hoàn toàn thản nhiên một cách khinh khỉnh của ông hầu tước đều có tác dụng trợ giúp cho nàng, lúc này cổ họng khô khốc, nói lí nhí không ai nghe thấy gì hết. Hầu tước Ghiliac vui vẻ thuật lại mọi tình tiết ông bắt gặp dọc đường làm nổi lên rất rõ tính cách của người dân vùng này. Chốc chốc ông lại quay sang nói với Valderez. Nàng chỉ đáp ngắn gọn, cảm thấy hết sức lúng túng trước tài tiếp chuyện xuất sắc của khách mà nàng linh cảm là con người thích nhạo báng kẻ khác. Đồng thời nàng cũng bị trấn áp bởi cặp mắt sắc và bí hiểm chốc chốc lại hướng về phía nàng.
- Valderez, trời nắng rồi đấy. Con nên đưa hầu tước Ghiliac ra chỗ sân cao ngắm phong cảnh một chút, - đột nhiên ông Noclare nói.
- Ông có muốn xem phong cảnh ở đây không ạ?
- Muốn lắm chứ, thưa tiểu thư! - Ghiliac nói và lập tức đứng lên.
Valderez trùm lên đấu chiếc mũ nhỏ bằng dạ nâu rồi dẫn Ghiliac ra phía vườn. Trên lối đi chính, họ đi bên nhau. Valderez vẫn chưa xua đi được nỗi rụt rè, không tìm được câu nào để nói với chàng, vị hôn phu quá sang trọng đồng thời nhã nhặn một cách quá bình thản và lạnh lùng kia. Nhưng Elie Ghiliac đâu phải loại người chịu bối rối dù bất cứ chàng rơi vào tình huống nào. Chàng hỏi Valderez về phong tục tập quán vùng này. Và Valderez trả lời, cố gắng quên đi nỗi sợ hãi. Giọng tuy giản dị, nhưng nàng cũng để lộ ra một khối óc thông minh, tinh tế, rất am hiểu khiến Ghiliac không ngờ nàng có học vấn cao đến như thế. Bởi vì đột nhiên chàng thốt lên:
- Tôi vẫn đinh ninh tiểu thư chưa hề bao giờ đi ra khỏi nơi thôn quê hẻo lánh này. Thì ra tiểu thư hiểu biết rất rộng.
- Em được theo học ở Tu viện Bénédictiens bên cạnh Nhà thờ Saint- Jean ngay gần đây cho đến năm mười sáu tuổi. Ở tu viện chương trình học rất rộng nhờ Mẹ Cả rất giỏi. Ngay về đây, lúc rảnh em cũng đọc thêm... Nhưng về những kiến thức mới thì ông đừng hy vọng em hiểu biết gì nhiều đâu. - nàng mỉm cười nói thêm, một nụ cười rụt rè và hết sức duyên dáng, tạo cho vẻ mặt nàng vẻ yêu kiều không thể tả được.
- Ồ không đâu! Tiểu thư đừng lo! - Ghiliac vội vã đáp lại - Tôi lại nhận xét thấy người ta đang nhồi nhét cho những cô gái tân học đủ thứ kiến thức nhưng kết quả xem chừng lại vô cùng hạn chế.
Hai người đã đến chân một bệ cao. Họ chậm chạp bước lên từng bậc. Tuyết đông cứng lạo xạo dưới chân họ. Elie Ghiliac tỳ khuỷu tay lên thành đá, ngắm rất lâu lòng thung lũng trắng xóa, những cánh rừng thông với tán lá phủ tuyết tinh khiết, những sườn núi lởm chởm đá và giữa chúng là những khe sâu hoắm. Phong cảnh nơi đây đẹp một cách hùng vĩ, dưới ánh nắng nhạt tạo thành những khoảng lấp lánh trên mặt tuyết, và những cánh thông đỡ từng mảng tuyết cũng ánh lên long lanh như dát bạc.
- Phong cảnh nơi đây tuyệt đẹp, nhưng một vẻ đẹp nghiệt ngã, - Elie Ghiliac nói và quay về phía Valderez. - Tiểu thư sống ở đây chắc hơi buồn?
- Em có lúc nào rảnh mà nghĩ đến chuyện buồn hay vui? Với lại em rất yêu vùng này. Phong cảnh thiên nhiên ở đây, ngay mùa đông em cũng thấy rất đẹp.
- Nếu vậy thì tiểu thư cũng sẽ mến vùng Arnelles đấy. Lâu đài của chúng ta may mắn ở địa điểm đẹp nhất của miền Anjou. Phong cảnh xung quanh rất đẹp. Đến đấy tiểu thư sẽ làm quen với một số gia đình rất đáng yêu. Tiểu thư có thích một cuộc sống náo nhiệt không?
Chàng đưa ra câu hỏi đó khá đột ngột.
Valderez trả lời ngay:
- Ồ không đâu! Em rất dốt về điểm này, nhưng bằng vào những điều em được nghe kể thì em không thấy thích chút nào hết. Xưa nay em chỉ thèm cuộc sống bình lặng, bận rộn và có ích.
Elie đưa mắt nhìn bao quát khuôn mặt nàng. Những nét thanh tú, được ánh nắng dịu mùa Đông chiếu vào, làm đậm thêm những ánh vàng óng trên mái tóc tuyệt đẹp được chải một cách giản dị. Người có óc quan sát sẽ thấy ngay được vẻ chân thật tuyệt đẹp trong cặp mắt nâu vô cùng đẹp của cô gái.
- Tiểu thư nói có lý và tôi chỉ biết tán thành những lời đầy hiểu biết của tiểu thư, - chàng nói giọng nghiêm trang. - Tôi thấy trước là con bé Guillemette sẽ may mắn gặp được người giáo dục tốt là thứ mà lâu nay nó phải chịu thiệt thòi, có lẽ thế.
Có lẽ thế! Mấy chữ ấy khiến Valderez hơi lạ tai. Nàng rụt rè hỏi:
- Liệu cháu có mến em không? Tính nết cháu thế nào ạ?
- Tôi xin thú thật với tiểu thư là tôi không biết rõ về cháu lắm. Cho nên tôi không thể kể gì về cháu với tiểu thư được... À, phải rồi, tôi nhớ có được nghe, do mẹ tôi kể lại, là con bé hơi lì xì do sức khỏe không được tốt. Nhưng nó rất hiền.
- Ông không gặp cháu luôn ạ? - Valderez ngước mắt nhìn thẳng vào khuôn mặt kiêu hãnh đang hướng về phía nàng.
- Thỉnh thoảng thôi, khi nào tôi có công việc về Arnelles. Nhưng việc chăm sóc cháu không phải của tôi. Mẹ tôi vẫn đảm nhiệm việc ấy và từ nay là tiểu thư, bởi vì tiểu thư đã làm một việc đáng quí là chấp nhận dòng họ của tôi.
Giọng chàng hầu tước quyết đoán và lạnh như băng, khiến Valderez ngạc nhiên và sợ hãi trước tình nghĩa cha con mà nàng thấy thờ ơ đến như vậy! Rất có thể Elie Ghiliac nhận thấy phản ứng của nàng khi nghe chàng nói như vậy! Nhưng chàng không thèm giảm bớt thái độ của mình. Cắt đứt đề tài ấy, Elie hỏi, mắt liếc nhìn chiếc nhẫn đính hôn hạt kim cương, trên đó đang lấp lánh, ánh ra những tia phản chiếu rực rỡ.
- Tiểu thư thích chiếc nhẫn này không? Tôi chọn theo sở thích của tôi, rất có thể không thích hợp với sở thích của tiểu thư. Nếu đúng như vậy, tiểu thư cứ thành thật cho biết.
- Em cũng thích, thưa ông. Với lại em rất ít hiểu biết về các thứ trang sức.
Nàng rất muốn nói thêm: "Chuyện này quá nhỏ so với những điều khác đang khiến em băn khoăn!"
- Tiểu thư thích dùng trang sức chứ?
- Chưa bao giờ em nghĩ đến chuyện thích hay không thích những thứ ấy, thú thật là như vậy.
- Tôi sẽ rất vui lòng được tặng trang sức cho tiểu thư. Nhưng tôi muốn biết sở thích của tiểu thư.
- Ông cứ chọn theo sở thích của ông thì hơn.
- Cũng được, - chàng nói với giọng của một người đàn ông đưa ra câu hỏi hoàn toàn nhã nhặn, nhưng lại được giải đáp theo cách rất hợp lý.
Hai người rời khỏi bệ xây. Ông Noclare cùng cô con gái thứ hai Marthe đã ra đón họ. Cả bốn người quay về lâu đài. Trước khi vào, chàng hầu tước Ghiliac ngắm nghía kiến trúc cổ xưa của nó. Khi đến cửa phòng khách, Valderez xin phép lui. Bà Chrétienne đang ốm. Nàng phải xuống giúp bà lo bữa ăn trưa, hôm nay hơi phức tạp hơn mọi ngày.
Trong lúc nàng mặc tạp dề, bà Chrétienne đang cúi xuống bếp than, ngẩng đầu lên nói bằng giọng trịnh trọng:
- Cô nhận lấy cái ông đẹp trai dân Paris ấy là sai lầm. Ông ta không phải thứ người thích hợp với cô đâu.
- Bà căn cứ vào đâu, bà Chrétienne? - Valderez hỏi và gượng cười.
- Khó gì mà chẳng thấy? Quả ông ta có mã người và cách thức dễ làm xiêu lòng con gái, nhưng cô đâu thuộc loại con gái ấy? Cô phải kiếm một cậu nào đứng đắn kia. Còn ông này ấy à? Dù có là hầu tước, dù có giàu đến mức không biết dùng tiền làm gì cho hết, ông ta vẫn không thể đem lại hạnh phúc cho cô... Rồi cả thứ này nữa.
Bà giúp việc già trỏ chiếc nhẫn kim cương đang lấp lánh trên ngón tay cô chủ:
- Cũng không phù hợp với cô. Tôi sợ rồi hai người sẽ chẳng hòa hợp được với nhau đâu.
- Ôi sao bà vội đoán toàn điềm gở cả như thế, bà Chrétienne? Hy vọng những điều bà tiên đoán sẽ không thành sự thật.
Bà già lắc đầu, lẩm nhẩm câu gì đó nghe không rõ. Bà ta nhìn vào đâu cũng chỉ thấy toàn điềm gở, ông Noclare thường hay phàn nàn về bà giúp việc này như vậy. Mà quả như thế. Bất cứ thấy gì bà cũng đoán ngay đấy là điềm gở báo trước một chuyện chẳng lành.
Nhưng trong trường hợp này, Valderez thấy bà già đoán không phải hoàn toàn sai. Nàng cảm thấy đằng sau vẻ ngoài nhã nhặn của hầu tước Ghiliac, vốn quen sống trong giàu sang danh vọng, là một trái tim băng giá khiến nàng lo lắng.
Mà quả đúng như thế. Không ai đi hỏi vợ lại bình thản như Elie Ghiliac. Suốt trong bữa ăn, hầu như chàng chỉ nói chuyện với ông Noclare về săn bắn, các rạp hát, về những môn thể thao quí phái, toàn những thứ ông bố vợ tương lai thích thú nhưng vị hôn thê thì lại hoàn toàn chẳng biết gì hết. Hai hoặc ba lần, mặc dù thấy cha cau mày, nàng vẫn lảng đứng dậy kiếm cớ phải làm một công việc gì đó cần thiết, nhưng nàng làm với thái độ giản dị, đáng mến và đàng hoàng khiến nàng vẫn y nguyên là một tiểu thư quí tộc duyên dáng.
Elie Ghiliac tỏ ra như không thấy gì hết. Đúng là kiểu một lãnh chúa cỡ lớn, chàng rất biết cách thích ứng với mọi tình huống, và lần này trong hoàn cảnh của một gia đình nghèo chàng cũng giữ được sự thoải mái không khác gì trong nhà chàng. Tại đó mặc dù có cả đám đầy tớ hầu hạ, chàng vẫn rất khắt khe trong từng đòi hỏi nhỏ. Và chàng ăn rất ngon miệng bữa cơm giản dị nhưng được nấu nướng khéo léo giống như khi ăn những bữa cầu kỳ do đầu bếp lành nghề điều khiển và chàng phải trả những khoản tiền rất lớn cho họ.
Có một lúc Valderez đích thân thay món cho mọi người. Elie Ghiliac đưa mắt nhìn bàn tay nhỏ nhắn, hình dáng rất đẹp, chỉ hơi bị chuyển sang nâu và thô đi một chút do phải làm lụng quá nhiều. Rồi chàng đưa mắt nhìn sang bàn tay của bản thân mình, trắng mịn, được chăm sóc tỉ mỉ như bàn tay của cô gái nhàn rỗi và ăn diện nhất. Một nụ cười khẽ nở dưới hàng ria chàng, trong khi một ánh mắt khó xác định thoáng hiện lên trong đôi mắt chàng lúc chàng liếc nhìn khuôn mặt yêu kiều ửng hồng do hơi ấm trong phòng và trước hết là do xúc động.
Bữa ăn kết thúc, chàng hầu tước cáo từ ngay để ra ga cho kịp chuyến tàu tối. Trước đó họ đã thỏa thuận là đám cưới sẽ tổ chức sau đây đúng sáu tuần lễ.
- Sớm quá! - Valderez bất giác thốt lên.
Nàng đỏ mặt trước cặp mắt ngạc nhiên và hơi giễu cợt đột nhiên quay nhìn nàng.
- Sau thời gian ấy tôi rất bận, cho nên tôi mong muốn tổ chức hôn lễ càng sớm càng tốt, - Ghiliac nói. - Tuy nhiên, nếu tiểu thư thấy gần quá, chúng ta có thể lùi lại theo ý tiểu thư thấy bao giờ là thích hợp.
Nhưng Valderez đã kịp nghĩ lại. Nàng cũng hiểu rằng đã quyết định rồi thì không nên kéo dài. Thế là ngày tiến hành hôn lễ được ấn định theo đúng như Elie Ghiliac đề nghị.
Chàng rể kỳ quái này không hề nói năng gì thêm, ngoài việc mỗi ngày gửi đến cô dâu một lẵng hoa là thứ làm cho bà Noclare và cô em Marthe của nàng trầm trồ thán phục.
Trong khi ấy bà giúp việc già Chrétienne thì lắc đầu, lẩm bẩm:
- Đúng là phí tiền không đâu! Tại sao lại không chịu vác mặt đến thăm vợ chưa cưới kia chứ, cái nhà ông bảnh trai ấy?
Riêng Valderez thì nghĩ, chính như thế này lại hơn. Ít ra trong những ngày cuối cùng còn ở nhà với bố mẹ, nàng cũng được thảnh thơi, không bị quấy rầy, để có thể thoải mái suy nghĩ, tự củng cố tinh thần thêm bằng cách cầu nguyện và nghe cha linh mục già khuyên nhủ về tương lai sắp đến, cái tương lai đáng lo ngại, khi nàng đã bị đặt dưới quyền lực của con người xa lạ kia, con người mà nàng vừa mong muốn hiểu rõ hơn, vừa sợ hãi sự hiểu rõ hơn ấy.
