|
thức ăn hoặc kể lể bất tận về những ǵ xảy đến cho bà,
bà Marie Legrand ở Roubaix, kể lể về sự vô tội của bà, sự cần kiệm
của bà, những hy vọng của bà.
Qua khe lá sách, buổi chiều đă đến. Tiếng ồn ào lớn hơn. Nó tập
trung hơn, bớt bị nghẽn lại. Những ngọn đèn đường đỏ tím được thắp
sáng.
Chúng tôi rời căn pḥng. Tôi đội lại chiếc mũ đàn ông có dây ruban,
đôi giày vàng, son môi sậm màu, bộ quần áo bằng lụa. Tôi trở nên già
hơn. Bất chợt tôi biết điều đó. Chàng nh́n thấy điều đó, chàng nói,
Em có vẻ mệt.
Trên lối đi, đám đông đi khắp mọi hướng, nhanh hoặc chậm, chen lấn,
lở lói như những con chó hoang, mù ḷa như đám ăn mày, một đám đông
người Tàu, mà bây giờ tôi vẫn c̣n có thể nh́n thấy trong những bức
ảnh của sự phú túc hiện giờ, trong cái cách mà họ chen vai nhau đi,
không có dấu hiệu mất kiên nhẫn nào, trong cái cách họ cô đơn trong
đám đông, không có hạnh phúc, dường như không có cả buồn phiền,
không có sự ṭ ṃ, đi cùng nhau mà dường như không biết đi đâu, chỉ
đi ngă này hơn là ngă kia, đơn độc ở ngay trong đám đông, không bao
giờ đơn độc ngay cả khi chỉ một ḿnh, mà luôn luôn cô đơn ngay trong
một đám đông.
Chúng tôi đến một tiệm ăn Tàu nhiều tầng nào đó, chiếm trọn cả một
cao ốc, lớn như một cửa tiệm, hoặc một doanh trại, trông xuống thành
phố từ bao lơn và tiền đ́nh. Tiếng ồn ào từ những ṭa nhà này th́
không thể nào quan niệm nỗi ở Châu Âu, tiếng những người hầu bàn réo
gọi đặt hàng, được nhà bếp lập lại rồi la to. Không có ai nói năng
một cách b́nh thường ở đó. Trên sân thượng có những ban nhạc Tàu.
Chúng tôi tiến lên tầng lầu yên tĩnh nhất, tầng dành cho người Âu
châu, thực đơn cũng giống vậy nhưng ít có la hét hơn. Ở đó có quạt,
và những màn cửa dày nặng để ngăn tiếng ồn ào.
Tôi nói chàng kể cho tôi nghe về tài sản của cha chàng, làm thế nào
mà ông trở nên giàu có như thế. Chàng bảo nói về chuyện tiền bạc làm
chàng chán chết đi được, nhưng nếu tôi nài nỉ th́ chàng sẽ kể cho
tôi nghe những ǵ chàng biết về sự giàu sang của cha chàng. Mọi
chuyện bắt đầu từ Chợ Lớn, với những khu nhà ở cho người bản xứ. Ông
cất lên ở đó ba trăm gian nhà loại này, những chỗ ở sát vách nhau rẻ
tiền để cho thuê rộng răi. Ông làm chủ nhiều đường phố. Ông nói
tiếng Pháp với giọng Paris không được tự nhiên, bàn chuyện tiền bạc
một cách dễ chịu thoải mái. Ông đă từng làm chủ vài dăy nhà cho thuê,
nhưng rồi ông bán chúng đi để mua đất xây cất ở phía Nam Chợ Lớn.
Vài ruộng lúa ở Sa-Đéc cũng được bán đi, cậu con trai nghĩ như vậy.
