không chỉ ở ông ta) sự châm biếm hoàn toàn độc đáo ẩn tàng sau sự vô tư và khách quan rơ rệt nhưng cũng v́_thế đặc biệt hữu hiệu. Nhà văn trầm tĩnh, thậm chí lạnh lùng này đă không phải một lần bắt đầu cho chúng ta_ thấy sự tách ḿnh khỏi những ǵ đă xảy ra. Thực tế một số nhân vật của ông rất đỗi dễ yêu, c̣n một số khác vô cùng xấu xa, kinh tởm.
Ông như thể tô sơn thành nhiều lớp. Và dưới mỗi lớp có màu sắc lạnh lẽo, âm u là một lớp khác đầy hàm súc và tươi sáng.
Khi bày tỏ long biết ơn đối với những người thầy ḿnh , Môôm nhắc tới tên của hai người anh. Xuyph t và Đăiđơn, nhưng ông đề cập tới họ trước hết là về các vấn đề tu từ học. Môôm tự thấy ḿnh gần gũi với truyền thống văn chương Pháp.
Tuy nhiên, cái nh́n ban đầu có thế nào chăng nữa th́ nó vẫn không thể tách rời Môôm khỏi nền văn học Anh hiện đại. Ngược lại, trong một ư nghĩa nào đó th́ lại gần với nó. Trong các thập niên tám mươi, chín mươi thế kỷ mười chín và thập niên đầu của thế kỷ hai mươi, các nhà văn trẻ của Anh đi t́m kiếm các con đường đổi mới các truyền thống. Dickenx không t́m kiếm những người kế tục ḿnh nữa. Trong số các nhà kinh điển từ nay Tháckơrê một người đă lẩn tránh sự cám dỗ của chủ nghĩa lăng mạn lộng lẫy, một con người b́nh tĩnh và vật chất hơn, con người lăo luyện từng trải hơn cả Mc thông thái đă gây được sự tin cậy hơn cả Nhưng cả ông ta cũng chỉ là tiếng nói của ngày hôm qua. Bécna Sồ th́ t́m kiếm nguồn cảm hứng trong sân khấu của Na Uy và của Đức (Ipxen và Vácne) và sau đó là trong sân khấu của Nga (Tôistôi, Tsêkhốp, ̉orki). Và ông ta không coi một người Anh nào là người thầy tinh thần của ḿnh mà chỉ công nhận Vônte là bậc thầy thôi. Uênx chú ư tới các nhà văn lăng mạn Mỹ và Đức. Gônxuôthi đă t́m qua mốt thời kỷ say mê sâu sắc tuôcghênhiép. Môôm là một trong số nhiều nhà văn Anh lúc bấy giờ khao khát hấp thụ tất cả những ǵ tinh túy của nền văn học thế giới và ông cũng có mảnh đất quư riêng của ḿnh, đó là Pháp.
Tất nhiên tiểu thuyết Lida vàng Lămbet (Liza of Lambeth, 1896) mới chỉ xác định con đường mà nhà văn trẻ tuổi sẽ đi theo. Lúc đó hăy c̣n lâu ông mới được định h́nh trưởng thành. Và không chỉ v́ ông c̣n cách phải hoàn thiện nghệ thuật của ḿnh trong địa hạt tiểu thuyết. Môôm, như đă nói, hoạt động ở nhiều thể loại. Điều này không phải lúc nào cũng mang lại cho ông sự măn nguyện. Có những lúc, nhưng thôi thúc sáng tạo đă đẩy ông về một hướng, c̣n khát vọng thành công (không phải về vật chất) lại đẩy ông về một hướng khác, một thể loại khác, nơi mà vào thời điểm đó ông chẳng có ǵ đề nói như một nghệ sĩ, nhưng thành công th́ lại được bảo đảm cho loại nhà văn xoàng.
Nhưng rồi kết cuộc, con người nghệ sĩ của ông vẫn cứ nắm bắt được nhờ sự sáng tạo nhiều mặt của ḿnh. Kinh nghiệm mà ông có được trong thể loại này đă làm phong phú thêm các tác phẩm ở thể loại khác. Những hiểu biết mới về con người mà ông đă t́m thấy được nhờ việc nghiên cứu về con người qua truyện ngắn và kịch đă giúp ông miêu tả tính cách rất xuất sắc. Trong tiểu thuyết tiểu thuyết về phần ḿnh lại dạy cho nhà viết truyện ngắn Môôm cách họa nên con người trên nền bối cảnh sâu sắc hơn; và dạy cho nhà viết kịch Môôm biết cuốn hút vào các vấn đề nghiêm túc.
Các tuyển tập truyện ngắn của Môôm khá lâu sau mới xuất hiện. Tuyển tậpđầu tiên xuất bản năm 1921. Nhưng ông đă là nhà soạn kịch ngay trong thời gian. viết “Lida vùng Lămbét”. Than ôi, ông chưa được ai biết đến. Gần như là cùng một lúc với cuốn tiểu thuyết ấy, Môôm đă viết vở kịch một hồi “Hôn nhân thuộc quyền uy thượng đế” và chưa đầy mấy năm sau viết vở “Một người danh dự” (A manor Honour, 1903). Cả hai vở kịch lâu không được các nhà hoạt động sân khấu lúc nào chú ư. Nhưng Môôm, là người đầy nghị lực và rất tháo vát nên ông vẫn cố gắng đạt được thành công của ḿnh. Ông đă dịch vở kịch đầu tiên sang tiếng Đức lấy tên là “Người đắm tàu” và đă chuyển nó cho hội sân khấu càphê?. Một trong những người lănh đạo hội này là nhà đạo diễn nổi tiếng người Đức:
Macx Ranhác. Vở kịch được dàn diễn ở Béclin năm 1902 do chính Macx Rannhác đạo diễn. Năm 1903 “Hội kịch” do một nhóm trí thức tiến bộ thành lập trong đó bốn năm đă dựng cả vở “Một người danh dự”? Thực ra, mới chỉ có hai vở kịch, nhưng nói chung đó không phải là dấu hiệu của thất bại.
“Hội kịch” không c̣n biểu diễn nữa. Nhưng trước đó (một sự kiện cực kỳ quan trọng) vở Một người đă dự” đă đi đăng dự h́nh thức phụ trương đặc biệt của tạp chí “Phócnaitin Rơviu” một tạp chí được phổ biến rộng răi nhất trong giới trí thức Anh.
Và thế là Somerset Maagham đă bước vào ngưỡng cửa của sân khấu.
Có điều ông cần phải có những nỗ lực mới để có thể vượt Qua ngưỡng cửa đó. Vở kịch một hồi được dựng ở nước ngoài không được tính. Thành công ở “Hội kịch” chưa nói rơ được lợi thế của ông. Họ, những người của “Hội kịch:
là những ai Bêcnasô là người có lẽ chính bản thân cũng không biết viết kịch Uytiom Anhe, nhà phê b́nh người NaUy gốc Anh, người đă làm nhàm tai mọi người cái Ông Ipxen của ḿnh Tất cả các nhà trí thức đó đă bị ám ảnh những vấn đề xă hội và không hiểu tư ǵ về khẩu vị của công chúng Ai cần đến Môôm này kẻ hưởng hơi hướng của họ. Họ không chỉ không chấp nhận vở kịch châm biếm giới tu sĩ Bánh ḿ và cá “Loaves and fishes, 1903 mà không chấp nhận cả vở hài kịch xa -lông gần như vô thưởng vô phạt “Lađy Phơrêric” (Lađy Flederlck, 1907). Nhưng Môôm vẫn cứ kiên tŕ dựng sân khấu. Năm 1907, nhờ một sự ngẫu nhiên may mắn, vở Lađy đă được dàn dựng thành công của vở này quá lớnđến nổi vài tháng sau đó tiền sân khấu các nhà hát ở Luân Đôn diễn thềm ba vở kịch của Môôm đă được viết từ trước. Một vở không thành công, hai vở c̣n lại hài kịch xa-lông “Bà đỏ” (Mrs Dot, 1904) và “Giắc Xtrô” (Jack Straw, 1905) th́ được công chúng nhiệt liệt tán thưởng.
“panch” đă có tranh biếm họa vẽ Sêchxpia đang quằn quại ghen tuông trướccác tấm ápphíc có tên Môôm Bắt đầu từ đây, các nhà hát đi săn các kịch bản Môôm. Và ông đă không từ hôn một ai. Môôm viết tất cả bao nhiêu vở kịch không ai biết chính xác. Hai mươi chín vở trong số đó c̣n giữ được (Một số vở chỉ giữ dưới dạng bản thảo). Số kịch bản c̣n lại, trước khi chết ít lâu ông đă hủy cùng với một phần lớn tác phẩm văn học và tài liệu lưu trữ của cá nhân.
Mười tám vở kịch bắt đầu từ vở. “Láđy Phơlêđêríc”, mà Môôm đă tự xem như đó là tác phẩm liên hoàn” của ḿnh, đă được in thành sáu cuốn sách từ 1933.
Tuyển tập sáu tập đó (trong các lần xuất bản sau là ba tập) bao gồm các vở kịch thuộc các thể loại rất khác nhau. Ngoài ra một số tiểu thuyết và truyện ngắn của Môôm cũng được các tác giả khác đưa lên sân khấu hay màn ảnh vào các thời gian khác nhau, trong tất cả những ǵ mà Môôm viết đều chứa đựng cội nguồn kịch tính.
Nói tóm lại, Môôm trước hết là con người của sân khấu. Khi ông bị trách là đă viết quá nhiều cho sân khấu, ông đă trả lời rằng, ngược lại, ông đă kiềm chế ḿnh v́ ông có thể viết kịch một cách nhẹ nhàng kỳ lạ. Môôm thực sự có một “bản năng sân khấu” ghê gớm. Những tác phẩm của ông, trừ một vài ngoại lệ nhỏ được xây dựng khúc chiết lạ thường, đồng thời có nhiều nhân vật thành công. Các mẫu đối thoại được gọt giũa, sáng sủa và hóm hỉnh. Và tuy nhiên lịch sử mối quan hệ của Môôm và nhà hát không chỉ có cội nguồn của kịch, mà c̣n có cả kết thúc không kém kịch tính. Vào đầu những năm ba mươi ông tuyên bố rời khỏi kịch trường. Đó là một sự kiện gây chấn động dư luận. Báo chí đă tranh luận nhiều kiểu. Béctôn Brêch đă hưởng ứng bằng bài báo “Sự chối bỏ của một kịch gia”. Con người tự rời bỏ “đường băng chuyền của sự thành công”. “Điều này có thường xảy ra không?” – Béctôn Brênh hỏi. và ông nhận thấy hành động của Môôm là sự biểu hiện của một phẩm chất và một trí tuệ cao quư.
Môôm đă tự nguyện rời sân khấu vẫn như trước đây sân khấu cần có ông.
Song đối với nền sân khấu thương mại th́ ông chối bỏ. Trong đời ḿnh, môôm đă từng xăng xái đi vào sân khấu, th́ đến lúc này ông cũng hăm hở ra đi để tỏ thái độ của ḿnh.
Sự ra đi đó là một hành động chuộc lỗi độc đáo. Khi Môôm c̣n là một nhà văn trẻ đầy hứa hẹn trong nhóm của BénaSô, ông đă từ chối sáng tác những vở kịch mang tính vấn đề cho thể loại hài kịch xa-lông. Giới trí thức Anh đă xem đó như là một sự phản bội công khai của Môôm. Sự tách ḿnh lúc bấy giờ rời khỏi những con người đang đi theo con đường của sự thật đầy gian nan, đă là một gánh nặng đè lên lương tâm của ông. Ông không phải là người mua vui.
Ngay trong những vở hài kịch nhẹ nhàng nhất của ông cũng không tránh khỏi sự hiện diện của yếu tố châm biếm. C̣n trong những vở kịch hay nhất của ḿnh, ông đă tiến tới tṛ chuyện nghiêm chỉnh về cuộc sống. Tuy nhiên, theo lời ông, th́ ông ông “mệt mỏi v́ chỉ nói được một phần nửa sự thật. Ông không thể nói cả sự thật trên sân khấu. Theo ông, điều này chỉ dành riêng cho các thiên tài như BécnaSô ... Môôm đă chưa nói hết, và cũng có thể, sự thật ông không hiểu rằng thành công của BécnaSô không chỉ là của một tài năng xuất chúng trên sân khấu. mà c̣n là thành công cả “một người đă thấy được các vấn đề xă hội của xă hội Anh rơ ràng hơn Môôm nhiều.
Điều đáng chú ư là tất cả cuốn tiểu thuyết hay nhất của Môôm điều viết về người nghệ sĩ. Như là cuốn tiểu thuyết “Về t́nh cảnh nô lệ của con người” (Of the man Bondage, 1915) trong đó nhân vật chính lại chính là Môôm dưới cái tên Philíp Kêri. Tiểu thuyết “Mặt trăng và đồng xu” (The Monn and Sixpence, ) và “Bánh nướng và bia” (Cakes and Ale, 1930) cũng vậy. Trong cuốn thứ nhất, qua h́nh tượng Xtrilenđơ là cuộc đời của Pôn Gôganh. Trong tiểu thuyết thứ hai, qua h́nh tượng Etvớt Đơrípphinđơ, ông cố gắng khôi phục lại thế giới tinh thần của Tômát Hácđi. Hai nhân vật, một họa sĩ, một nữ diễn viên, những cá tính khác nhau, hoàn cảnh sống và địa hạt sáng tạo khác nhau, nhưng tất cả có chung một điều:
họ là những người đă mở ra cho chính bản thân những quy luật của nghệ thuật, mà trong đó họ đă sáng tạo và thông qua nghệ thuật, họ khám phá ra một sự thật ǵ đó của cuộc sống.
Năm 1938, Môôm cho xuất bản cuốn “Tổng kết”. Một năm trước đó, đă ra đời cuốn tiểu thuyết “người đàn bà trên sàn diễn” (Theatre, 1937).
Cái ǵ cao trọng hơn? cuộc sống hay là nghệ thuật? Dường như môôm muốn hỏi điều đó qua tác phẩm này. Câu trả lời của ông đă thông qua sự phát triển của cốt truyện và các lớp nhân vật khá phức tạp. nghệ thuật không thể có nếu thiếu cuộc sống. nó được cuộc sống nuôi dưỡng và nó được sự thăng hoa độc đáo của cuộc sống. Song đồng thời về mặt khác nó lại cao hơn cuộc sống, bởi v́ trong nghệ thuật, nếu như đó là nghệ thuật chân chính, th́ tất cả đều là sang tạo. nó là sự hiện thân và là biểu tượng của những nhà chính yếu nhất trong cuộc sống. Và nó gạt bỏ những ǵ vô vị thường ngày.