Người ta đem đồ dẫn cưới ấy. Valderez thản nhiên nhìn cha mẹ nàng rỡ ra những tấm lụa quí, những bộ lông thú, những cuộn đăng ten, lôi ra hai bộ trang sức, một đính kim cương, một đính ngọc lam...
- Tất cả những thứ này đúng là vô giá! - bà Noclare nói, giọng nghẹn đi vì thán phục - Mình xem tấm áo khoác bằng lông thú này! Sang trọng như trang phục của vua chúa vậy! Rồi thứ đăng ten Alencon này nữa!
- Hừm? Ông ta thừa sức trả tiền tất cả những của này cho vợ ông ta và còn trả nhiều thứ khác nữa ấy chứ! - Ông Noclare đáp lại vợ bằng cái giọng khi lòng kiêu căng được thỏa mãn, nhưng đồng thời cũng kèm theo một chút ghen tị. - Con có thể tưởng tượng cái bọc này trị giá bao nhiêu không? - Chà, nó không thèm nhìn nữa kia kìa! Có cô dâu nào như chị không? Chị mơ màng những gì mà mặt mũi đờ đẫn thế kia?
- Thưa cha, con đang tự hỏi, ông hầu tước gửi những thứ này cho con làm gì, bởi con sẽ sống ở thôn quê kia mà?
- À, ra chị nghĩ chuyện ấy? Tôi thì bây giờ không còn tin vào cái điều ông ấy nói kia nữa. Tôi tin rằng, sau khi chồng sắp cưới của chị thấy vợ đeo trang sức lên người nổi hơn bất cứ bà mệnh phụ nào khác, ông ấy sẽ dành cho chị một cuộc sống sang trọng hơn là chị tưởng đấy.
- Con không mong như thế! - Valderez nói, giọng hơi hoảng hốt.
- Thôi đi! Để xem, rồi vập vào chị lại không mê mải ấy à? Chị sẽ làm mọi người phải trầm trồ cho mà xem, cứ yên trí là như thế... Khiếp thật. Ông ta quả là tay sành chơi. Đồ xa xỉ ông ấy thông thạo không ai bằng! Con chịu khó học ông hầu tước rồi con sẽ trở nên sành sỏi về nữ trang hơn bất cứ ai. Ông ấy là một bậc thầy về ăn diện đấy, con gái ạ. Này, con thấy không, ông ấy cho toàn những thứ rất hợp với nhan sắc của vợ chưa cưới nhé! Mấy viên lam ngọc này sẽ rất nổi khi nằm trên mái tóc của con đấy, Valderez ạ.
Ông Noclare ướm chiếc vương miện lên đầu con gái, còn Marthe thì quàng lên vai chị tấm lụa mềm mại thêu chỉ bạc.
- Ôi con gái tôi đúng là sinh ra để mặc những thứ quí giá này, con yêu quí của mẹ ạ! - bà Noclare kêu lên sung sướng.
Valderez lặng lẽ nhấc vương miện ra, đặt vào hộp như cũ, rồi gấp tấm lụa diêm dúa lại. Sau đấy nàng lên nhà kho lấy số quần áo giặt gần đây nhất.
Nàng sẽ sung sướng biết bao nếu đổi được tất cả những thứ đắt tiền kia dù chỉ để đổi lấy một chút tình yêu và lòng mến mộ nhau giữa ông hầu tước và nàng.
Một tấm thiệp nhỏ đề tên nàng được gửi kèm theo tất cả những thứ ấy. Lời lẽ trong mảnh giấy là cả một kiệt tác về lịch sự, tinh tế, về giọng điệu nhã nhặn và về sự chu đáo một cách lạnh lùng. Dù sao cũng phải thừa nhận hầu tước Ghiliac có một ưu điểm hiển nhiên là không tự hạ mình để bày tỏ những tình cảm mà chàng chưa thấy có.
Valderez cảm thấy có bổn phận phải đáp lời ông ta. Xưa nay nàng vẫn có lối viết giản dị và đáng mến, nhưng lần này nhiệm vụ vượt quá khả năng của nàng. Trái tim nàng chưa hề rung cảm với vị hôn phu. Thật ra nàng chưa hiểu gì về ông ta. Hơn nữa trí óc mỏi mệt của nàng cũng không chịu mất công lựa chọn một vài câu phải phép.
Nàng thấy váng đầu và hôm sau chuyển thành cơn sốt khá nặng. Do đấy ông Noclare đành phải viết thư trả lời chàng rể tương lai thay cho con gái đồng thời báo ông ta biết về bệnh tình của Valderez.
Vẫn chu đáo như mọi khi, hầu tước Ghiliac gửi ngay bức điện hỏi tin tức và tiếp tục gửi như thế cho đến hôm ông Noclare đánh điện báo tin "Valderez đã hoàn toàn bình phục" chàng mới thôi.
Ngồi tại Hauts Sapins, cô gái Valderez suốt ngày phải nghe những lời ca ngợi vị hôn phu của nàng bằng đủ mọi giọng điệu, cung bậc. Đúng thôi, các thành viên gia đình Noclare không thể có thái độ nào khác đối với ông hầu tước, ngoài một niềm biết ơn to lớn. Rất tế nhị, hầu tước Ghiliac gửi biếu bố vợ tương lai một khoản lợi tức mà con số lớn đến mức không ngờ, khiến ông Noclare mừng như được bay lên cung trăng. Cùng với bọc đồ cưới cho cô dâu, chàng còn gửi cho bà Noclare và cô em vợ Marthe mỗi người một số quà, đính theo một tấm danh thiếp với lời lẽ thân thiết. Hiển nhiên chàng hào phóng và hào phóng ở tầm rất cao. Nhưng đấy cũng có thể là tác phong của dòng họ, nhân tiện chàng lại quá giàu, điều đó có thể dùng để thay thế cho nhược điểm là tâm hồn băng giá.
Lạy chúa! Xin hãy để cho tôi được tự do gắn bó với ông ấy! - Valderez suốt ngày phải van xin mọi người. - Xin hãy để cho ông ấy trở thành người chồng tốt bụng và chung thủy của tôi,
Và hình ảnh mỗi lúc hiện ra trong óc nàng đều vẫn y hệt thế: ông hầu tước đang ngồi chuyện phiếm với cha nàng về những cách ăn chơi hoặc ông ta đứng với nàng trên bệ cao, bộc lộ thái độ thờ ơ đối với đứa con của chính ông ta! Vậy thật ra ông ta là người thế nào? Điều bí mật ấy với nàng vẫn còn sâu lắng và đáng sợ.
Hầu tước Ghiliac đến Hauts Sapins trước hôm tiến hành hôn lễ ở nhà thờ hai ngày. Chàng trao cho vợ chưa cưới tấm ảnh chụp của đứa bé Guillemette và báo tin chàng mới đến thăm con gái ở lâu đài Arnelles. Và chàng cũng đã kiểm tra lại công việc chuẩn bị để đón tân hầu tước phu nhân sẽ về ở đấy.
- Tôi đã báo họ biết tiểu thư sẽ đến đó, - chàng nói thêm. - Tôi tin rằng tiểu thư sẽ rất nhanh chóng biến đổi được cuộc sống của đứa trẻ ấy, hiện còn đang non dại và những cô giáo dạy nó đã lười biếng không chịu nghiên cứu bản chất của đứa nhỏ.
Valderez ngắm nghía khá lâu khuôn mặt non nớt, trái xoan, hơi gầy và cặp mắt to đầy u buồn.
- Cháu không giống ông, họa chăng chỉ có mỗi đôi mắt, - nàng nói và ngước nhìn hầu tước Ghiliac.
- Đúng thế! Nó giống mẹ, - ông ta đáp ngắn gọn, lông mày hơi nhíu lại.
Trong căn phòng chỉ có hai người. Bà Noclare viện cớ hơi mệt để tránh lên lầu. Ông Noclare thì loay hoay tìm một tư liệu cổ mà ông muốn đưa chàng rể tương lai xem. Cả hai ông bà đều cho rằng, cặp cô dâu chú rể này quá ý tứ nên cần phải để họ ngồi riêng với nhau.
Elie Ghiliac cầm chiếc cặp cời than, khom lưng để dựng lại một khúc củi vừa đổ xuống lò sưởi. Chàng nói:
- Mai tiểu thư sẽ gặp mẹ tôi và chị Eléonore của tôi, cũng là tử tước phu nhân Trollens. Cô em út Claude của tôi, còn gọi là phu nhân bá tước Serbeck hiện đang ở Áo, rất tiếc không về dự được.
- Nhưng phu nhân đã gửi cho em một lá thư rất đáng yêu kèm theo cả quà tặng rất quý nữa! Chắc phu nhân tính tình dễ thương lắm.
- Đúng, cô Claude này rất hiền và rất đáng yêu, tôi tin tiểu thư sẽ mến cô ấy, hơn là chị Eléonore nhiều. Chị Eléonore là kiểu phụ nữ tân tiến khiến tiểu thư sẽ thấy hơi quái đản. Dù sao cũng phải thừa nhận chị Eléonore rất thông minh và có tên tuổi trong văn đàn với tư cách tiểu thuyết gia kiêm thi sĩ. Tiểu thư đã đọc thứ gì của chị ấy chưa?
- Có, em đã được đọc vài bài thơ của tử tước phu nhân Trollens, em có nhớ.
- Tiểu thư có thích không?
Cặp mắt nhung màu nâu của Valderez thoáng lúng túng.
- Em phải thú thật với ông rằng em không hiểu được những bài thơ ấy, - nàng thật thà đáp.
Elie bật cười, tiếng cười trẻ trung, không hề gợn một chút giễu cợt nào, hoàn toàn khác tiếng cười của chàng mọi khi.
- Ôi! Đấy mới đúng là thơ tượng trưng thuần túy! Tiểu thư không am hiểu về thứ đó... thậm chí bản thân tôi cũng vậy, cho nên tiểu thư an tâm. Về vấn đề ấy giữa tôi và chị Eléonore đã nhiều lần cãi nhau. Thật khó mà thuyết phục nổi một phụ nữ đã cho mình là có trí tuệ cao siêu như vậy, nhất là chị ấy lại thấy ông chồng cũng ca ngợi hết lời những sáng tác lù mù nhất của vợ! Anh Anatole Trollens tội nghiệp ấy đúng là ngu xuẩn không ai bằng.
Hôm nay có vẻ Elie rất vui và đã bớt lạnh lùng đi được khá nhiều. Hình như chàng hầu tước đang phát huy toàn bộ sức quyến rũ không ai cưỡng nổi của chàng để chinh phục tinh thần của cô vợ chưa cưới bé bỏng và chất phác. Chính vì vậy buổi trưa hôm nay chàng chăm sóc nàng nhiệt tình hơn mọi khi. Thỉnh thoảng cặp mắt chàng dịu dàng hẳn lại, hướng về phía Valderez. Giọng chàng trở nên trìu mến. Và Valderez vừa choáng ngợp vừa bối rối thầm nghĩ, việc phát hiện những mặt tốt của chàng và tạo sự gắn bó giữa hai người xem chừng không đến nỗi khó khăn lắm.
- Ta vẫn còn chưa bàn đến chuyện du lịch trăng mật, - lát sau Elie nói. - Tiểu thư có muốn ta bắt đầu chuyến ngao du trăng mật liền ngay sau khi làm xong hôn lễ hay để về nghỉ ở Arnelles vài ngày đã?
- Em muốn được làm quen ngay với cháu Guillemette, nếu ông không phản đối, - nàng đáp.
- Được thôi! Rồi sau đấy ta sẽ bắt đầu chuyến ngao du. Tiểu thư muốn đi đâu? Nước nào tiểu thư thích đến thăm nhất?
- Có lẽ em thích Italia!
- Đúng là một chuyến đi theo công thức. Nhưng chính tôi cũng rất yêu một số vùng của nước Ý tươi đẹp ấy và tôi rất vui nếu được giới thiệu những nơi đó với tiểu thư. Dọc đường ta sẽ dừng lại ở Menton để tôi có dịp giới thiệu tiểu thư với những họ hàng thân thiết nhất của tôi, công tước và công tước phu nhân Versanges, hiện đang nghỉ ở đấy. Trên đường du lịch trở về ta có thể nghỉ ít ngày ở Cannes, nơi đó tôi có một biệt thự và một trại giống hoa. Ta sẽ tổ chức dạo chơi trên chiếc du thuyền mới của tôi, hiện đang đóng và hai tháng nữa sẽ hoàn thành. Chiếc du thuyền chắc sẽ làm tiểu thư thú vị nếu như tiểu thư chịu được sóng biển. Sau đấy ta về Paris bởi phiên trực của tôi ở viện Hàn lâm là vào cuối tháng Tư.
Valderez nghe, trong lòng vừa ngạc nhiên vừa bối rối. Vậy trong suốt thời gian nàng ngao du với chồng như vậy thì con bé Guillemette làm thế nào? Nó không được khỏe, đang cần được chăm sóc. Với lại ông hầu tước mới đây chẳng bảo nàng sẽ thường xuyên sống ở lâu đài Arnelles là gì?
Thâm tâm nàng cũng hơi sợ sự thay đổi nơi cư trú. Tội nghiệp Valderez, nàng chưa bao giờ đi đâu quá thành phố Besancon. Và do không hiểu được giá trị của bản thân mình, nàng tự coi mình thấp hơn rất nhiều so với vị trí mà hầu tước Ghiliac đón đợi ở nàng.
Nàng còn có thêm một nguyên nhân nữa để sợ hãi: đấy là gia đình tương lai. Nữ bá tước Serbeck, em gái út của hầu tước Elie Ghiliac, rồi công tước Versanges, ông trẻ của chàng cùng với phu nhân với phu nhân vợ ông đã gửi quà cưới rất giá trị tặng nàng kèm một lá thư hết sức tình cảm. Nhưng lá thiếp kèm theo quà của bà hầu tước phu nhân Ghiliac, mẹ chồng tương lai của nàng, cũng như của bà Eléonore Trollens thì rất lạnh nhạt. Hai người này khiến Valderez lo ngại. Nàng biết rằng họ rất kiêu ngạo, phù phiếm. Và nàng nghĩ, hay là việc hầu tước Ghiliac chọn nàng đã không được mẹ và chị tán thành? Tuy nhiên cả hai người ấy vẫn chịu khó thu xếp để đến vùng núi Giuyra này giữa mùa đông lạnh giá bất chấp bao nhiêu vất vả dọc đường cũng như tại đây, trong thời gian lưu lại cho dù không đến nỗi dài lắm. Nếu như mẹ và chị chồng nàng không ưng cuộc hôn nhân này thì họ thiếu gì lý do để không đến dự đám cưới?
Nàng sẽ giữ thái độ thế nào trong cách cư xử đối với họ, những phu nhân quyền quý khác biệt với nàng? Nếu chỉ riêng nàng thì không cần quan tâm đến thái độ của họ, nhưng bây giờ nàng lại rất mong, một niềm mong muốn mới mẻ, là không để xảy ra chuyện gì khiến Elie Ghiliac có thể kém vui.
- Ông phải cho em biết những gì em cần phải làm, bởi vì em rất dốt về cách thức giao tiếp trong giới quyền quý, được không? - nàng đã hỏi vị hôn phu như thế lúc sau bữa ăn, khi chàng cáo lui để nghỉ.