Tôi hỏi về nạn dịch. Tôi nói tôi đă nh́n thấy trọn nhiều đường phố
có dân chúng bị chân lại qua đêm, cửa chánh và cửa sổ bị đóng đinh
niêm phong, v́ bệnh dịch hạch. Chàng nói ở đây th́ không đến đổi như
thế, chuột bọ bị lùng diệt thường xuyên hơn là ở các tỉnh lỵ. Đột
ngột chàng kể lể dông dài về những gian nhà cho thuê. Chúng rẻ hơn
là những khu nhà chung cư và cả những căn nhà biệt lập, lại đáp ứng
nhu cầu cho những vùng dân cư lao động tốt hơn nhiều so với những
chỗ ở tách rời. Con người ở đây thích sống gần gũi nhau, đặc biệt là
người nghèo, những người từ vùng quê lên và họ cũng thích sống ở
ngoài trời nữa, ngay trên đường phố. Và người ta phải đừng cố tiêu
diệt những thói quen của dân nghèo. Cha chàng vừa mới xây lên cả một
loạt nhà cho thuê có bao lơn nh́n xuống đường phố. Điều này làm cho
phố xá rất sáng sủa và xinh xắn. Người ta ở suốt ngày nơi những bao
lơn ngoài trời này. Người ta c̣n ngủ cả ở đó nữa, khi trời không quá
nóng nực. Tôi nói chính tôi cũng đă từng thích sống ở bao lơn ngoài
trời đó, khi tôi c̣n nhỏ đó là giấc mơ của tôi, được ngủ ngoài trời.
Bất chợt tôi cảm thấy đau. Rất nhẹ nhàng, gần như không thể nhận
thấy. Đó là nhịp tim tôi, đă di chuyển xuống vết thương tươi rói,
buốt nhói mà chàng vừa gây ra nơi tôi, chàng, người đang tṛ chuyện
với tôi, cũng là người đă tạo ra những hoan lạc chiều nay. Tôi không
nghe những ǵ chàng đang nói, tôi ngừng lắng nghe. Chàng nh́n thấy,
dừng nói. Tôi bảo chàng hăy tiếp tục nói. Chàng tiếp tục. Tôi lại
lắng nghe. Chàng nói chàng nghĩ nhiều đến Paris. Chàng nghĩ tôi rất
khác biệt với các cô gái ở Paris, thật sự không duyên dáng bằng họ.
Tôi nói những gian nhà cho thuê không thể mang đến nhiều lợi tức đến
thế. Chàng không trả lời.
Suốt câu chuyện t́nh của chúng tôi, khoảng một năm rưỡi, chúng tôi
nói chuyện với nhau như thế, không bao giờ nói về chính chúng tôi.
Ngay từ đầu chúng tôi đă biết rằng có lẽ chúng tôi không thể có một
tương lai chung nào cả, v́ thế chúng tôi không bao giờ nói đến tương
lai, chúng tôi nói về những chuyện thường ngày, một cách b́nh thản,
như đánh qua đánh lại một quả bóng.
Tôi bảo chuyến viếng thăm nước Pháp của chàng thật tai hại. Chàng
đồng ư. Nói rằng chàng đă mua mọi thứ ở Paris, đàn bà của chàng,
những sự hiểu biết của chàng, những ư tưởng của chàng. Chàng lớn hơn
tôi mười hai tuổi, và điều này làm cho chàng lo sợ. Tôi lắng nghe
cái cách mà chàng nói, cái cách chàng gây ra những lỗi lầm, ngay cả
cái cách mà chàng làm t́nh - với cái kiểu kịch tuồng vừa có xếp đặt
vừa thành thật.
Tôi nói tôi sắp giới thiệu chàng với gia đ́nh tôi. Chàng muốn bỏ
chạy. Tôi cười.
Chàng chỉ có thể diễn tả những cảm xúc của ḿnh bằng cách nhại lại.
Tôi khám phá ra rằng chàng không có cái sức mạnh chống đối lại cha
ḿnh để yêu tôi, để chiếm giữ lấy tôi, để mang tôi đi. Chàng thường
khóc lóc bởi v́ chàng không thể t́m thấy cái sức mạnh để yêu thương
vượt trên sự sợ hăi. Sự dũng cảm của chàng là tôi, nỗi hèn kém của
chàng là tài sản của cha chàng.