IU.KAGAROLITÔKI

Chương 1

 Cửa mở, Michael Gosselyn nh́n lên.
Julia bước vào.
– Ồ, em. Anh không để em đợi lâu đâu. Anh đang bận kư nốt mấy cái thư – Anh cứ thong thả. Em chỉ ghé qua để xem những lô ghế nào đă được dành riêng cho gia đ́nh Dennorants. Này, anh chàng kia làm ǵ ở đây thế.
Với bản năng của một nữ diễn viên lăo luyện biết dung ḥa lời nói và động tác, nàng hất đầu điệu nghệ về hướng căn pḥng nàng vừa đi qua, – Hẳn làm thư kư kế toán. Trước đây làm ở hang Lawrence và Hamphreys, mới đến đây được ba ngày.
– C̣n trẻ nhỉ?
– Hắn xem chừng thạo việc. Hắn không ngờ nổi đường lối kế toán của ḿnh ở đây. Hắn nói với anh là không nghĩ rằng một nhà hát lại làm ăn theo kiểu doanh nghiệp đến vậy, rằng một số cơ sở làm ăn trong thành phố có lối kế toán khiến ta suy nghĩ đến bạc đầu.
Julia mỉm cười về cái vẻ tự măn trên khuôn mặt bảnh trai của chồng.
– Cũng khá tinh tế. Bữa nay nếu hắn làm xong việc rồi anh nghĩ vợ chồng ḿnh có thể mời hắn về nhà dung bữa trưa. Hắn là con người lịch thiệp đấy chứ.
– Như thế đă đủ lư do để mời cơm chưa?
Michael không để ư đến cái giọng hài hước của vợ. Anh sẽ không mời, nếu em không thích. Anh chỉ nghĩ đây là một biệt đăi dành cho cậu ta, Hắn ngưỡng mộ em hết ḿnh. Em biết không, hắn xem vở em đang diễn tới lần thứ ba rồi và khao khát được giới thiệu với em. - Michael nhấn nút chuông và một lúc sau người nữ thư kư riêng của anh vào.
– Cô Margery, thư đây. Chiều nay tôi phải, tiếp những ai?
Julia lơ đăng nghe Margery đọc danh sách, mặc dù đă qua quen thuộc với cái văn pḥng của chồng, nàng vẫn đảo mắt nh́n quanh. Đây là một văn pḥng rất đạt tiêu chuẩn dành cho vị quản lư một nhà hát hạng nhất. Tấm lát tường giá cao do một nhà trang trí nội thất tài danh thiết kế trên treo những tác phẩm với chủ đề về sân khấu do hai danh sư Zonany và Wilde thực hiện.
Những chiếc ghế bành rộng và thoải mái. Michael ngồi trong một chiếc ghế chạm trổ công phu, tuy là đóng theo mẫu cũ, nhưng do một hăng mộc nổi danh đảm trách, chiếc bàn gỗ ghề kiểu Chippendale mà anh đang ngồi với những h́nh khối trang trí tṛn trận và những chân bàn mang h́nh móng vuốt dă thú, trông thật đường bệ. Trên bàn có dặt một khung ảnh lớn bằng bạc lồng ảnh lớn nàng, hài ḥa cân xứng với nó là bức h́nh bé Roger, con trai hai người. Giữa hai khung ảnh ấy là chiếc nghiên mực bằng bạc lộng lẫy nàng, đă tặng chồng nhân một dịp sinh nhật của chàng. Đằng sau cái nghiên đó là một giá gỗ đỏ au, khảm vàng để xếp giấy pḥng khi chàng cần viết thư tay. Giấy mang tiêu đề Nhà hát Siđơns. Bao thư mang phù hiệu riêng của Michael, h́nh đầu ḅ rồng, bên dưới là khẩu hiệu:
NEMO ME IMPUNE LACESSIT. Mấy đóa hoa cẩm chướng vàng cắm trong một cái cúp bằng bạc mà chàng đă đoạt được sau ba lần liên tiếp vô địch trong giải đánh gôn dành cho giới sân khấu, cúp đó nói lên sự săn sóc Margery dành cho chàng Julia liếc nh́n cô ta, suy nghĩ. Mặc dù với mái tóc ngắn màu hạt dẻ sáng và đôi môi son tô đậm, cô vẫn giữ được cái vẻ chững chạc vô tư vốn là nét riêng của giới thư kư cao tay nghề. Cô làm việc với Mlchael được năm năm rồi. Khoảng thời gian ấy thừa đủ để cô biết rơ Michael biết từ trong ra ngoài, Julia tự hỏi cô ta có thề khùng đến độ thương anh ấy chăng?
Vừa lúc ấy Michael rời khỏi ghế.
– Rồi, bầy giờ đến phiên em.
Cô Margery trao chiếc nón đen hiệu Hombourg cho Michael và giữ cánh cửa cho hai người rời văn pḥng, Khi họ vừa bước ra pḥng ngoài th́ người thanh niên mà Julia đă để ư quay đầu nh́n rồi đứng dậy.
– Tôi hân hạnh giới thiệu anh với cô Lambelt Michael nói, với điệu bộ của một vị đại sứ được ủy nhiệm trước triều đ́nh của một vị quốc vương giới thiệu tùy viên của ḿnh:
– Anh bạn này đủ khả năng điều chỉnh lại cái mớ lộn xộn về kế toán của chúng ta.
Người thanh niên đỏ mặt. Anh ta mỉm cười máy móc đáp lại nụ cười ấm áp cởi mở của Julia và nàng thân ái nắm bàn tay rịn mồ hơi của chàng, sự lúng túng của cậu ta thật cảm động. Nghe nói hồi xưa khi được giới thiệu với Sarah Slđons, ai cũng bị khớp như vậy. Julia nghĩ ḿnh đă không tế nhị lắm với Michael khi anh đề nghị mời người này về dùng bữa. Nàng nh́n xoáy vào mắt cậu ta. Mắt nàng to, nâu xẫm, và long lanh. Nàng khỏi cần cố gắng, tự nhiên như xua một con ruồi vo ve quây rồi quanh nàng, khi phải tạo một vẻ hiền lành, thân thiện điểm chút ranh mănh.
Tôi không biết chúng tôi có thể mời anh về dùng bữa với cùng hay không, Sau đó anh Michael sẽ dưa anh về.
Chàng thanh niên lại đỏ mặt và yết hầu lại đưa lên đưa xuống trong cái cổ khẳng khiu.
– Quư hóa quá, tấm ḷng ông bà. - Anh ta nh́n xuống quần áo đang mặc, vẻ bối rối. - Tôi nhớp nhúa quá.
– Anh có thể tắm rửa, chải chuốt khi về đến nhà chúng tôi.
Xe đợi sẵn họ ở cổng sau, chiếc xe đen bóng loáng, ghế nệm bọc da trắng ánh thủy ngân với phù hiệu riêng của Michael kín đáo nhưng trang trọng kẻ bên trong cửa xe, Julia lên trước.
– Mời anh lên ngồi kế tôi. Để anh Michael lái.
Nhă họ ở quảng trường Stanhope, khi về đến nhà Julia bảo bác gia nhân chủ buồng tắm cho anh ta.
Nàng đi thẳng vào pḥng khách. Khi Michael theo vào th́ nàng đang bận tô lại nét môi.
– Anh dặn cậu ta ngắm vuốt xong th́ lên.
– À, tên cu cậu là ǵ nhỉ?
– Anh cũng đâu có biết.
– Anh à, lẽ ra ḿnh phải biết. Thôi để em yêu cầu ghi vào sổ khách.
– Vớ vẩn, hắn chưa tới mức quan trọng vậy đâu.- Michael thường chỉ mời những người danh vọng ghi sổ. - Chúng ta sẽ không bao giờ c̣n tiếp hắn tại đây nữa.
Đúng lúc đó người thanh niên xuất hiện:
Trong lúc ngồi xe, Julia đă t́m đủ cách để cậu ta được tự nhiên, nhưng anh chàng vẫn ngượng ngùng. Rượu đă sẵn do chính tay Michael rót. Julia rút điếu thuốc, chàng thanh niên quẹt rửa cho nàng mồi nhưng tay run quá tưởng như không đưa nổi ngọn lửa tới kề điếu thuốc, buộc ḷng nàng phải cầm lấy tay cậu, giữ yên.
Tội nghiệp chú cừu non. - Nàng nghĩ. - Dáng chừng đây là giây phút tuyệt vời nhất của cuộc đời chú. Cái giây phút này kỳ thú lắm để chú kể lại với bạn bè. Ḿnh đoán cô cậu phải là thứ người hùng trước đồng sự”.
Nói với chính ḿnh, Julia nói khác, nói với người ngoài, nàng có lối nói khác, lối độc thoại của nàng rất sinh động. Nàng say sưa hít hơi đầu tiên của điếu thuốc. Mà thính thú thật khi nghĩ rằng, việc ngồi ăn và nói chuyện với nàng khoảng bốn mươi lăm phút, có thể làm cho một người đàn ông tự thấy ḿnh quan trọng hẳn lên.
Người thanh niên buộc ḷng phải thốt ra nhận định của ḿnh.
Gian pḥng này thật tuyệt. Nàng tặng liền cho chàng ta một nụ cười thích thú, kèm theo cái nhướng mắt nhẹ của đôi mày ngài thanh thanh, điều mà anh chàng thấy nàng thường ban phát trên sân khấu.
– Tôi sung sướng được biết anh thích gian pḥng này. - Giọng nàng trầm và hơi khàn khàn đôi chút, có vẻ như nhận xét của anh chàng khiến đầu óc nàng thư thái. - Trong nhà này chúng tôi vẫn nghĩ rằng anh Michael có khiếu thẩm mỹ hoàn hảo.
Michel đắc ư đảo mắt quanh pḥng.
– Tôi khá giàu kinh nghiệm. Tôi thường tự ḿnh tạo dựng cảnh trí cho các vở kịch đoàn chúng tôi tŕnh diễn. Dĩ nhiên có người đảm trách công việc nặng cho tôi nhưng ư thức chỉ đạo phải là của tôi.
Họ dọn đến nhà này hai năm trước đây. Michael biết và Julia cũng biết, rằng họ đă giao phó công việc cho một nhà trang trí nội thất đắt giá khi họ đi lưu diễn, và ông này đồng ư là sẽ hoàn tất ngôi nhà cho xứng đáng với công việc mà họ đă hứa dành cho ông ở nhà hát, khi họ đi lưu diễn về( Nhưng xét ra không cần kể chi tiết rườm rà với một thanh niên mà thậm chí tên giă, họ cũng không hay biết. Ngôi nhà, được thiết kế với một “gu” thẩm mỹ tuyệt hảo, bằng sự pha trộn tài t́nh tính cổ điển và hiện đại, và Michael có lư khi anh nói rằng đây quả là ngôi nhà của một người hào hoa. Tuy nhiên, Julia đ̣i cho bằng được là nàng phải có pḥng ngủ theo ư thích. Trước đây nàng đă có căn pḥng ngủ rất ưng trong ngôi nhà cổ của họ tại công viên Ông Hoàng. Giờ nàng dựng lại nguyên căn. Giường và bàn trang điểm bọc lụa hồng, ghế nệm dài và ghế bành th́ màu xanh ngọc thạch. Treo bên trên chiếc giường là ngón đèn ánh hồng do một bầy thiên thần tiểu đồng mạ vàng mũm mĩm chia nhau cầm dây rủ xuống, một bầy thiên thần tiểu đồng mạ vàng mũm mĩm khác quây tṛn xung quanh tấm gương gắn trên bàn phấn. Trên những chiếc băng thớ mịn có những tấm h́nh chụp mang chữ kư, được lồng khung nẹp rộng, của những nam nữ “diễn viên và những nhân vật hoàng tộc. Nhà trang trí nội thất chau mày, nhưng chỉ duy nhất trong căn pḥng này Julia mới cảm thấy hoàn toàn tự nhiên. Nàng ngồi ở cái bàn gỗ mịn thớ viết thư, trên một khung ghế thết vàng kiểu Hamlet.
Họ được mời xuống lầu dung cơm Julia nói:
– Tôi hy vọng anh sẽ ăn đi nào. Tôi và nhà tôi ăn ít lắm.
Quả vậy, bữa ăn gồm món cá thờn bơn chiên, sườn nướng, rau trộn. và mứt trái câỵ. Bữa ăn nhầm thỏa măn sự đói bụng b́nh thường, chứ không phải để cớ thêm chất mỡ béo trogn ngườị. Người đầu bếp được cô Malgery điện cho biết có người khách ăn trưa đă-vội vă chiên thêm khoai tây:
Những miếng khoai chiên gịn thơm ngon. Chỉ có chàng thanh niên ăn món khoai này. Julia nh́n giả bộ thèm lắm trước khi lắc đầu từ chối. Michael nghiêm. chỉnh ngó một chặp như không đoán nổi đó là món ǵ? rồi bằng một cái khẽ nhún vai, thoát khỏi thế bí, nói:
– Thôi, cám ơn.
Họ ngồi ở bàn ăn? -Julia và Michael, mỗi người ở một đầu bàn, trên những chiếc ghế kiểu Ư, c̣n người thanh niên ngồi giữa, trên một chiếc ghế không êm ái lắm, nhưng cũng thích hợp. Julia nhận thấy dường như cô ta có ư ngó ngang sang bàn phụ, với nụ cười biểu đồng t́nh, nàng nghiêng ḿnh về phía trước:
– Anh cần ǵ?
Anh chàng đỏ bừng mật ...
– Liệu tối có thể xin bà một mẫu bánh ḿ không?
– Được lắm chứ! .
Nàng đưa mắt ra hiệu cho gia nhân, lúc đó đang rót rượu vang trắng nguyên chất cho ông Michael, và anh ta rời khỏi pḥng.
– Michael và tôi không dùng ...bánh:
ḿ bao giờ cả.
Chúng tôi khờ quá,..- không nghĩ là anh có thể cần đến.
– Ăn bánh ḿ chẳng qua là do thói quen.- Michael nói - Nếu, định tâm ta có thể dứt được nó rất mau.
– Chú cừu đáng tội nghiệp gầy trơ xương, anh Michael à.
– Không phải tôi kiêng bánh ḿ v́ sợ mập. Tôi không ăn v́ tôi không thấy cần. Với sự tập luyện tôi có thể thích ǵ th́ cứ việc ăn nấy.
Ở tuổi năm mươi hai, Michael c̣n rất bảnh bao. Hồi thanh niên, với mái tóc dày, xom màu hạt dẻ, với nước da mịn và đôi mắt lớn màu xanh đậm, sống mũi thẳng và đôi tai nhỏ, ông đă từng là nam diễn viên điển trai nhất trên sân khấu Anh quốc. Chỉ có một khuyết điểm duy nhất là đôi môi mỏng. Ông cao đúng thước tám, phong cách hào hoa. Vẻ đẹp hiển nhiên ấy đă đưa Miehael vào nghề sân khấu thay v́ theo binh nghiệp như cha:
Bây giờ th́ mái tóc hạt dẻ đă trở nên màu xám tro nhiều lắm rồi, và ông cho tỉa ngắn; khuôn mặt nở rộng ra và rơ nét; nước da không c̣n mịn màu hoa đào đang độ khai bông mà đậm sắc hơn.
Nhưng với đôi mắt sáng và đường nét độc đáo ông vẫn c̣n bảnh bao lắm. Hồi chiến tranh ông c.ó ở trong quân ngũ năm năm, do đó đă có được dáng dấp con nhà lính, nên nếu không biết ông là ai (mà chuyện đó khó lắm, v́ trên báo chí tranh ảnh, hoặc cách này hoặc cách khác, chỗ nào lại chẳng có ảnh ông), người ta dễ nghĩ ông là một sĩ quan cao cấp. Ông khoe rằng kể từ tuổi hai mươi trọng lượng thân thể chưa một lần thay đổi, năm này qua năm khác, dù nắng dù mưa, sáng nào cũng đúng tám giờ sang Michael thức dậy, mặc quần soóc, áo thun và chạy “một ṿng công viên Ông Hoàng”.
– Thưa bà Lambert, sáng nay cô thư kư có nói với tôi là bà đang tổng dượt cậu thanh niên nói - thế có nghĩa là bà đă chuẩn bị một, vở mới ạ?
– Không hề có chuyện ấy. - Michael trả lời – Chúng tôi đă diễn không xuể đây.
– Michael- nghĩ là chúng tôi hơi xuống, nên anh ấy cho dượt lại.
– Tôi hănh diện về tính nghiêm khắc của ḿnh. Tôi thấy- có những chuyện làm ăn lặt vặt xen vào những địều đó, tôi không khi nào cho phép, và có những lời thoại tùy hứng không đúng nguyên bản. Tôi chủ trương phải theo sát lời của tác giả, mặc dù, chỉ có Trời mới biết nổi liệu những từ tác giả viết ra ngày nay sáng giá lắm không.
– Nếu anh thích đi xem kịch của chúng tôi, - Julia duyên dáng nói, - tôi nghĩ anh Michael đầy sẽ vui vẻ dành cho anh ít ghế.
– Được xem lại th́ tuyệt. - người thanh niên sôi nổi đáp - Tôi xem vở này ba lần rồi.
Thế à? - Julia la lên, vẻ ngạc nhiên, mặc dù nàng nhớ kỹ là Michael đă kể lại như vậy. - Dĩ nhiên là vở không tệ lắm, vở này giúp chúng tôi đạt được mục tiêu theo đuổi, nhưng tôi không ngờ lại có người đi xem tới ba xuất.
Tôi đi xem không hẳn v́ vở kịch, tôi đi là để xem tài diễn xuất của bà.
“Thế chứ, ḿnh bắt gă phải nói ra sự thực này” Julia nghĩ, rồi nói lớn:
– Khi chúng tôi đọc kịch bản, anh Michael tỏ ư hoài nghi giá trị của nó. Anh ấy không nghĩ rằng vai tôi thử có thể hay:
Anh thấy không, vai này đâu có phải là vai của một minh tinh. Nhưng tôi tin là ḿnh có thể làm nên việc. Dĩ nhiên là chúng tôi phải gọt giũa lại vai nữ kia nhiều lắm trong những buổi tập dượt.
Tôi không nói là chúng tôi viết lạl vở kịch, - Mlchael nói - nhưng tôi dám nói rằng từ kịch bản mà tác giả trao cho chúng tôi, chúng tôi đă tạo ra một vở khác xa.
– Tôi chỉ cần biết trong vở ấy bà tuyệt vời, - người thanh niên nói.
“Anh ta có cái ǵ hấp dẫn”.
– Tôi hân hạnh được anh mến mộ. – Nàng trả lời.
– Nếu anh tử tế với Julia, tôi dám cá khi anh ra về nàng sẽ tặng cho anh tấm ảnh nàng.
– Thật vậy không thưa bà?
Anh chàng lại đỏ mặt và đôi mắt rực sáng. “Anh ta có vẻ hiền”. Anh ta không hẳn là bảnh trai, nhưng nét mặt thật thà cởi mở và sự ngượng ngập có cái ǵ hấp dẫn. Mái tóc quăn nâu nhạt, bị chải ép xuống và Julia nghĩ rằng anh ta sẽ đẹp hơn nhiều, nếu thay v́ trét biđăng- tin để ép thẳng gợn sóng tóc, anh ta chải khéo hơn. Sắc mặt tươi mát, nước da mịn màng và hai hàm răng nhỏ đẹp. Nàng tán thưởng nhận xét là áo quần cũng xứng hợp và anh ta khéo ăn mặc. Trông anh có vẻ sạch sẽ dễ thương.
– Tôi nghĩ là trước đây về công việc anh chẳng có dính líu ǵ đến bên sân khấu phải không?
– Đúng, không hề. Bởi thế tôi mới ham chỗ làm này. Bà không tưởng tượng được việc làm này gây hứng thú cho tôi đến mức nào đâu.
Michael và Julia mỉm cười hiền hậu. Họ cảm thấy sự ngưỡng mộ của anh ta đối với ḿnh vượt lên khỏi cái mức thường t́nh đôi chút.
– Chưa khi nào tôi nhận cho người ngoài dự những buổi tập dượt, nhưng riêng anh với tư cách một kế toán viên của chúng tôi, nghĩa là hầu như thuộc về nhà hát, tôi không ngại dành cho anh một biệt lệ nếu quả t́nh anh ham thích.
– Ông tốt quá. Cả đời tôi chưa một lần nào được xem diễn tập. Thế ông có tính đóng vai trong vở tới không”.
– Ồ, không, tôi không nghĩ vậy. Tôi không c̣n ham đóng nữa. Tôi thấy khó t́m một vai thích hợp với ḿnh. Anh thấy không, ở tuổi tôi hiện nay làm sao c̣n đóng nổi những vai khách t́nh si trẻ tuổi nữa, và dường như các tác giả bây giờ không c̣n viết những vai người ta quen viết hồi tôi c̣n thanh niên. Những vai mà người Pháp kêu là nhà biện luận. Anh hiểu điều tôi nói chứ, một quận công, một bộ trưởng, hay một tôn ông triều đ́nh, kẻ khéo nói những điều lém lỉnh vui vui và quay kẻ khác trên ngón tay. Tôi không hiểu những ǵ đă xảy ra cho các tác giả. Dường như họ không c̣n khả năng viết nên những ḍng kịch hay nữa. Nung gạch mà không có rơm, đó là điều mà ngày nay người ta đợi diễn viên chúng tôi làm. Và liệu họ có tri ân chúng tôi không Tôi có ư nói đến các tác giả đấy. Anh sẽ ngạc nhiên hết sức nếu tôi nói ra những điều kiện mà một số ông ấy đủ can đảm đ̣i hỏi.
– Sự thật là chúng ta chẳng làm ǵ được nếu không có họ. - Julia mỉm cười nói - Vở kịch đă dở th́ dù diễn khéo đến đâu cũng không cứu văn nổi.
– Công chúng thực ra đâu có ham ǵ kịch nghệ. Vào những giai đoạn phồn vinh của sân khấu Anh quốc người ta đâu có đi xem kịch, họ đi xem những diễn viên. Đâu có quan trọng , việc Kemble và bà Siđons diễn cái ǵ. Công chúng đến để xem chính những diễn viên. Và ngày nay vẫn vậy, mặc dù tôi không dám phủ nhận là nếu vở tồi, ḿnh lảnh đủ. Tôi vẫn giữ ư kiến là nếu vở kịch hay, th́ công chúng vẫn đến để xem diễn viên chứ không phải đến để xem kịch.
– Em không phủ nhận rằng có người nào đó phủ nhận sự kiện này, - Julia nói:
– Tất cả điều mà một nữ diễn viên như bà Julia đây mong muốn là cho bà ta một phương tiện truyền đạt. Cứ cho bà điều đó đi, rồi để bà ta làm nốt phần c̣n lại.
Julia mỉm cười hứng thú nhưng có vẻ không tán thành.
– Cậu đừng quan trọng hóa ư kiến nhà tôi. Tôi sợ ông ấy thiếu khách quan khi có chuyện liên quan tới tôi.
– Trừ phi cậu này c̣n điên hơn cái mức độ mà anh nghĩ, hẳn cậu ấy đă biết rằng về mặt diễn xuất em chẳng c̣n thiếu ngón nào.
– Ồ, đó chẳng qua là một ư nghĩ mà người ta có bởi v́ em cẩn thận chẳng bao giờ làm điều ǵ ngoài những việc em có thể làm được.
Michael thoắt nh́n đồng hồ.
– Uống xong cà phê đi, tôi nghĩ đến giờ chúng ta phải đi thôi, cậu à.
Người thanh niên dốc ực chỗ cà phê c̣n lại, và Julia rời khỏi bàn.
– Mong bà đừng quên tấm h́nh, tặng tôi, thưa bà.
– Trọng pḥng làm việc của anh Michael c̣n mấy tấm. Cậu theo tôi để tôi chọn cho cậu một tấm.
Bà dẫn cậu vào gian pḥng, khá rộng ngay đàng sau pḥng ăn, mặc dù đây là pḥng riêng của Michael anh muốn có một căn riêng để rút về với chính ḿnh, nơi này anh hút x́ gà – pḥng này những khi phải tiếp tân, được dùng làm pḥng treo áo. Có một bàn giấy đóng bằng gỗ gụ trên đó trưng bày những tấm h́nh có mang chữ kư của hoàng đế George v, Hoàng Hậu Marry. Trên mặt ḷ sưởi là một bản vẽ lại chân dung Kemble trong vai Hamlet do họa sư Lawrence vẽ. Trên chiếc bàn con có một chồng kịch bản đánh máy. Quanh gian pḥng là những kệ sách, bên dưới là những học tủ, từ một hộc Julia rút ra một xấp h́nh mới chụp của nàng. Nàng đưa một tấm cho cậu thanh niên.
– Tấm này không tệ lắm.
– Tuyệt vời.
– Tôi nghĩ không giống tôi lắm.
– Giống chứ, giống lắm chứ.
Nàng mỉm cười với cậu ta, và như một ả trắc nết thường t́nh, nàng nh́n xuống giây lát rồi lại ngước lên một chút với ánh mắt mà người ta vẫn mô tả “Mượt mà như nhung” của nàng. Nàng chẳng có chủ đích ǵ khi làm như thế, chỉ máy móc theo bản năng muốn đẹp ḷng người. Cậu ta c̣n trẻ quá, ngượng ngùng quá, như thể đó là tư cách hiền ḥa của cậu, nàng muốn sau này nh́n lại, giây phút này là những phút giây trọng đại của cuộc đời cậu. Nàng liếc nh́n tấm ảnh thêm một lần. nàng thích nghĩ rằng nàng trông giống như vậy. Nhiếp ảnh gia đă tạo tư thế ấy cho nàng, với sự cộng tác của nàng để thể hiện nàng với tất cả sự duyên dáng. Cánh mũi này hơi dầy nhưng với bằng kỷ thuật sử dụng ánh sáng ông đă thành thanh tú, không một vết nhăn gây t́ ố cho làng da mịn màng của nàng.
– Thôi được! Cậu lấy tấm này đi. Cậu biết tôi đâu có đẹp, mà cũng không thể gọi là xinh xắn nữa. Ông Coquelin vẫn bảo là tôi có một Beauté du diable.
Cậu biết tiếng pháp chứ?
– Biết đủ để hiểu câu đó.
– Để tôi kư tặng cậu.
Nàng ngồi vào bàn, với bàn tay tự tin, uyển chuyển, nàng viết: Thân ái, Julia Lambert.