Hầu tước Elie Ghiliac đưa mắt và bắt gặp cặp mắt lo lắng tuyệt đẹp của Valderez.
- Rất vui lòng, nếu như tôi thấy cần phải nhắc. Nhưng tiểu thư được trời phú cho một bản năng tuyệt vời thừa sức giúp tiểu thư nhanh chóng thích ứng được với mọi tình huống.
Valderez hơi đỏ mặt. Đây là lần đầu tiên nàng nghe thấy một lời khen thốt ra từ miệng chàng. Cặp mắt Elie Ghiliac lúc này gợi lên trong lòng Valderez một nỗi xúc động trước đây nàng chưa hề thấy bao giờ.

Chương 7

"Tôi viết thư này cho mình trong lúc đang sửng sốt và rất bối rối. Lúc nhận lời làm nhân chứng cho cuộc hôn nhân của đứa con gái đỡ đầu của mình, tôi không ngờ lại gặp phải nỗi sửng sốt do chú Elie gây ra cho tôi. Mình nhận xét rất đúng, Elie là loại người khác thường. Chú ấy tuyên bố không muốn lấy vợ đẹp, vậy mà...
"Nhưng để tôi thuật lại tỉ mỉ mọi chuyện. Buổi trưa hôm ấy, đám chúng tôi đến Hauts Sapins bằng xe trượt tuyết, gồm có hầu tước phu nhân Ghiliac, cô Eléonore và chồng, chú Anatôlơ Trollens, hoàng thân Sterkine, bạn Elie và tôi. Ông Noclare tiếp chúng tôi. Ông như người vừa lột xác, giá mình gặp cũng khó nhận ra được. Ông ta chẳng còn nhìn thấy ai khác ngoài chàng rể tương lai. Chúng tôi vào phòng khách. Elie giới thiệu ông Noclare và cô dâu với chúng tôi. Bỗng dưng một "cú đóng màn"(1) ! (thuật ngữ sân khấu để nói một chỗ kịch diễn biến đột ngột gây ấn tượng rất mạnh cho khán giả). Trước mắt chúng tôi hiện ra một sắc đẹp siêu phàm, chưa bao giờ tôi được thấy ai đẹp như con Valderez lúc ấy. Chao ơi! Sao mà con bé biến hóa nhanh đến như vậy. Và lại có dáng điệu cử chỉ đàng hoàng, lịch thiệp của bậc mệnh phụ, mặc dù vẻ nhút nhát vẫn chưa hết hẳn. Mình đoán được nỗi kinh ngạc của tất cả đám khách khứa chúng tôi chứ? Và chắc mình cũng đoán được con bé Valderez gây ấn tượng mạnh mẽ đến mức nào cho bà hầu tước đáng thương ấy. Mặc dù bà ta giữ nhan sắc giỏi đến như thế, nhưng vẫn không thể địch nổi với con dâu tương lai của mình. Và mặc dù bà hầu tước rất giỏi xử sự trong giới thượng lưu nhưng cũng vẫn không giấu được hết toàn bộ nỗi tuyệt vọng của bà. Sau đấy, hoàng thân Sterkine nói nhỏ vào tai tôi một nhận xét rất chính xác:
"- May mà bà hầu tước không tác động được đến ông con trai và ông ấy vẫn hoàn toàn chủ động được đời tư và cũng may mà tiểu thư kia sẽ được chồng hết sức yêu chiều chứ nếu không được như thế thì thật quá oan uổng cho nàng!
"Hết sức yêu chiều ấy ư? Tất nhiên sẽ phải xảy ra như thế. Nhưng tôi buộc phải nhận xét rằng chú Elie không có vẻ một kẻ đã mê vợ. Và điều làm tôi ngạc nhiên hơn nữa là con bé Valderez của mình cũng lại không có vẻ đã yêu chú ấy.
Đã đành hai bên chưa hiểu rõ nhau là bao nhiêu! Nhưng chúng ta quen thấy nhiều cô chỉ nhìn thấy chú ấy trên ảnh chụp mà đã yêu mê yêu mệt. Cho nên tôi vẫn cứ đinh ninh rằng con bé Valderez tất sẽ bị choáng váng ngay từ phút đầu tiên nhìn chú Elie. Thật ra chú ấy có tỏ ra khá lạnh lùng trong thái độ với con Valderez...Và mình biết không, cho đến nay tôi vẫn tự hỏi, không biết vợ chồng chúng mình nhúng tay vào việc giới thiệu đôi này với nhau là đúng hay sai? Nên hay không nên? Nhìn nét mặt chú rể buổi trưa hôm nay mà tôi thấy lo. Trong lúc chú ấy giới thiệu cô dâu với khách khứa và người thân, tôi ngắm Elie và bắt gặp trong đôi mắt chú ấy ánh lên một chút giễu cợt, trên cặp môi chú ấy thoáng có nét mỉa mai chua chát là thứ mà tôi rất khó chịu mỗi khi nhìn thấy. Tất nhiên con người ăn chơi ấy có tính thích được quan sát đủ mọi sắc độ biểu hiện khác nhau nhưng tất cả những sắc độ ấy đều được núp kín đằng sau nỗi sửng sốt lồ lộ trên nét mặt những người ruột thịt của chú ấy và của cả một người bạn là Hoàng thân Sterkine. Và tất nhiên tôi cũng nằm trong sống những họ hàng thân thích tròn xoe mắt này. Tôi chưa biết rồi mẹ chú ấy, hầu tước phu nhân Ghiliac liệu có phát điên lên vì ghen tị với cô con dâu tương lai không? Cả chị chú ấy, cô Eléonore nữa chứ. Phải chăng chú ấy khoái trá lắm?
Mà có thật chú ấy sẽ giam vợ ở Arnelles không? Lúc lên xe trượt tuyết để đến tòa thị chính, hoàng thân Sterkine đã nói thầm vào tai chú Elie:
"- Anh bạn ơi, thật là bất ngờ quá chừng! Hiển nhiên là vì nữ hầu tước Ghiliac trẻ tuổi kia sẽ làm chấn động tất cả những phòng tiếp tân của thành phố Paris mất."
"- Anh nhầm rồi, tôi không nhằm để vợ tôi tham gia vào cuộc sống phù phiếm ngu ngốc ấy, - chú Elie đã đáp như vậy để tỏ cho ông bạn thân gốc Slaver kia là ông ta đã đưa ra một nhận xét vớ vẩn.
" Cô con gái đỡ đầu của mình quả là một cô bé tuyệt diệu, cả nhan sắc cũng như tâm hồn. Không, dùng chữ "con bé" ở đây quả là không còn đúng nữa. Nó đã thật sự là một thiếu nữ, một thiếu nữ còn nguyên vẹn sự tinh khiết, nguyên vẹn sự tinh tế tâm hồn, liệu chú Elie có đánh giá được đầy đủ cái kho vàng mà chú ấy vừa chiếm được không? Cái con người đã no nê đến mức chán chường mọi thứ, con người tim trơ ấy liệu còn có thể xúc động trước một tâm hồn tươi trẻ, một trái tim mà tôi đoán là tha thiết được yêu thương và vô cùng nhạy cảm đồng thời cũng rất dễ bị tổn thương ấy không? Liệu khối óc của chú Elie có lấn át mất trái tim chú ấy hay không?
"Mình à! Tôi thú thật là tôi vẫn không gạt đi được nỗi lo ngại của tôi về ngày mai, lúc cô dâu chú rể sẽ phải đứng thề trước bàn thờ Chúa! Ôi, nếu như cuộc chung sống của chú ấy với Valderez không suôn sẻ thì tôi thề sau này sẽ không bao giờ can thiệp vào chuyện đời tư của chú ấy nữa.
"Bây giờ tôi kể mình nghe một vài tình tiết nhỏ xung quanh chuyện ăn ở của chúng tôi trong hai mươi tư giờ qua. Tôi nghỉ ở lâu đài Hauts Sapins. Hầu tước phu nhân Ghiliac và cô Eléonore đến nghỉ tại lâu đài Viret gần đây, nơi chủ nhân cho ông Noclare tạm thời sử dụng. Cả chú Elie và hoàng thân Sterkine cũng sang ở bên đó.
"Họ đã sửa sang những gian phòng trong lâu đài Hauts Sapins, nhanh đến mức có thể, tất nhiên là phí tổn do chú Elie chịu. Ông Noclare thú thật với tôi là ông ta đang đứng trước một sự phá sản hoàn toàn thì nhận được lời cầu hôn của chú Elie Ghiliac, việc này đã cứu họ thoát khỏi tai họa khủng khiếp đang chờ đón họ. Tôi ngờ rằng con Valderez đã chịu nhận lời chỉ vì thấy cần phải hy sinh cho cuộc sống của gia đình.
"Hy sinh mà lấy chú Elie! Nghe hai chữ "hy sinh" ấy chắc chắn rất nhiều cô gái sẽ thấy chối tai, mình đồng ý với tôi không? Nhất là phụ nữ như cô bá tước Brayles thì không sao tin được có người nghĩ như thế. Nhưng con Valderez thuộc loại người khác hẳn. Nếu chú Elie không yêu nó tha thiết và chân thành thì nó sẽ rất đau khổ. Bởi tôi không tin nó là loại phụ nữ có thể mãn nguyện trước tình cảm hời hợt của chồng. Con Valderez không thể yêu một cách mù quáng, bất kể chồng tốt hay xấu, có yêu vợ thật hay không, như rất nhiều phụ nữ khác.
"Mình thấy chưa tôi vẫn chưa hết lo cho con bé. Tôi sẽ tìm cách gặp riêng chú Elie thăm dò xem ý nghĩ thật của chú ấy là thế nào. Nhưng việc ấy rất khó, thậm chí không thể thực hiện được.
"Sắp đến giờ ăn rồi. Tôi phải dừng bút, mình yêu quý ạ. Cô dâu xinh đẹp nhờ tôi chuyển tới mẹ đỡ đầu của nó mọi tình cảm yêu quý và những ấn tượng đẹp nó vẫn còn giữ về mình. Bà Noclare cũng vậy. Tôi rất ngạc nhiên thấy cuộc hôn nhân này của con gái không hề khiến hai ông bà Noclare băn khoăn lo lắng gì hết. Cả hai vợ chồng đều bị choáng ngợp trước chú Elie. Chú ấy có một sức quyến rũ thật ghê gớm! Ngay đến tôi, nếu không tỉnh táo cũng bị chú ấy áp đảo rất nhanh. Nhưng dù thế nào, nếu ở vào địa vị ông bà Noclare, tôi cũng không giao con gái cho chú ấy một cách dễ dàng như họ.
"Con bé Marthe rất xinh". Thằng Roland em con Valderez cũng đẹp trai và ngoan. Nó có cặp mắt trong xanh giống như chị lớn của nó. Ông Noclare kể với tôi là nó muốn sau này sẽ làm linh mục nhưng ông ta không chịu. Vì e không khéo nó sẽ thành kẻ chơi bời và nhu nhược giống bố nó mất.
"Tôi sắp dừng bút đây. Hai ngày nữa tôi sẽ có mặt ở nhà và sẽ thuật lại tỉ mỉ mọi chuyện xảy ra ở đây cho mình nghe, kể cả những câu nói chua chát của bà hầu tước Ghiliac. Bà ta chắc hẳn cũng đã nghi ngờ ngay từ khi nghe con trai kể về hướng tìm vợ của chú ấy, mặc dù hôm đi Hauts Sapins về chú ấy đã kể với tất cả chúng ta: Tiểu thư Noclare nhận thực hiện mọi đề nghị của tôi và sẽ là một người mẹ kế tuyệt vời của cháu Guillemette. "Chắc hẳn là hầu tước phu nhân phải tha thiết xem mặt cô con dâu tương lai lắm thì mới chịu vất vả đến tận đây giữa mùa đông lạnh giá thế này và chịu thiếu thốn mọi thứ trong suốt hai mươi bốn tiếng đồng hồ chứ!"

o0o

Cuộc tiếp khách buổi tối sắp tàn. Phòng khách lớn của lâu đài Hauts Sapins được trang hoàng vội vã nhưng rất lịch sự, với những cành cẩu cốt và trầm cửi treo trên tường, tối nay bỗng có một hình dạng khác hẳn mọi ngày. Đã từ lâu lắm rồi, nơi đây không hề diễn ra một cuộc họp mặt kiểu này. Gian phòng cổ kính chắc hẳn cũng phải ngạc nhiên giống như cô dâu trẻ tuổi kia, lần đầu tiên tiếp xúc với một số trong những nhân vật danh giá nhất của xã hội thượng lưu, cái xã hội mà sắp tới đây cô sẽ nhập cuộc.
Tối nay Valderez mặc tấm áo liền váy mỏng do người thợ giỏi nhất của thành phố Besancon may cắt. Màu hạt dẻ nhạt vô cùng ăn nhập với nước da nõn nà của nàng. Bên cạnh bộ trang phục cực sáng và quý của hầu tước phu nhân Ghiliac, bộ cắt may theo kiểu rất độc đáo của phu nhân Eléonore Trollens - cả hai đều là những nữ quý tộc đặc biệt cao sang - bộ phục sức của Valderez tuy giản dị vẫn không hề bị mờ nhạt.
Nàng nói rất ít. Hầu tước phu nhân Ghiliac kiều diễm, dáng vẻ sang trọng, cặp mắt lạnh giá khiến nàng khiếp sợ. Phu nhân Eléonore Trollens trẻ tuổi, dáng điệu dứt khoát, rất điệu bộ cũng làm nàng không ưa, đúng như chồng tương lai của nàng đã nói trước. Ông nam tước Trollens thì không có gì đặc biệt. Riêng khuôn mặt của hoàng thân Sterkine là làm nàng thấy mến. Còn bá tước Essil thì chẳng nói làm gì bởi nàng xưa nay vẫn kính trọng và yêu mến.
Trong lúc tiến hành hôn lễ và trong bữa tiệc, nàng biết mình đang là đối tượng để tất cả mọi người liên tục kín đáo xem xét. Chỉ trong thâm tâm và không để lộ ra, nàng cảm thấy không thoải mái trước sự chú ý ấy, nhưng nàng vẫn giữ được thái độ tự nhiên mọi khi: giản dị đáng yêu, hơi dè dặt một cách nhã nhặn mà vẫn kiêu hãnh. Do đấy sắc đẹp của nàng hôm nay có thêm một vẻ đặc biệt.
Chú rể Elie Ghiliac tối hôm nay rất nổi. Cách ăn nói và tiếp chuyện của chàng rõ ràng đã thu được lòng thán phục và yêu mến của đám khách khứa mà ông Noclare mời đến, kể cả vị linh mục già. Nghe chàng nói, Valderez vừa mừng, vừa lo sợ. Con người kỳ lạ kia kiến thức uyên thâm, đưa ra những lý thuyết tinh thần không thể bác bỏ được. Nhưng đang vui vẻ nói đột nhiên một ánh mỉa mai xuất hiện trên miệng, mắt chàng hơi nheo lại giễu cợt. Những biểu hiện ấy không lộ liễu nhưng nàng vẫn nhận ra được khiến nàng hoang mang. Cô dâu tội nghiệp này đành chỉ biết phó thác và hy vọng mà thôi.