Bất cứ khi nào tôi đề cập đến các người anh trai của tôi chàng lại
bị nỗi sợ hăi này chiếm ngự, như thể bị lột mặt nạ. Chàng nghĩ tất
cả bọn chúng tôi đang trông đợi một đề nghị hỏi cưới. Chàng biết là
chàng đă bị thua cuộc dưới đôi mắt của gia đ́nh tôi, đối với họ
chàng chỉ có thể trở nên thảm bại hơn, và kết quả là chàng sẽ đánh
mất tôi mà thôi.
Chàng nói chàng đă sang Pháp để theo học tại một trường thương mại,
sau cùng chàng nói sự thật, nói là chàng đă không làm nên tích sự ǵ
cả và cha chàng đă ngưng cung cấp tiền cho chàng, gởi cho chàng cái
vé để trở về, và chàng đành phải rời bỏ nơi đó. Sự thối lui này là
tấn thảm kịch của chàng. Chàng đă không hoàn tất khóa học ở trường
thương mại. Chàng nói chàng hy vọng sẽ hoàn tất nó ở đây bằng cách
học hàm thụ.
Cuộc gặp gỡ với gia đ́nh bắt đầu bằng một bữa tiệc ở Chợ Lớn. Khi mẹ
và các anh tôi lên Sài g̣n, tôi nói chàng phải mời họ đến những nhà
hàng Tàu đắt tiền mà họ không biết hoặc chưa bao giờ đến trước đây.
Những buổi chiều đó đều giống nhau. Mấy người anh tôi mải ăn ngấu
nghiến mà không nói một lời nào với chàng. Thậm chí họ c̣n không
nh́n đến chàng nữa. Họ không thể. Họ không thể làm được điều đó. Nếu
họ có thể làm đ́u đó, nếu họ có thể làm một cố gắng nhỏ để nh́n
chàng, th́ họ cũng đă có thể học hành, có thể chú ư đến những quy
luật sơ đẳng của xă hội rồi. Trong những bữa ăn đó, mẹ tôi là người
duy nhất nói chuyện, bà không nói ǵ nhĩeu, nhất là trong vài lần
gặp đầu tiên, chỉ là một vài b́nh phẩm về món ăn khi chúng được mang
ra, về cái giá cắt cổ của chúng, rồi im lặng. Chàng, trong một hai
lần gặp đầu, đă đánh liều và cố gắng kể câu chuyện về cuộc phiêu lưu
của chàng ở Paris, nhưng cũng chẳng đi đến đâu. Như thể là chàng
chàng hề nói, như thể không ai lắng nghe cả. Sự cố gắng của chàng
ch́m nghỉm vào sự im lặng. Các anh tôi tiếp tục ăn ngấu nghiến. Họ
ăn ngấu nghiến như tôi chưa từng thấy ai ăn như thế bao giờ, bất cứ
ở đâu.
Chàng trả tiền. Chàng đếm tiền. Đặt tiền vào dĩa. Mọi người nh́n.
Lần đầu tiên, tôi c̣n nhớ, chàng trải ra bảy mươi bảy đồng. Mẹ tôi
gần như cười thét lên. Chúng tôi đứng dậy ra về. Không một người nào
nói cám ơn. Không một người nào nói cám ơn cho bữa ăn tuyệt ngon,
hoặc nói một lời chào, hay lời từ giă, không ai nói một lời với ai
cả.