Chương 2

 Khi hai người đàn ông đi rồi nàng lướt xem sấp h́nh trước khi để lại chỗ cũ.
“Với một phụ nữ bốn mươi sáu tuổi, như thế này c̣n được chán”, nàng mỉm cười. “Những tấm h́nh này phản ánh trung thực, không thể phủ nhận”. Nàng nh́n quanh t́m gương soi, nhưng không có tấm nào. Mấy thằng trang trí chết tiệt Trách nào anh Michael tội nghiệp chẳng bao giờ sử dụng gian pḥng này. Dĩ nhiên là ḿnh vốn không ăn ảnh.
Nàng bỗng muốn xem lại ít ảnh cũ của ḿnh. Michael vốn ngăn nắp theo cung cách một nhà doanh nghiệp, ảnh nàng được xếp trong những hộp giấy cứng lớn, được đề ngày tháng và sắp theo thứ tự thời gian. Ảnh của chính ông cũng được xếp trong những hộp khác cùng cất trong hộc tủ.
Khi có nhà văn nhà báo nào đó ghé thăm và muốn viết bài về thân thế sự nghiệp chúng ḿnh, anh-chỉ với tay một cái là đủ tư liệu cung cấp”, Michael vẫn nói.
Cũng với mục đích đáng, hoan nghênh đó ngay từ những ngày đầu Michael đă cho cắt đầy đủ các bài báo liên quan tới sự nghiệp của hai người và cho dán lại thành những chồng sổ lớn.
Có những tấm ảnh Julia khi c̣n nhỏ, những tấm h́nh hồi c̣n con gái, những tấm h́nh nàng trong những vai hồi mới vào nghề, h́nh nàng hồi c̣n là người vợ trẻ, ảnh chụp với Michael, rồi với roger, con trai nàng khi c̣n nhỏ xíu. Có một tấm chụp chung ba người. Michael trông rất giống đàn ông, đẹp trai hết xảy, c̣n nàng, hiện thân của sự hiền dịu, đang nh́n xuống Roger với tất cả t́nh mẫu tử, và roger, một bé trai với mái tóc xoăn ai trông thấy cũng phải yêu, Tất cả các báo ảnh đều dành cả một trang để in tấm h́nh này và hai người cũng dung để giới thiệu nhiều chương tŕnh tŕnh diễn. Rút thành khuôn khổ bưu thiếp, ảnh này bán chạy ở các vùng trong rất nhiều năm. Tấm ảnh gây phiền phức đến nỗi trong thời gian theo học ở trường Eton, Roger không chịu chụp ảnh chung với mẹ nữa. Thật buồn cười cậu ta không thích có h́nh đăng báo.
“Người ta sẽ nghĩ là con bị lệch lạc hay sao đó”. Nàng bảo con. “Điều này đâu có gây thiệt tḥi ǵ. Con cứ thử đến dự một buổi tiệc khai mạc chương tŕnh mà xem, các yếu nhân xă hội, các bộ trưởng, các thẩm phán, bất kể ông nào, bà nào đều lo săn t́m thiếp ảnh gia. họ có thể giả bộ không ưa, nhưng cứ xem cách họ trịnh trọng sửa tư thế như thế nào khi lọt được vào cặp mắt giới chụp ảnh”.
Nhưng Roger nhất định không chịu.
Julia bắt gặp tấm ảnh nàng trong vai Beatrice, đó là vai duy nhất trong kịch bản của Shakespeare mà nàng thủ diễn. Nàng biết, đóng bộ xiêm áo này nàng không đẹp; có lẽ nàng sẽ không bao giờ hiểu được v́ sao, bởi thường không một người nào ăn bận thời trang đẹp hơn nàng. Nàng đặt may y phục ở Paris, cả đồ mặc trong cuộc sống riêng, và các nhà mốt nói rằng không người nào đặt may nhiều hơn nàng. Julia có thân h́nh lư tưởng, ai cũng phải công nhận điều này.
Đáng tiếc là chưa bao giờ Julia có cơ hội thủ vai Rosalind, Nàng mặc đồ nam khỏi chê, nhưng ở tuổi này th́ muộn mất rồi, và có lẽ cũng v́ vậy mà nàng không dám mạo hiểm. Tuy nhiều người có thể nghĩ với vẻ rực rỡ, sự tinh ranh, và kiến thức nghệ thuật hài kịch, Julia sẽ tuyệt vời trong vai đó. Nhưng các nhà b́nh luận nghệ thuật không ưa vai Beatrice của nàng. Đó chỉ v́ cái thể thơ ấy.
chất giọng của Julia, thứ âm thanh trầm sung măn, với âm sắc khan khan gợi thương, bóp thắt con tim qua từng đoạn khúc năo nùng hoặc giả chọc cười ư nhị trong các vở hài kịch, dường như nghe chẳng ra sao khi nàng đọc thơ. Rồi lại cách phát âm của chị nữa, nghe rành mạch từng vần từng chữ, cho đến hang cuối cùng của rạp hát, nhưng “làm cho nghe thơ cũng như nghe văn xuôi”. Thật ra, Julia cho là lỗi tại con người nàng, nàng tân tiến quá.
Machael bắt đầu sự nghiệp với Shakespeare. Đó là trước khi Julia quen anh.
Anh đóng vai Roméo ở sân khấu trường đại học Cambridge và khi về Luân đôn dù mới học ở trường kịch nghệ được một năm, chàng vẫn được ông bầu Benxon chấm! Chàng lưu diễn khắp nước và sắm đủ các vai. Nhưng chàng nhận ra rằng Shakespeare sẽ chẳng đưa chàng tới đâu, và nếu chàng muốn trở thành diễn viên hàng đầu, chàng phải t́m kiếm trong các vở hiện đại. Một người tên là Jimmie Langton điều hành một trong những rạp hát đầu tiên ở Miđlepool thu hút được sự lưu tâm đặc biệt của dư luận. Và sau ba năm theo ghành của ông bầu enxon, khi đoàn lưu diễn qua Miđlepool, Michael viết thư xin được langton tiếp kiện.
Jimmie Langton, một người đàn ông bốn mươi lăm tuổi, mập ú đầu hói, mặt đỏ, trông giống như một thị dân ph́ nộn trong tranh của Ruben, rất say mê sân khấu. Ông là một tay kỳ quặc, ngông nghênh, sôi nổi, tự phụ nhưng có sức hấp dẫn. Ông thích đóng kịch, nhưng h́nh thù ông chẳng cho phép ông đóng vai nào ngoại trừ vài vai hi hữu, âu cũng là may, v́ ông đóng dở lắm. ông không kiềm hảm được bản chất bốc đồng vốn có, và đóng vai nào cũng vậy, mặc dù đă nghiên cứu kỹ vai ấy, suy nghĩ nhiều về nó, nhưng cuối cùng ông vẫn bị lố bịch.
Cử chỉ nào cũng hênh hoang, cường điệu mọi lời thoại. Nhưng khi Langton duyệt vở th́ lại khác hẳn; khi ấy ông không chấp nhận bất cứ sự giả tạo nào. Tai ông thính lắm, mặc dù tự thân ông không giữ nỗi cung điệu, nhưng ông không bỏ qua một sai sót nào cho một ai.
“Đừng diễn một cách tự nhiên”, ông nói với đoàn của ông. “ông nói với đoàn của ông”. Sân khấu đâu có phải chỗ để mà tự nhiên. Sân khấu là giả bộ tự nhiên”.
Ông hành các diễn viên của ông dữ dội. mỗi buổi họ phải tập từ mười giờ sang đến hai giờ chiều, rồi ông cho họ về để học vai và nghĩ ngơi trước buổi biểu diễn chiều tối. ông ép họ, ông la hét họ, ông mai mỉa họ. ông trả lương thấp. nhưng nếu họ diễn hay một màng gây xúc động th́ ông khóc như một đứa trẻ, và khi họ nói một câu thâm thúy trong vở đúng ư ông th́ ông cười hô hố.
Ông nhảy chân sáo trên bục diễn khi đắc ư, và khi nổi giận, ông ném kịch bản xuống rồi giẫm chân lên, nước mắt tức tối tuôn đầy má. Họ cười nhạo ông, nguyền rủa ông, nhưng làm hết ḿnh để ông được đẹp long. Ông tạo ra nơi họ bản năng che chở bảo vệ cho ông, đến lúc mà không một ai nỡ bỏ ông. mặc dù họ than rằng ông đối xử với họ như một bầy nô lệ, và họ chẳng bao giờ được yên thân đến một lúc, chẳng máu thịt nào chịu nỗi, nhưng họ lại mong muốn khủng khiếp được theo được theo những đ̣i hỏi quá quắt của ông. Khi ông bắt tay một kép phụ đóng vai tên lính già, lương tuần vẻn vẹn có bảy bảng anh, và khen:
“Chao ôi! Cậu đóng tuyệt quá”, kẻ đóng vai tên lính già cảm thấy như thể ḿnh là diễn viên ưu tú chares Kean thứ thiệt.
Khi Michael đến để được diện kiến v́ biết Jimmie đang cần một kép chính trẻ, ông đă đoán Michael xin gặp ông làm ǵ rồi; và tối hôm trước tôi đi xem chàng diễn. Michael thủ vai Mercutio, ông không nghĩ là chàng diễn đạt lắm, nhưng khi chàng bước vào văn pḥng, ông sửng sốt về vẻ đẹp ủa chàng, mặc quần flannel, áo blouson nâu, không chải chuốt cầu kỳ, chàng đẹp trai đến nỗi người ta ngộp thở. Cử chỉ tự nhiên, nói năng lịch thiệp, Michael nói rơ mục tiêu cuộc thăm viếng trong lúc jimmie Langton thành thạo quan sát chàng. Nếu có khả năng diễn uất với, những ưu điểm này, hẳn gă trẻ tuổi này c̣n tiến xa.
– Đêm qua tôi xem cậu nhập vai Mercutio – Ông nói – Ư kiến cậu về vai cậu đóng ra sao?
– Dở ẹc.
– Tôi cũng nghĩ vậy. Cậu bao nhiêu tuổi?
– Hai mươi lăm.
– Tôi đoán là nhiều người khen cậu đẹp trai, đúng không?
– ấy chính v́ vậy mà tôi chọn nghiệp sân khấu. Bằng không th́ tôi đă vào quân đội giống cha tôi rồi.
Kết quả cuộc phỏng vấn là bản hợp đồng kư với đoàn. Chàng ở lại Miđlepool liền hai năm. Nhờ đoàn chàng nổi danh. Chàng tế nhị và hóm hỉnh.
Chàng sẵn sàng chịu cực để giúp đỡ bất kỳ ai. Vẻ đẹp của chàng làm thao thức cả thị trấn Miđlepool, mấy cô thường bu quanh cổng hậu trường để thấy chàng ra về. Các cô viết thư t́nh và gởi hoa tặng chàng. Chàng nhận vinh dự tất nhiên ấy nhưng không bao giờ sao lăng chí tiến thủ. Chàng hăng say tiến bước và quyết tâm không để vướng mắc nào ảnh hưởng đến sự nghiệp. chính vẻ đẹp của Muchael đă cứu chàng, bởi v́ Michael langton chẳng bao lâu sớm đi đến kết luận là mặc dù có sự kiên tŕ và ư chí cầu tiến, Michael cũng không vượt hơn được mức diễn viên giỏi. Giọng anh hơi cuối và những lúc cần mănh liệt lại dễ biến thành the thé. Nhưng khuyết điểm trầm trọng nhất của anh trong những vain am chính trẻ tuổi là anh không biết si t́nh. Đối thoại b́nh thường th́ anh ngon lành lắm, có thể nói năng đâu ra đấy, nhưng đến khúc say mê đắm đuối th́ như có cái ǵ cầm giữ anh. Anh cảm thấy lúng túng và người ta thấy rơ điều đó.
“Chết tiệt! Ôm gái mà như ôm bao tải khoai ấy”, Jimmie Langton quát tháo.
“Hôn gái mà run như sợ gió lùa, coi có được không? Mê một đứa con gái th́ phải cảm thấy si nó chứ. phải thấy xương cốt trong người đang tan ră, và nếu đất có mở ra nuốt ḿnh tức khắc cũng đếch cần.”.
Nhưng mắng cũng bằng thừa, tuy có đẹp có duyên dáng, cùng tác phong điệu nghệ, Michael vẫn là người yêu lạnh lùng mà thôi. Sopng điều đó không ngăn cản Julia đắm đuối yêu anh. V́ chính lúc anh gia nhập đoàn vũ kịch của ông bầu Langton, họ đă gặp nhau.
Sự nghiệp của nàng không có chi chật vật. Sinh ở Jersey, cha nàng là người địa phương, là bác sĩ thú y. Người d́ em gái nàng người pháp, một người buôn than sinh sống ở St.Malo, Julia được gửi cho người d́ tại đây, để theo học một trường trung học ở địa phương. Nàng học nói tiếng pháp như một người pháp.
Sionh ra đă tỏ rơ thiện khiếu của một nữ diễn viên, đương nhiên nàng sẽ chọn nghề sân khấu, nàng đă biết điều đó từ lâu rồi. D́ nàng, bà Falloux chơi than với một nữ diễn viên lớn tuổi, bà này là thành viên của đoàn hài kịch pháp đă về nghĩ hưu tại St.malo với một khoảng cấp dưỡng nhỏ mà một trong những người t́nh đă dành cho bà sau nhiều năm chung sống khá mặn mà, giờ th́ họ đă chia tay. Khi cô bé Julia mười hai tuổi, người nữ diễn viên này đă là một bà già mập mạp, trên sáu mươi tuổi, nhưng c̣n đầy sinh lực, thích ăn hơn bất cứ điều ǵ trên đời này. Bà có lối cười gịn giă, sảng khoái như lối cười của đàn ông, và giọng nói trầm, lớn. chính bà đă dạy nàng những bài học đầu tiên. Bà dạy nàng tất cả những nghệ thuật mà bà đă học được ở nhạc viện, bà kẻ cho nàng nghe giọng oanh vàng của Sarah Bernhardt, về Mounet Sully với dáng vẻ uy nghi, và về Coquelin, người diễn viên vĩ đại hơn tất cả. Bà đọc cho nàng nghe những khúc nỗi danh của Corneille và Racine y như bà đă từng được học ở nhà Pháp và dạy nàng đọc theo đúng cung giọng ấy. Thật là dễ thương khi nghe Julia với giọng non nớt đọc lên với những từ năo nùng, đam mê của Phèdre, chú tâm giữ đúng nhịp điệu của thể thơ mười hai âm, và luyến láy mỗi từ theo cung cách cực kỳ giả tạo mà lại đầy kịch tính. Hẳn bà Jane Taibout cũng từng là nữ diễn viên rất tùy hứng, nhưng bà dạy Julia phát âm thật chuẩn, bà dạy nàng phải đi đứng như thế nào, phải tự chủ như thế nào, bà dạy nàng đừng sợ giọng của ḿnh, bà dứt khoát đ̣i phải có ư niệm về bối cảnh sao cho đúng lúc, điều mà Julia nhờ bản năng đă có được và sau này đó cũng là một trong những biệt tài quư giá của nàng. “Đừng bao giờ ngừng ngang trừ khi có lư do chính đáng”, bà oang oang, nắm tay đập lên mặt bàn nơi bà đang ngồi, “nhưng khi ngừng, th́ ngừng thật lâu.”.
Năm mười sáu tuổi, Julia được gởi đi học ở viện kịch nghệ hoàng gia, đường Gower; nơi đó nàng đă biết sẵn những điều nhà trường giảng dạy. nàng phải bỏ đi một số những thủ thuật lỗi thời và nàng phải học một văn phong nói tốt hơn.
Nhưng được tham dự giải nào là nàng giật giải đó, và khi tốt nghiệp, sự thông thạo tiếng Pháp giúp nàng được nhận ngay vào vai cô đầy tớ người pháp ở Luân Đôn liền. có một thời gian dường như kiến thức pháp ngữ của nàng giúp nàng chuyên được đóng những vai cần đến âm giọng ngoại quốc, v́ sau vai này nàng được mời thủ vai cô hầu bàn người Áo. Hai năm sau, Jimmie Langton phát hiện ra nàng. Nàng đang đi tŕnh diễn một vở bi hài kịch đă thành công ở Luân Đôn; trong vai một phụ nữ phóng đăng người Ư mà mánh mung dần dà bị lộ, nàng có phần gắng gượng thủ vai người đàn bà bốn mươi này. Trong khi vai nữ chính, một thiếu nữ trẻ lại do một diễn viên trung niên, tóc vàng hoe đảm nhiệm, v́ vậy vở diễn thiếu vẻ chân thật. Khi đó Jimmie đang dành ít ngày nghỉ để du hành tham quan sân khấu hàng đêm, hết tỉnh này qua tỉnh khác. Sau khi kết thúc buổi kịch, Jimmie ṿng qua hậu trường để gặp Julia. Ông đă nổi danh trong giới sân khấu nên nàng cảm thấy hănh diện khi được ông khen, và khi ông mời nàng hôm sau dung bữa trưa với ông, nàng nhận lời ngay.
Vừa ngồi xuống bàn ăn ông liền đi thẳng vào vấn đề:
– Đêm qua tôi không chợp mắt một một giây, cứ nghĩ tới cô măi.
– -Thật bất ngờ, chẳng hay điều đề xuất của ngày lành hay dữ?
Ông không mảy may chú ư đến lời nói vuốt đuôi của cô khách nhí nhảnh.
– Tôi lăn lộn trong cái nghề này cả hai mươi lăm năm rồi. Đă từng là thằng nhỏ chạy cờ, là nhân công sân khấu, nhà thiết kế điều hành sân khấu, diễn viên, quăng cáo viên ... Từ hồi c̣n là một thằng nhóc vừa ở trường nội trú ra, tôi đă song với sân khấu và những điều tôi không biết về diễn xuất th́ người khác cũng chẳng cần biết làm ǵ. Tôi nghĩ cô là một thiên tài.
– Ngày dạy quá lời.
– Im nào, để cho tôi nói. Cô được đủ điều. chiều cao, có eo lư tưởng và một khuôn mặt linh hoạt.
– Ngày quá khen!
– Có sau tôi nói vậy. Đó là khuôn mặt mà mọi nữ diễn viên muốn có. Khuôn mặt có thể phản ánh bất kỳ thứ ǵ. Hơn thế lại c̣n đẹp nữa, khuôn mặt diễn đạt được mọi ư nghĩ thoảng trong đầu. Đó là khuôn mặt mà Duse đă có. Đêm qua chẳng hạn, mặc dù thật t́nh tôi không chú tâm, nhiều lời cô không nói ra, nhưng đôi khi chúng vẫn hiển hiện lên nét mặt.
– Vai đó tồi lắm. Làm sao tôi có thể chú ư đến vai đó nổi. Ông có nghe rơ những lời tôi diễn không?
– Chọn diễn viên tồi, chứ không phải vai tồi. Cô có giọng tuyệt vời, giọng ấy khiến tâm hồn khán giả chơi vơi. Tôi không biết khả năng hài kịch của cô ra sao. Để tôi phân tích thử coi.
Ông ta hơi lim dim mắt ra chiều nghĩ ngợi, rồi nói tiếp:
– Lối căn đúng thời điểm của cô rất hay. Điều này không dạy cho ai được, đó là năng khiếu. Bây giờ tôi đề cập đến những vấn đề then chốt. Tôi đă t́m hiểu về cô. Bởi lẽ cô nói tiếng pháp lưu loát như một phụ nữ pháp nên họ cho cô đóng những vai nói tiếng Anh bồi. Cô sẽ chẳng đi tới đâu với sự phân công này, cô biết rồi mà.
– Tôi chỉ được như thế thôi.
– Chẳng lẽ cô bằng ḷng măi với những vai này sao? Cô sẽ sa lầy trong những vai ấy và công chúng sẽ không chấp nhận cô ở vai nào khác. Những vai phụ, việc diễn xuất của cô vẻn vẹn chỉ có thế thôi. Bất quá hai mươi bản anh một tuần, thế là uổng một tài năng lớn.
– Tôi vẫn nghĩ có một ngày nào đó tôi sẽ được vai cho vai.
– Ngày nào? Cô có thể đợi tới mười lăm năm nữa. năm nay cô bao nhiêu?
– Thưa, hai mươi.
– Lương được bao nhiêu?
– Mười lăm bản một tuần.
– Cô nói bậy. Có mười hai thôi.
Như thế là hậu đấy so với tài cán của cô. Cô c̣n phải học nhiều nữa. Cử chỉ của cô tầm thường quá. Mọi cử chỉ điều phải nói lên điều ǵ đó. Cô chưa biết cách làm cho khán thính giả nh́n cô trước khi cô nói. Cô dung son phấn ḷe loẹt quá, với khuôn mặt này cô ít son phấn cô càng hay. Cô có muốn trở thành ngôi sao không?
– Ai lại không muốn.
– Cứ đến với tôi, tôi sẽ biến cô thành nữ nghệ sĩ lớn nhất nước anh. Cô học vở có nhanh không? Ở tuổi cô th́ phải mau thuộc chứ?
– Tôi nghĩ rằng trong bốn mươi tám tiếng đồng hồ vai nào tôi cũng thuộc làu làu.
– Cô muốn có kinh nghiệm, c̣n tôi muốn đào tạo cô. Cứ đến với tôi, mỗi năm tôi cho cô đóng hai mươi vai. Ibsen, Shaw, Barker, Sudeermanm, Hankin, Galsworthy, cô gặp hấp lực mà cô không có ư định để sử dụng nó ra sao? – Ông cười khẩy. - Nếu cô có ư trời Mụ thủy già chủ ghánh tống khứ cô liền., không cho thủ vai đang đóng nữa, trước khi cô kịp phản ứng. Cô phải tóm cổ khán thính giả, phải khống chế họ. Nếu cô không có tài th́ chẳng ai cho cô tài ấy được, nhưng nếu cô có tài th́ phải dạy cho cô sử dụng cái tài ấy. Tôi nói thật, cô có tiềm năng của một nữ diễn viên lớn. Trên đời tôi chưa tin điều ǵ hơn điều này đâu.
– Tôi biết tôi mu6n1 có kinh nghiệm.
Dĩ nhiên, thưa ngài, tôi cần suy nghĩ thêm. Kể ra đến làm việc cho ngài một mùa cũng được.
– Dẹp cô đi! Cô nghĩ trong một mùa tôi đă đào tạo tôi thành một nữ diễn viên rồi sao? Cô nghĩ tôi xả thân ra dạy cho cô tŕnh diễn ít buổi đàng hoàng rồi để cô đi đóng mấy cái vai ba xu trong vở kịch thương mại ở Luân Đôn chăng? Cô nghĩ tôi là thứ cà chớn hay sao? Tôi cho cô một hợp đồng ba năm. Mỗi tuần tôi trả cô tám bảng và cô sẽ phải làm việc như trâu.
– Vô lư, một tuần có tám bảng. Chắc tôi không chịu điều kiện đó đâu!
– Ồ, có chứ. Cô phải nhận, tài cán của cô chỉ đáng bấy nhiêu đó thôi, chỉ có thế thôi.
Julia vào nghề sân khấu đă được ba năm rồi và đă học được nhiều điều.
ngoài ra, bà Jane Taibouht, dù không phải nhà sư phạm khắt khe cũng đă dạy cho nàng đủ những hiểu biết cần thiết.
– Ngài có tưởng là v́ thế mà một dịp nào đó tôi sẽ để cho ngài ngủ với tôi không?
– Trời ơi! Cô nghĩ là tôi có thời giờ để ngủ với các cô đào của ḿnh sao? Ôi có nhiều việc quan trọng hơn để làm cô ơi! Cô nghĩ mà xem, sau bốn giờ tập, cộng thêm buổi tŕnh diễn sao cho tôi măn nguyện, lại c̣n những buổi hát ban ngày nữa, cô sẽ không c̣n có thời giờ và ḷng dạ đâu để t́nh tứ với ai nữa. Khi vào giường có sẽ chỉ muốn lăn ra ngủ.
Nhưng về điểm này Jimmie Langton lầm.