Ngày hôm nay hai người chưa có dịp nào ngồi riêng với nhau. Không vị khách nào nhận thấy chú rể chằm bặp cô dâu. Valderez cảm thấy chồng trở về thái độ lạnh lùng mọi khi. Thì ra mối chân thành buổi trưa hôm qua chỉ là ngoại lệ, giống như nguyệt thực và trái tim nàng thắt lại.
Gần mười một giờ, những khách ở Hauts Sapins đứng dậy cáo lui. Valderez đứng dậy, ra khêu những ngọn đèn bằng nhựa cây lúc này đã hơi tàn, nổ lách tách. Nàng hơi giật mình, nhìn thấy hầu tước Ghiliac đột nhiên đứng ngay bên cạnh.
- Đưa tôi làm cho. Áo em bằng vải mỏng dễ bắt lửa lắm đấy.
Chỉ vài động tác nhỏ, Elie đã khêu xong đèn. Chàng quay sang cô dâu:
- Em mặc bộ này rất đẹp. Em còn có thể xinh hơn nhiều nếu như tối nay không bị quá mệt. Trong bữa tiệc em cũng chẳng ăn uống gì được. Vào nghỉ đi, Valderez yêu quý của ta!
Chàng nói khẽ khiến giọng nghe thân tình khác hẳn mọi khi.
Valderez ngước cặp mắt long lanh cảm động nhìn chồng. Hàng lông mi của chàng hơi chuyển động và một nét gì đó làm cặp mắt chàng hiền dịu hẳn đi. Chàng hầu tước cúi xuống nâng bàn tay vợ lên hôn một cách lịch sự và duyên dáng không ai bắt chước nổi. Nhưng lần này cái hôn kéo dài lâu hơn thường lệ. Và chàng ngẩng đầu lên, Valderez cảm thấy mặt nóng bừng và nàng nhận thấy trong ánh mắt màu thẫm của chồng đang chăm chú nhìn mình có một biểu hiện mà nàng chưa thấy bao giờ.
Tối hôm đó, lúc một mình trong phòng riêng, Valderez cảm thấy trên cả một tấm màn u ám đáng lo ngại bao phủ tương lai đã lóe lên một tia sáng hạnh phúc, tuy chưa rõ rệt, mới chỉ giống như một chút hửng sáng lúc trời đêm sắp chuyển sang buổi bình minh. Nàng thấy tim đập rộn ràng.

Chương 8

"Một cô gái dòng họ Noclare lấy chồng đúng ngày mưa tuyết sẽ dễ gặp bất hạnh trong cuộc sống gia đình."
Bà già Chretiènne lẩm bẩm câu ca dao ấy lúc thức dậy vào sáng sớm hôm sau là ngày cuối cùng của hôn lễ. Cuộc hôn nhân giữa hầu tước Ghiliac với cô chủ hoàn toàn thoát ra ngoài những suy nghĩ của bà già và bà chỉ nhìn thấy trong đó toàn những điềm gở.
Bà Noclare bước vào kiểm tra cách phục sức của con gái. Nhưng vì mệt mỏi và cũng do quá xúc động bà lại ra ngay để về phòng nghỉ ngơi chút ít trước khi cùng mọi người ra nhà thờ. Marthe nán lại để giúp chị sang sửa bộ quần áo và trang sức.
- Hôm nay chị xinh quá, chị Valderez ạ! Chắc chắn hầu tước Ghiliac sẽ phải...
Vừa lúc đó một tiếng gõ nhẹ ngoài cửa. Marthe ra mở cửa và thấy bà hầu tước Ghiliac trong bộ y phục vừa lịch sự, sang trọng vừa nhã nhặn đã được bà chọn lựa công phu để dùng trong đám cưới tại vùng thôn quê này.
- Tôi vào gặp tiểu thư có được không?
- Được ạ, thưa phu nhân! - Valderez vội vã nói rồi bước ra đón bà mẹ chồng tương lai.
Bà hầu tước chìa tay.
- Ta vừa được biết mẹ con về phòng để nghỉ ngơi chút ít, nên ta nghĩ nên đến xem con có cần ta giúp ý kiến gì không trong việc phục sức.
- Ôi, phu nhân quan tâm quá! - Vaderez nói.
Nàng rất cảm động vì suốt ngày hôm qua lúc nào nàng cũng thấy bà hầu tước tỏ thái độ lạnh lùng và dè dặt với nàng.
- Con rất biết ơn phu nhân, nhưng con đã xong xuôi cả rồi ạ.
- Con đúng giờ như thế là rất tốt, bởi vì Elie rất khó chịu mỗi khi phải chờ đợi ai.
Vừa nói bà hầu tước vừa nghiêng đầu sửa lại một chi tiết trên mái tóc của con dâu tương lai.
Cặp môi hơi bậm lại. Trong khi đưa mắt ngắm nghía khuôn mặt tuyệt đẹp của cô gái, bà bắt gặp luồng mắt màu nâu có ánh vàng như được thiên nhiên tạo ra để bắt những trái tim sắt đá nhất cũng phải mềm lại.
- Con mặc thế này là rất hợp... Chắc hẳn con thấy buồn sắp phải rời xa gia đình về ở với một gia đình xa lạ chứ? ... Bởi vì con đã hiểu con trai ta nhiều đâu.
Bà hầu tước chăm chú nhìn khuôn mặt cô gái đang lo lắng.
- Đúng thế, thưa phu nhân, đấy chính là điều con đang lo ngại, bởi vì con rất muốn làm tròn mọi bổn phận làm vợ, nhưng cho đến nay con hầu như chưa hiểu gì về tính nết, sở thích của chồng con. Con chưa hiểu hầu tước thích gì và không thích gì. Con muốn được phu nhân cho con vài lời khuyên, kể cho con biết vài nét tính tình của chồng con...
Một nét run rẩy khẽ lướt trên mặt bà hầu tước. Bà quay đi để tránh luồng mắt tin cậy và chân thực của cô gái. Valderez ngạc nhiên nhìn thấy vẻ thương hại hơi chua chát hiện ra trên mặt bà Ghiliac.
- Con hỏi ta ư? Vài lời khuyên ư? Nhưng ta chỉ có thể khuyên con đôi điều nếu như con gạt đi hết mọi ảo tưởng về con trai của ta. À mà theo con thì bổn phận làm vợ của con là những gì?
- Thưa phu nhân... là yêu chồng, tậm tụy với chồng, tuân theo tất cả những chỉ bảo nào đúng đắn, không trái với lương tâm của con...
Phu nhân Ghiliac ngắt lời cô gái bằng một nụ cười ngắn.
- Tận tụy và phục tùng đúng là cần thiết. Nhưng còn về tình yêu... thì tốt hơn hết là con chỉ nên giữ mức vừa phải thôi, nếu như con không muốn phải chịu đau khổ giống như vợ trước của Elie...
- Chị ấy đã phải chịu đau khổ ạ?... Tại sao lại như thế được, thưa phu nhân? - Valderez run rẩy hỏi.
- Bởi vì sẽ không bao giờ con nhận được tình cảm đáp lại ở chồng con đâu. Ngày Fernande còn sống, nó đã hiểu ra được phần nào. Nó yêu chồng đến mức điên cuồng, nhưng để đáp lại nó chỉ gặp thái độ lạnh nhạt khinh khỉnh, làm nguội đi mọi nhiệt tình của vợ. Elie rất khó chịu khi thấy một biểu hiện nhỏ của lòng ghen tuông nơi vợ. Elie không hề yêu vợ. Nó lấy Fernande chỉ vì dòng dõi của chị ấy ngang tầm với dòng dõi của gia đình chúng tôi và vì chị ấy biết cách ăn mặc lịch sự và sang trọng. Hồi ấy Elie coi đó là điều quan trọng nhất. Nhưng ta thấy cần phải nói để con biết, bây giờ nó không nghĩ như thế nữa. Con trai ta đã chọn con chỉ vì tính tình con giản dị, vì con không hề biết cung cách giao tiếp trong xã hội thượng lưu hào hoa. Con trai ta muốn có một người vợ đoan trang và có đủ thông minh để không bắt chước vợ trước của nó, chị Fernande tội nghiệp kia, cụ thể là không cản trở chồng, để mặc cho chồng hoàn toàn tự do là thứ mà Elie coi là quan trọng nhất trên đời. Fernande đã gây phiền cho con trai ta thực ra chỉ vì chị ấy quá yêu chồng. Con trai ta mắc thói độc đoán rất nặng. Ngay từ khi còn nhỏ nó đã thích gì làm nấy, không ai có thể lay chuyển được. Nhưng được cái nó rộng rãi hào phóng và rất quý phái. Nó chỉ mắc mỗi một cái tật là không có khả năng yêu ai. Chính ta là mẹ nó mà cũng khổ tâm về cái tính ấy của nó. Nó chỉ có óc mà không có tim!
Bà ấu tước Ghiliac nói giọng ôn tồn, bình thản, Đến câu cuối cùng, trong giọng bà mới xen vào một nét chua chát.
Valderez lắng tai nghe mà người lạnh toát. Cặp mắt đầy lo âu nhìn chằm chặp vào bà mẹ chồng tương lai. Bà hầu tước vẫn tiếp tục nói:
- Tuy vậy, người phụ nữ nào thực tế, không mơ mộng và không đa cảm vẫn có thể thấy hạnh phúc trong khi sống với con trai ta. Nếu ai chỉ ân cần chăm sóc đôi chút, chứ không đòi can thiệp vào công việc của chồng, không lo lắng mỗi khi chồng muộn hay đi đâu xa như kiểu chị Fernande xấu số kia ngày trước. Do chăm lo đến chồng nhiều quá, chị ta làm Elie bực bội. Nỗi bực dọc ấy mỗi ngày mỗi tăng dần đến tình trạng con trai ta đã định rẩy một thứ nước hoa phương đông có cái mùi mà Fernande rất sợ vào mọi thứ, từ phòng ở đến xe cộ cốt để vợ phải tránh xa. Nhưng giá Fernande là người phụ nữ đứng đắn và biết điều thì tránh được những dại dột ấy. Vì vậy ta khuyên con hãy hiểu thân phận của mình, biết được rằng con trai ta mà chịu lấy vợ kế hoàn tòan chỉ vì hy vọng có con trai nối dõi. Nếu đứa trẻ sinh ra lại là gái thì nó sẽ thất vọng hoàn toàn và không bao giờ tha thứ cho đứa trẻ ấy. Elie không hề biết đến tình cảm bố con, cũng như tình cảm vợ chồng. Ta nghĩ nên nói thật với con, bởi vì con cầu xin ta kể về tính tình của con trai ta. Ta thấy cũng phải nói thêm cho con biết, Elie là loại đàn ông có kiểu tâm lý không ai bắt chước nổi. Con trai ta nhìn vào ai cũng chỉ thấy toàn những thích thú dở hơi, những mong muốn nhỏ nhen nực cười của họ. Nó đã nghiên cứu khảo sát chán chê những loại phụ nữ thuộc loại phù phiếm rồi, bây giờ nó muốn khảo sát đến loại phụ nữ non trẻ, khờ khạo, thơ ngây. Ta đoán vì thế nó mới cầu hôn với con. Ta tin rằng nó muốn nghiên cứu tác động của nó vào một trái tim non trẻ để lấy tư liệu dùng trong cuốn tiểu thuyết sắp viết. Cho nên con sẽ phải chịu rất nhiều đau khổ nếu như con ôm hy vọng chinh phục được trái tim của Elie. Bởi vì rồi sẽ đến lúc con tỉnh ngộ, hiểu ra rằng con trai ta chỉ coi con là vật để nghiên cứu khảo sát, kiểm nghiệm. Đến khi khảo sát xong nó sẽ chán con.
Valderez mặt tái nhợt, hơi lùi lại, giọng run rẩy:
- Vậy là... Không! Con không thể lấy ông hầu tước được!... Con không thể! Nếu tình hình đúng là như thế...
- Sao con lại nói vậy, con yêu quý của ta? Hay con có ôm ấp một ước mơ thật? Thái độ con trai ta đã khiến con đặt hy vọng vào thứ gì chăng?
Ai tinh ý có thể thấy được những âm sắc lúng túng trong giọng nói của bà hầu tước. Nhưng đầu óc Valderez đang choáng váng không còn để ý thấy gì khác nữa.
Đột nhiên nàng nhớ lại không khí cuộc gặp gỡ ngắn ngủi tối hôm qua, lúc hầu tước Ghiliac giục nàng về phòng ngủ. Valderez còn nhớ giọng nói ấm áp, dịu dàng của chàng, cặp mắt của chàng lúc đó đằm thắm làm sao, rồi cái hôn, đến giờ nàng vẫn như còn thấy môi chàng đụng trên làn da môi nàng. Lúc đó nàng đã thấy bao nỗi lo âu dường như tan biến hết.
Vậy mà bây giờ, theo như bà hầu tước, nói nàng chỉ là "vật khảo sát", là trò chơi trí tuệ của chồng! Chẳng lẽ lại như thế?
Không! Không thể có chuyện ấy được!
Tuy nhiên, những điều nàng vừa nghe lại có phần trùng hợp với những gì nàng linh cảm thấy trước kia, thái độ lạnh lùng, vẻ mặt khó hiểu, nụ cười hoài nghi, cả lời thú nhận của chàng là không có cả tình phụ tử đối với đứa con. Tất cả những cái đó đã từng gợi lên niềm linh cảm nghi ngại và nỗi lo lắng của nàng đối với Elie Ghiliac.
Đáp lại câu hỏi của bà hầu tước, Valderez chỉ nói rất khẽ:
- Con đã ôm hy vọng là tình cảm sẽ dần dần nảy nở giữa hai chúng con. Nhưng vừa rồi phu nhân đã cho con biết rằng ông hầu tước sẽ không yêu con và cũng sẽ không chấp nhận tình yêu của con...
Khuôn mặt cô gái lúc trước đã ửng hồng lên đôi chút bây giờ lại tái dần. Giọng nàng như vất vả lắm mới cất lên được.
- Ý ta muốn khuyên con là tình yêu của con đối với Elie chỉ nên ở mức độ vừa phải thôi và đừng gây phiền cho nó, thế là được. Ta rất tiếc là đã làm con lo lắng, - bà hầu tước nói thêm, sau khi thấy nét mặt Valderez biến sắc. - Ta thấy con dễ bị xúc động quá đấy. Con nên tập cho quen cách trấn tĩnh, nếu không con sẽ luôn đau khổ bên cạnh con trai ta. Elie rất ghét thói đa cảm. Con hãy tin vào nhận xét của ta, Valderez, hãy cố giữ cho trái tim luôn luôn bình thản, hãy bằng lòng với một vài điều mà con có thể được hưởng và đừng bao giờ mơ tưởng những điều không bao giờ có. Con trai ta sẽ là người chồng tốt nếu con sống đúng đắn phục tùng. Nó sẽ không làm phiền con nhiều bởi vì nó sống ở Paris là chính. Con sẽ được hưởng một cuộc sống rất thanh bình, rất sung sướng trong lâu đài tuyệt đẹp ở Arnelles.