Các anh tôi không bao giờ có ư muốn nói một lời nào với chàng, làm
như là họ không nh́n thấy chàng, như thể chàng không đủ thực để họ
nhận ra, để nh́n thấy hoặc nghe thấy. Sở dĩ như vậy chính v́ chàng
tôn thờ tôi, và đă nh́n nhận là tôi không yêu chàng, tôi chỉ đến với
chàng v́ tiền, tôi không thể yêu chàng, điều đó không thể, chàng có
thể chấp nhận mọi cách đối xử của tôi mà vẫn tiếp tục yêu tôi. Như
thế là v́ chàng là người Tàu, v́ chàng không phải là một người da
trắng. Cái cách mà người anh cả của tôi đối xử với người t́nh của
tôi, không tṛ chuyện với chàng, làm ngơ chàng, xuất phát từ những
đinh kiến cực đoan đến đỗi nó diễn ra như một mẫu mực. Tất cả chúng
tôi đều đối xử với người yêu tôi giống như người anh cả. Chính tôi
cũng không bao giờ nói chuyện với chàng trước mặt họ. Khi gia đ́nh
tôi có mặt ở đó, tôi phải tự biết là tôi không được nói một lời nào
với chàng. Trừ khi, phải, trừ khi, để nhắn lời đến chàng. Chẳng hạn,
sau bữa ăn tối, khi các người anh của tôi bảo tôi là họ muốn đến
quán La Source để uống rượu và khiêu vũ, tôi là người phải nói điều
đó với chàng. Thoạt tiên chàng giả vờ như không nghe thấy tôi nói.
Và tôi, theo chiến lược của người anh cả, tôi không được lập lại
điều tôi vừa nói, không được yêu cầu lại lần nữa, bởi v́ như thế có
thể là sai, v́ như thế chẳng khác nào tôi thừa nhận là chàng đă có
sự bất b́nh. Một cách nhỏ nhẹ, như thể chỉ nói giữa hai người chúng
tôi, chàng nói chàng thích được một ḿnh với tôi một chốc. Chàng nói
điều đó sẽ chấm dứt sự đau đớn của chàng. Rồi tôi vẫn phải biết rằng
tôi không được tỏ vẻ như nghe thấy đúng những ǵ chàng nói, thêm một
sự dối trá nữa, như thể qua điều chàng nói chàng muốn phản đối, muốn
than phiền về cách cư xử của người anh cả tôi. V́ thế tôi vẫn không
có nhiệm vụ trả lời chàng. Nhưng chàng lại tiếp tục, nói, đủ táo tợn
mà nói rằng, Mẹ em có vẻ mệt rồi, hăy nh́n bà ḱa. Và mẹ chúng tôi
có vẻ ngầy ngật thật sau bữa ăn đồ Tàu thịnh soạn ở Chợ Lớn đó.
Nhưng tôi vẫn không trả lời. Kế đó tôi nghe tiếng của anh tôi. Anh
nói điều ǵ đó ngắn, sắc, và có tính chung quyết. Mẹ tôi vẫn thường
nói, trong ba đứa bây, ảnh là người biết ăn nói nhất. Sau khi nói
xong, anh tôi chờ đợi. Mọi chuyện đang đến chỗ dừng lặng. Tôi nhận
ra vẻ lo sợ của người yêu tôi, nó cũng giống như sự sợ hăi của người
anh kế tôi. Chàng đầu hàng. Chúng tôi đi đến quán La Source. Mẹ tôi
cũng đi theo. ở quán La Source, mẹ tôi ngủ thiếp đi.
Trước sự hiện diện của người anh cả tôi, chàng ngưng không c̣n là
người yêu của tôi nữa. Chàng không ngưng hiện hữu, nhưng chàng không
c̣n là ǵ đối với tôi nữa. Chàng trờ thành một lớp vỏ đă bị cháy
tiêu. Sự ham muốn của tôi tuân phục người anh cả tôi, chối bỏ người
t́nh của tôi. Mỗi lần nh́n thấy họ với nhau, tôi nghĩ tôi không thể
nào chịu đựng nổi cảnh tượng đó một lần nữa. Người t́nh của tôi bị
chối bỏ v́ chính cái thân xác yếu ớt đó của chàng, chính sự yếu ớt
đó đă mang chở hoan lạc đến cho tôi. Trước mặt anh tôi chàng trở
thành một sự xúc phạm không nên nói đến, một nguyên cớ của sự hổ
thẹn mà người ta nên giữ cho khuất mắt ḿnh. Tôi không thể chống lại
những mệnh lệnh thầm lặng của anh tôi. Tôi chỉ có thể làm thế khi
nào nó dính líu đến người anh kế tôi. Nhưng khi nó liên quan đến
người t́nh của tôi th́ tôi bất lực trong việc chống lại chính ḿnh.