Chương 3

 Julia bị sự nhiệt thành và vẻ sôi nổi đầy sinh lực của ông lôi cuốn, đă nhận đề nghị. Ông cho rằng khởi sự bằng một vai khiêm tốn, dưới sự điều khiển của ông nàng diễn khác hẳn trước đây. Ông làm cho các nhà phê b́nh để ư đến nàng, ông làm cho họ đắc ư như chính họ t́m ra một nữ diễn viên đáng kể, và để cho chính họ gợi ư là ông nên để công chúng được xem nàng trong vai Magda.
Nàng thành công lớn rồi liên tục ông cho nàng thủ vai Nora trong ngôi nhà Búp Bê, vai Ann trong “con người và siêu nhân” và vai Heđa Gabler. Miđlepool ngây ngất v́ khám phá ra là tại địa phương ḿnh có một nữ diễn viên trội hơn bất kỳ một ngôi sao nào ở Luân Đôn và lũ lượt kéo nhau đến xem nàng trong những vở kịch, mà trước kia họ đến xem là v́ “tự ái địa phương”. Những nhà phê b́nh sân khấu ở Luân Đôn đôi khi nhắc đến nàng, một số người ham kịch bỏ công về tận Miđlepool để xem nàng đóng. Họ ra về đều khen nức nở, có hai ba ông giám đốc rạp hát cử đại diện đi xem xét thực tế về nàng. Họ nghi ngờ.
Trong kịch Ibsen và Shaw nàng xuất sắc, nhưng trong một vở kịch thường nàng đóng như thế nào? Các ông bầu đă có những bài học cay đắng. Dựa trên một lần diễn xuất nổi bật trong một vở kịch lạ, họ kư hợp đồng với một diễn viên, để rồi sao đó thấy rằng trong loại vở khác y chẳng hơn ǵ ai.
Khi Michael gia nhập đoàn th́ Julia đă diễn ở Miđlepool được một năm, Jimmie bắt đầu cho chàng đóng vai Marchbanks trong vở Candida. Đây là một sự lựa chọn đúng của ông, v́ trong vai này vẻ đẹp mê hồn của chàng là một giá trị lớn lao và sự thiếu nồng nhiệt không phải một nhược điểm.
Julia với tay lấy ra cái hợp dày phía trên.
Nàng nồi thoải mái trên sàn, lướt qua những tấm ảnh, t́m kiếm những tấm ảnh chụp đầu tiên hồi anh mới tới Miđlepool được một năm, nhưng khi nàng đă t́m được, nàng thấy tim đau thắt. Trong một lúc nàng cảm thấy như muốn khóc. Ảnh giống như anh hồi đó. Vai cadida do một phụ nữ lớn tuổi đóng, một nữ diễn viên thạo nghề chuyên nghiệp đóng những vai mẹ, những bà cô không chồng hay những vai có cá tính, c̣n Julia khỏi làm ǵ khác ngoài việc một tuần tám buổi tham gia các buổi tập dượt. Nh́n thấy Michael lần đầu nàng yêu liền.
Chưa bao giờ nàng được thấy một chàng trai đẹp hơn, và nàng không ngừng bám chàng. Đợi đúng lúc Jimmie tung vỡ Bóng Ma, bất chấp sự lên án của xă hội middlepool khe khắt đạo đức. Michael thủ vai người thanh niên và nàng thủ vai Regina. Họ đối thoại theo vai và sau những giờ tập dượt họ cùng ăn trưa, bữa ăn thanh đạm. Họ đi với nhau để tiện theo dơi về vai. Julia chẳng cần dè dặt. Họ không rời nhau nữa bước; nàng o bế Michael công khai. Chàng không hợm hĩnh về vẻ đẹp của ḿnh, chàng biết ḿnh đẹp và nhận những lời khen ngợi, không hẳn là với sự thờ ơ, nhưng như thể là nhận những lời khen ngôi nhà cổ đẹp vốn là tài sản của gia đ́nh chàng hết đời này đến đời khác. Đó là một sự kiện ai cũng biết, ngôi nhà ấy là ngôi nhà tốt nhất thuộc thời bây giờ, người ta hănh diện về nó, và lo chăm sóc nó, nhưng nó vẫn đó, được sở hữu một cách tự nhiên như khí trời ta thở. Chàng khéo léo và đầy tham vọng. Chàng biết vẻ đẹp của chàng hiện thời là cái vốn quư nhất, chàng biết nó không thể tồn tại măi và quyết tâm trở thành một nam diễn viên giỏi để chàng c̣n có được một cái ǵ ngoài cái mă để dựa vào. Chàng có ư định học nơi Jimmie Langton được ǵ th́ cứ học rồi kiếm đường về Luân Đôn.
“Nếu khôn ngoan ḿnh có thể tranh thủ được sự đỡ đầu của một bà lớn tuổi nào đó rồi đi vào nghề quản lư sân khấu. Ḿnh phải tự làm chủ chính ḿnh. Chỉ có cách ấy mới đảm bảo cho tương lai”.
Chỉ ít lâu, Julia biết là Michael không thích xài tiền, và khi hai người đi ăn với nhau, hay ngày chủ nhật đi chơi, nàng lo thanh toán phần ḿnh. Nàng không bận tâm chuyện đó. Nàng khoái tính ky cóp từng xu của chàng, c̣n riêng nàng, nàng có khuynh hướng tiêu hoang và bao giờ cũng chậm tiến nhà cả một hai tuần. Nàng phục chàng v́ chàng ghét mắc nợ và thậm chí lương ít mà chàng cố dành dụm mỗi tuần một chút. Chàng lo tiết kiệm để khi lên Luân Đôn chàng sẽ không bạ vai nào cũng nhận đóng. Chàng có thể cầm cự tới lúc đó được cơ hội thật sự. Ngoài số tiền lương hưu, cha chàng chẳng có ǵ để sống, việc ông cho chàng theo học ở Cambridge là cả một sự hy sinh. Cha chàng không thích chàng theo nghề sân khấu, ông nói măi chuyện ấy.
“Nếu con muốn là diễn viên, ba có muốn can cũng chẳng nổi” cụ bảo, “nhưng không sao, điều ba nhấn mạnh là con phải được giáo dục như một người có tư cách”.
Julia rất măn nguyện khi được biết cha Michael là một đại tá. Nàng rất thích cái nhẫn nổi Michael đeo có h́nh đầu con ḅ rừng với hàng chữ châm ngôn; NEMO ME IMPUNE LACESSIT.
– Em tin rằng anh hănh diện về gia đ́nh anh hơn là vẻ đẹp như thần Hy Lạp của anh.- Nàng âu yếm nói.
– Ai cũng có thể đẹp được! – Chàng đáp với nụ cười dịu dàng vốn, - nhưng không phải người nào cũng được thuộc về một gia đ́nh danh giá. Nói thật, anh hân hạnh có một người bảo trợ vốn là một người tiếng tăm lịch lăm.
Julia thu hết can đảm:P – Ba em là bác sĩ thú y.
– Mặt Michael thộn ra, nhưng lấy lại tự nhiên ngay, chàng cười.
– Cha một người làm ǵ, điều đó không mấy quan trọng. Anh thường nghe ba anh kể về ông bác sĩ thú y thuộc binh đoàn ông. Ông ta thuộc hang sĩ quan, điều đó dĩ nhiên. Ba anh nói ông ta là một người khá nhất.
– Và nàng hănh diện v́ chàng đă từng theo học ở đại học Cambridge. Chàng đă từng chèo thuyền thi tông đội thuyền trường cao đẳng và đă có một thời có ư kiến là nên để chàng thi đấu cho đội thuyền viện Đại Học.
Giá anh đă được học bằng cử nhân loại ưu th́ tuyệt. Rất có lợi cho nghề sân khấu của anh, khai thác sự kiện ấy mà quăng cáo th́ hay biết mấy.
Julia không thể nói là chàng biết nàng yêu chàng.
Không bao giờ chàng âu yếm nàng. Chàng thích được ở bên nàng và cả khi có người khác, chàng vẫn không rời xa nàng. Đôi khi họ được mời đến dự những buổi tiệc vui vào ngày chủ nhật, bữa ăn trưa hay bữa chiều thịnh soạn, trang trọng và chàng cho việc hai người cùng đến và cũng ra về là rất tự nhiên.
Chàng hôn nàng lúc từ biệt nàng trước pḥng riêng của nàng, nhưng chàng hôn như thế đă hôn người đàn bà trung niên đóng chung với chàng trong vở Candida. Chàng thân thiện, hóm hỉnh và dịu dàng, nhưng khổ thay, rơ ràng là đối với chàng, nàng chỉ là một người bạn. nhưng nàng cũng biết chàng chẳng yêu người nào khác. Những thư t́nh mà giới phụ nữ viết cho chàng, chàng vừa đọc cho nàng nghe vừa cười khúc khích và khi họ gởi hoa tặng chàng, lập tức chàng đem tặng nàng.
– Họ khùng quá, - chàng nói, - Julia lạnh lùng đáp.
– Mặc dù nàng biết là chàng ít quan tâm đến những chuyện này nhưng nàng không thể không ghen, không giận.
– Nếu anh dan díu với một phụ nữ nào ở Miđlepool này th́ quả là anh điên.
Chẳng qua họ chỉ là một đám phất phơ. Anh không bao giờ muốn sự nghiệp bị cản trở v́ v́ bỗng đâu một ông già nào sùng sùng xuất hiện, la lối rằng bây giờ cậu phải cưới con gái tôi.
Nàng cố gắng t́m hiểu xem hồi c̣n theo đoàn Benson anh đă có cuộc phiêu lưu t́nh ái nào chưa. Nàng được biết có một hai cô nào đó có ư định đánh liều, nhưng chàng nghĩ là dính líu với một nữ diễn viên, mọt đồng sự là một sai lầm tai hại, chỉ đưa tới rắc rối mà thôi.
– Em biết trong giới sân khấu người ta lắm chuyện nhiều lời tới mứt nào. Chỉ hai mươi bốn tiếng đồng hồ cả đoàn ai cũng phải rành chuyện. Và nếu ḿnh bắt đầu làm chuyện như vậy th́ không biết sẽ đi tới đâu. Anh chẳng dại ǵ mà liều.
– nếu chàng muốn phá giới mua vui một chút th́ đợi cho đoàn dời khá xa Luân Đôn rồi, chàng mới mau lộn lại thành phố và bắt một em ở nhà hang Hoàn Cầu. Lẽ dĩ nhiên là đắt, và khi nghĩ kỹ, không tương xứng với tiền bỏ ra. Đôi lần, chàng chơi cầu lông trong ghánh Benson, và đánh gôn khi có dịp. Cái tṛ trai gái không bắt mắt chàng.
Julia đặc điều động trời như sau:
– Jimmie thường nói các vai nữ diễn viên của em sẽ khởi sắc hơn nhiều nếu em cóp được một cuộc t́nh.
– Em đừng tin hắn. Hắn là tên bợm già ôn dịch. Cuộc t́nh với hắn, chắc vậy.
Đó cũng như em có thể nói khơi khơi là anh sẽ diễn xuất Marchblank hay hơn nhiều, nếu anh làm thơ.
Hai người tâm sự nhiều th́ cũng tới lúc nào đó, chuyện không tránh nổi, là nàng biết được quan điểm về hôn nhân của chàng.
– Anh nghĩ một nam diễn viên mà lấy vợ sớm th́ không c̣n ǵ ngu hơn.
Trong nhiều trường hợp cái thứ hôn nhân này phá vỡ sự nghiệp của y. Nhất là khi y đi cưới một nữ diễn viên. Y trở thành một ngôi sao, khi đó nàng sẽ là cối đá quàng lên cổ y. Nàng đồi diễn chung với chàng, và nếu chàng ở trong ban quản lư th́ buộc ḷng chàng phải trao cho nàng những vai chính, nếu chàng giao cho người khác đương nhiên sẽ có những màn kinh hăi. Và dĩ nhiên, với một nữ diễn viên, chồng con vẫn là chuyện điên. Có bầu là việc đương nhiên sẽ xảy ra, do đó có khi phải từ khước một vai thật ngon lành. Khuất mắt quần chúng mấy tháng liền, em c̣n lạ ǵ họ, nếu không luôn luôn nh́n thấy em, họ quên liền, coi như em chưa hề có mặt trên cơi đời này!
Hôn nhân ư? Nàng bâng khuâng về hôn nhân? Con tim nàng tan tác khi nàng nh́n vào đôi mắt sâu thẳm, gần gũi của chàng, nàng run lên v́ say mê thổn thức khi nh́n thấy mái tóc sáng ngời của chàng. Không có ǵ chàng muốn mà nàng không sẵn sang dâng hiến cho chàng. Ư nghĩ ấy ấy lại chẳng bao giờ lọt vào đầu óc chàng.
“Lẽ dĩ nhiên là anh ấy thích ḿnh”, nàng tự nhủ. “Anh thích ḿnh hơn bất kỳ ai, thậm chí anh c̣n ngưỡng mộ ḿnh, nhưng ḿnh không hấp dẫn được anh theo lối đó”.
Nàng làm đủ điều để quyến rũ anh ngoại trừ việc lén lẫn vào giường với anh, sỡ dĩ nàng không làm việc ấy là v́ không có dịp. Nàng bắt đầu sợ là biết nhau quá e rằng quan hệ sẽ thay đổi, nàng cay đắng tự trách là đă không xốc tới ngay từ lúc đầu tiếp xúc. Bây giờ chàng thành thật quyến luyến nàng đấy nhưng liệu có trở thành người t́nh của nàng không. Nàng ḍ hỏi để biết sinh nhật chàng, và tặng chàng một hợp đựng thuốc lá bằng vàng, món đồ mà chàng rất thích hơn bất kỳ cái ǵ khác trên đời này. Giá cả vượt xa khả năng tài chính của nàng, chàng vui trách nàng hoang phí quá. Chàng đâu biết cái vui tột độ được chi tiền v́ chàng. Tới sinh nhật của nàng, chàng tặng nàng nửa lố vớ lụa. Nàng nhận ran gay không phải hàng chất lượng cao lắm, tội nghiệp chú cừu, chàng không đủ khả năng để vượt xa hơn, nhưng không sao, chàng tặng ǵ cho nàng th́ nàng cũng cảm động đến trào nước mắt.
“Em đa cảm quá”, chàng nói vậy, nhưng hài ḷng và măn nguyện nh́n những giọt lệ ngọc.
Nàng thấy sự chi ly tài chính của chàng là một nét độc đáo. Chàng không chịu nỗi sự phung phí tiền nong. Không hẳn là chàng keo kiệt, nhưng dứt khoát chàng không phung phí. Đôi ba lần ở nhà hang, nàng nghĩ là chàng đă cho thêm người phục vụ chưa đúng chuẩn, nhưng chàng không động tâm nếu nàng ngỏ ư trách cứ. Chàng cho thêm đúng mười phần trăm, và khi không sẵn đúng số tiền phải có, chàng yêu cầu bồi bàn đổi tiền lẻ cho chàng.
“Không đi vay chẳng cho mượn”, chàng trích dẫn lời tiền nhân.
Khi một ai đó trong đoàn lỡ kẹt ngơ lời mượn chàng, thật uổng công! Chàng thẳng thắn khước từ, nhiệt tâm khước từ nên không làm mất ḷng.
“Ông bạn ơi, tôi muốn cho ông bạn vay nhưng tôi cũng chỉ vừa đủ dung.
Chop vay rồi lấy ǵ trả tiền pḥng tuần này đây”.
Mất mấy tháng quá bận với những vai diễn, Michael không hay biết là Julia diễn đă thành công tới mức nào, đương nhiên chàng có đọc những bài báo, những lời ca ngợi Julia, nhưng chàng chỉ lướt qua thôi, không chú ư lắm, khi gặp được những lời nhận xét của nhà phê b́nh viết về chàng. Chàng sung sướng khi được họ tán thưởng, nhưng không thất vọng khi bị chê. Vốn khiêm tốn, chàng không oán hận những lời phê b́nh bất lợi.
“Tôi cho là ḿnh dở”. Chàng hồn nhiên nói.
Nét đặc sắc của nàng là sự hóm hỉnh. Chàng thản nhiên chịu đựng sự xỉ vả của ông bầu jimmie Langton. Khi phải quá căng trong một buổi tập dượt chàng luôn rang b́nh thản. Không có cách ǵ gây gỗ với chàng được. Một hôm chàng theo dơi buổi tập dượt một cảnh trong đó chàng không xuất hiện. hồi kịch đ1o kết thúc với một màn bi hung trong đó Julia được dịp trổ hết tài năng diễn xuất tuyệt diệu của nàng. Khi sàn tập được dọn dẹp cho hồi sau, Julia đi cửa hông đến ngồi bên Michael. Chàng không nói với nàng một lời nào mà vẫn đăm đăm nh́n ra phía trước.
Nàng ngạc nhiên ngó chàng. Làm sao chàng lại không mỉm cười và nói với nàng đôi lời nhỉ. Lúc đó nàng mới nh́n thấy chàng đang cắn răng để khỏi run và mắt chàng đẫm lệ.
– Sao vậy, anh yêu?
– Đừng nói. Em bé bỏng, em làm người ta phát khóc.
– Anh của em!
Nước mắt nàng trào ra, lăn trên má. Nàng sung sướng, măn nguyện.
– Kỳ quá! – Chàng sụt sịt mũi – Khóc ǵ mà khóc nhỉ?
Chàng rút khăn tay trong túi ra lau mắt.
“Em yêu anh. Em yêu anh. Em yêu anh”.
Liền sau đó chàng hỉ mũi.
– Anh thấy dễ chịu hơn rồi. Nhưng chao ôi! Em làm anh rụng rời.
– vở này không tệ lắm, anh nhỉ?
– Dẹp vở đi, vấn đề là em. Em làm tim anh đau buốt. Các nhà phê b́nh có lư, đúng quá, em đúng là một diễn viên thực sự không sai được.
– Anh vừa mới khám phá ra điều đó à?
– Anh biết là em khá, nhưng không ngờ em lại tuyệt vời tới mức này. Em là cho bọn diễn viên loại như anh thành cục đất. Em sẽ là v́ sao sang. Không ǵ cản nổi em.
– Nếu vậy th́ anh sẽ là người mở lối cho em.
– Rồi đây em sẽ có những cơ hội bằng vàng bên cạnh một nhà quản trị sân khấu những nhà quản trị ở Luân Đôn.
– Như vậy th́ chính bản thân anh, anh phải đi vào nghề quản trị sân khấu và biến anh thành nghệ sĩ hàng đầu của anh. – Julia cảm khái nói.
Chàng vẫn không nói ǵ. Chàng không phải là một người nhanh trí, phải có th́ giờ để có một ư niệm mới len vào óc chàng. Michael mỉm cười.
– Em biết không, ư kiến em đề xuất nghe cũng tạm được đấy.
Họ bàn lại công việc trong bữa trưa. Phần lớn là Julia nói, c̣n chàng chăm chú nghe, say mê.
– Dĩ nhiên phương thức duy nhất để liên tục có được những vai xứng đáng là tự điều hành lấy rạp riêng của ḿnh. – Chàng nói - Việc đó anh biết từ lâu rồi.
Khó Khăn là tiền. Hai người bàn bạc để biết tối thiểu cần bao nhiêu mới bắt đầu được. Michael nghĩ ít nhất phải có năm ngàn bảng. Nhưng thân nhân thần thánh, làm thế nào để gây được số vốn ấy?! Lẽ dĩ nhiên có một số nhân vật ở Miđlepool rất giàu, nhưng đừng ḥng họ xuất ra năm ngàn bảng cho mấy diễn viên trẻ mới có tiếng ở địa phương thôi. Hơn nữa đôi bạn lại muốn về Luân Đôn cơ.
– Anh phải t́m một bà già hâm mộ anh thôi. – Julia vui vẻ nói.
– Nàng chỉ nữa tin nữa ngờ về những điều ḿnh nói ra, nhưng rất phấn khởi bàn tới kế hoạch khiến nàng được gần gũi, thân thiết và lúc nào cũng gần với Michael. Nhưng chàng lại rất nghiêm túc.
– Anh không tin là người ta có hy vọng thành công ở Luân Đôn, trừ khi người đó đă nổi danh sẵn rồi. Điều phải làm trước tiên là phải làm điều đó trong các ban quản trị khác ba hoặc bốn năm đă phải biết rơ ngọn ngành. Và cái lợi của việc làm này là có thời gian để đọc kịch bản. Thật là điên khùng khi khởi nghiệp mà không có ít nhất là ba kịch bản riêng. Cho tŕnh diễn thành công là một trong ba vở ấy là có thể là nắm phần thắng.
– Lẽ dĩ nhiên nếu chúng ta làm việc ấy, chúng ta phải chú trọng đến “điểm đồng tŕnh diễn”, để công chúng quen nh́n thấy tên chúng ta trên cùng một bích chương.
– Anh chưa biết điều đó quan trọng tới mức nào. Điểm chủ yếu là phải có những vai kịch hay và vững.
Anh không nghi ngờ chút nào là sẽ dễ kiếm được những ủng hộ viên hơn, nếu người ta đă có đôi chút danh tiếng ở Luân Đôn?

Chương 4

 Sắp tới mùa phục sinh. Ông Jimmie Langton bao giờ cũng đóng rạp há nghỉ TuầnThánh. Julia đang không biết dùng thời gian này để làm việc đây; không biết có nên đi Jersey không. Một buổi sang nàng ngạc nhiên nhận được bức thư của bà Gossely, mẹ anh Michael thư viết; Đại tá và bà rất hân hạnh nếu nàng cùng Michael về Cheltenham trong kỳ nghỉ. Khi nàng đưa thư cho Michael đọc, anh mỉm cười rạng rỡ.
– Anh đề nghị bà mời em. Anh nghĩ như vậy đúng phép hơn là tự tiện đưa em về.
– Anh khéo quá. Lẽ dĩ nhiên là em sung sướng được theo anh.
Tim nàng đập rộn ràng. Viễn cảnh được ở với Michael cả tuần thật hấp dẫn.
Được cứu thoát khỏi t́nh trạng bơ vơ là nhờ ḷng tốt của chàng. Nhưng nàng biết trong câu chuyện này chàng có điều muốn nói mà chưa tiện nói.
Có chuyện ǵ đấy anh?
Chàng cười bối rối.
– Ừ chắc em cũng biết, em à, ba anh có phần nệ cổ, có một số vấn đề em đừng mong ông hiểu. Lẽ dĩ nhiên anh không muốn nói dối, nhưng anh nghĩ rằng ông sẽ thấy khôi hài nếu ông biết ba em là bác sĩ thú y Khi anh viết thư hỏi, anh có được phép mời em về chơi không, anh chỉ nói ba em là bác sĩ.
– Ồ, cũng không sao.
Ông đại tá không dễ sợ như Julia dự đoán. Ông gầy ốm và hơi nhỏ con, với khuôn mặt nhiều nếp nhăn và mái tóc bạc hớt ngắn. Ông có những nét mệt mỏi.
Nh́n ông, người ta dễ liên tưởng tới cái đầu trên đồng tiền lúc đă lưu hành từ lâu. Ông lịch thiệp nhưng dè dặt. Ông không cay độc mà cũng chẳng bạo quyền như Julia, đă dự đoán qua những kiến thức về sân khấu của nàng.
Nàng không tưởng tượng nổi là bằng cái giọng lịch lăm và khá dịu nhẹ, ông lại có thể hô những từ ngữ mệnh lệnh. Quả vậy ông đă về hưu với cấp bậc danh dự sau một đời binh nghiệp chẳng có ǵ là xuất chúng. Hết năm này qua năm khác, vui công việc vườn tược trong nhà và chơi bài ở câu lạc bộ dành cho những người như ông. Ông đọc báo Thời Đại (The Times), đi nhà thờ ngày chủ nhật, cùng vợ đến các buổi trà đàm. Bà Gosselyn - cao lớn, cao hơn đức ông chồng nhiều; bà cho người ta cảm tưởng là bà luôn luôn ráng rút chiều cao của bà xuống. Bà đă già nhưng c̣n giữ được dấu tích của những nét đẹp ngày trước, hẵn hồi c̣n trẻ bà phải là người rất đẹp. Bà rẽ ngôi giữa và búi tóc sau gáy.
Nhưng nét cổ kính và dáng vóc của bà cho bà vẻ uy quyền trong lần đầu gặp gỡ; nhưng Julia sớm nhận ra là bà hay mắc cỡ. Cử chỉ của bà cứng và vụng. Bà ăn mặc diêm dúa, theo lời ḷe loẹt cổ xưa không tương xứng với con người bà.
Julia hoàn toàn không hiểu được thực chất vẻ xúc động rụt rè ấy. Trong đời bà chưa hề biết một đào nương nào để tṛ chuyện th́ bà biết đối phó ra sao với t́nh huống bà lâm vào lúc này. Ngôi nhà không lớn, một ngôi nhà nhỏ tô trét vữa đứng biệt lập trong một khu vườn có rặng liễu rào dậu, và bởi v́ ông bà Goselyn đă cư trú ít năm trên đất nước Ấn Độ nên có nhiều khay đúc bằng đồng, chén đồng, những tấm vải thêu và những chiếc bàn Ấn Độ chạm trổ tinh vi. Đó là thứ đồ cổ giá rẻ, ta tự hỏi sao có người nghĩ là có giá để mua về.
Julia vốn nhanh trí. Nàng không cần mất nhiều thời giờ để khám phá ra rằng ông đại tá mặc dù dè dặt, bà Gosselyn - mặc dù ưa mắc cỡ, đang lượng giá nàng. Ư nghĩ lóe trong óc nàng Michael dưa nàng về đây cho cha mẹ thẩm định.
Sao lại có chuyện này nhỉ. Chỉ có thể có một lư do duy nhất, nghĩ đến lư do đó, ḷng nàng mở hội. Nàng thấy anh băn khoăn muốn ḿnh gây được thiện cảm với gia đ́nh. Bản năng xui khiến nàng thấy cần giấu nhẹm cái cô đào ở người ḿnh đi, và không cần cố gắng, không cần đắn đo, chỉ v́ nàng thấy điều đó làm đẹp ḷng người, nàng thủ vai cô gái quê giản dị, thơ ngây, ngoan ngoăn an phận với đời sống thôn dă. Nàng theo ông đại tá, đi quanh vườn, vẻ thông minh nghe ông giảng giải về các giống đậu về măng tây; nâng phụ bà Gosselyn,cắm hoa, lau chùi những đồ vật mỹ nghệ trưng bày khắp pḥng khách. Nâng nói cho bà nghe chuyện Michael Anh diễn xuất khéo như thế nào, anh nổi tiếng mức nào và nàng khen vẻ đẹp của anh. Nàng thấy bà Gosselyl rất hănh diện với anh, và dưới tia chớp của trực giác nàng thấy bà sẽ sung sướng nếu nàng bé cho bà.
thấy, một cách thật tế nhị, với vẻ như nàng vẫn muốn giữ bí mật nhưng lại dại dột tự thú là nàng mê anh như điếu đổ.
Dĩ nhiên chúng tôi hy vọng nó khá - bà Gosselyn nói. - Chúng tôi không thích cho nó đi vào nghề sân khấu; cô thấy đấy, hai bên nội ngoại chúng tôi, toàn theo nghiệp binh gia, nhưng nó thích vậy.
– Vâng, dĩ nhiên rồi, con hiểu ư bác.
– Tôi biết việc này đối với tôi hồi con gái th́ không mấy quan trọng, ngặt nỗi nó sinh ra là con nhà danh giá vọng tộc.
– Ồ, bác thừa biết, ngày nay nhiều người cao quư giọng hát, không c̣n như thời xưa đâu.
– Ừ, tôi cũng nghĩ vậy. Tôi sung sướng thấy nó dẫn cô về đây. Tôi hơi lo về chuyện này. Tôi cứ nghĩ là cô kênh kiệụ .... và có thể là hơi lớn lối. Như thế này th́ ai bảo cô là diễn viên.
“Dứt khoát là tôi không đồng ư với bà. Bộ bốn mươi tám giờ vừa qua tôi không tŕnh diễn hết sảy vai tṛ thôn nữ hay sao?
Ông đại tá bắt đầu đùa nhẹ với nàng và đôi lần ông tinh nghịch kéo tay nàng.
– Ồ thưa ngài đại tá, đừng trêu cháu - Nàng kêu lên, liếc mắt đưa t́nh tinh quái. - Chắc ngài nghĩ cháu là đào hát nên đă quen sàm sỡ chứ ǵ?
– Ông Gioóc, ông Gioóc, vừa thôi. - bà Gosselyn mỉm cười, quay sang nói với Julia:
– Ông ta có khi nào không ham đùa dai đâu.
“Chà! Ḿnh thể hiện ngon quá”. Bà Gosselyn kể chuyện bên Ấn Độ cho nàng nghe, thật là kỳ lạ những người da màu. Thật khả ái, cái xă hội Ấn Độ, mà chỉ là xă hội nhà binh và thường dân thôi, nhưng vần không bằng ở quê nhà, và bà đă vùi tới mức nào khi trở lại Anh quốc.
Ngày thứ hai Phục sinh họ phải rà về v́ tối hôm ấy có tŕnh diễn, và chiều chủ nhật, sau bữa cơm tối, đại tá Gosselyn nói ông phải vào thư pḥng để viết mấy bức thư; một hai phút sau bà Gosselyn cũng nói bà phải đi gặp chị bếp. Khi c̣n lại có hai người, Michael đứng quay lưng về phía ḷ sưởi, châm thuốc hút.
Anh sợ ở đây tĩnh mịch quá; anh hy vọng em đă không phải trải qua những phút buồn chán, – Thiên thai đấy chứ!
– Em thành công vượt mức với cha mẹ anh. Hai người chịu em lắm.
“Trời ơi! Người ta tranh thủ mà!, Julia nghĩ thầm, nhưng nói lớn? - Sao anh biết?
– Ồ, anh thấy chứ. Ba nói em giống mệnh phụ, chứ chẳng có ǵ là diễn viên cả; mẹ nói em rất t́nh cảm.
Julia cúi xuống như không đủ sức lănh nhận những lời khen quá độ lượng.
Nàng có ư nghĩ đây là một tên hầu trẻ, đẹp đến xin việc. Chàng bồn chồn lạ thường. Trống ngực nàng cũng đập liên hồi.
– Julia em, em bằng ḷng lấy anh không?
Suốt tuần rồi, nàng tự hỏi liệu nàng có cầu hôn hay không. Bây giờ chàng đă nói ra, nàng lại thấy lúng túng lạ thường.
– Michael!
– Không phải ngay bây giờ đâu, chưa. Phải có sự nghiệp đă. Có thể v́ em anh phải tạm rời sân khấu, nhưng chúng ta sẽ t́m đường sum họp càng sớm càng hay, và khi chúng ta đă bước vào giới quản trị rồi hai ta sẽ là cặp bài trùng.
Và như em biết đó, anh mê tài nghệ em đến mức nào. Anh chưa bao giờ gặp được người nào có thể sánh được với em.
“Ngốc quá! Nói cái chuyện vớ vẩn này làm chi? Bộ không biết người ta muốn lấy ḿnh đến phát cuồng lên hay sao? Tại sao lại không hôn em, hôn em, hôn em đi chứ! Ḿnh đâu có giám nói với anh rằng ḿnh phải ḷng anh quá rồi”.
– Anh Michael, anh đẹp như thế, không ai có thể từ chối lấy anh.
– Em yêu!
“Ḿnh phải đứng dậy thôi. Anh ấy đâu có biết ngồi xuống. Trời ơi? Cái động tác mà ông Jimmie bắt anh ta tập đi tập lại hoài!”.
Nàng đứng dậy, và đối mặt với chàng. Chàng ôm nàng trong ṿng tay và hôn lên môi nàng.
– Anh phải nói cho mẹ biết mới được. – Chàng buông nàng ra, đi về phía cửa, gọi:
– Mẹ ơi! Mẹ!
Tức th́, ông đại tá và bà Gosselyn bước vào. Vẻ mặt hớn hở chờ mong.
“Trời ơi? Th́ ra có sự sắp đặt cả rồi.”.
– Thưa mẹ, thưa cha, chúng con đă hứa hôn .
Bà Gosselyn nức lên, khóc. Với dáng đi vụng về, ục ịch của bà, bà lại, đưa tay ôm nàng, khóc nức nở, hôn nàng. Ông đại tá giơ tay bắt tay con ḿnh theo cung cách đàn ông, rồi gỡ Julia ra khỏi ṿng ôm của vợ, hôn nàng, Ông xúc động mạnh. Tất cả sự xúc động này tác động lên Julia, mặc dù mặt mũi tươi cười rạng rỡ, nước mắt nàng vẫn ṛng ṛng. Michael hồ hởi chứng kiến cảnh thân yêu này.
Michael đề nghị:
– Cần nâng ly chúc mừng chứ. Con thấy dường như mẹ và em Julia xúc động nhiều.
– Xin ơn trên phù hộ cô dâu mới. – Ông đại tá nói khi mọi người cầm trong tay ly đầy.