Những lời lẽ vừa rồi vẫn lẩn quẩn bên tai Valderez. Phải chăng nàng đang ngủ và đây là giấc mơ đau đớn? Nhưng không! Bà hầu tước đang đứng trước mặt nàng, vẻ mặt rất trang nghiêm và chân thành nữa. Bà đã dè chừng trước cho con dâu, chỉ do xuất phát từ lòng tốt, do thương nàng thơ dại, đồng thời bà có kinh nghiệm về lần kết hôn trước của con trai bà rồi. Vả lại có ai hiểu Elie bằng mẹ chàng?
Bà hầu tước đặt bàn tay lên vai Valderez.
- Cái đầu xinh xắn này có ôm ấp đôi ba mộng tưởng hão huyền chứ gì? - bà khẽ nói, - cũng dễ hiểu thôi! Con không mơ tưởng ta mới lạ. Bởi vì nếu vậy con sẽ là người phụ nữ đầu tiên không hề mê con trai ta chút nào. Ta khuyên con đừng bắt chước Fernande. Chị ta đã phải chịu quá nhiều đau khổ. Con hãy ghìm tình cảm lại. đừng yêu con trai ta, bởi vì nó sẽ không bao giờ yêu con đâu.
Tiếng Marthe hỏi bên ngoài:
- Chị xong chưa, chị Valderez?
- Chúng tôi xuống ngay bây gờ đây, - bà hầu tước Ghiliac đáp.
Rồi cầm bàn tay cô gái đang lạnh giá bên trong chiếc găng, bà nói thêm, rất khẽ:
- Con đừng giận ta là đã hủy hoại một vài mơ ước của con. Chỉ do con đề nghị, ta mới nói để con biết thực chất của con trai ta.
Một vài ước mơ! Than ôi! Những ảo tưởng bé nhỏ thảm hại ấy, những niềm hy vọng thơ dại ấy nay đâu rồi?
- Không đâu, thưa phu nhân. - Valderez vội vã trả lời. Giọng nàng run rẩy. - Con phải biết ơn phu nhân chứ. Phu nhân đã giúp con thấy rõ hơn vai trò mà con là vợ có bổn phận thực hiện bên cạnh ông hầu tước. Con thú nhận là khi nhận lời cầu hôn, con không biết như thế. Nếu con biết thì...
Nàng không nói hết câu, vậy mà môi nàng đã run lên bần bật.
Hầu tước phu nhân Ghiliac không nói gì thêm. Bà mở cửa, bước ra. Valderez theo sau. Khi hai người vào đến phòng khách, tiếng xì xào thán phục một cách kín đáo lan nhanh trong tất cả những người có mặt. Hầu tước Ghiliac ngừng ngay cuộc trò chuyện với hoàng thân Sterkine và cậu bé Roland, quay ra nhìn cô dâu rất lâu. Valderez đẹp lộng lẫy trong tấm áo cưới đuôi dài lê thê quét trên sàn, làm dáng đi của nàng càng thêm vẻ cao quý. Tấm mạng làm khuôn mặt nàng thêm nét lý tưởng. Sau đấy Elie Ghiliac bước đến nâng tay nàng lên hôn...
- Tiểu thư làm sao thế này? Người lạnh toát! - Chàng lo lắng hỏi. - Tiểu thư có thấy trong người khó chịu không?
- Không đâu, cảm ơn hầu tước... em chỉ hơi mệt thôi, - nàng đáp, cố giữ giọng bình thản và đưa mắt sang nơi khác.
Nàng bước sang chào phu nhân Trollens. Lát sau, nàng đã ngồi cùng với cha nàng trong cỗ xe trượt tuyết phủ nêm xa tanh trắng và lưng ghế bọc lông thú sang trọng mới được đưa tới Haust Sapins ngày hôm qua.
Suốt dọc đường ông Noclare không để con gái lúc nào được rảnh rang suy nghĩ, sắp xếp lại những nỗi băn khoăn. Do quá vui mừng và hãnh diện, ông đâm thành lắm lời, không ngớt miệng ca ngợi chàng rể cùng dòng họ danh giá của chàng. Valderez được cha đỡ tay, bước như người mộng du vào ngôi nhà thờ nhỏ cổ kính chất đầy hoa đem từ vùng biển Địa Trung Hải lên. Trước đây hai ngày, hầu tước Ghiliac đã báo cho ông Noclare biết hôm sau sẽ có hai người trồng hoa ở trại hoa của chàng tại Cannes đem tới toàn bộ số hoa cần thiết cho việc trang hoàng nhà thờ. Đấy là xa xỉ duy nhất trong nghi lễ này. Những dây hoa cánh trắng, mỏng manh và thơm mát che lấp bức tường nham nhở bao quanh nhà thờ, phủ trên bàn thờ Chúa, trang hoàng ngăn dành cho dàn đồng ca và kéo dài đến tận chỗ cô dâu chú rể quỳ gối làm phép cưới.
Nhưng Valderez không còn nhìn thấy gì hết. Hai tay ôm đầu nàng thầm gào lên với Chúa nỗi lo lắng của tâm hồn nàng chất đầy băn khoăn. Biết làm sao được? Nếu như sự thật là như vậy? Nếu như kẻ mà nàng kết hôn chỉ là một thứ người ăn chơi, có trái tim lạnh giá, một người chồng và người cha tồi tệ như bà hầu tước Ghiliac đã kể sự thật ra với nàng?
Mà chắc bà nói đúng. Một mệnh phụ cao quý và rõ ràng là rất hiểu biết kia đời nào thèm hạ mình đi đặt điều cho ai, nhất là cho con trai của bà! Hơn nữa tất cả những điều bà kể đều có lý. Ngay từ buổi đầu mới gặp mặt hầu tước Elie, nàng đã linh cảm thấy ông ta là người như thế rồi. Hôm đính hôn, thái độ ông ta mới lạnh nhạt làm sao. Chắc hẳn ông ta làm thế để ngăn chặn nàng khỏi đi vào vết xe của người vợ trước và đừng quá gắn bó với ông.
Nàng giật mình khi ngẩng đầu lên, thấy chú rể đứng ngay bên nàng, hai tay khoanh lại.
Vị linh mục già bước ra, theo sau là dàn đồng ca trẻ em. Ngồi trước cây dằn đại phong cầm là cô con gái ông kiểm chứng viên thị trấn Saint Savinien đang đàn bản nhạc dạo. Những âm thanh trầm như rên rỉ rất ăn khớp với tâm trạng lo âu của Valderez. Mùi thơm có phần quá đậm của những bông hoa kia tỏa khắp ngôi nhà thờ nhỏ. Đầu óc Valderez quay cuồng và trước mắt nàng như hiện lên một con đường tối tăm mà nàng đang phải dò dẫm đi vào.
- Lạy Chúa! Lạy Chúa! Con phải làm gì đây? - nàng thốt lên lời cầu nguyện từ trong đáy trái tim.
Vị linh mục bắt đầu nói lời răn dạy. Valderez nghe như đang trong giấc mộng. Nhưng nàng cũng cố tìm trong những câu chữ văng vẳng ấy xem có câu nào giúp được nàng trong cách thức xử sự sau này...
"Ông có bổn phận phải yêu quý hôn thê như Chúa Jesus đã yêu Giáo Hội của Chúa. Thế nghĩa là sao? Phải chăng Chúa đã yêu Giáo Hội, hôn thê (trong ngữ pháp tiếng Pháp, từ "giáo hội" thuộc giống cái) của Người đến mức hy sinh tất cả cho Giáo Hội. Phải chăng Chúa đã hằng ngày chăm sóc Giáo Hội một cách trìu mến? Phải chăng Chúa đã coi Giáo Hội quý hơn mọi của cải, đẹp hơn mọi kỳ quan trên Thiên Đường cũng như dưới thế gian do đấng Thánh Cha tạo nên? Ông cần phải yêu quý người sắp trở thành hôn thê của ông trước sự giám sát của Chúa..."
Bất giác Valderez ngước mắt lên nhìn chồng, hầu tước Ghiliac hơi nghển cổ chăm chú nhìn vị linh mục, nét kiêu hãnh không biểu lộ một cảm xúc nào. Rất có thể lúc này nhà tiểu thuyết gia đang nghiên cứu một kiểu linh mục thôn quê và trong bụng đang cười thầm sự ngây thơ của con người chất phác kia, con người đang cố khuyên ông hầu tước hãy yêu vợ, yêu một cách tận tụy quên mình, yêu hơn mọi thứ trên đời, noi theo gương đức Chúa.
"Còn bà, bổn phận của bà còn là gì khác nữa ngoài việc gắp bó với hôn phu của bà giống như Giáo hội gắn bó với vị thủ lĩnh thiêng liêng?... Bà có bổn phận chung thuỷ với hôn phu của bà trong lúc sung sướng cũng như lúc gian khổ. Bà có bổn phận yêu hôn phu tha thiết, sẵn sàng hy sinh mọi thứ vì hôn phu, phải chăng chỉ trừ mỗi một trường hợp là khi bà cần cứu rỗi linh hồn của bản thân bà?"
Yêu ông ta ư?
Nhưng lúc này đây, nàng đâu dám yêu? Nỗi sợ biến thành kẻ bị mắc lỡm, sợ thấy mình biến thành vật khảo sát phục vụ cho óc hiếu kỳ của nhà tâm lý gia, cho sự tiêu khiển của một kẻ quen thói chơi bời... nỗi sợ ấy khiến thâm tâm nàng luôn luôn nghi hoặc. Ôi tại sao bà hầu tước Ghiliac đem nói tất cả những chuyện đó ra với mình nhỉ? Valderez trước đó đã cố gắng dùng cầu nguyện dùng nghị lực để buộc mình phải sẵn sàng làm tròn bổn phận mới, buộc mình phải gắn bó một cách nhẫn nại với người chồng chưa quen thuộc kia! Vậy mà bây giờ nàng không còn biết mình phải làm gì nữa. Giá như bà hầu tước không nói ra thì nàng vẫn cứ ngây thơ trao trái tim mình một cách đơn giản và tin cậy...
"Tin vào cái gì đây? Ôi, ta biết tin vào cái gì bây giờ?" Nàng đã hoang mang tột độ.
- Kìa, Valderez !
Hầu tước Ghiliac hơi nghiêng mình, nói rất khẽ, giọng ngạc nhiên. Valderez sực tỉnh, nhận thấy đã đến lúc phải bước lên gần ban thờ Chúa. Nàng đưa chân như cái máy tiến lên vài bước, đứng vào bên cạnh chú rể. Mắt nàng mờ đi. Vô vàn bông hoa dường như nhảy nhót loạn xạ trước mắt nàng.
Tiếng hầu tước Ghiliac trả lời ngắn gọn và rất rành rọt "có" đáp lại câu hỏi của vị linh mục làm nàng tỉnh hẳn. Vị linh mục hỏi tiếp:
- Bà Valderez , bà có bằng lòng chấp nhận ông Elie Ghiliac là hôn phu chính thức, hợp pháp không?
Ngôi nhà thời hoàn toàn lặng lẽ. Valderez nghe rõ tiếng tim đập rất mạnh trong lồng ngực mình. Một nỗi lo sợ xoáy vào sâu thẳm trong lòng khiến nàng run lẩy bẩy. Nàng ngước mắt nhìn vị linh mục. Ông cụ già phúc hậu ấy đã nhận ra câu nàng muốn hỏi. Con chiên nhỏ tội nghiệp này đang cần ông cứu giúp. Nhưng có chuyện gì vậy? Valderez cảm thấy luồng mắt của hầu tước Ghiliac hướng thẳng vào mình. Xung quanh nàng, mọi người đều căng thẳng chờ đợi.
Người ta bắt đầu nhận thấy một nỗi ngập ngừng khó hiểu trong lòng cô dâu...
Giọng rất khẽ, hơi nghẹn, nàng bật lên cái tiếng nói sẽ buộc nàng vào chung số phận với hầu tước Ghiliac
Thế là xong. Nàng đã trở thành vợ ông ta! Chàng hầu tước nâng bàn tay vợ để lồng nhẫn cưới. Nhưng bàn tay Valderez run rẩy quá khiến chàng phải hai lần giữ lại mới lồng được chiếc nhẫn vào ngón tay cho nàng.
Mọi người dự lễ đều nhìn thấy mặt cô dâu méo xệch. Và khi nàng tựa vào cánh tay chú rể bước trên lối đi hẹp, tiếng thì thào lan ra trong số khách dự: "Đẹp đôi quá!" Rồi " Nhưng sao mặt cố dâu nhợt nhạt thế kia?"
Hầu tước Ghiliac đỡ vợ lên xe, đắp tấm lông thú lên người nàng rồi ngồi xuống bên cạnh. Suốt chặng đường ngắn thôi, từ nhà thờ đến lâu đài Haust Sapins, hai người không nói với nhau một lời. Valderez hơi quay đầu đi để tránh cặp mắt mà nàng biết đang nhìn mình với vẻ ngạc nhiên, dò hỏi. Bỗng tim nàng đập loạn xạ. Chắc hẳn suốt đời Valderez không bao giờ quên cái bữa tiệc cưới hôm ấy. Trong lúc lòng dạ mỗi lúc một tan nát thêm, vì lo âu giằng xé thì nàng vẫn cứ phải trò chuyện, cười nói và làm mục tiêu cho mọi người ngắm nhìn, dò xét. Lúc bữa tiệc kết thúc thì cũng là lúc nàng tuởng như không còn đủ sức chịu đựng thêm được nữa. Mọi nguời đứng dậy rời khỏi phòng ăn.
Chồng nàng cúi xuống bảo nàng:
- Đã đến lúc em phải chuẩn bị lên đường rồi đấy, Valderez . - chàng nói rất khẽ.
Cổ họng nghẹn lại, nàng không sao nói ra được thành tiếng, đành chỉ gật đầu. Nàng lén ra khỏi phòng ăn, rẽ vào một căn phòng nhỏ.
Ôi lúc này nàng mới được ngồi một mình, cách xa tất cả mọi người, nhất là xa "ông ta" là người lúc nào nàng cũng thấy đang chăm chú nhìn nàng trong suốt thời gian bữa tiệc. Nàng cần ngồi một mình để được suy nghĩ, được tự nhủ rằng mình đã phạm tội, một tội tày đình.
Đúng là tội lỗi, bởi vì nàng nói tiếng "có" trong lúc nỗi lo sợ đã xâm chiếm toàn bộ con người nàng, trong lúc hình ảnh hố sâu tinh thần ngăn cách hầu tước Ghiliac và nàng đã ngự trị trong trái tim nàng. Nàng đã nhượng bộ trước nỗi phấn khởi của tất cả những nguời lúc đó có mặt tại nhà thờ, sợ nếu nàng trả lời "không" thì sẽ gây nên cơn thịnh nộ của cha nàng và sau đấy nàng sẽ nhìn thấy biết bao hậu quả khủng khiếp khác nữa.
Valderez đã nói "có" và như thế mặc nhiên nàng đã hứa hẹn yêu chồng. Và nàng sẽ phải thực hiện lời hứa bất cứ hoàn cảnh nào, bất cứ chồng nàng đối xử với nàng ra sao. Nhưng bây giờ làm sao nàng yêu được, khi mà nỗi nghi hoặc, lo sợ trong đáy lòng nàng vẫn tồn tại?