Bây giờ nghĩ lại, chuyện đó mang trở lại vẻ đạo đức giả trên khuôn
mặt tôi lần nữa, cái vẻ lơ đăng của một người nh́n chăm chú vào
khoảng không, một người có những điều khác để nghĩ đến, nhưng cũng
chính người đó, để lộ cho thấy qua chiếc cằm hơi nghiến lại, đang
đau khổ và giận dữ v́ đă phải kiên nhẫn chịu đựng sự đốn mạt này để
chỉ được ăn ngon, trong một nhà hàng đắt tiền, mà phải vờ xem đó như
một chuyện hoàn toàn b́nh thường. Và vây bủa trí nhớ tôi là cái vầng
sáng ghê khiếp của đêm của gă thợ săn. Điều đó phát ra một tiếng báo
động the thé, như tiếng khóc của một đứa bé.
Cũng không ai nói chuyện với chàng ở quán La Source.
Tất cả chúng tôi đều gọi rượu Martells pha nước suối Perrier. Các
anh tôi nốc một hơi cạn ly của ḿnh và gọi ly khác giống vậy. Mẹ tôi
và tôi đưa ly của chúng tôi cho họ. Chẳng mấy chốc các anh tôi đă
ngà ngà say. Nhưng họ vẫn không nói ǵ với chàng. Thay vào đó họ bắt
đầu bắt lỗi bắt phải. Nhất là người anh kế của tôi. Anh than phiền
là chỗ này ngột ngạt quá và không có các cô gái phục vụ. Không có
đông người lắm vào ngày thường ở quán La Source. Tôi khiêu vũ với
chàng, với người anh kế của tôi. Tôi không nhảy với người anh cả,
không bao giờ tôi nhảy với anh ta hết. Tôi luôn luôn bị ngăn giữ lại
bởi một cảm giác nguy hiểm, về một sự thu hút xấu xa mà anh sử dụng
với mọi người, một cảm giác khó chịu về sự gần gụi giữa thân xác
chúng tôi.
Chúng tôi giống nhau một cách đáng ngạc nhiên, đặc biệt là khuôn
mặt.
Người Tàu ở Chợ Lớn nói với tôi, chàng muốn rơi nước mất. Chàng nói,
Anh có làm ǵ họ đâu? Tôi nói chàng đừng bận tâm, chuyện đó luôn
luôn là như thế, ngay cả giữa chúng tôi, bất kỳ trong hoàn cảnh nào.
Tôi giải thích khi chúng tôi lại ở riêng với nhau trong pḥng. Tôi
bảo chàng sự bạo tàn đầy nhục mạ, lạnh lẽo của người anh cả là ở chỗ
đó, bất kể chuyện ǵ xảy đến cho chúng tôi, bất kể những ǵ tiến đến
chúng tôi. Sự bộc phát đầu tiên của anh luôn luôn là giết chóc, là
xóa bỏ, là nắm giữ sự thống trị đời sống, khinh miệt, săn đuổi, tạo
ra những nỗi khổ đau. Tôi nói chàng đừng sợ. Anh ta không có ǵ để
mà sợ hăi hết. Bởi v́ người duy nhất mà người anh cả tôi sợ, lạ lùng
thay, là người làm cho anh ta bị khích động, mà người đó lại chính
là tôi.