Chương 5

 Bây giờ Julia xem đến h́nh ḿnh trong bộ áo cưới. “Chúa ơi! Ḿnh đẹp quá!”.
Họ quyết định giữ bí mật chuyện hứa hôn, chỉ họ biết thôi, Julia không nói chuyện đó với ai ngoài ông bầu Jimmie, vài cô bạn ..trong đoàn và người hóa trang cho nàng. Cô buộc họ phải kín miệng và không hiểu tại sao nội trong bốn mươi tám tiếng đồng hồ, mọi người trong đoàn, xem ra ai cũng rành chuyện.
Julia, hạnh phúc thần tiên. Nàng yêu Michael mê đắm hơn trước và sẵn ḷng làm đám cưới với chàng tức khắc, nhưng sự nghiệp luôn lấn lướt chàng. Hiện thời họ chỉ là hai diễn viên tỉnh lẻ không hơn, không kém và khởi sự chinh phục Luân Đôn như một đôi vợ chồng, sẽ bất lợi cho triển vọng của họ Julia cho chàng thấy rơ rằng nàng biết cách, rằng nàng sẵn ḷng dâng hiến cho chàng, nhưng chàng khước từ chuyện này. Chàng có ư thức danh dự, không thể lợi dụng nàng được. Chàng trích câu? “Anh không thể yêu em thật nhiều, nếu anh không yêu danh dự hơn”!
Chàng thấy chắc chắn là sau này khi thành hôn rồi, họ sẽ cay đắng hối tiếc, nếu họ đă chung sống như vợ chồng trước khi cưới. Julia hănh diện về nguyên tắc của anh. Anh là một người t́nh dịu dàng, âu yếm, nhưng có những lúc có vẻ hơi coi thường nàng. Nh́n vào cạnh đôi xứ thân t́nh nhưng chẳng chút nào mê lăng mạn bạn có thể nghĩ họ đă cưới nhau lâu lắm rồi. Nhưng chàng cũng tỏ ra độ lượng để Julia nũng nịu đôi chút với chàng. Nàng rất thích ngồi nép vào chàng, quàng tay ôm lưng chàng, mặt sát mặt chàng, và thật là thần tiên, nàng có thể áp môi nồng nàn lên đôi môi mỏng của chàng. Dù những lúc ngồi bên nhau như vậy, chàng chỉ thích nói về những vai kịch mà họ đang học, hay bàn về những kế hoạch tương lai, chàng vẫn là chàng vẫn làm cho nàng rất đỗi hạnh phúc. Nâng không biết chán ca ngợi vẻ đẹpcủa chàng. Thật là thần tiên, khi nàng được nói với chàng:
mũi anh thanh tú quá, mái tóc xoăn nâu đỏ của anh đẹp quá, hoặc là khi nàng cảm thấy ṿng tay chàng xiết chặt hơn chút đỉnh, và khi nh́n thấy sự tŕu mến trong đôi mắt chàng.
“Cưng, cưng làm anh kiêu hănh như một con công”.
“Dại quá, anh cứ giả bộ như anh không có vẻ đẹp thiên thần ấy”.
Julia tin là chàng như vậy, và nàng thích nói điều đó ra, nhưng nàng cũng nói điều đó v́ nàng biết anh thích nghe. Anh ưu ái và ngưỡng mộ nàng, gần nàng, anh thấy dễ chịu, anh đặt tin tưởng nơi nàng, nhưng nàng ư thức rơ ràng là anh không yêu nàng. Nàng tự an ủi bằng cách nghĩ rằng anh yêu nàng với tất cả khả năng yêu thương của anh và nàng nghĩ rằng khi cưới nhau rồi khi ân ái, sự say đắm của nàng sẽ đưa chàng lên tột đỉnh đê mê. Trong khi chờ đợi nàng tỏ ra khéo léo và tự chủ. Nàng biết anh sẽ không quấy rầy anh. Nàng biết ḿnh không bao giờ được phép để anh cảm thấy ḿnh là gánh nặng hay trách nhiệm của anh.
Anh có thể bỏ nàng” đi đánh gôn một buổi, hay để đi ăn cơm chiều với một người quen, mà không bao giờ nàng để cho anh thấy là nàng phật ư dù chỉ một lúc. Nàng có cảm tưởng rằng sự thành công của nàng trong biểu diễn sẽ làm tăng t́nh cảm của chàng và nàng cố gắng luyện tập thật nhiều để đạt mục đích.
Hơn một năm sau ngày hứa hôn, một nhà quản trị sân khấu Mỹ, đi t́m tài năng có nghe biết về đoàn hát tiền phong của bầu Jimmie Langton, t́m đến Miđlepool và rất để ư đến Michael. Ông viết vài ḍng mời Michael đến khách sạn của ông, chiều –hôm sau, Michael khấp khởi muốn nghẹt thở, đưa giấy cho Julia đọc:
chỉ có thể là ông ta đề nghị trao cho anh một vai. Ḷng nàng trĩu nặng, nhưng nàng làm bộ cũng nôn náo như anh, và hôm sau đi cùng anh đến khách sạn. Nàng đợi dưới hành lang trong lúc anh đi gặp ông lớn ấy.
Chúc anh may mắn đi em. - Chàng th́ thào khi quay đi, bước vào thang máy, như đang trong giấc mơ.
Julia ngồi trong chiếc ghế bành lớn bọc- da, thành khẩn cầu mong sao cho ông bầu người Mỹ đề nghị một vai mà Michel phải khước từ hay một mức lương mà anh cho là bất xứng không thể - chấp nhận được Hoặc khác đi, ông ta yêu cầu ,Michael diễn thử ngay một vai ông đang cần người, rồi luận rằng anh không diễn nổi. Nhưng nửa giờ sau, khi –chàng tiến về phía nàng, mắt sáng ngời, bước-đi nhún nhảy, nàng biết anh đă măn nguyện rồi. Trong một lúc, nàng thấy muốn phát bệnh, và khi nàng cố mang bộ mặt vui sướng; nụ cười hân hoan, nàng thấy người ḿnh như- hóa đá.
– Được lắm. Ông ta nói là vai thật tốt, vai nam, mười chín tuổi. Tám hoặc mười tuần ở New York và sau đó lên đường lưu diễn. Bốn mươi tuần ăn chắc với gánh ông bầu John Drew. Lương tuần hai trăm năm mươi đô.
– Ồ, anh yêu, thật là điều kỳ diệu cho anh.
Đă rơ là chàng hân hoan nhận rồi. Chàng không hề mảy may nghĩ đến chuyện khước từ.
“C̣n ḿnh – ḿnh ...” nàng nghĩ, “giả như họ đề nghị mỗi tuần một ngàn đô ḿnh cũng chẳng đi nếu như phải xa Michael.”.
Một cơn tuyệt vọng đen tối xâm chiếm nàng. Nàng không làm ǵ được, nàng phải giả bộ hân hoan như chàng. Michael bị phấn khích quá không thể ngồi yên được, dẫn nàng ra phố đông người.
– Một cơ hội bằng vàng em ạ. Dĩ nhiên đời sống Mỹ đắt đỏ, nhưng anh phải sống được với số tiền năm mươi đô la một tuần là tối đa, người ta nói là dân Mỹ rất hiếu khách, anh sẽ được mời ăn nhiều. Anh không thấy có lư do ǵ mà không tiết kiệm được tám ngàn đô trong bốn mươi tuần, một ngàn sáu trăm bảng, tính theo tiền Anh .
“Anh ấy có yêu ǵ ḿnh đâu - Anh ấy có mảy may quan tâm đến ḿnh đâu.
Ḿnh ghét chàng. Ḿnh muốn giết chàng. Tên quản lư Mỹ chết tiệt”.
Và nếu ông ấy muốn anh thêm một năm nữa anh phải đ̣i ba trăm một tuần.
Thế có nghĩa là- trong hai năm anh sẽ được số tiền lớn bốn ngàn bang. Số vốn gần đủ để vô nghiệp quản trị.
– Một năm nữa. - Trong một lúc Julia mất b́nh tĩnh giọng nàng nghẹn ngào.
– Anh nói là anh sẽ đi vắng hai năm?
– Ồ, dĩ nhiên là hè, năm tới anh sẽ về thăm nhà. Họ đài thọ cho về mà, và anh sẽ về sống với cha mẹ để khỏi tốn.
– Em không biết sẽ sống sao đây khi không có anh. Nàng nhẹ nhàng_nói những lời này để tỏ vẻ lịch sự và b́nh thường.
– Ố chúng ḿnh có rộng thời gian gặp nhau vào mùa hè, và em cũng biết, một hay hai năm sẽ trôi qua nhanh như chớp.
Michael bước đi không định hướng, Julia dận chàng đi theo hướng rạp hát mà không hay. Họ đến trước rạp. Nàng đứng lại.
– Em sẽ gặp anh sau. Em phải tạt vào gặp ông Jimmie liền.
Mặt anh sa sầm xuống.
– Em không bỏ anh lúc này được. Anh muốn có người để nói chuyện. Chúng ḿnh cùng cần ăn đôi chút trước khi tŕnh diễn.
– Em rất tiếc. Ông Jimmie đang đợi em mà anh biết tính nết ông ta chứ ǵ.
Michael tặng nàng nụ cười ngọt ngào, đôn hậu của anh.
– Ồ thôi được, em cứ việc đi. Anh sẽ không giận em; v́ em đă bỏ rơi anh một lần.
Chàng tiếp tục đi, c̣n nàng vào rạp hát bằng cửa hậu. Ông bầu Jimmle Langton dành cho ḿnh một căn gác xép nho nhỏ bên dưới mái rạp, bạn có thể đi vào bằng ngả ban công. Nàng nhấn chuông, đích thân ông ra mở. Ông ngạc nhiên, nhưng hoan hỉ khi-thấy nàng.
– Chào Julia, mời cô vào.
Nàng bước qua mặt ông, không nói năng ǵ, khi hai người đă vào đến gian tiếp khách. Gian pḥng bừa bộn, nào là bản kịch đánh máy,- nào là sách cùng đủ thứ đồ lỉnh kỉnh khác và cả bữa trưa ăn không hết c̣n trên khay để cạnh bàn giấy. Nàng xoay người nh́n vào mặt ông.
Hàm nàng bạnh ra, lông mày nhíu lại.
– Đồ quỷ sứ.
Nhanh như cắt nàng nhoài về phía ông. Hai tay nắm lấy cổ sơ-mi để hở của ông và lắc, ông cố giựt ra, nhưng nàng th́ khỏe mạnh, hung dữ.
– Thôi! Thôi!
– Đồ quỷ sư1 đồ con heo! Đồ ba que xỏ lá!
Ông hất mạnh, bằng bàn tay mở rộng ông giáng cho nàng một cái vào mặt.
Tức th́ nàng buông ông ra, ôm má, v́ bị tát đau.
Nàng bật tiếng khóc.
– Quân vũ phu. Đánh phụ nữ.
– Cô em ơi! Nhầm người rồi. Cô có biết phụ nữ đánh tôi là tôi đánh lại không?
– Tôi đâu có đánh ông.
– Cô em bóp cổ tôi.
– Đáng đời. Trời ơi! Tối muốn giết ông quá.
Thôi ngồi xuống đi, vịt con ơi, để tôi rót cho cô một chút rượu Xcốt, rồi b́nh tĩnh lại. Rồi kể cho tôi nghe đầu đuôi câu_chuyện.
Julia đảo mắt t́m một chiếc ghế bành rộng.
– Chúa ôi? Ǵ mà như chuồng heo thế này. Sao ông không bảo chị lao công nào dọn cho?
Bằng một động tác giận dự nàng hất hết sách trong chiếc ghế xuống sàn, gieo ḿnh xuống và ̣a khóc nức nở. Ông rót cho nàng một dung lượng uưt-ki kha khá thế nước sôda bắt uống.
– Nào chuyện sập trời ǵ đây”.
– Michael sắp đi Mỹ.
– Đi à?
Nàng vặn ḿnh né cánh tay ông quàng lên vai.
– Ông nỡ nào? Ông nỡ ḷng nào?
– Tôi chẳng dính, líu ǵ tới chuyện này cả.
Ông nói dối. Ông không biết cả chuyện tên quản lư Mỹ khốn nạn đến Miđlepool nữa sao. Rơ ràng là do ông cả. Ông làm vậy để chia ĺa chúng tôi.
– Cô em ơi! Oan tôi quá. Tôi cũng chẳng cần giấu cô làm ǵ, thực t́nh tôi có bảo y muốn mời ai trong đoàn th́ cứ tự nhiên, chỉ chừa dùm tôi Michael Gosselyn thôi.
Julia không theo dơi ánh mắt ông Jimmie khi ông ta kể lại sự kiện này, nhưng nếu để ư, nàng hẳn phải tự hỏi sao ông ta lại ra chiều khoan khoái như là kẻ giựt dây một món đồ chơi nào đó.
– Kể cả tôi nữa à? - Nàng hỏi.
– Tôi biết y không cần phụ nữ. Đoàn của họ có quá nhiều phụ nữ rồi. Họ chỉ muốn mướn đàn ông để xem bọn này ăn mặc theo lối nào và không nhổ bậy xuống sàn.
– Thôi? Ông Jimmie ơi!, tôi van ông đừng để anh Michael đi. Tôi chịu không nổi đâu.
– Tôi can sao nổi. Hết mùa này là xong giao kèo.
Cùng là cơ hội tốt cho cậu ấy.
– Nhưng tôi thương anh ấy. Tôi muốn anh ấy ở lại.
Lỡ một anh ấy gặp cô nào đó bên Mỹ. Lỡ cô thừa kế gia nghiệp nào đó mê anh ấy th́ tính sao?
– Nếu nó không thương cô nữa th́ theo tôi cô bỏ quách nó đi cho rồi.
Ư kiến này làm nàng lại nổi sùng.
Thứ quan hoán, người như ông đâu có biết thế nào là ái t́nh.
“Đàn bà”? Jimmie thở dài “T́m cách ngủ với chúng, chúng kêu là háo sắc, không làm như vậy, chúng bảo là hoạn quan”.
– Ố, ông đâu có hiểu. Anh ấy đẹp như thế, các bà các cô rụng như sung, khổ thay anh ấy ngố như cừu mà lại ưa phỉnh. Hai năm th́ đi đứt.
– Hai năm là thế nào?
– Nếu anh thành công th́ sẽ ở thêm một năm nữa.
– Ố, cô khỏi băn khoăn về chuyện đó. Cậu ấy sẽ về cuối mùa tŕnh diễn năm nay, vĩnh viễn trở về. Lăo này mới xem cậu ấy diễn trong vở Candiđa thôi. Vai duy nhất cậu ấy đóng tàm tạm. Tin lời tôi đi, không lâu đâu bọn ấy sẽ thấy là chúng mua lầm phải con chó cún. Cậu chàng rớt đài tới nơi rồi.
– Ông biết ǵ về diễn xuất?
– Biết đủ điều.
– Tôi muốn moi mắt ông ra.
– Này, tôi cảnh cáo, cô mà đụng tới tôi, tôi tống một quả sát quai hàm, sợ cả tuần không ăn ngon nổi.
– Trời ơi! Sao tôi tin nổi. Thế th́ c̣n ǵ là con người hào hoa nữa.
– Tôi đâu có hào hoa, ngay cả khi si t́nh tôi cũng chẳng hào hoa.
Julia khúc khích cười, ông bầu Jimmie biết hồi gay cấn nhất qua rồi.
– Bây giờ th́ cô biết rơ chẳng kém ǵ tôi, cô có thể làm cho cậu ta điên cái đầu. Tôi nói với cô, cô sẽ là nữ diễn viên lớn nhất kể từ thời bà, Kendall đến nay. Đó là con đường cô muốn tiến tới, thế mà lại tự gây trở ngại cho ḿnh bằng một thằng đàn ông. Cô muốn lúc nào cũng như gông đá đeo cổ. Cô muốn đi vào nghiệp quản trị, mà nó lại muốn chơi ngược lại cô. Nó không đủ tài đâu cô ạ.
– Anh ấy đẹp trai. Tôi chịu đựng nỗi.
– Cô tin vào tài năng của cô chứ ǵ? Nhưng cô lầm. Nếu cô muốn thành công lớn cô không thể kham nổi một người chỉ đạo không để tŕnh độ đâu.
– Tôi chẳng cần. Lấy được anh ấy mà thất bại c̣n hơn thành công mà lấy người khác.
– Tôi hỏi thật này, cô c̣n trinh không?
Julia lại cười khúc khích:
– Tôi chẳng biết chuyện này dính liếu ǵ với công việc của ông, nhưng thật t́nh tôi c̣n.
– Tôi cũng nghĩ vậy. Thế này nhé, trừ khi cô quan trọng hóa vấn đề này. Tại sao cô không đi Paris với nó chừng nữa tháng, sau khi mùa năm nay bế mạc?
Nó sẽ không lên đường trước tháng tám. Biết đâu nhờ vậy mà cô khỏi bận ḷng về nó nữa.
– Ồ, anh ấy chẵng chịu đâu. Anh ấy đâu phải loại người đó. Ông biết anh ấy là con nhà gia giáo mà.
– Ngay cả giới thượng lưu cũng phải truyền giống chứ.
– Ông chẳng hiểu ǵ. – Nàng kêu căng nói.
– Tôi đoán cả cô cũng chẳng hiểu.
Julia chẳng buồn trả lời. Nàng thực t́nh đau khổ.
– Tôi không sống được nếu như không có anh ấy. Tôi nói thật với ông. Tôi sẽ làm ǵ khi anh xa vắng?
– Cô cứ ở đây vôi tôi. Tôi để cô kư hợp đồng thêm một năm. Tôi có nhiều vai mới muốn dành cho cô và tôi sẽ lo kiếm một kép trẻ, theo tôi phải là một khám phá. Cô sẽ không khỏi ngạc nhiên là công việc của cô sẽ dễ dàng hơn nhiều nếu người đóng cặp với cô thực sự cho cô điều tương xứng, cô có thể lănh mười hai bảng một tuần.
Julia bước đến gần ông và nh́n vào mắt ông ḍ xét:
– Có phải ông đă làm tất cả những điều đó để buộc tôi phải làm thêm một năm nữa không. Có phải ông đă bóp nát tim tôi, làm hại cả cuộc đời tôi để giữ tôi lại trong cái rạp hát mục nát của ông không”?
– Tôi thề là không. Tôi yêu quư cô, tôi phục tài cô.
Hai năm rồi, chúng ta có khấm khá hơn trước. nhưng tôi thề độc rằng tôi không làm cái chuyện nhơ nhuốc ấy.
– Ông nói dối. nói dối, dẻo mỏ.
– Tôi thề đó là tất cả sự thật.
– Vậy ông chứng minh xem. – Nàng nặng lời.
– Tôi chứng minh bằng cách nào. Cô biết tôi thật t́nh trong sáng mà.
– Trả tôi mười lăm bảng một tuần rồi tôi sẽ tin ông.
– Mười lăm bảng một tuần cơ à?
Cô biết số thu nhập của đoàn ḿnh chứ ǵ? Làm sao tôi trả nỗi? Thôi, ừ cũng được. Nhưng tôi phải lấy tiền túi để bù lỗ ba bảng.
– Tôi cần lương hậu.