Trong căn phòng bên cạnh, cửa vẫn để ngỏ và một tiếng chân tự tin và mềm mại đang giẫm lên sàn. Valderez rùng mình sợ hãi khi thấy một bóng đàn ông tiến về phía nàng. Theo bản năng, nàng lùi sâu vào tận trong góc.
Hầu tước Ghiliac đứng lại một lúc. Nét mặt chàng hơi cau lại. Rồi chàng tiến về phía vợ, nói bằng một giọng thản nhiên kèm chút giễu cợt:
- Hình như tôi làm em nghĩ tôi là con ngáo ộp ư? Valderez ? Em có thể cho tôi biết nguyên nhân được không?
Vẻ nhợt nhạt trên mặt Valderez bây giờ chuyển sang thành đỏ rực. Cả một khối lẫn lộn sợ hãi và nghi ngờ khiến nàng như phát điên. Nàng bỗng thấy cần phải nói thật. Giọng nàng run run:
- Em đã phạm một tội lỗi... Em đã phạm tội là tuân theo sức ép của cha mẹ, bởi vì đối với ông, em chỉ thấy sợ chứ không thấy có một tình cảm nào khác. Mới vừa rồi đây, lúc nghe cha linh mục kể ra những bổn phận của nguời vợ tín đồ đạo Thiên Chúa, em cảm thấy không bao giờ em có thể... đối với ông...
Valderez không dám nhìn thẳng vào mặt chồng, như nàng dám dũng cảm nói lên tất cả những gì nàng thấy có bổn phận phải nói, một cách hoàn toàn thẳng thắn để chồng hiểu rõ tình cảm thật của nàng.
- Ôi, thì ra những thứ vặt vãnh của một cô gái ngoan đạo làm cho phu nhân băn khoăn?... Bởi vì ông già linh mục kia bảo với phu nhân rằng vợ có bổn phận phải yêu chồng nhưng phu nhân lại thấy không thể làm tròn cái bổn phận ấy đuợc chứ gì? Phu nhân yên tâm, tôi không khắt khe như ông già ấy đâu. Và nếu phu nhân không ban cho tôi tình cảm thì tôi cũng sẽ bỏ qua chuyện ấy. Tôi không coi đó là một tội, phu nhân hãy tin là như thế.
Chàng nói bằng cái giọng lạnh lùng châm biếm, càng làm nổi bật thái độ thung dung và hài hước của lời tuyên bố trên. Valderez rùng mình. Ngước mắt lên nàng bắt gặp một cái nhìn vừa kiêu kỳ, vừa nhạo báng, vừa bực dọc rất khó xác định.
- Ông hiểu việc hôn nhân theo cách đúng là kỳ quái! - Valderez nói và cố giữ cho giọng được bình tĩnh.
- Xin lỗi, nhưng đây không phải là tại tôi! Chính phu nhân vừa thú nhận với tôi một điều không lấy gì làm êm tai cho tôi. Vậy ra là tôi đã gây cho phu nhân một cảm giác khiến phu nhân muốn tránh xa tôi. Và như thế lòng tự trọng buộc tôi phải trả lời phu nhân cái câu vừa rồi. Hình như khi nói phu nhân không hề nghĩ đến là điều nói ra sẽ đẩy tôi đến tâm trạng tuyệt vọng chắc?
Ôi, nàng đâu có nghĩ đến chuyến ấy. tội nghiệp Valderez . Nhưng nàng cũng không ngờ chồng đáp lại với giọng lạnh lùng và giễu cợt đến như vậy, sau khi đã nói và nhìn nàng một cách đầm ấm như tối hôm qua.
... Còn về quan niệm của tôi về hôn nhân thì tôi không rõ tôi có đánh giá nó thấp hơn quan niệm của một cô gái nỡ để người khác nắm chặt lấy tay bắt ép lấy một người mà cô ta có thể sẽ gây cho anh ta nỗi đau khổ, để rồi sau khi nhận phép cưới xong xuôi mới bộc lộ ra cho chồng biết tình cảm thật của mình.
- Ông hầu tước!
Mặt Eli Ghiliac hơi ửng đỏ.
- Tôi xin phu nhân tha lỗi nếu như lời tôi nói có xúc phạm đến phu nhân. Nhưng chính phu nhân là người đầu tiên thú nhận với tôi...
- Là em đã quá vâng lời cha mẹ. Lúc ấy em hy vọng tình cảm sẽ nảy nở giữa hai vợ chồng và em đã quyết định sẽ làm tròn mọi bổn phận của người vợ. Ông hãy tin em không nói sai. Nhưng mới vừa rồi em mới được hiểu rằng em đã lầm, rằng em sẽ không bao giờ có thể...
- Thì đã muộn chứ gì? Chuyện đã xong rồi không thể làm lại được, trừ phi phu nhân yêu cầu huỷ bỏ cuộc kết hôn này với lý do là đã bị ép buộc.
- Ôi đúng thế, đúng thế!
Lời kêu lên ấy là bột phát. Một vẻ giễu cợt làm nhếch cặp môi của hầu tước Ghiliac
- Liệu phu nhân có đủ dũng khí để nhìn vào cuộc sống của phu nhân nơi đây sau một việc đứt đoạn như thế không?
Valderez rên rỉ hạ cặp lông mi dài và vàng óng xuống như khỏi để ai nhìn thấy cặp mắt đau khổ của nàng.
- Ôi, ông không biết rằng em sẵn sàng chịu đựng mọi nỗi khổ chỉ cốt khỏi phải nói cái tiếng đã gắn kết em vào với ông suốt đời!
Hầu tước Ghiliac hơi lùi lại. Mặt chàng đanh lại và cặp mắt tối sầm xuống, gần như thành đen.
- Đứng trước một nỗi ghét bỏ được nói toạc ra như thế, bổn phận nguời quý tộc buộc tôi phải khuất phục, - chàng nói giọng lạnh như băng. - Nhưng tôi hoàn toàn không muốn việc huỷ hôn này diễn ra quá ầm ĩ. Trước mắt mọi người phu nhân vẫn là nữ hầu tước Ghiliac. Nhưng thực ra phu nhân và tôi sẽ sống riêng biệt, mỗi người đều giữ độc lập của mình. Tôi xin được hân hạnh đưa phu nhân đến Arnelles, và tôi hy vọng phu nhân sẽ theo đúng điều cam kết, nghĩa là trông nom bé Guillemette. Bây giờ xin phu nhân cho phép tôi báo tin , chúng ta chỉ còn mười lăm phút nữa là phải rời khỏi Haust Sapins.
- Cho em ở lại đây... như thế hợp lý hơn nhiều, - Valderez nói giọng lạc hẳn đi.
- Hay tôi phải nhắc phu nhân để phu nhân nhớ lại lời răn: "Vợ phải theo chồng!" Tôi xin không yêu cầu phu nhân bất cứ điều gì ngoài một điều duy nhất ấy.
Nàng chắp tay tiến về phía chồng, Valderez van vỉ:
- Em van ông, cho em ở lại đây!
- Hầu tước Ghiliac đưa mắt đi chỗ khác, lạnh lùng đáp:
- Về điểm này quyết định của tôi là không thể lay chuyển. Phu nhân thay quần áo. Tôi đợi phu nhân ngoài phòng khách.
Eli Ghiliac mở cửa trước mặt Valderez . Nàng đờ đẫn bước ra, đi về phía cầu thang gác. Nhưng đến chân cầu thang nàng phải đứng lại vì hai chân tê bại như bằng gỗ.
Một bàn tay khẽ đặt lên vai nàng. Tiếng Roland thì thầm:
- Chị làm sao thế, chị Valderez ?
- Chị hơi mệt. Không sao đâu, em đừng lo.
- Bao giờ thì chị về chơi, chị Valderez ? Liệu ông hầu tước có cho chị được về thăm nhà luôn không? - Cậu bé nhìn chị trìu mến. Trong đàn em, Valderez quý Roland nhất vì cả hai chị em đều tế nhị và thẳng thắn cho nên bao giờ cũng hợp ý nhau.
Valderez cúi xuống cầm bàn tay đứa em trai.
- Em hãy luôn cầu Chúa cho chị, Roland ạ, - nàng thì thầm.
Nàng quay đi rồi vội vã bước lên thang gác để ghìm đi khỏi oà khóc. Vả lại nàng rất không muốn "họ" nhìn thấy nàng đau khổ, tất cả những người mà vì họ nàng chấp nhận sự hy sinh.
Bây giờ thì nàng hiểu được, ít nhất thì bà hầu tước Ghiliac cũng nói đúng một điểm: Eli chỉ là kẻ ích kỷ, lạnh lùng, không có tim.
Và nàng không còn hồ nghi gì nữa, ông ta đã nói toạc ra, ông ta không cần quan tâm đến vợ có yêu ông ta hay không.
Ôi, giá như ông ta quát tháo, chửi rủa, nàng còn thích hơn nhiều so với kiểu nói nhỏ nhẹ nhưng đầy mỉa mai chua chát ấy.
Chỉ cần một tiếng thôi, một tiếng nói ra phúc hậu và rộng lượng đối với côi gái trẻ kia, vừa mới thật thà tự buộc tội mình, có phải đã đánh tan được nỗi nghi ngờ, nỗi sợ hãi trong lòng cô không?
Nhưng bây giờ?
Valderez thay quần áo một cách hờ hững, rồi nàng đưa mắt ngắm căn phòng rộng cũ kỹ chỉ có vừa đủ những đồ đạc hết sức cần thiết, nhưng nghèo nàn. Nơi đây nàng đã lo lắng bao nhiêu công việc gia đình nhưng nàng không phải chịu nỗi đau khổ kiểu như hiện nay. Valderez quỳ xuống trước cây thánh giá treo trên đầu giường, chắp tay cầu nguyện:
- Lạy Chúa! Nếu như con đã phạm tội lỗi, cầu Chúa hãy thương xót, hãy hiểu cho rằng chỉ vì con ngu dốt! Và cầu Chúa nâng đỡ con trên con đường mà con sắp phải bước vào.
- Chị Valderez , chị xong chưa? Hầu tước Ghiliac nhắn chị là đã đến giờ lên đường rồi đấy, - tiếng cô em gái Marthe bên ngoài.
- Chị ra đây.
Ôi, giây phút lên đường! Mới tối hôm qua nàng còn chưa thấy sợ nó, vậy mà hôm nay!...

o0o

Valderez chào tất cả những người ruột thịt, trong lòng đau đớn. Nàng hứa sẽ viết thư về luôn, viết luôn...
- Con sẽ có dịp về thăm cha mẹ với các em chứ, Valderez ?... Eli, anh cho phép em nó về chơi chứ? - Bà Noclare hỏi, thấy mặt con gái tái nhợt cũng hơi thương.
- Valderez muốn về lúc nào cũng được! Phu nhân được quyền hoàn toàn thoải mái đi bất cứ đâu! - Hầu tước Ghiliac đáp, cúi đầu chào mẹ vợ.
Trong lúc chàng chia tay với gia đình bên vợ thì Valderez đi ra ngoài cửa. Lúc này nàng cảm thấy muốn rời cho nhanh khỏi Haust Sapins.
- Tôi sẽ cầu Đức Mẹ Đồng trinh phù hộ cho cô, cô Valderez ạ, tôi tin rằng cô sẽ còn phải chịu đựng nhiều nỗi khổ tâm.
Đấy là bà cụ Chrétiènne đứng bên cạnh cửa nói những lời như thể tiên tri.
Valderez cúi xuống hôn vào hai má nhăn nhúm của bà cụ.
- Chào bà Chrétiénne. Phải rồi, bà hãy cầu nguyện cho Valderez này nhé.
Nói xong nàng vội vã ra sân, bởi vì nước mắt trào ra làm cổ họng nàng tắc lại.
Sau mười lăm phút, cỗ xe trượt tuyết chở hầu tước Ghiliac và nàng ra đến ga xe lửa. Cùng đi với hai vợ chồng là bà hầu tước đi Cannes, hai vợ chồng Trollens, bá tước Essil và hoàng thân Sterkine về Paris.
Hầu tước Eli Ghiliac xếp vợ vào ngăn toa xe lửa chàng đã dành chỗ trước, rồi hỏi nàng có cần gì không, sau đó giở xấp thư từ người hầu phòng của chàng vừa chuyển đến. Thế là Valderez có thể khóc tấm tức, trán áp vào cửa kính, nhìn bóng hình đồi núi, hình ảnh thời quá khứ con gái tuy khắc nghiệt nhưng ấm áp do tình thương mến của đàn em. Mọi thứ đó đang lùi dần về phía sau.
Bây giờ số phận nàng nằm trong bàn tay của người đàn ông mà nàng chỉ vẫn coi là người xa lạ.

Chương 9

Xe ô tô của chàng hầu tước Ghiliac lăn bánh trên con đường rộng và được chăm sóc chu đáo chạy từ ga xe lửa Vrinières đến lâu đài Arnelles. Valderez hơi mệt mỏi, hờ hững ngắm phong cảnh bên ngoài rất đẹp. Chàng hầu tước ngồi bên cạnh, chỉ cho nàng thấy vài điểm cần biết. Bầu trời hôm nay sáng sủa và mát dịu. Gió lạnh bên ngoài lọt qua khe cửa kính mà Elie đã hạ xuống theo đề nghị của nàng. Mùi nước hoa là lạ tỏa ra bên trong xe.
Hầu tước Ghiliac tỏ ra đúng đắn đến mức không thể chê trách được. Chàng không sao nhãng chút nào trong công việc chăm sóc theo cách lịch sự của người quý tộc có giáo dục đối với phụ nữ. Dọc đường đi, chàng sai mang đến cho nàng báo chí để đọc, trò chuyện với nàng về những xứ sở chàng đã đi qua. Đến Paris, nơi họ phải nghỉ lại một ngày trước khi lên đường đi Arnelles, chàng hỏi Valderez xem có muốn nán lại lâu hơn không, tất cả mọi việc ấy đều được thực hiện bằng một thái độ hoàn toàn lạnh lùng, chứng tỏ mối quan hệ giữa họ từ nay sẽ tiếp tục như vậy.
Valderez từ chối lời mời của chồng. Nàng ở lại Paris lâu hơn để làm gì? Nàng mong đến Arnelles cho sớm, để chóng chấm dứt nỗi vất vả của hầu tước Ghiliac bấy lâu nay, để được sống một mình trong hoàn cảnh mới và làm cái bổn phận giúp nàng được thanh thản là chăm sóc một đứa trẻ có lẽ lúc này cũng đang mong chờ nàng.
Nỗi mệt mỏi về tinh thần nặng nề hơn về thể xác. Tại biệt thự ở Paris của gia đình Ghiliac, nàng nghỉ trong gian phòng đã từng được dành cho người vợ trước của chàng. Mặc dù thời gian chuẩn bị cưới ngắn ngủi, hầu tước Ghiliac đã kịp biến đổi hoàn toàn bộ mặt của gian phòng, tuy vẫn giữ dáng vẻ quý phái, vừa giản dị vừa sang trọng đúng với thẩm mỹ của nàng. Valderez vốn quen với đất Hauts Sapins, nhà cửa của các bạn nàng ở đó đều xoàng xĩnh, lúc này hơi ngỡ ngàng lúng túng trước những vật dụng quá sang trọng và cách hầu hạ quá chu đáo của cả một đám gia nhân phục sức tuyệt đẹp.