Không bao giờ có một tiếng chào hỏi, một lời chúc mừng. Không bao
giờ có một tiếng cám ơn. Không bao giờ có một lời tṛ chuyện. Không
bao giờ có nhu cầu tṛ chuyện. Mọi chuyện luôn luôn im lặng, xa cách.
Đó là một gia đ́nh của sỏi đá, bị hóa đá quá dày đặc không thể nào
xuyên thủng được. Mỗi ngày chúng tôi đều cố gắng để giết lẫn nhau,
để giết. Không những chúng tôi không tṛ chuyện, mà chúng tôi c̣n
không thèm nh́n đến nhau nữa. Khi người ta đang bị nh́n th́ người ta
không thể nh́n được. Nh́n là cảm thấy ṭ ṃ, là quan tâm, là làm hạ
thấp chính ḿnh. Không ai đáng để cho người ta nh́n ngó tới cả. Nh́n
luôn luôn là hạ ḿnh. Chữ chuyện tṛ bị xua đuổi. Tôi nghĩ rằng đó
chính là điều tốt nhất để truyền đạt sự xấu hổ và niềm kiêu hănh.
Mọi thứ cộng đồng, dù là gia đ́nh hay h́nh thức nào khác, đều đáng
ghét đối với chúng tôi, đều làm cho hèn hạ đi. Chúng tôi kết hợp với
nhau trên nỗi nhục nhă nền tảng là phải sống. Chính nơi đây là tâm
điểm của số phận chung của chúng tôi, cái sự kiện cả ba chúng tôi
đều là con của mẹ tôi, những đứa con của một sinh vật thật thà bị xă
hội giết hại. Chúng tôi ở về phía của cái xă hội đă làm cho mẹ tôi
ch́m đắm vào tuyệt vọng. Chính v́ những ǵ người ta đă gây ra cho mẹ
chúng tôi, một người khả ái như thế, đáng tin cậy như thế, mà chúng
tôi thù ghét đời sống, chúng tôi thù ghét chính ḿnh.
Mẹ chúng tôi đă không nh́n thấy trước là chúng tôi sẽ trờ thành như
thế nào khi phải chứng kiến sự tuyệt vọng của bà. Tôi muốn nói đặc
biệt là những đứa con trai của bà. Nhưng ngay cả nếu bà có nh́n thấy
trước đi nữa, th́ làm sao bà có thể giữ im lặng về điều đă trở thành
chính cái số mệnh thiết yếu của bà? Làm sao bà có thể biến tất cả
thành sự giả dối - khuôn mặt bà, đôi mắt bà, giọng nói bà? T́nh yêu
của bà? Hẳn bà có thể chết đi được. Tự tử. Phá bỏ cái cộng đồng
không thể chịu đựng nổi của chúng tôi. Nếu bà nh́n đến điều đó để
thấy rằng đứa con cả đă hoàn toàn tách rời với hai đứa con kia.
Nhưng bà đă không nh́n thấy. Bà đă bất cẩn, u mê, vô trách nhiệm.
Tất cả những điều đó. Bà đă tiếp tục sống.
Và tất cả ba đứa chúng tôi đă yêu thương bà vượt trên t́nh thương
yêu. Chỉ v́ bà đă không thể, bởi v́ bà đă không có khả năng giữ im
lặng, giấu giếm, dối gạt, c̣n chúng tôi, cả ba chúng tôi dù thật
khác biệt với nhau, cả ba đều đă yêu thương bà trong cùng một cách
giống như nhau.
Chuyện đó đă tiếp tục trong suốt một thời gian dài. Bảy năm. Khi nó
bắt đầu chúng tôi mới mười tuổi. Và chúng tôi lên mười hai tuổi. Rồi
mười ba. Mười bốn, mười lăm. Rồi mười sáu, mười bảy tuổi.