Chương 6

 Sau nửa tháng tập dượt. Michael bị gạt ra ngoài vai được giao phó, và trong thời gian ba hay bốn tuần chàng được thả lỏng đợi xem có vai khác cho chàng không. Sau thời gian tập luyện vừa đủ, chàng ra mắt trong một vở diễn không đầy một tháng ở New York. Vở được đem đi lưu diễn, nhưng ít người xem và phải rút về. Thêm một thời gian chờ đợi anh được xếp vai trong một vở tŕnh diễn thời trang. Trong vở đó, vẻ tốt mă của anh là một lợi thế. Việc diễn xuất tầm thường của chàng ít bị phát hiện. Chàng cũng kéo được hết mùa diễn.
Không nghe nói ǵ tới chuyện kư tiếp hợp đồng. Thực tế, ông quản lư tuyển mộ chàng đă có những lời b́nh luận châm biếm.
“Được ḿnh phải tính chuyện với gă Langton này mới được, đồ chó má”.
Ông ta than “Nó biết là nó cho ḿnh té ngựa với cây gậy này đây”.
Julia chăm viết cho Michael lắm, hết bức này đến bức khác, liên tục, nào là yêu thương, nào là chuyện này chuyện khác. C̣n chàng, đúng một tuần một lá, đủ bốn trang, chữ viết rơ nét, đều đặn, chấm dứt bằng:
yêu em, anh của em. Nội dung thư thiên về, thông tin hơn là t́nh cảm. Ấy vậy mà nàng khắc khoải trông ngóng đọc tới đọc lui. Mặc dù chàng cố t́nh viết vui vui, ít kể về nhà hát ngoài chuyện những vai chàng được giao tồi và những vở chàng xuất hiện chẳng ra ǵ có vài tin tức liên quan tới thế giới kịch trường nhưng Julia vẫn biết là chàng không thành công.
“Ḿnh biết là ḿnh ác”, “nàng thầm nghĩ, “nhưng tạ ơn Chúa, tạ ơn Chúa”.
Khi được báo ngày giờ chàng cập bến nàng không thể giấu nổi, niềm vui.
Nàng xin ông bầu Jimmie xếp sắp chương tŕnh cách nào để nàng ..có thể ra đến Liverpool đón chàng.
Nếu tàu cặp bến muộn, thưa ông, tôi có lẽ phải ở lại. Nàng bảo với ông Jimmie.
Ông cười_hóm hỉnh:
– Tôi đoán là cô nghĩ rang trong lúc vui sum hợp, cô có thể giở tṛ.
– Ông thật là không chịu nổi!
– Có ǵ khó đâu? Tôi bày cho cô thế này. Bám nó thật sát xong rồi, khóa cửa pḥng lại cùng với nó, bảo nó rằng “em sẽ không để anh ra khỏi nơi này cho tới khi anh biến em thành người đàn bà bất lương”.
Nhưng khi nàng ra ga, ông đi cùng với nàng. Lúc nàng bước lên tàu, ông nắm lấy cánh tay nàng, thân thiết nắn nhẹ:
– Làm ǵ mà hồi hộp dữ vậy cô bé?
– Ông Jimmie à, tôi cuồng lên v́ mừng, điên lên v́ lo.
– Rồi, chúc cô may mắn. Đừng quên là cô hơn nó đủ điều. Cô vừa trẻ vừa đẹp lại c̣n là diễn viên nữ xuất chúng nhất nước Anh đấy nhé.
Khi tàu khuất hẳn, Jimmle ghé quầy rượu nhà ga uống một ly uưt-ki sôđa:
“Chúa ôi! Người ta điên thế đó”, ông thở dài. Julia đứng trong một toa xe trống ngắm ḿnh trong gương. “Miệng rộng quá, mặt dầy quá, mũi to quá. Nhờ trời mắt đẹp, chân cẳng đẹp. Cặp đùi tuyệt sao lại son phấn đậm thế nàỵ. Bên ngoài bục diễn, anh không thích son phấn. Không thoa son hồng, trông ḿnh không được. Chân mày được lắm. Nói chung ra ḿnh không tệ lắm”.
Cho tới giờ chót không biết chắc là liệu ông Jimmie có cho phép đi không nên Julia không thể báo cho Michael biết là ḿnh đi đón chàng. Chàng ngạc nhiên và thành thật sung sướng khi, nh́n thấy nàng. Đôi mắt đẹp của chàng sáng lên thích thú.
– Anh c̣n đẹp hơn trước đây.
– Nàng nói.
– Ồ, đừng có khùng. - Chàng cười lớn tiếng, âu yếm bóp cánh tay nàng.
– Em không phải về trước bữa ăn chiều chứ?
– Đến mai em mới phải về. Em đă mướn hai pḥng ở khách sạn Adelphi để chúng ḿnh tha hồ nói chuyện.
– Khách sạn Adelphi hơi mắc phải không?
– Ồ, không sao, có phải ngày nào anh cũng ở Mỹ về đâu từng lo chuyện đắt rẻ.
– Tiêu hoang vẫn là chuyện nhỏ nhặt đối với em à?
Anh không biết là khí nào cập bến, nên anh viết cho ở nhà là anh sẽ gởi điện tín báo tin khi đến Cheltenham. Anh nói là ngày mai anh về đến nhà. Tới khách sạn, Michael sang pḥng của Julia theo đề nghị của nàng, để họ có thể b́nh an yên tĩnh tṛ chuyện. Nàng ngồi trên gối chàng, ṿng tay ôm cổ chàng, áp má vào má chàng.
– Ôi, lại được về nhà th́ thích biết bao. - Nàng thở dài.
– Em chẳng cần nhắc anh điều đó, - chẳng đáp, không biết là nàng muốn ám chỉ ṿng tay chàng hơn là nói đến chuyến trở về của chàng.
– Anh vẫn c̣n nhớ đến em chứ”.
– Hơn thế nữa.
Nàng âu yếm hôn chàng.
– Ổ, anh chẳng biết em nhớ anh tới mức nào đâu.
– Anh thất bại quá ở Mỹ. - Chàng than – Anh không kể chuyện đó trong thư, v́ anh sợ em buồn. Họ bảo là anh dỏm - Anh Michael - Nàng kêu, làm như nàng không tin lời chàng nói.
– Anh đoán nguyên do là anh thuần túy kiểu Anh quá Họ không muốn kư tiếp hợp đồng nữa. Cho phải phép anh cũng hỏi là họ c̣n cần anh nữa không, họ trả lời không, dứt khoát là không.
Julia không nói ǵ? Nàng ra vẻ băn khoăn nhưng ḷng nàng vui như hội.
– Thú thực anh cốc cần. Anh chẳng ưa ǵ Mỹ. Dĩ nhiên là hào nhoáng đấy, việc này không chối căi được, nhưng chỉ có mà cười và chịu đựng, nếu biết ra những hạng mà ḿnh phải đương đầu. V́ thế, so với bọn ấy, ông bầu Jimmie Langton nhà ta c̣n hào phóng chán. Dù họ cho anh ở lại chắc anh cũng phải từ chối.
Mặc dầu làm mặt bảnh, Julia cảm thấy là chàng bị tổn thương nặng. Chàng đă phải chịu đựng nhiều điều không ăn ư. Nang không vui khi biết chàng khổ đau, nhưng, ồ nhờ vậy mà nàng được nhẹ nhơm.
Bây giờ anh định làm ǵ? – Nàng nhỏ nhẹ hỏi? - Để anh về nhà nghỉ ngơi ít lâu rồi tính lại. Sau đó có thể anh sẽ đi Luân Đôn xem có kiếm được vai nào đóng.
Nàng biết là không nên nói đến chuyện đi Miđlepool. Ông Jimmie Langton sẽ chằng mướn anh.
Anh ḍm chắc em chẳng chịu đi với anh đâu. _ – Em không chịu? Trời! Anh biết em sẽ cùng đi với anh đến bất kỳ nơi nào trên thế giới này.
Cuối mùa này hợp đồng của em chấm dứt nếu em muốn tiến thân th́ mau mau trở về Luân Đôn. Ở Mỹ anh dành dụm từng đồng. Họ gọi anh là keo kiệt, anh mặc xác họ muốn nói ǵ tùy ư Anh đem về được khoảng một ngàn, hai ngàn rưởi bảng ǵ đó.
Anh Michael, anh làm thế nào mà tiết kiệm được nhiều vậy?
– Anh ít tiêu lắm, em cũng biết mà. – Chàng cười. Dĩ nhiên số đó chưa đủ để lập gánh, nhưng, đủ để lấy vợ anh định nói, là chúng ḿnh cũng có cái ǵ để hộ thân nếu không nhận được vai nào ngay, hay chẳng may thất nghiệp vài tháng.
Phải mất vài giây Julia mới hiểu ra điều anh nói. Anh định nói là bây giờ ḿnh làm đám cưới à?
– Đương nhiên, thế cũng là liều, cũng chưa có triển vọng ǵ, nhưng có khi người ta phải liều.
Julia ôm đầu chàng, nàng đưa môi t́m môi chàng, nàng thở dồn:
– Anh, anh tuyệt thật, anh bao giờ cũng đẹp như thiên thần, nhưng cũng ngốc nghếch chưa từng thấy trên đời.
Đêm đó hai người đi xem hát, và trong bữa ăn hôm đó họ uống sâm banh để mừng cuộc tái ngộ và cầu chúc tương lai. Khi Michael tiễn nàng về pḥng, nàng đưa mắt lên chờ chàng.
– Em muốn anh chúc em đêm lành ngay ở hành lang này sao? Anh chỉ vào một phút thôi.
– Đừng, anh ạ. - Nàng nói với một giọng b́nh tĩnh quư phái.
Nàng cảm thấy ḿnh là một cô gái quư tộc, với tất cả những truyền thống của một gia đ́nh danh giá,” cổ kính cần phải ǵn giữ. Sự trinh trắng của nàng là một viên ngọc lưu ly nàng cảm thấy là ḿnh gây được một cảm tưởng tốt, tốt tuyệt vời:
lẽ dĩ nhiên anh ấy là một bậc đại quân tử và nàng phải là một đại phu nhân. Nàng thích thú với màng kịch của ḿnh đến nổi khi vào tới pḥng, nàng ồn ào khóa cửa lại, nàng tiếp tục trang trọng đi tới đi lui, nhẹ cúi đầu chào, bên tả bên hữu trước những gia nhân khúm núm. Nàng đưa bàn tay ngọc ngà cho một lăo quản gia run run cảm động cúi hôn (hồi c̣n thơ ấu nàng vẫn ngồi đung đưa trên đầu gối lăo), và khi lăo áp cặp môi lợt lạt trên bàn tay ấy , nàng thấy có cái ǵ rơi trên đó.
Một giọt nước mắt.

Chương 7

 Năm đầu cuộc hôn nhân đầy bảo tố, duy Michael vẫn điềm tĩnh. Cần phải có sự phấn khởi của việc nhận vai hay đêm khai mạc, sự vui vẻ của một buổi liên hoan, sự trợ giúp của mấy ly sâm banh để hướng bộ năo thực tế của anh nghĩ đến ái t́nh. Phỉnh nịnh, những lời nói bóng gió cũng vô ích không lôi kéo nổi chàng nếu như chàng có cuộc hẹn ngày hôm sau, chuẩn bị cho cuộc gặp gỡ ấy chàng cần phải giữ cho đầu óc sang suốt và có một đường gôn dứt khoát, chàng phải tinh mắt. Julia cho chàng những màn điên đầu. Nàng quen với những người bạn ở câu lạc bộ pḥng xanh, ghen tức với những trận thi đấu khiến chàng xa ḿnh, ghen tức với những bữa ăn trưa chàng dự lấy lư do để o bế những người có thể họ sẽ cần đến trong sự tạo nghiệp. Nàng tức phát điên khi nàng say mê chàng phát khóc th́ chàng vẫn b́nh thản khoanh tay ngồi đó mỉm cười hóm hỉnh với cái mặc đẹp trai vô cảm của chàng, làm như nàng đang diễn tṛ lố bịch.
– Em không nghĩ rằng anh đang đeo đuổi cô nào chứ? – Chàng hỏi.
– Làm sao em biết nổi? Nhưng rơ ràng là anh chẳng coi em ra ǵ.
– Em biết em là người đàn bà duy nhất trời dành cho anh mà.
– Trời ơ!- Anh chẳng biết em muốn ǵ?
– Em muốn được yêu thương. Em tưởng em lấy được người đàn ông đẹp nhất nước anh, ngờ đâu chỉ là cái giá áo.
– Đừng nói bậy. Anh cũng chỉ là người anh b́nh thường thôi. Anh đâu phải là một nhạc sĩ phong cầm người ư.
Nàng đủng đỉnh thả bước trong pḥng. họ có một nơi ở không rộng, gồm vài pḥng nhỏ gần khu cửa Buckingham, không lớn lắm nhưng được nàng hết sức chăm sóc. Nàng vung tay lên trời.
Em có mắt lé, lưng gù cho cam. Thà năm mươi tuổi cho rồi, bộ em vô duyên đến thế sao? Nhục nhă thề này, phải đi cầu xin ái t́nh. khổ thật, khổ quá.
– Diễn xuất khéo lắm, em ơi! Em làm như là đang ném banh vậy. Em nhớ lại động tác ấy chưa.
Nàng nh́n chàng trách móc.
– Đầu anh chỉ nghĩ được có tôi đó thôi. Ḷng em tan nát mà anh lại nói đến điệu bộ nhân lúc vô t́nh em vung tay lên.
Nhưng qua sự biểu lộ trên nét mặt, chàng thấy năng đă ghi điều này vào kư ức để dịp nào cần sẽ đem sử dụng hiệu quả nhất.
– Tóm lại ái t́nh không phải là tất cả. Ái t́nh rất tốt nhưng phải đúng lúc đúng nơi. Kỳ trăng mật ḿnh đă chẳng vui vẻ hết sức rồi sao. Trăng mật là thời của việc đó, bây giờ th́ phải lo làm ăn chứ.
Họ gặp may mắn. Họ chạy chọt để được cùng đóng những vai chính trong một vô kịch khá thành công. Julia đă diễn xuất rất đạt trong một màn khiến khán giả vỗ tay muốn vỡ rạp. Vẻ đẹp kỳ diệu của Michael đă gây được cảm xúc mạnh. Michael với phong cách phong nhă của chàng, với bản tính nhẹ nhàng tự nhiên đă tạo được cho cả hai người sự chú ư của dư luận. Ảnh của hai người xuất hiện trên các báo ảnh.
Họ được mời dự một số tiệc tùng và Michael mặc dù rất căn cơ đă không ngại tung tiền cho giới tŕnh diễn có thể nhờ vả, Julia ngạc nhiên về lối chi tiêu rộng của chàng vào những dịp này. Một nghệ sĩ kiêm bầu gánh mời Julia đóng vai chính trong vở tới của ông, và v́ không có vai cho Michael nên nàng buộc ḷng phải từ chối. Chàng không chịu._Chàng nói không thể để t́nh cảm cản trở việc làm ăn. Ít lâu sau chàng chạy được một vai trong màn tŕnh diễn thời trang.
Khi chiến tranh bùng nổ cả hai người đang có vai diễn. Trước sự hănh diện và lo âu của Julia, Michael.
đăng kư ṭng quân liền. Do sự gửi gắm của cha anh một trong những sĩ quan đàn anh ông quẹn biết là một nhân vật quan trọng ở Bộ Chiến tranh, Michael mau chóng nhận được lệnh gọi.
Khi anh đă qua Pháp rồi, Julia cay đắng hối hận về những lời trách móc nàng đă chồng chất lên anh và quyết định sẽ “tự tử” nếu anh chết trận. Nàng muốn trở thành một nữ điều dưỡng để được cùng qua Pháp v́ ít nhất cũng được ở trên một lănh thổ với anh, nhưng anh cho nàng biết rằng ḷng ái quốc đ̣i hỏi nàng tiếp tục -nghề tŕnh diễn, và nàng không cưỡng lại được điều có thể là lời di chúc của anh.
Michael nhờ chiến tranh rất nhiều. Anh nổi danh ở câu lạc bộ sư đoàn và được các sĩ quan chuyên nghiệp hầu như đón nhận anh ngay như một diễn viên có nghề. Có vẻ cái máu nhà binh trong gia đ́nh đă đóng dấu ấn lên anh, nên anh tự nhiên cảm thấy ḿnh hợp với phong cách và lối suy nghĩ của con nhà lính.
Anh có sự tinh tế, phong độ dễ chịu, và anh biết khéo léo giựt dây, điều dĩ nhiên không tránh khỏi là anh phải ở trong ban tham mưu với một ông tướng nào đó.
Anh chứng tỏ là ḿnh có khả năng tổ chức không chê được, và ba năm - cuối cùng của cuộc chiến Michael ở trong Bộ Tổng tham mưu. Anh xuất ngũ với cấp bậc thiếu tá với Quân công Bội tinh và Danh dự Bội tinh.
Trong thời gian đó, Julia liên tục đóng hết vai quan trọng này đến vai quan trọng khác, cả một chuỗi, dài và được công nhận như một nghệ sĩ ưu tú nhất trong các nữ diễn viên trẻ tuổi:
Suốt thời thế chiến, kịch trường rất sôi động, và nàng có lợi thế là được xuất hiện trong những vở kịch ăn khách nhất. Lương cao, và nhờ Michael làm cố vấn, nàng có thể khiến những ông bầu ưa đắn đo tính toán chịu trả 80 bảng mỗi tuần. Michael từ Pháp về nghỉ, và Julia mừng vui khôn tả, mặc dù công việc của anh, chẳng nguy hiểm ǵ hơn việc của người chăn cừu ở Tân Tây Lan. Trong những ngày nghỉ ngắn với nàng, anh đựợc nàng chiều chuộng như là những ngày cuối cùng anh được hưởng trên trái đất. Nàng đăi ngộ anh như người vừa từ chiến hào gian khổ trở về, thật dễ thương, hiền ḥa không hề biết đ̣i hỏi.
Chỉ trước khi chiến tranh chấm dứt nàng mới cảm thấy hết yêu anh.
Lúc đó nàng đang mang thai. Michael cho rằng có con vào này là thiếu khôn ngoan, nhưng nàng gần ba mươi rồi và nghĩ rằng nếu định có con với nhau th́ không nên tŕ hoăn nữa, nàng đă đứng vững trên sân khấu nên nàng đủ sức vắng mặt đôi ba tháng, và Michael có thể bị chết bất kỳ lúc nào.
Quả thật anh có nói mệnh anh lớn lắm, vững như một ṭa nhà, nhưng anh nói thế cho ḿnh vững bụng thôi làm tướng c̣n có khi chết kia mà. Để có thể tiếp tục sống, nàng phải có một đứa con với anh. Đứa nhỏ sẽ sinh vào cuối năm ấy.
Nàng mong kỳ nghỉ phép tới của anh hơn bất kỳ lần nào trước đây. Julia thấy ḿnh khỏe mạnh, nhưng nàng khát khao được cảm thấy ṿng tay anh ôm nàng, nàng thấy một chút hoang mang, một chút ǵ bất lực, và muốn có sức mạnh che chở của anh.
Anh về, đẹp tuyệt vời trong bộ quân phục may khéo, với phù hiệu đỏ của binh chủng và h́nh vương miện bên cầu vai. Anh phải đi nhiều về công tác đa dạng của bộ tổng tham mưu, nên da sạm nắng, với mái tóc hớt ngắn, phong cách nhanh nhẹn và tướng đi lính tráng, anh đúng là lính từ đầu đến chân.
Tinh thần anh không những ǵ được về nghĩ mà c̣n v́ chiến tranh sắp chấm dứt rồi. Anh có ư định ngủ càng sớm càng hay. Có đôi chút ảnh hưởng làm quái ǵ nếu như không dung đến nó? biết bao nhiêu người trẻ đă rời sân khấu, hoặc v́ yêu nước, hoặc v́ hết trụ nổi bởi v́ bị các nhà yêu nước ở hậu phương hành hạ.
nhất là lệnh tổng động viên, làm cho những vai chính nằm trong tay những người hoặc ốm yếu nằm trong tay những người bị thương nặng nên phải xuất ngủ. Triển vọng tốt đẹp hết sức, Michael thấy là nếu sớm có mặt trên kịch trường th́ tha hồ chọn vai. Một khi anh đă được quần chúng nhớ lại rồi th́ vợ chồng anh có thể kiếm ra một rạp hát và với tiếng tăm mà Julia đă đạt được, họ bước vào bầu ghánh là ăn chắc.
Vợ chồng nói chuyện khuya rồi mới vào giường. nàng ôm gh́ lấy anh thèm muốn, anh quàng tay ôm vợ. Sau ba tháng không đàn bà anh rạo rực.
– Em là người vợ trẻ tuyệt vời nhất. – Anh th́ thào.
Anh áp miệng vào miệng vợ. nàng bỗng cảm thấy lờm lợm, phải cố gắng lắm nàng mới đẩy chàng ra. Trước đây đối với khứu giác say mê của nàng, mùi da thịt anh, tấm thân trẻ đẹp của anh dường như có hương vị hoa thơm, mật ngọt và đó là điều đă buộc nàng vào anh, nhưng bây giờ bằng cách kỳ quặc nào đó, điều ấy đă bỏ anh rồi. Nàng nhận ra rằng anh không c̣n tỏ hương trai trẻ nữa, anh bốc mùi người lớn rồi. Nàng cảm thấy người ơn ớn. Nàng không hưởng ứng sự cuồng nhiệt của anh, nàng chỉ mong anh thỏa măn nhanh chống rồi quay qua ngủ cho xong. Nàng trằn trọc khá lâu. Bàng hoàng, ḷng nàng nặng trĩu v́ nàng biết ḿnh đă mất một cái ǵ vô cùng quư giá, thương than, nàng muốn khóc; nhưng đồng thời nàng cảm thấy tràn đầy một ư thức chiến thắng, và hài ḷng trả được mối hận đă bị anh làm khổ, nàng thấy ḿnh thoát khỏi sự trói buộc_đă cột chặt nàng vào với anh ta và nàng. Vui mừng hân hoan. Bây giờ th́ nàng có thể b́nh đẳng đương đầu với anh. Nàng duỗi chân trên giường thở dài nhẹ nhơm.
“ Chao ôi! Làm chủ lấy ḿnh sướng thật”. Họ ăn ngay trong pḥng. Julia ngồi trên giường, Michael ngồi ở chiếc bàn con bên nàng. Nàng ngắm anh trong lúc anh đọc báo. Có thể nào mà khoản thời gian ba tháng đă làm anh đổi khác đến thế, hoặc giả chỉ v́ đă bao nhiêu năm nàng đă luôn nh́n anh bằng cặp mắt đă nh́n anh bước lên sân khấu để tập diễn ở Michael với vẻ đẹp của tuổi trẻ và nàng đă bị đánh gục bởi một chứng bệnh nang y? Anh vẫn đẹp lắm, dù sau anh chỉ mới ba mươi sáu tuổi thôi, nhưng anh không c̣n trẻ nữa, với mái tóc hớt ngắn và lớp da dăi dầu mưa nắng, những nếp nhăn đă hằn lên sự mịn màng của vừng trán và bên dưới mắt , anh hoàn toàn là một người đứng tuổi. Anh ta mất vẻ duyên dáng của chú ngựa non và những động tác của anh ổn định cả rồi. Mỗi sự khác biệt đều nho nhỏ, nhưng khi gọp lại, dưới cặp mắt tinh anh, tính toán của nàng bây giờ, chúng làm nên một sự khác biệt lớn. Anh đă là người đàn ông trung niên.
Họ vẫn ở gian nhà mà họ mướn khi vừa đến luân Đôn. Mặc dù gần đây mức thu nhập của Julia khá, nàng cũng chẳng cần thấy phải dọn nhà đi nơi khác trong khi Michael c̣n bận quân vụ. Nhưng sắp có con, gian nhà hiển nhiên thành hẹp quá, Julia đă kiếm được ngôi nhà ở Công viên. Ông Hoàng mà nàng rất ưng ư. Nàng muốn an cư kịp thời để đón đứa con chào đời. Ngôi nhà trông ra vườn. Bên trên pḥng khách là hai pḥng ngủ, trên cùng là hai căn pḥng có thể dùng làm pḥng nuôi trẻ:
một pḥng chơi và một pḥng ngủ. Michael ưng ư đủ điều với ngôi nhà, ngay giá cả cũng phải chăng. Bốn năm gần đây, Julia đă kiếm được rất nhiều tiền hơn chồng, nàng tự đứng ra thu xếp nhà cửa. Họ đang đứng trong một gian pḥng ngủ.
Em sẵn sàng tiêu hết số tiền chúng ḿnh đă dành dụm được cho căn pḥng riêng của em. - Nàng nói. - Với số tiền ấy em có thể mướn cho anh cả mấy căn pḥng ở khách sạn Maple đấy.
– Anh th́ anh chẳng tiêu rộng như vậy. – Anh cười mỉm - Anh không nghĩ là sẽ sử dụng nó nhiều đâu? Em biết mà!
Anh muốn ngủ chung giường với nàng. Dù không ham mê lắm nhưng anh vẫn có cái thích thú bản năng được cảm thấy thân thể nàng bên cạnh ḿnh. Đó cũng từng là cái thú tuyệt đỉnh của nàng. Cái ư nghĩ ấy lúc này làm nàng bực bội.
– Ồ, em nghĩ là từ nay sẽ chẳng cần cái chuyện vô nghĩa ấy nữa, cho tới sau khi em sinh con. Đợi khi mẹ tṛn con vuông đă, c̣n giờ em mời anh ngủ riêng nhé.
– Anh chưa nghĩ ra chuyện đó. Nếu em nghĩ như thế tốt hơn cho con.