Nàng chỉ thấy mặt chồng vào bữa ăn, khi hai người ngồi riêng với nhau. Giá như không phải Ghiliac mà là người khác thì những lúc này nàng phải thấy gò bó lắm. Nhưng chàng hầu tước có biệt tài giải tỏa những tình huống cực kỳ căng thẳng bằng cách trò chuyện hấp dẫn mặc dù vẫn giữ thái độ lịch sự, nhã nhặn nhưng lạnh lùng. Chàng không hề nhắc hoặc ám chỉ đến câu chuyện hôm trước giữa hai người. Hiển nhiên là vấn đề đã được chàng chôn vùi xuống ba thước đất rồi.
... Xe tô tô rời khỏi đường lớn, rẽ vào một lối đi tuyệt đẹp giữa hai hàng cây cổ thụ. Đột nhiên chàng hầu tước nói:
- Arnelles kìa rồi, phu nhân Valderez!
Bên kia bãi hoàn toàn trống là một cánh cổng sắt được đúc rất đẹp có hình gia huy Roveyre. Đi ngang qua một cái sân rất rộng, Valderez nhìn thấy tòa lâu đài xây theo kiểu thời phục hưng hai bên là thềm rộng dẫn ra hồ nước trong xanh.
- Phu nhân có thấy mến nơi này không? - chàng hầu tước hỏi và kín đáo quan sát nàng.
- Tuyệt vời! So với những điều ông đã kể em nghe thì sự thật còn hơn rất nhiều.
- Cũng may! Nếu như làm phu nhân thất vọng thì tôi sẽ rất ân hận, - chàng nói, giọng nửa nghiêm chỉnh nửa như giễu cợt khiến người nghe bao giờ cũng vậy, không thể xác định được tình cảm thật của chàng.
Hai người đi theo nhau bước lên bậc tới một thềm cao, nơi hai đầy tớ mặc theo lối gia nhân của dòng họ quý tộc Ghiliac đã từng thẳng người đón họ. Hai vị chủ lâu đài bước vào gian phòng ngoài. Cách thức trang hoàng lộng lẫy như kiểu cung điện vua chúa khiến Valderez lóa mắt và phải nhắm lại. Nàng sẽ làm gì trong cái tòa nhà vương giả này? Ôi, lúc này nàng thấy Hauts Sapins mới xa xôi làm sao khiến nàng tiêng tiếc. Cả những công việc nặng nhọc thường ngày, những bổn phận vất vả chăm sóc mẹ và đàn em ở đó nữa!
- Antoine! Báo cho tiểu thư Guillemette biết chúng tôi đợi ở phòng khách trắng. Và bảo dọn một bữa trà, - hầu tước Ghiliac ra lệnh.
Chàng dẫn Valderez đi ngang qua hết phòng khách này đến phòng khách khác, khiến mỗi lúc nàng một hoa mắt thêm, chỉ thấy lờ mờ những công trình nghệ thuật tuyệt mỹ hiện ra tiếp nối nhau. Cuối cùng hầu tước đưa nàng vào một gian nhỏ hơn, chăng rèm lụa trắng muốt thêu hoa màu nhã, với những đồ gỗ tuyệt đẹp, đồ mỹ nghệ tinh xảo đến mức Valderez cảm thấy có mơ cũng không thể gặp được.
- Nếu phu nhân thích phòng này, phu nhân có thể dùng làm nơi tiếp khách riêng của mình, - hầu tước Ghiliac vừa giúp nàng cởi áo ngoài vừa nói. - Mặc dù gian phòng này là một trong những phòng tôi mến nhất của tòa lâu đài, nhưng cho đến ngày hôm nay nó vẫn phải chịu số phận hẩm hiu. Cả mẹ tôi lẫn Fernande ngày trước đều ghét nó, bảo những bức rèm lụa màu trắng kia làm nước da của hai người giảm hẳn giá trị. Nhưng có lẽ phu nhân thì không bị mắc những thói khắt khe kiểu ấy?
Valderez đáp với giọng lạnh lùng bình thản:
- Đúng thế. Chưa bao giờ em có thời giờ để băn khoăn những chuyện như thế.
- Tôi rất quý cách suy nghĩ đầy hiểu biết của phu nhân. Nhưng liệu ở đây phu nhân có sợ nữ công tước Claude hiện hồn không?
- Nữ công tước Claude là ai vậy? - Valderez vừa hỏi vừa bước tới gần lò sưởi để hơ bàn tay lên gần ngọn lửa đang cháy rừng rực, mặc dù lò sưởi điện đã tỏa hơi ấm ra khắp gian phòng.
- Một trong những tổ tiên của tôi, xưa kia đã từng là nữ chủ nhân của tòa lâu đài Arnelles này. Rất xinh đẹp, thông minh, giàu nghị lực đồng thời lại rất tế nhị. Nữ công tước Claude bấy giờ là linh hồn của Đảng Liên minh thần thánh mà đức Công tước chồng bà là thủ lĩnh. Công tước tên là Elie. Tên tôi được đặt chính là để kỉ niệm tên của Ngài, một trong những tổ tiên vinh quang của gia tộc chúng tôi. Tại lâu đài này thời bấy giờ đã diễn ra nhiều đêm hội huy hoàng mà nữ công tước Claude bao giờ cũng được suy tôn là hoa hậu. Trong số khách được mời có một tiểu thư xấu xí, hơi có tật, bao giờ cũng phục sức lố lăng và lại là chị họ của bà Nữ công tước. Bà tiểu thư này tên là Francoise d'Etigny, không hiểu do khờ khạo thế nào lại ôm lấy hy vọng làm vợ công tước Elie, bấy giờ nổi tiếng là nhà quý tộc điển trai nhất nước Pháp.
"Nhưng công tước đã có vợ rồi và vợ Ngài lại quá xinh đẹp, đức hạnh và tài hoa. Thế là nỗi ghen tị nảy sinh trong trái tim hèn hạ của tiểu thư Francoise d'Etigny kia. Bà ta ngấm ngầm căm ghét nữ công tước Claude và che giấu rất khéo.
Nhưng đến một hôm, nữ công tước Claude đột nhiên biến đâu mất tăm. Mọi người chia nhau tìm kiếm rất lâu. Chồng bà quá đau đớn đã hứa thưởng một số tiền lớn cho ai biết được số phận của vợ Ngài hiện ra sao. Nhưng lạ một điều là không ai nhìn thấy bà Claude ra khỏi tòa lâu đài. Đám sĩ quan canh phòng thề rằng không hề lơi lỏng một phút. Với lại một nữ quý tộc trẻ, đẹp đến như thế, lại đang sống hạnh phúc, được chồng yêu say đắm, một con chiên ngoan đạo của Chúa, một người tận tụy với bổn phận làm vợ, làm mẹ đời nào lại tự ý bỏ trốn khỏi lâu đài? Công tước Elie cho người mò dưới hồ, sục sạo tất cả những ngóc ngách lâu không ai ngó đến trong các pháo đài và tường thành của tòa lâu đài. Nơi nào cũng được kiểm tra, cũng được lật mở ra. Nhưng vẫn không thấy nữ công tước phu nhân Claude đâu.
Công tước Elie Versanges phát điên lên vì tuyệt vọng, đành lui về ẩn dật trong phòng riêng. Đầu óc Ngài mỗi lúc một rối trí thêm. Ngài quả quyết rằng vợ Ngài vẫn ở trong lâu đài này và hiện rên rỉ trong một góc tăm tối nào đó, đang kêu gào chồng đến cứu. Mặt khác một cô hầu phòng lại cho biết có nhìn thấy bà chủ hiện ra lúc đêm khuya vẫn mặc tấm áo thêu bằng sợi bạc như lúc bà mất tích. Bà hiện hình ngay trong phòng này là gian phòng ngày trước bà nữ công tước thích nhất. Và đã có lần trong phòng hành lang ngay gần chỗ này..."
Hầu tước đứng dậy mở một cánh cửa. Valderez bước đến, kêu lên thán phục.
- Phòng hành lang này ngày xưa đã từng là một trong những kỳ quan của thời Phục hưng vì chứa đựng cả một bộ sưu tập vô giá những tác phẩm nghệ thuật. Chính Ngài Đại công tước Francoise Versanges đã đích thân ra lệnh trang hoàng nó. Ngài hoàn tất công việc của cha Ngài đã khởi đầu. Đại công tước Francoise tính cứng rắn, nghiệt ngã và nghe đồn còn biết pháp thuật nữa. Điều rõ ràng là Ngài rất biết cách thủ tiêu những ai gây trở ngại cho Ngài và sau đấy không ai biết được những con người ấy số phận ra sao nữa.
Valderez bước vào phía ngoài của phòng hành lang. Ánh sáng nhợt nhạt lọt vào qua những ô kính màu tuyệt đẹp. Nàng dừng lại trước bức chân dung một thiếu nữ vô cùng xinh đẹp, mặc dù bộ áo quần cầu kỳ nặng nề kiểu thế kỷ mười sáu, đeo đủ thứ trang sức quý giá. Bên cạnh, trên cái nền tối sẫm là hình một vị lãnh chúa trẻ tuổi, vẻ mặt kiêu hãnh, có nét gì đó hao hao giống hầu tước Ghiliac.
- Nữ công tước Claude và công tước Elie, - chàng hầu tước trỏ nói.
- Sau đấy tình trạng Ngài công tước ra sao ạ? - Valderez hỏi.
Hầu tước Ghiliac nhếch nụ cười mỉa mai.
- Chao ôi! Con người đau khổ tưởng không gì an ủi nổi ấy rút cuộc đã lấy bà Francoise d'Etigny do cảm động. Bà ta cùng than khóc với ông em rể, và cùng với người con gái do bà Claude bất hạnh kia để lại, chăm sóc ông quá tận tụy. Vài tháng sau người con trai trưởng của nữ công tước Claude bị đầu độc. Không may lần này bà công tước phu nhân mới lên này đã làm không khéo và bị một phụ nữ mà bà tâm sự tố cáo. Liền ngay sau đó, người ta buộc tội bà, không phải không có lý do, là đã phạm tội gây ra vụ mất tích kỳ quái của nữ công tước Claude. Thấy bị vạch mặt, bà Francoise xấu xí và độc ác kia nhảy ngay xuống hồ tự tử, cho nên đến giờ vẫn không ai biết số phận của nữ công tước Claude thật sự ra sao. Còn Ngài công tước Elie thì sau đấy mất trí hoàn toàn, đập đầu vào lò sưởi bằng đá hoa cương chết. Phu nhân thấy tòa lâu đài Arnelles này đã qua nhiều kỷ niệm bi thương đấy chứ? Liệu phu nhân có sợ bà nữ công tước Claude kiều diễm và bà Francoise hiểm ác kia hiện hồn không? Nghe đâu đến nay bà ta thỉnh thoảng vẫn còn hiện hình trên mặt hồ.
- Ồ, không! Ở Hauts Sapins chúng em cũng lắm chuyện đồn đại còn khủng khiếp hơn nhiều. Nhưng em không thấy sợ bao giờ.
- Như thế chứng tỏ thần kinh phu nhân rất vững. Càng hay thôi! - chàng hầu tước nói bằng giọng đơn giản.
Hai người quay ra phòng khách. Một em bé gái xanh xao, gầy gò, tóc xoăn vàng óng đứng giữa nhà. Khuôn mặt bệnh hoạn của em lại có được cặp mắt to rất đẹp nhưng rụt rè và buồn bã.
- A! Con đấy à, Guillemette? - hầu tước Ghiliac nói ngắn gọn. - Lại đây chào mẹ của con đi.
Nhưng Valderez đã bước nhanh tới, bồng em lên hôn vào trán.
- Bé Guillemette yêu quý! Mẹ rất vui được làm quen với con! Hôn mẹ đi, con yêu quý!
Cặp mắt mở to của em nhìn nàng một lúc lâu, vừa ngạc nhiên vừa sợ hãi. Rồi em áp cặp môi nhợt nhạt một cách dè dặt lên má nàng.
Trái tim của Valderez đang khép lại lúc này được mở ra đôi chút. Nàng thấy trước công việc chăm sóc một đứa trẻ mồ côi mẹ sẽ làm nàng thích thú. Nàng đặt đứa bé xuống đất, cầm tay em dắt đến gần hầu tước lúc này đang đứng bên lò sưởi.
- Con gái ông xinh xắn và em sẽ yêu nó lắm đấy. Nhưng con nói gì với cha đi chứ, Guillemette?
Em bé ngước mắt nhìn cha và Valderez nhận thấy thái độ của đứa trẻ vừa sợ hãi vừa trìu mến khiến nàng cảm động.
- Chào cha! - em nói rất khẽ.
Hầu tước Ghiliac lạnh lùng đưa bàn tay xoa những vòng tóc vàng, nói:
- Chào con, Guillemette! Con phải luôn luôn ngoan ngoãn với mẹ đấy... Bây giờ con có thể về phòng học với cô giáo được rồi.
Viên đầu bếp bưng khay lên. Valderez rụt rè hỏi:
- Hầu tước cho phép bé Guillemette ngồi lại đây một lúc được không ạ?
- Tùy phu nhân! - chàng thản nhiên đáp.
Trong lúc Valderez tháo găng tay, chàng hầu tước ra hiệu cho viên đầu bếp lui rồi hỏi:
- Phu nhân có mệt lắm không? Có thể pha trà được chứ?
Nàng gật đầu. Không mệt về thể xác, nhưng về thần kinh thì nàng rã rời. Không khí tòa nhà này gây cho nàng một ấn tượng hết sức nặng nề. Và nàng rất thèm được tránh xa con người quý tộc lạnh lùng kia. Thái độ lịch sự quá đáng của chàng hầu tước khiến nàng cảm thấy như một sự mỉa mai độc địa.
Valderez pha trà, mời mọc rồi gợi chuyện bé Guillemette. Nhưng không kết quả, đứa trẻ quá ít nói.
Hầu tước Ghiliac ngồi đối diện với nàng đưa mắt hờ hững, lúc hướng về phía nàng, lúc về phía đứa trẻ.
- Phu nhân mặc nó, cái con bé đần độn ấy! - đột nhiên chàng nói giọng bực dọc. - Có tôi ở đây nó sẽ không chịu mở miệng đâu, dù phu nhân cố gắng mấy đi nữa. Đúng là một đứa trẻ không được dạy dỗ.
Vừa nói chàng vừa đứng dậy, sau khi đặt tách trà xuống.
- Bây giờ tôi dẫn phu nhân vào nhìn qua căn phòng dành cho phu nhân. Bởi vì sau đấy tôi còn một vài công việc mà hôm nay mới làm cũng đã bắt đầu muộn rồi.
Valderez gật đầu ngay, rồi cầm tay Guillemette, dắt em cùng đi theo hầu tước Ghiliac bước lên thang gác. Nếu như đầu óc nàng không rối bời, chắc nàng đã thán phục cầu thang, một trong những công trình tinh xảo nhất của tòa lâu đài này. Gian phòng dành riêng cho nàng cũng là gian phòng đẹp nhất ở đây, có bao lơn nhìn ra phong cảnh tuyệt diệu bên ngoài và được trang hoàng một cách rất lịch sự và trang nhã.
- Đây chính là phòng riêng của nữ công tước Claude xinh đẹp ngày xưa, - hầu tước Ghiliac nói. - Tiểu thư để ý trên các bàn, tủ, trên trần đều có hai chữ C quấn vào nhau. Đấy là để nhắc đến câu châm ngôn của nữ công tước: "Candidior candidis".
- Tinh khiết hơn cả những gì tinh khiết nhất. Đấy cũng là châm ngôn của vị Hoàng hậu Claude nổi tiếng dịu dàng của nước Pháp, là mẹ đỡ đầu của mẹ bà nữ công tước ở đây. Nếu thích phu nhân có thể thay đổi cách kê dọn, thậm chí chọn phòng khác. Đừng quên rằng bây giờ phu nhân đã là bà chủ của tòa lâu đài này.
Hầu tước ra rồi, Valderez tiếp tục gợi chuyện đứa trẻ. Lúc này em đã đỡ sợ sệt. Hầu tước nói đúng, có mặt cha, em sợ hãi không dám nói gì hết.
- Tại sao con không chịu nói gì với cha? - Valderez hỏi.
Cặp môi Guillemette run rẩy:
- Cha không yêu con! - em khẽ đáp.
Valderez sửng sốt và xót xa. Nàng đặt đứa trẻ lên đầu gối và quàng tay ôm nó.
- Ai bảo con thế?
- Con biết chứ! Cả cô Frida cũng nói thế.
- Frida là ai?
- Cô coi trẻ người Áo trông nom con.
- Thế con có yêu cha không?
Đứa trẻ không trả lời, gục đầu vào vai Valderez khóc thổn thức.

Chương 10

Hầu tước Ghiliac nán lại lâu đài Arnelles tám ngày. Trong thời gian ấy chàng dẫn Valderez đi khắp lâu đài, giới thiệu và dặn dò mọi thứ, đồng thời cũng giới thiệu nàng với một số gia đình quý tộc trong vùng.
Còn lại một mình, việc đầu tiên của nàng là thay cô giáo người Anh hiện giờ mà nàng rất không ưa. Sau đấy nàng viết thư cho bà Nhất ở tu viện xưa kia nàng đã học. Vài hôm sau, một cô giáo người Anh đến. Cô này trẻ, đứng đắn, nghiêm túc và lập tức được nàng mến ngay. Em bé Guillemette cũng vậy. Nàng đã biết tiếng Anh, bây giờ nàng học thêm tiếng Đức để kiểm tra đầy đủ hơn cách đối xử của Frida, cô quản gia, với đứa trẻ. Thế là nàng lại có thêm công việc để quên đi nỗi phiền muộn.
Sáng sáng nàng đến nhà thờ cầu nguyện rồi thăm một gia đình bất hạnh nào đó do cha linh mục mách cho, đem đến giúp họ một chút vật chất, một lời an ủi và đôi lời khuyên chân tình. Nàng không muốn mở rộng giao tiếp. Vài ba gia đình mà hầu tước Ghiliac dẫn nàng đến thăm và giới thiệu, sau đó họ có đến đáp lễ. Họ làm việc đó một cách vồn vã, chứng tỏ danh hiệu của nàng bây giờ đã có giá. Nhưng mặc dù họ tha thiết mời mọc, nhất là gia đình Oubignies, nàng cũng không đến thăm họ thêm lần nào tuy không hề ác cảm gì với họ.
Thời gian càng trôi, Valderez càng nhận thấy sự vắng mặt của hầu tước Ghiliac và cách sống của nàng ở đây như kẻ lưu đày khiến xung quanh bắt đầu dị nghị. Vốn nhạy cảm, Valderez lại mang trong lòng thêm một nỗi chua chát nữa. Nàng càng muốn sống ẩn dật hơn, cố tránh cặp mắt tò mò của những người xa lạ.
Hầu tước Ghiliac không hề cho nàng biết gì về cuộc sống của chàng mà chỉ gửi sách báo đều đặn đến Arnelles. Chính nhờ những sách báo này mà nàng đoán được đầy đủ hơn về cuộc sống của chồng. Báo chí văn chương luôn nhắc đến tên tuổi Elie Ghiliac một cách trang trọng nhất. Trên báo chí nàng được đọc một tác phẩm mới của chồng. Hầu tước vừa đi thăm Tây Ban Nha và được Vua nước ấy cho bệ kiến. Hiện giờ chàng đang ở Paris. Bây giờ thì Valderez biết chồng nàng cưỡi ngựa giỏi, say mê chơi bóng nước và săn thỏ rừng. Giở trang khác nàng thấy một bức ảnh chụp chàng giữa ngày hội do một nhân vật danh tiếng người Nga tổ chức tại Biarritz.
Nếu như trước đây Valderez chưa thấy được hố sâu cách biệt hai người thì tất cả những thứ trên cũng buộc nàng phải thấy. Một bên là cô gái miền núi Giuyra đơn giản, chất phác và một bên là xã hội thượng lưu náo nhiệt nơi kinh thành với những thú vui mà hầu tước Ghiliac thường xuyên tham dự. Valderez càng thấy buồn và để quên đi, nàng tăng cường những chuyến thăm hỏi từ thiện, phân phối hết khoản tiền to lớn để sẵn trong ngăn bàn mà chồng nàng dành cho vợ tiêu dùng cá nhân. Riêng nàng vẫn giữ lối sống giản dị và ăn mặc đơn sơ. Nỗi buồn mỗi lúc một day dứt hơn. Đã có lúc nàng oán hầu tước Ghiliac lôi nàng ra khỏi Hauts Sapins để làm gì? Để trông nom đứa con của ông ta chăng? Chắc không phải, vì ông ta có tha thiết gì đến đứa bé đâu. Hay để trả thù nàng là người phụ nữ đã không say mê ông?
Một tháng trôi qua, nàng không nhận được tin tức gì trực tiếp của chồng. Một buổi chiều, người đưa thư trao cho nàng lá thư của ông Noclare. Thư chứa lời lẽ ca tụng chàng rể hào phóng đã giúp lâu đài Hauts Sapins lập lại được vẻ khang trang ngày xưa:
"Nhưng cha không hiểu tại sao con lại không cùng với chồng con đi Paris. Con ngại cái gì? Bởi vì chắc chắn là ông hầu tước rất mong đưa vợ hòa nhập vào xã hội thượng lưu. Hay là con vẫn còn ôm ấp hy vọng cải tạo chồng theo hướng tư tưởng của con? Đấy là một sai lầm nguy hiểm, và cha mong con đừng cố làm cái chuyện ấy nếu như con không định làm cho chồng con phát điên".
Gấp lá thư, Valderez mỉm cười chua chát. Trong thư gửi về cho cha mẹ, nàng không hề nói gì về cuộc sống của nàng tại đây. Và họ vẫn tưởng nàng sung sướng lắm, vẫn tưởng nàng đang cố biến chồng nàng thành một thứ đàn ông ru rú xó nhà!
Một đầy tớ bưng vào bữa ăn thêm của Guillemette vì đứa trẻ thích được cùng ngồi ăn bữa đệm này với mẹ yêu quý, như cách bây giờ em thường gọi Valderez.
- Ngài hầu tước vừa gọi điện báo sáng mai sẽ về đây trên chuyến tàu hỏa mười giờ sáng và dặn báo tin để phu nhân biết.
Tin này khiến Valderez khá bối rối. Một mặt nàng không muốn gặp chồng, nhưng mặt khác việc chồng nàng về lại khiến mọi người thôi không nghĩ nàng bị chồng bỏ rơi nữa. Dù sao thì đêm hôm đó nàng cũng trằn trọc không ngủ được. Sáng sớm nàng vẫn dậy và ra nhà thờ làm lễ như thường lệ. Nàng vẫn đi bộ như mọi khi, bởi nàng không bao giờ có ý nghĩ sai đóng xe ngựa. Trên đường về nàng ghé thăm vài gia đình nghèo khổ và dừng lại lâu hơn một chút ở nhà một ông già bị liệt không sống được bao lâu nữa. Lúc ra khỏi túp lều rách nát nàng bắt gặp một trận mưa rào. Nàng đi nhanh về lâu đài nhưng áo khoác ngoài vẫn bị ướt sũng. Vừa bước vào tiền sảnh, nàng đã thấy hầu tước Ghiliac ngồi ở đó, vừa được ô tô chở từ ga xe lửa về.
Chàng khẽ kêu lên:
- Kìa, phu nhân đi đâu thế?
- Em vào làng. Về hơi bị chậm...
- Vào làng? Mà lại đi bộ giữa lúc thời tiết như thế này? Đúng là tôi...
Chàng vội ngưng câu nói giữa chừng vì nhớ ra có một số đầy tớ đang đứng gần đấy.
- Lên thay quần áo khô mau lên, Valderez!
- Em gặp mưa là chuyện thường, hồi ở Hauts Sapins ấy! Với lại cái áo choàng này che mưa khá tốt.
Do cảm động và bối rối khi nhìn thấy chồng, nàng quên cả đưa tay ra. Chính chàng hầu tước tự bước đến, nâng tay vợ lên hôn.
- Lên thay mau... Lát nữa tôi sẽ hỏi phu nhân về những tin tức đằng nhà và tin tức riêng của phu nhân, - chàng nói.
Valderez lên thay quần áo và nán lại một lúc trong phòng riêng. Nàng muốn càng chậm gặp chồng càng hay. Cho đến lúc chuông đồng hồ điểm mười một rưỡi, nàng mới quyết định xuống nhà và vào ngay phòng đọc sách là nơi nàng thường ngồi đó làm việc. Phòng này trang hoàng rất đẹp theo mỹ thuật thời phục hưng, với những tủ đựng rất nhiều sách hiếm và tất cả những tác phẩm chủ yếu về văn chương, nơi nàng rất thích vào. Những cửa sổ lớn trông ra hồ với những vườn cây trên bờ đang trổ lá xanh mướt sau mùa Đông lạnh giá.
Valderez ngồi bên lò sưởi cao, lầy kim chỉ ra khâu một thứ cho người nghèo. Thời gian hàng ngày của nàng được phân chia cho việc kim chỉ, dạo chơi với Guillemette, thăm viếng từ thiện và đọc những tác phẩm giá trị sẵn có trong tủ sách. Nàng đã tiếp tục đàn piano, trở lại với thú vui mà nàng bỏ dở từ ngày rời khỏi tu viện, do ở Hauts Sapins quá bận rộn. May mà trong phòng riêng của nàng có đàn. Nàng không dám dùng cây đàn kê ngoài phòng khách vào những ngày hầu tước có mặt ở lâu đài. Bởi vì hôm đến thăm gia đình Oubignies, Valderez nghe thấy chồng nàng bảo không chịu nổi nghe ai đó đàn tồi. Nàng tự nghĩ nàng đàn chẳng giỏi giang gì, trong khi hầu tước Ghiliac lại rất sành âm nhạc.
Chiếc kim đang đưa trên bàn tay nhanh nhẹn cả nàng đột nhiên dừng lại. Hầu tước Ghiliac bước vào, theo sau là bé Guillemette.
- Con nó vừa mách tôi nơi phu nhân ẩn náu. Phu nhân phải là người có sở thích nghiêm túc lắm mới thích được căn phòng này hơn bao nhiêu gian phòng khác trang hoàng sang trọng hơn rất nhiều.
Chàng kéo ghế bành, ngồi xuống đối diện với vợ, trong khi Guillemette ngoan ngoãn ngả đầu lên đầu gối nàng.
- Phu nhân thấy ở đây thế nào? Có còn tiếc không khí trong lành ở Hauts Sapins lắm nữa không? - Chàng hỏi bằng giọng lịch sự và ân cần.
- Em không để ý nữa, kể cho đến ngày hôm nay. Khí hậu ở đây cũng dễ chịu lắm.
- Tôi đã nghe nhiều người cũng nói thế. Nhưng cũng không nên vì vậy mà suồng sã. Tôi chưa hiểu tại sao phu nhân Ghiliac lại đi bộ trên đường lầy lội trong khi được toàn quyền sự dụng các phương tiện sẵn có trong lâu đài: ôtô, xe ngựa.
- Thú thật là em chưa bao giờ tán thành những ai tuổi còn non, sức còn khỏe mà hễ đi một bước là dùng xe cộ.
- Phu nhân nghĩ thế cũng được, nhưng đấy là lúc thời tiết tốt, còn hôm nay... Tính giản dị và khiêm nhường là đáng quý nhưng tôi e phu nhân để chúng lên cao quá mức đấy.
- Em đã quen với cách sống đơn giản và có phần nghiệt ngã rồi cho nên nhiều thứ người khác coi là vất vả đối với em lại bình thường. - Nàng đáp giọng lạnh lùng, hơi quay đi để tránh cặp mắt lúc nào cũng như giễu cợt của chồng.
- Đành là thế. Nhưng rồi sẽ đến lúc phu nhân nhiễm rất nhanh những cách thức của một kiểu sống khác và khi ấy phu nhân phải lấy làm lạ sao ngày trước có thể chịu đựng nổi cách sống ở Hauts Sapins.
- Ồ, không đâu! Không bao giờ! Sẽ không thứ gì làm em có thể quý hơn thời quá khứ của em cũng như mảnh đất Hauts Sapins mà bây giờ em vẫn rất thích thèm được trở lại.
Câu nói đó nàng buột ra miệng một cách không suy nghĩ. Nhưng vừa nói ra, mặt nàng đỏ bừng vì nhận thấy là nói lỡ lời. Hầu tước Ghiliac cau mày, môi mím chặt trong một lúc. Sau đấy chàng tỳ khuỷu tay lên thành ghế, điềm tĩnh nói:
- Tình hình gia đình trên đó vẫn yên ổn cả chứ?
Cố giữ cho giọng nói khỏi run rẩy, Valderez kể về sức khỏe của mẹ nàng hồi này đã khá hơn, về cha nàng gần đây trẻ ra. Marthe viết thư kể như thế và nói thêm rằng đám em không chịu vâng lời nó. Sau đấy nàng hỏi thăm tin tức về hầu tước phu nhân, mẹ chồng nàng, về gia đình bá tước Essil, về những chị và em gái của chồng. Nỗi ngượng ngập giữa đôi bên giảm dần rồi tan biến. Chàng hầu tước thấy không nên chấp nhặt những câu vợ nói. Điều ấy chứng tỏ chàng không có thói quen để bụng, ít nhất thì cũng lúc này.
Valderez khâu tiếp. Hầu tước Ghiliac đọc báo. Đôi vợ chồng cả hai đều điển trai đẹp gái cùng với đứa con gái xinh xắn ngoan ngoãn nép mình bên Valderez tạo nên bức tranh tuyệt diệu về hạnh phúc gia đình, nhất là trong khung cảnh trang trí của căn phòng vô cùng duyên dáng này.


o0o