Chương 8

 Michael xuất ngủ lúc chiến tranh kết thúc, và nhận vai liền. Trở lại sân khấu, anh diễn xuất khá hơn trước khi ra đi. Tính dung dị anh tập được trong quân đội thế mà hữu hiệu. Anh thành một kẻ chửng chạc, ḥa đồng năng nổ, với nụ cười dễ dăi và tiếng cười sảng khoái gịn giả. Anh thích hợp cho loại hài kịch lấy pḥng khách làm bối cảnh. giọng thanh thanh của anh đặc biệt làm khởi sắc những lời trăng hoa, và mặc dù chưa hề t́nh tứ bao giờ, nhưng anh có khả năng đóng màn yêu đương hài hước, cầu hôn như là chuyện đùa, tỏ t́nh như là tự giểu cợt bản thân, theo cung cách mà khán giả thấy vui. Anh chẳng phải rang đóng vai ai cả mà đóng ngay chính anh. Anh chuyên đóng vai những người đàn ông thành phố, những tay cờ bạc phong độ, lính cảnh vệ, những kẻ lang thang trai trẻ với khía cạnh đáng yêu của nhân vật. Các ông bầu ghánh phái anh. Anh làm việc rất nhiều và chấp nhận dễ dàng sự hướng dẫn của đạo diễn ...
Miễn là cứ có công việc, anh chẳng nề hà đóng vai nào cả. Anh nài kéo cho được mức lương mà anh nghĩ là anh đáng được hưởng, nhưng nhược bằng chẳng được anh vẫn sẵn sàng lảnh ít đi, c̣n hơn là ở không.
Anh thận trọng trù tính kế hoạch. Vào mùa đông sau trận thế chiến năm ấy có dịch cảm cúm. Cha mẹ anh qua đời. Anh thừa hưởng gần bốn ngàn bảng, khoản tiền ấy cộng với tiền dành dụm riêng của anh và tiền tiết kiệm của Julia, số vốn chung của hai người lên tới bảy ngàn bảng. Nhưng tiền mướn rạp tăng kinh khủng, lương diễn viên và thù lao nhân công sân khấu cũng tăng, nên chi phí điều hành một rạp hát cao hơn thời tiền chiến rất nhiều. một ngân khoảng hồi ấy dư để làm bầu ghánh th́ bây giờ không sao đủ. chỉ c̣n duy nhất là kiếm được ông nhà giàu nào đó hùn với họ để nếu bước đầu có thất bại một hai vở cũng không đẩy họ phá sản.
Người ta nói, lúc nào cũng có thể kiếm trong thành một tên giàu sụ có thể kư chi phiếu với số tiền lớn dàn dựng một vở kịch, nhưng khi vào việc bạn mới khám phá ra rằng điều kiện chủ yếu là vai chính phải một phụ nữ đẹp mà kẻ chi tiền ái mộ. Nhiều năm trước Michael và Julia thường đùa giỡn về một bà già lắm tiền mê anh và sẽ giúp anh làm bầu ghánh. Từ lâu họ đă biết rơ rằng chẳng t́m đâu ra một bà già như thế khi anh có một người vợ là diễn viên mà anh hết sức trung thành. Thế mà, sau cùng, tiền lại có được nhờ một bà giàu có thật, không già lắm, và người bà ta ngưỡng mộ không phải Michael mà là Julie.
Bà De Vries là một bà góa,một người đàn bà thấp, khỏe, với cái mũi và đôi mắt Do Thái đẹp, đầy nghị lực. Phong cách vừa ngổ ngáo, vừa e lệ và dáng dấp có vẻ đàn ông. Bà mê sân khấu. Khi Julia và Michael quyết định lên Luân Đôn thử thời vận bà đă từng tiếp cứu ông Jimmie Langton những khi ông hầu như bị dồn tới thế phải đóng cửa lại. Những khi đó ông lại viết thư cầu xin bà hết sức giúp đỡ. Bà mở những bữa tiệc khoăn đăi để giới diễn viên trẻ có dịp, làm quen với giới bầu gánh, và mời họ đến ở ṭa nhà lớn của bà gần Guidford, nơi đó họ được hưởng sự xa hoa mà họ chưa bao giờ mơ tới. Bà không ưa ǵ Michael.
Julia nhận những bó hoa bà Dolly De Vries tặng chất đầy nhà và pḥng khách của nàng. Nàng thật t́nh thích thú với những quà tặng của bà. Bà tặng nàng nào là túi xách, hộp trang sức, những chuỗi hạt đá giả ngọc, những chiếc trâm cài, nhưng dường như nàng không nghĩ rằng sự quảng đại của bà Dolly chỉ là do long ngưỡng mộ tài năng của nàng. Khi Michael đi chiến trường phương xa, bà nài ép nàng đến ở nhà riêng của bà ở gần quảng trường Mongtagn nhưng Julia lấy cớ không thể lợi dụng ḷng tốt hết sức của bà mà khước từ. Nàng khước từ khéo đến nỗi bà Dolly đành rơm rớm nước mắt thở dài và càng ngưởng mộ nàng hơn. Sau này khi sinh Roger, Julia xin bà đỡ đầu cho con ḿnh.
Có một dạo Michael suy tính măi về khả năng rất có thể bà Dolly De Vries vui ḷng bỏ ra số tiền họ cần, anh thừa hiếu rằng nếu bà có bỏ chẳng qua chỉ v́ Julia, chứ không phải v́ anh. Nhưng Julia từ chối gạ gẫm bà. Bà ấy đă quá tốt với ḿnh rồi, em không thể hỏi được nếu hỏi mà bà ấy từ chối th́ lại càng xấu hổ.
– Nhưng cuộc chơi này sáng giá lắm. Giả như có mất một số tiền bỏ ra đối với bà ấy cũng chẳng nhằm nḥ ǵ! Anh tin bà sẽ chiều ư nếu em muốn thử.
Julia cũng tin như vậy. Nhưng về khía cạnh nào đó, Michael lại quá thiển cận. Nàng chẳng buồn chỉ cho anh thấy những sự kiện hiển nhiên ấy.
Nhưng anh không phải là loại người dễ bỏ qua điều đă định tâm. Họ sẽ đi Guidford nghỉ cuối tuần ở nhà bà Dolly, và ngay sau buổi tŕnh diễn tối thứ bảy, trên chiếc xe đời mới Julia đă mua tặng nhân ngày sinh nhật của anh. Một đêm đẹp trời ấm áp, Michael đă múa bản quyền của ba vở kịch, mặc dù khi viết ngân phiếu anh xót lắm. Hai người đều thích những vở này và anh nghe nói có một rạp có thể mướn, giá phải chăng. Mọi thứ điều sẵn để khai trương, chỉ trừ tiền vốn. Anh hối Julia nắm lấy thời cơ vào tuần đó.
– Anh đi mà hỏi bà ấy đi - Julia gay gắt nói – Em nói thật, em không hỏi đâu.
– Với anh, bà ấy chẳng -chịu đâu?
Em th́ em quay bà ấy bằng ngón tay út cũng được.
– Chúng ta biết một đôi điều về chuyện tài trợ lịch nghệ hiện nay. Người ta thi trợ kịch nghệ v́ hai lư do, hoặc là để lấy tiếng hoặc là v́ họ mê một người nào đó. Nhiều người nói đến nghệ thuật lắm, nhưng đồng tiền khan hiếm bỏ ra họ phải kiếm được cái ǵ chứ!
– Được với bà Dolly th́ ḿnh sẽ cho bà ấy danh tiếng như bà ấy muốn.
– Đó không phải là điều bà ấy chạy theo đâu.
– Em nói thế là thế nào?
– Anh không đoán ra à?
Anh chợt nghĩ ra, anh ngạc nhiên về sự chậm hiểu của ḿnh. Lẽ nào điều mà Julia ngờ lại là sự thật nhỉ? Anh không bao giờ nghĩ là bà Dolly ưa anh lắm đâu c̣n cho là bà yêu anh th́ vô lư, ư nghĩ này chưa một lần thoảng qua trong trí anh. Rơ ràng là Julia có con mắt tinh đời, nhưng vốn có máu ghen, cô ấy luôn luôn nghĩ là đàn bà ám chướng anh. Đúng là mụ Dolly có cho ḿnh một cặp nút gài tay áo hồi Giáng sinh, nhưng chắc chỉ để ḿnh khỏi cảm thấy bị đối xử lạnh nhạt bởi v́ mụ tặng Julia một cái trâm cài ít nhất giá cũng phải hai trăm bảng.
Ấy chẳng qua cũng v́ xảo quyệt. Đúng, anh có thể thành thật mà nói, anh cũng chưa hề làm một điều ǵ để mụ nghĩ là ḿnh có vấn đề với mụ. Julia cười khẩy.
– Không đâu anh ơi, bà ấy không mê anh đâu.
Thật là bất lợi, v́ Julia biết được điều anh đang nghĩ. Đối với những cô vợ như thế này đừng ḥng giấu một điều ǵ.
– Như vậy th́ tại sao em lại gieo rắc cái ư nghĩ ấy vào đầu anh. Anh hết sức mong là chính em nói ra điều ấy cho anh được hiểu.
Nàng đă nói hết.
– Chưa bao giờ tôi nghe nói tới điều vô lư ấy. Anh gắt - Đầu óc cô nhơ nhớp lắm, cô Julia!
– Thôi, xin lỗi ông đi.
– Trong việc này tôi tin là chẳngcó nữa lời đúng sự thật. Dù sao tôi cũng có con mắt khôn ngoan chứ. Bộ cô nghĩ là tôi không biết ǵ sao? - Chưa bao giờ nàng thấy anh ta cáu kỉnh đến mức đó - Ngay cả khi chuyện ấy có thật th́ tôi nghĩ là cô cũng biết pḥng thân chứ. Tôi nghĩ đây là chuyện ngàn năm một thuở phải biết nắm lấy thôi.
– Như là Claudio và Isabels trong vở Vỏ quít dày có có móng tay nhọn ấy thôi!
– Nói như thế th́ nhục quá Julia. Mẹ kiếp, tôi là con nhà danh giá mà!
– Vâng. Nemo me impune lacessit.
Họ yên lặng hằn học suốt quăng đường c̣n lại. Bà De Vries đang mong đợi họ.
– Chị không muốn đi ngủ mà chưa được gặp em. - Bà vừa ôm hôn đôi má Julia vừa nói. Bà, bắt mạnh tay Michael.
Julia thoải mái nằm trên giường đọc báo Chủ Nhật. Trước hết nàng đọc tin tức kịch trường, rồi chuyện gần xa đó đây, sau đó đọc đến những trang phụ nữ, và sau cùng đảo mắt đọc những hàng tít lớn tin tức thế giới. Phàn điểm sách nàng bỏ qua, không hiểu sao báo lại dành nhiều trang cho mục này đến thế.
Michael ở pḥng bên đă sang chào nàng bưởi mai rồi ra vườn. Ngay sau đó có tiếng gơ cửa nhẹ rụt rè và bà Dolly bước vào. Đôi mắt to đen của bà sáng rực.
Bà ngồi xuống giường nắm tay nàng.
– Cưng, chị đă nói chuyện với Michael. Chị sẽ bỏ tiền cho em lập gánh.
Tim Julia bắt đầu đập mạnh.
– Ồ, chị đừng làm thế, Michael không nên yêu cầu chị mới phải. Em không làm đâu. Chị đă đối xử tốt, quá tốt với bọn em rồi.
Dolly cúi xuống hôn môi Julia. Giọng bà ta trầm hơn thường lệ và nghe hơi run run.
– Cưng của chị, cưng không biết trên đời này không có ǵ mà chị không làm cho cưng sao? Như thế chị mới vui, có thế chị với cưng mới được gần gũi nhau, chị hănh diện v́ cưng mà.
Họ nghe tiếng. Michael huưt gió dọc hành lang và khi anh bước vào pḥng, Dolly quay sang nh́n anh, đối mắt to của bà mờ lệ.
– Tôi vừa nói với cô ấy đấy.
Anh thấy ḷng đầy kích động.
– Quăng đại thay bà chị! - Anh ngồi sang phía bên kia giường cầm bàn tay kia của Julia.
– Em trả lời chị ra sao, Julia?
Nàng nh́n anh ra chiều suy nghĩ.
– “Vous l avez voulu, Georges Dandin”.
– Cái ǵ thế?
– Molière.
Ngay sau khi hợp đồng hùn hạp kư xong, Michael mướn rạp để diễn vào mùa thu anh mướn cả một nhân viên quảng cáo. Những bức thư chào được gởi đến các ṭa soạn loan tin việc lập gánh, Michael và anh quảng cáo viên chuẩn bị những cuộc phỏng vấn với chính anh và Julia, dành cho báo chí. Những tấm ảnh của họ, chụp riêng hoặc chụp chung, có bé Reger hoặc không có bé, xuất hiện liên tục trên các tuần báo. Câu chuyện trong nhà xoay quanh vấn đề đó. Họ chưa quyết định xem vở nào hay nhất trong ba vở để khai trương. Rồi một buổi chiều Julia đang ngồi trên pḥng riêng đọc một cuốn tiểu thuyết Michael vào với tập bản thảo trên tay.
– Em này, anh nhờ em đọc ngay vở kịch này. Qua một người môl giới vừa .
mang đến. Anh nghĩ là sổ sách có điều là ḿnh phải trả lời liền.
Julia bỏ cuốn tiểu thuyết xuống.
– Để em đọc luôn.
– Anh xuống lầu. Khi đọc xong cho anh biết, anh anh lên liền để thảo luận với em. Có một vai rất hợp với em.
Julia đọc, lẹ, lướt qua những lớp kịch nàng không quan tâm, trừ vai nữ chính, vai mà nàng sẽ thủ diễn với tất cả sự chăm chú. Khi đọc xong trang cuối cùng, nàng nhấn chuông, yêu cầu chị người làm, (cũng là người phụ trách trang điểm cho nàng) báo cho Michael.
– Sao, em nghĩ sao?
– Vở này được. Em nghĩ không có lư ǵ lại không thành công.
Trong giọng nói của Julia. Anh nghe như có điều ǵ nghi ngờ.
– Có điều ǵ trục trặc đấy em. Vai được lắm, anh nghĩ vai mà em sẽ đóng phải hay hơi bất kỳ người nào khác. Có nhiều hài tính và nhiều bi tính như em vẫn thích.
– Em biết chứ, vai này tuyệt, vấn đề là vain am.
– Vai ấy cũng hay lắm chứ.
– Em biết, nhưng vai này năm mươi tuổi. Nếu anh muốn vai ấy trẻ hơn, anh sẽ làm mất hết cái hay của kịch. Anh vốn không thích thủ vai trung niên mà.
– Nhưng đâu anh có nghĩ đến việc đóng vai ấy. Chỉ có một người đóng nổi vai đó. Monte Vernon. Ḿnh mướn được mà. Và anh sẽ chỉ đóng vai Georges.
– Nhưng vai ấy phụ lắm. Anh không đóng được.
– Sao lại không?
– Em nghĩ rằng đúng ra làm bầu th́ chúng ḿnh đều phải thủ vai chính.
– Ồ, anh không băn khoăn chút nào về chuyện này. Cứ t́m được vai chính cho em là anh yên tổ rồi. Có thể ở vở sau sẽ có vai thích hợp cho anh.
Julia tựa người vào lưng ghế nàng vốn mau nước mắt, hai g̣ má ướt đầm:
– Ḿnh ngốc ơi là ngốc!
Anh cười t́nh, và nụ cười của anh vẫn quyến rũ như xưa. Anh lại -gần nàng quỳ, gối bên cạnh, quàng tay ôm nàng.
– Lạ nhỉ, lại có chuyện ǵ với mụ già rồi phải không?
Lúc này nh́n anh, nàng tự hỏi có cái ǵ nơi anh đă từng làm dậy lên trong sự đắm say điên cuồng đến thế. Ư nghĩ về chuyện đă ăn nằm với anh làm nàng lợm giọng. Cũng may là anh cảm thấy an lạc trong pḥng ngủ riêng nàng xếp đặt cho anh. Anh không phải là người đàn ông lấy chuyện chăn gối làm quan trọng, anh cảm thấy nhẹ ḿnh khi biết ra rằng nàng không c̣n đ̣i hỏi anh nữa. Anh nghĩ hạnh phúc với sự ra đời của đứa con làm julia thuần lại anh có ư tiếc là đă không nghĩ ra điều đó, lẽ ra phải có con sớm hơn mới phải. Có hai ba lần, v́ lịch lăm hơn là v́ ham muốn. Michael đề nghị sống lại chuyện vợ chồng nhưng Julia thoái thác, hoặc là v́ nàng mệt không được khỏe, hay phải tŕnh diễn hai xuất ngày hôm sau, đấy là chưa nói đến việc phải chuẩn bị từ buổi sáng, và anh chắp nhận chuyện ấy thật b́nh thản.
Bây giờ dễ sống với Julia hơn, nàng không gây gổ nữa, và anh cảm thấy sưng sướng hơn trước nhiều.
Anh măn nguyện với, cuộc hôn nhân của ḿnh, và khi nh́n vào hôn nhân của nhiều người khác anh không thể không nghĩ anh là một trong số những người may mắn. Julia là người đàn bà khôn khéo, khôn khéo quá ma lanh như cả một bầy khỉ cộng lại, Anh có thể nói với nàng về bất cứ chuyện ǵ trên đời.
Một người bạn tốt nhất mà một diễn viên như anh có được. Anh không ngại nói rằng sống một ḿnh với nàng một ngày c̣n thú vị hơn là dự một buổi trên sân gôn.
Julia ngạc nhiên nhận ra là ḿnh có một thứ t́nh cảm thương hại kỳ lạ đối với anh v́ nàng không c̣n yêu anh nữa.
Julia ngạc nhiên nhận ra ḿnh có một thứ tinh cảm thương hại kỳ lạ đối với anh v́ nàng không c̣n yêu anh nữa. Julia là một phụ nữ từ tâm, nàng biết nếu anh chỉ biết chút xíu là đối với nàng anh chẳng c̣n ư nghĩa ǵ th́ ḷng tự ái của anh sẽ đau chết được.
Julia nhận thấy là từ lâu anh quen nghe nàng khen măi anh đẹp một cách thích thú. Chị có cái thú tinh nghịch xem anh uống thứ nước đường này như thế nào. Nàng trét thứ nước mật ấy bằng chiếc bay thợ nề. Nhưng bây giờ th́ Julia - hay nh́n vào đôi môi mỏng như chỉ của anh. Anh càng lớn tuổi trông nó càng bần tiện hơn, và khi anh về già nó sẽ chỉ c̣n là một đường lạnh lùng tàn nhẫn.
Sự tằn tiện, trong những ngày đầu có cái nét hay hay, đôi khi làm mủi ḷng, bây giờ th́ Julia thấy tởm. Khi gặp khó khăn, mà trong giới sân khấu việc đó lại quá thường, anh chị em nhận được những lời thông cảm, thân thiết của “ông Michael”, c̣n tiền th́ rất ít. Bỏ ra một đồng anh đă thấy tơ quá rồi, tờ năm đồng là mức bác ái tôi đă của anh. Anh nhận ra là julia chi tiêu cho việc nhà rộng răi, lấy cớ để đỡ đần công việc giúp vợ, Michael xin được đảm nhận công tác tề gia.
Sau đó th́ không c̣n ǵ bị phí phạm nữa. Từng xu một đều được ghi vào sổ kề toán. Julia ĐgẠc nhiên tại sao gia nhân lại c̣n chịu ở cho Michael. Họ ở, là v́ ông Miehael hết mực ngọt ngào với họ. Cái phong cách cởi mở, vui vẻ, khả ái khiến họ phải lo làm đẹp ḷng ông chị bếp chia sẻ niềm vui của ông khi chị t́m ra một tiệm thịt bán mỗi nửa kư rẻ hơn các tiệm khác cả một xu. Julia chỉ c̣n biết cười ngặt nghẽo khi nghĩ đến sự say mê tiết kiệm kỳ dị của Michael tương phản với những nhân vật phung phí, bốc trời, trăm ngàn đổi một trận cười mà anh vẫn diễn dài dài trên bục. Nàng đă từng nghĩ là anh không có được những rung động độ lượng, và bây giờ, dường như trên đời không c̣n ǵ hiển nhiên hơn là, anh đứng sáng một bên để Julia có thể được cơ hội hoạt động. Nàng cảm động quá không nói nên lời. Nàng cay đắng tự trách ḿnh đă từ lâu nghĩ quá xấu về anh.

Chương 9

 Họ khai trương vở kịch, và thành công. Sau đó họ lại tiếp tục dựng kịch hết năm này sang năm khác ...
Michael điều hành rạp hát bằng phương pháp và sự tằn tiện như khi ông điều khiển việc nhà, lỗ rất ít nếu kịch không ăn khách, điều đó đôi khi không tránh được; và thu hoạch không thiếu một cắc đối với những vở thành công. Michael tự phục ḿnh là không có một đoàn nào ở Luân Đôn lại dựng vở ít tốn kém hơn.
Ông có biệt tài tân trang lại phong cảnh trông cứ như là phông mới và đảo ṿng mua rẻ những đồ đạc sân khấu cũ đem chất trong kho để không mất tiền thuê mướn. Họ nổi tiếng là một gánh đảm lược bởi v́ thay phải trả tác quyền cao cho những tác giả nổi tiếng lúc nào họ cũng sẵn sàng để một tác giả chưa được biết đến thủ tài. Michael t́m những nghệ sĩ tŕnh diễn chưa gặp may và đương nhiên lương phải thấp. Cứ như vậy ông kiếm ra được những cơ hội hốt bạc.
Khi họ đă vào nghề bầu gánh được ba năm rồi th́ Michael đă đủ uy tín để vay tiền ngân hàng mướn dài hạn một rạp hát mới cất. Sau khi bàn bạc nát nước họ quyết định đặt tên rạp là Nhà hát Siđons. Họ khai trương, vở đầu thất bại, vở sau cũng vậy. Julia hoảng sợ và mất tinh thần. Nàng nghĩ rạp này xui và quần chúng ngán Julia rồi. Chính khi ấy Michael tỏ tài tháo vát cao độ ông không hề nao núng.
“Trong, doanh nghiệp cần phải lấy cái hay mà chống cái dở, diễn viên xuất sắc nhất nước Anh. Chỉ có ba người hốt bạc cho sân khấu dù là vở hay hay dở cũng không cần, mà em lại là mọt trong ba người ấy. Đồng ư chúng ta bị bài vở bết bát. Vở sau sẽ khá và chúng ta gỡ lại, những ǵ đă mất,” mọi sự lại đâu vào đấy.
Cảm thấy ḿnh đứng vững được rồi. Michael t́m cách dụ “quư bà” rút lui, nhưng bà ta đâu có chịu nghe lời ông đi dỗ,Và tỉnh bơ, trước sự lạnh nhạt của ông. Lần đầu tiên mưu mô của ông gặp đối thủ. Bà Dolly Chẳng thấy có lư do ǵ để nhường lạị một khoản đầu tư có triển vọng và nửa phần hùn hạp hợp tác của bà cho phép bà được gần gũi tiếp xúc với” Julia:
Nhưng bây giờ với_ḷng can đảm lớn lao, ông có nỗ lực khác để loạị bỏ bà.
Dolly từ chối quyết liệt không chịu bỏ họ khi họ gặp khó khăn, ông đành chịu thua như một việc làm hỏng ...Ông tự an ủi bằng cánh nghĩ là bà Dolly rồi đây có thể để lại cho Rogel, đứa con đồ dầu của bà số tiền lớn. “Bà ta chẳng có” ai là ruột thịt mấy người cháu ở Nam Phi, và bạn không thể nh́n thấy bà mà không ngơ “là bà bị chứng cao huyết áp.
Thật là tiện lợi được sử dụng căn nhà gần đường Guildford để đến lúc nào họ muốn. Đỡ được chi phí mướn một ngôi nhà ở miền đồng quê để về nghĩ ngơi.
Vở thứ ba thắng lợi và Michael không ngại ǵ oang oang khẳng định là ông đă tính đúng. Ông nói đúng như ông là người trực tiếp có công trong vụ này. Julia đă hầu như trong vở này cũng thất bại cho ông sang mắt ra. V́ sự khoác lác của ông chịu không nổi. Quả nhiên phải công nhận là Michael có tài, hay đúng ra là xảo quyệt. nhưng ông không giỏi quá như ông tưởng. Khốn nổi là không cái ǵ ông cũng nghĩ ông rành hơn người khác.
Thơi gian qua ông ít sắm vai. Ông thích thú nghề bầu gánh hơn.
“Tôi muốn điều hành nhà hát theo lối nghiệp vụ như với một công sở của thành phố”.
Và ông thấy có lợi hơn nếu trong khi Julia tŕnh diễn ông dành những buổi tối đến các rạp hát ngoại ô t́m kiếm tài năng. Ông có một cuốn sổ ghi chú về các diễn viên tỏ ra triển vọng. Ông vẫn bực bội là các đạo diễn đ̣i nhiều tin quá để chịu tập dượt cho một vở kịch, và gần đây có một số người lại c̣n đ̣i chia lời phần trăm nữa. Lần gần đây nhất hai ông đạo diễn mà Julia ưa nhất mắc bận c̣n một ông nàng tin tưởng c̣n bận thủ vai nên không thể dành toàn thời gian cho vở hát.
– Anh đủ hiểu biết để tự ḿnh đạo diễn. – Michael nói Julia ngờ vực. Ông thiếu óc phong tưởng, ư đến là tầm thường. Nàng không chắc là ông có đủ thẩm quyền và chuyên môn đối với đào kép. Nhưng ông đạo diễn duy nhất có thể thuê đ̣i số thù lao mà cả hai người đều nghĩ là cắt cổ, và chẳng c̣n ǵ hơn là để cho Michael thử. Ông làm công việc hay hơn Julia chờ đợi ông thành thạo ông làm việc nghiêm túc. - Và kỳ lạ thay Julia cảm thấy ông khai thác tài năng của nàng khá hơn bất kỳ đạo diễn nào khác trước tới nay.
Ông, biết nàng có khả năng nào, và quen từng cách láy giọng, từng cái liếc của đôi mắt tuyệt vời, từng cử động duyên dáng của tấm thân nàng, ông có khả năng đề xuất cho Julia những ǵ mà nhờ đó nàng có một cuộc tŕnh diễn xuất sắc nhất trong sự nghiệp. Đối với đào kép, ông có ngay một lối khoan nhượng và đ̣i hỏi ở ông. Khi họ bị căng thẳng quá, tính hóm hỉnh và sự cổ vơ chân thành làm cho t́nh h́nh êm dịu lại. Sau đó chẳng c̣n và đề ǵ phải bàn, ông cứ việc đạo diễn các vở kịch cho rạp thôi. Các tác giả thích ông, v́ vốn kém tưởng tượng, ông bắt buộc phải trung thành với kịch bản, và nhiều khi không nắm vững vở ông chỉ, c̣n cách nghe họ thôi.
Bây giờ th́ Julia là một người giàu có. Nàng phải thừa nhận là Michael cẩn thận về tiềm năng của năng của nàng như của chính ông. Ông theo dơi những cuộc đầu tư của nàng và sung sướng khi bán đi chứng khoán có lời cho nàng như thể ông kiếm được nhiều tiền cho chính ḿnh. Ông định cho nàng một mức lương ra sao và hănh diện nói rằng nàng” là nữ diễn viên dược trả lương cao nhất thành phố Luân Đôn. Nhưng khi chính ông thủ vai, không khi nào ông thụ mức lương dưới hoặc cao hơn số lương, mà nàng nghĩ rằng ai ấy đáng được hưởng. Khi ông đạo diễn một vở kịch ông ghi số tiền chi cho một đạo diễn. Ông đóng góp phần ông vào chi phí nhà cửa và giáo dục Roger. Roger đă đăng kư theo học trường Eton từ lúc từ lúc mới sinh được một tuần. Không thể phủ nhận là Michael hết sức ṣng phẳng và ngay thật. Khi Julia nhận thấy là ḿnh giàu hơn ông, nàng muốn tự ḿnh trả hết mọi phí tổn. “Chẳng có lư do ǵ để t́nh lảm như vậy. - Michael nói Chừng nào mà tôi có thể trả phần, tôi vẫn trả. Ḿnh kiếm nhiều hơn tôi bởi v́ ḿnh có giá trị hơn. Tôi trả_ ḿnh lương hậu v́ ḿnh phải lảnh như thế.”.
Không ai phục ông về sự tự hy sinh v́ vợ. Nếu có một tham vọng nào đó cho bản thân ông sẵn sàng bỏ ngay để giúp cho sự nghiệp của nàng ngay cả bà Dolly, vốn chẳng ưa ǵ ông cũng ghi nhận tính không vị kỷ của ông. Một thứ tự trọng nào đó ngăn cản Julia không bàn chuyện Michael với bà Dolly, nhưng bà này, với sự tinh khôn cố hữu đă biết rơ là Julia bất b́nh với chồng lắm, nhưng đôi khi nàng vẫn cố t́nh bào chữa là Michael rất được việc cho ḿnh.
Mọi người đều khen ông. Một người chồng hoàn hảo. Bà thấy dường như không một người nào ngoại trừ nàng mới biết thế nào là phải sống với một người vốn là thứ quái vật tự phụ”.
Sự tự măn của ông khi ông thắng được đối thủ một ván gôn hoặc hơn ai trong việc làm ơn, thật chịu không nổi. Ông vênh vang v́ khéo léo. Ông là người gây bực bội, thứ bực bội nặng nề. Ông thích kể cho Julia về đủ điều ông làm và đủ thứ mưu mô lóe trong đầu ông, đă có thời chỉ được gần bên ông đối với nàng đă là điều thích thú, nhưng nhiều năm rồi nàng thấy hết chịu nổi sự tầm thường của ông. Ông không tả nổi một điều ǵ mà không nói ṿng vo chi tiết.
Không những ông huyênh hoang về sự sắc bén trong nghề nghiệp, mà tuổi tác càng nhiều ông lại giở chứng huyênh hoang quá đáng về cả diện mạo ông.
Hồi c̣n thanh niên ông coi sự bảnh bao của ông là điều tự nhiên:
bây giờ th́ ông bắt đầu để ư tới chuyện đó nhiều hơn và không tiếc công sức để níu giữ những ǵ c̣n lại. Nó trở thành một ám ảnh. Ông dành cho vóc dáng ông sự chăm sóc đầy thành khẩn vả lo âu. Đồ ăn có mỡ là ông kiêng cữ hẳn, và không bỏ một buổi tập thể dục bao giờ. Ông tham khảo ư kiến các chuyên gia về tóc khi ông nghĩ là mái tóc ông thưa hẳn đi và Julia tin rằng nếu có thể lén lột da mặt ông sẵn sàng làm liền. Ông đă tập ngồi sao cho cằm hơi đưa ra để những nét nhăn ở cần cổ đừng rơ nét quá và ông ngồi hơi khom lưng để giấu cái bụng dang sệ. Đi qua tấm gương ông không thể không ngắm. Ông ham lời khen lắm và khi có ai khen v́ ông khéo vận động, th́ mắt ông ánh lên vẻ khoái chí.
Những thứ đó là đồ ăn đồ uống đối với ông. Julia cười cay đắng khi nhớ lại chính nàng đă làm ông ghiền mấy thứ này. Ṛng ră bao nhiêu năm nàng khen ông đẹp nhất đời và bây giờ ông không sống nổi nếu như không có sự phỉnh nịnh. Đó là một kẽ hở duy nhất trong bộ áo giáp của ông. Một nữ diễn viên thất nghiệp chỉ cần la lớn trước mặt ông rằng ông đẹp quá trời là đủ để ông nghĩ rằng cô ta có thể thủ vai nào đó.
ĐĂ bao nhiêu năm nay Julia biết là ông không bận tâm nghĩ đến phụ nữ, nhưng đến khi ngoại tứ tuần th́ ông bắt đầu có chuyện ong bướm sơ sơ. Julia e giới phụ nữ cũng không làm hơn được. Ông vốn cẩn trọng, và ông chỉ muốn được ngưỡng mộ. Nàng nghe nói là khi phụ nữ bắt đầu làm ông xiêu xiêu, ông nại cớ có nàng để gạt họ ra. Hoặc là ông không dám làm liều sợ mất ḷng nàng, hoặc sợ nàng ghen hay ngờ vực, như thế tất hơn nên chấm dứt thân thiện. “Chỉ có trời mới biết họ thấy ǵ nơi ông”, Julia kêu lên giữa căn pḥng trống.
Nàng cầm đại lên chừng nửa lố h́nh chụp của Michael và cẩn thận ngắm từng tấm. Nàng nhún vai. “Phải rồi, ḿnh chẳng chê được tấm nào. Ḿnh cũng mê ông ấy. Hồi đó, ông ta bảnh trai hơn”. Julia thấy hơi hơi buồn nghĩ lại nàng đă yêu ông như thế nào. Bởi v́ t́nh yêu của nàng đă chết, nàng cảm thấy như cuộc đời đă lường gạt nàng. Nàng thở dài.
– Úi chà, đau lưng quá ! - Nàng than.

Chương 10

 Có tiếng gơ cửa.
– Cứ vào:
– Julia đáp.
– Evie bước vào.
– Bữa nay cô không đi ngủ à, cô Lambert? - Chị ta nh́n thấy Julia ngồi trên sàn với những sắp h́nh quay quanh. – Cô làm ǵ vậy?
– Đang mơ! – Nàng cầm lên hai bức h́nh. – Coi tấm h́nh này tấm này nữa.
Một tấm là h́nh Michael đóng vai Mercutio với tất cả vẻ đẹp lộng lẫy của tuổi thanh xuân và bức kia chụp Michael trong vai cuối cùng ông đóng, đầu đội chiếc mũ ống cao màu trắng, ḿnh mặc chiếc áo ban mai, vai đeo ống nḥm. vẻ mặt ông trong cực kỳ măn nguyện.
Evie hít mũi:
– Ồ, cô à thương tiếc chuyện đă rồi vô ích lắm.
– Cô đang nghĩ đến quá khứ và buồn muốn chết.
– Cháu chẳng lạ. Khi đă bắt đầu nghĩ đến quá khứ tức là hết tương lai chứ ǵ?
– Câm cái mơm đi, con khốn nạn. - Julia quát, nàng rất lỗ măng khi cần.
– Cô đừng nóng, chiều nay cô chẳng ra sao cả. Thôi để cháu dẹp mấy cái thứ này đi.
Evie là người hầu lo hóa trang cho nàng. Chị này bắt đầu làm cho nàng từ hồi ở Miđlepool và theo nàng lên Luân Đôn. Chi ta nói giọng b́nh dân, mộ phụ nữ gầy nhom, mặt bự phấn, xương xẩu, với mái tóc hoe bẩn rối, mất hai chiếc răng cửa, mặc dù năm này qua năm khác giục giă hứa đài thọ, Julia vẫn không bắt chị ta trồng lại.
– Ăn ít như cháu bao nhiêu răng thừa đủ rồi. Cứ nghĩ đầy ngà vơi trong miệng mà phát kinh.
Từ lâu Michael muốn Julia mướn thêm ít ra là một chị người làm nữa, dung mạo phù hợp hơn với địa vị của họ. Ông củng cố gắng thuyết phục Evie là công việc nhiều quá chị ta làm không xuể, nhưng Evie không chịu.
– Ông muốn nói ǵ th́ nói, cậu Gosselyn ạ, nhưng không ai được hầu hạ cô Lambert đâu chừng nào cháu c̣n đủ sức khỏe.
– Chúng tôi với chị th́ chẳng bao giờ có chuyện ǵ đâu, chị Evie ạ, nhưng có điều chúng ta không c̣n trẻ như trước. Evie đưa ngón tay day tới day lui bên “duôi lỗ mũi khụt khịt.
– Chừng nào cô Lamberlt c̣n đóng được vai gái hai mươi lăm th́ cháu c̣n lo sửa soạn áo quần, hầu hạ cô được. - Evie nh́n ông nghiêm khắc - Bộ ông lại chịu trả tới hai lương, trong khi một người làm được hết công việc cho ông sao?
Michael cười theo kiểu cười cầu tài của riêng ông:
– Chị ăn ở có t́nh lắm chị Evie ạ.
Chị giục Julia lên lầu. Những khi không có suất diễn buổi sáng th́ về chiều nàng vào giường nghỉ vài giờ và rồi có người đến đấm bóp. Bây giờ nàng cởi quần áo và chui vào chăn.
“Mẹ kiếp!” B́nh sưởi nước nóng của ḿnh sắp lạnh như tảng đá rồi.
Nàng đưa mắt nh́n đồng hồ trên ḷ sưởi.
Thảo nào. Ngồi dưới đó cả tiếng. Nàng không ngờ là ngồi lâu đến thế trong pḥng của Michael xem ảnh, vẩn vơ nghĩ chuyện quá khứ “Bốn mươi sáu. Bốn mươi sáu. Bốn mươi sáu cái xuân xanh. Bao giờ sáu mươi th́ rút về nghỉ hưu.
Năm mươi tám t́m đường sang Nam Phi, sang Úc. Lăo Michael nói là có thể tịch luôn bên đó cho nó tiện. Hai mươi ngàn bảng. Ḿnh có thể đóng lại tất cả những vai kịch xưa. Lẽ dĩ nhiên ở tuổi sáu mươi, ḿnh có thể đóng những vai phụ nữ bốn mươi lăm. Nhưng c̣n kịch bản th́ sao. Mấy tên viết kịch bản chó đẻ.
Trong lúc nhớ lại bất cứ những vở nào có vai nữ chính danh giá bốn mươi lăm tuổi, nàng ngủ thiếp đi. Nàng ngủ ngon lành cho tới khi Evier đánh thức nàng dậy v́ người đấm bóp đang đợi. Evie đưa vào cho nàng tờ báo chiều, và Julia cởi đồ, trong khi chị làm nghề đấm bóp xoa nắn cặp ḍ dài và bụng cho nàng, Julia đeo kính vào, đọc lại phần phê b́nh kịch trường mà buổi sang đó nàng đă học, mục tin tức và trang phụ nữ. Đúng lúc đó Michael bước vào ngồi lên giường, thường ông hay đến vào khoảng này để tṛ chuyện với nàng đôi chút.
– Tên hắn là ǵ anh nhỉ?
– Cái anh chàng đến ăn cơm trưa nhà ḿnh ấy.
– Anh không biết. Anh lái xe trở về rạp hát và chẳng c̣n nghĩ tới hắn nữa.
Cô Phillips, người đấm bóp, thích Michael, cô biết phải cư xử thế nào cho ông ta.
Ông cũng nói đúng những lời ấy, nên dễ biết phải trả lời như thế nào. Không sai bao giờ. Và hết sức đẹp trai. Chao ôi!
– Ờ, cô Phillips, mỡ tan tốt chứ?
– Ồ, thưa ông Gosselyn, không có một tí mỡ nơi cô Lambert. Tôi nghĩ cách cô ấy giữ ǵn vóc dáng tuyệt vời.
– Tiếc quá, Tôi không thể nhờ bàn tay xoa bóp của cô, Cô Phillip ạ. Cô th́ lo được cho tôi th́ hay biết mấy.
– Ông nói ǵ lạ vậy, ông Gosselyn. Ông c̣n muốn ǵ hơn nữa, ông c̣n phong độ như thanh niên hai mươi ấy. Tôi không biết ông giữ ǵn cách nào, nói thiệt tôi không biết nổi.
– Sống đơn giản, nghĩ cao sâu. Có thể thôi có Phillips. – Julia chẳng buồn nghe họ nói, nhưng lời đối đáp của cô Phillips vẫn lọt vào tay nàng.
– Dĩ nhiên không ǵ qua được xoa bóp. Tôi luôn luôn nói như vậy, nhưng cũng cần phải ăn uống kiêng cử. chắc chắn phải như thế rồi.
“kiêng cử! – Nàng nghĩ. – Sáu mươi tuổi ta phải tự giải phóng. thả giàn ăn bánh, ăn bơ. bữa sang ăn vài ổ bánh ḿ nóng gịn. bữa trưa ăn khoai tây, bữa tối lại khoai tây. C̣n bia. Trời, ḿnh khoái bia hết sức. xúp đậu xúp cà chua, bánh mật mứt trái cây. Kem, kem, kem nữa. Và lại trời, con nguyện sẽ không bao giờ ăn rau dền nữa, chừng nào ông trời c̣n cho con sống”.
Sauk khi xoa nắn, chị hầu Evie đưa đến cho nàng một ly nước trà, một lác thịt heo đă lạng bỏ mỡ, và một khoanh bánh lạt. Julia ngồi dậy, mặc áo, cùng Michael đến rạp hát. Nàng thích có mặt ở đó một giờ trước khi mở màn.
Michael đi ăn ở câu lạc bộ riêng; chị hầu gọi ta -xi nđi trước và khi nàng bước vào pḥng xiêm áo th́ mọi thứ đă sẵn cả rồi. nàng lại cởi bỏ áo và mặc vào chiếc áo choàng. Khi ngồi vào bàn trang điểm nàng để ư thấy vài cành hoa tươi trong b́nh.
Này, ai gởi tặng hoa đây? Bà De Vries phải không?
Bà Dolly bao giờ cũng gởi một lẳng hoa lớn vào những đêm công diễn vở mới, đêm thứ một trăm và đêm thứ hai trăm nếu như có, ngoài những ngày ấy, bất kỳ lần nào mua hoa trưng nhà, bà cũng gởi tặng Julia.
– Không, thưa cô.
– Ngài Charles à?
Ngài Charles Tamerley là khán giả ngưỡng mộ già nhất và bền bỉ nhất của Julia, và những khi đi qua quầy bán hoa thường ghé vào đặt hoa hồng gởi tặng nàng.
– Danh thiếp đây. - Evie nói.
Julia nh́n. Ông “ Thinás Fẻnnél. Công viên Tavlst- Ở khu đó, mày đoán ông này là ai, Evie? Lại một nạn nhân nào đó bị ngă gục trước nhan sắc quái ác của cô. Cháu đoán vậy.
– Hoa này phải cả bảng đây. Tao thấy dân công viên Tavistock đâu có giàu có. Chỉ biết rằng hắn có lẽ nh́n ăn chiều cả tuần lễ đề thua đây.
– Cháu không nghĩ vậy.
Julia bôi kem lên mặt.
– Mày thực tế quá Evie. Chỉ v́ tao không phải là một con hát tầm thường.
Mày không hiểu nổi tại sao người nào đó lại gởi hoa tặng tao sao. C̣n v́ nhờ Trời, tao cao chân đứng hơn phần đông người ta.
– Cô và chân đứng của cô ư” - Evie nói.
– Ừ tao chẳng ngại ǵ nói với mày rằng cũng chẳng chết chóc ǵ nếu có một người thanh niên trai trẻ nào đó gởi hoa tặng tao, vào cái tuổi đời này của tao bây giờ. Chính điều đó chứng minh cho mày thấy.
– Nếu cậu ta nh́n thấy cô vào đúng lúc này th́ cũng hết mê luôn. Ấy là theo cho cháu biết về bọn đàn ông.
– Đồ quỉ sứ! - Julia la.
Sau khi trang điểm vừa ư rồi, và Evie đi vớ bỏ giầy cho nàng tươm tất, c̣n lại ít phút nàng ngồi xuống bàn giấy dành riêng cho nàng phóng tay mạnh dạn viết luôn một mách cho ông Thomas Fennel mấy lời xúc động cảm ơn ông về những bông hoa đẹp. Nặng vốn lịch sự và hơn nữa nguyên tắc của nàng là trả lời tất cả những thư tín ngưỡng mộ. V́ thế mà nàng vẫn luôn gần gũi được với công chúng. Sau khi đă viết địa chỉ lên b́ thư nàng ném tấm danh thiếp vào sọt rác và sẵn sàng xỏ tay vào bộ áo kịch diễn hồi thứ nhất.
Người nhắc vở gơ vào pḥng thay áo:
– Nào, những người đầu.
Mấy tiếng này, dù nàng đă nghe không biết bao nhiêu lần rồi, vẫn gây háo hức kỳ lạ. những tiếng ấy tăng năng lực như một thần dược. Cuộc đời như có được ư nghĩa. Nàng sắp bước từ thế giới màu mè để sang thế giới hiện thực.
o0o

 
Pages  1  2  3  Next