Chuyện đó kéo dài suốt những tuổi đó, bảy năm. Và cuối cù ng th́
ḷng hy vọng bị từ bỏ. Bị bỏ rơi. Giống như những cuộc chiến đấu
chống lại biển cả. Từ trong bóng râm của hiên nhà, chúng tôi nh́n về
dăy núi Xiêm, sẫm màu trong ánh sáng ban ngày mênh mông, gần như đen
kịt. Sau cùng th́ mẹ tôi im lặng, câm nín. Chúng tôi, những đứa con
của bà, th́ quả cảm, tuyệt vọng.
Người anh kế của tôi chết vào tháng mười hai năm 1942, trong thời kỳ
chiếm đóng của người Nhật. Tôi đă rời Sài g̣n sau khi tốt nghiệp
trung học vào năm 1931. Anh chỉ viết thư cho tôi có một lần trong
suốt mười năm. Tôi không bao giờ hiểu tại sao. Bức thư của anh có
tính ước lệ, được sao chép lại rất đẹp với nét chữ cẩn thận không
một lỗi nào. Anh cho tôi biết mọi người đều khỏe mạnh, trường học
vẫn thành công. Đó là một bức thư dài, trọn cả hai trang giấy. Tôi
nhận ra chữ viết của anh, giống hệt nét chữ khi anh c̣n nhỏ. Anh
cũng nói rằng anh đă có một căn pḥng, một chiếc xe, anh nói cả hiệu
xe nữa. Anh đă chơi quần vợt trở lại. Anh rất khỏe mạnh, mọi chuyện
đều tốt đẹp. Anh gửi đến tôi t́nh thương thắm thiết nhất của anh.
Anh không đề cập ǵ đến chiến tranh, hoặc đến người anh cả của chúng
tôi.
Tôi thường gộp chung hai người anh của tôi với nhau như mẹ tôi vẫn
thường làm. Tôi nói, Mấy ông anh tôi, và mẹ tôi cũng vậy, như bà
thường hay nói với người ngoài, Mấy đứa con trai tôi. Bà luôn luôn
nói về sức mạnh của mấy đứa con trai ḿnh với một giọng điệu lăng
nhục. Đối với thế giới bên ngoài, bà không phân biệt chúng với nhau,
bà đă không nói rằng đứa con trai cả th́ khỏe mạnh hơn đứa con trai
kế rất nhiều, bà chỉ nói ảnh khỏe mạnh như mấy người anh em trai của
bà, những người nông dân ở miền Bắc nước Pháp. Bà hănh diện về sức
mạnh của mấy đứa con trai cùng một cách như bà hănh diện về mấy
người anh em trai của bà. Giống như người con cả của bà, bà khinh
thường những người yếu đuối. Nói về người t́nh của tôi ở Chợ Lớn, bà
nói cù ng một cách như người anh cả tôi. Tôi sẽ không viết ra đây
những lời nói đó. Chúng là những lời lẽ dính líu đến những xác chết
thối rữa mà bạn bắt gặp trong sa mạc. Tôi nói, Các anh tôi, bởi v́
đó cũng là điều tôi thường nói. Chỉ sau này tôi mới đề cập đến họ
một cách khác biệt nhau, sau khi người anh kế tôi lớn lên và bị tuẫn
tử.
Không những chúng tôi không bao giờ có bất cứ một buổi lễ hội nào
trong gia đ́nh, không có cả một cây Giáng Sinh, mà ngay cả đến một
chiếc khăn tay thêu hoặc một bó hoa cũng không nốt. Thậm chí chúng
tôi c̣n không hề lưu ư đến bất cứ một cái chết nào, bất cứ một đám
tang nào, bất cứ một kỷ niệm nào. Chỉ có một ḿnh bà. Người anh cả
của tôi sẽ luôn luôn là một kẻ sát nhân. Người anh kế của tôi sẽ
luôn luôn chết v́ hắn. Về phần tôi, tôi rời đi, tách xé chính ḿnh
ra khỏi. Người anh cả tôi đă chiếm hữu bà cho riêng anh ta, măi cho
đến khi bà chết.
Vào lúc ấy thời gian ở Chợ Lớn, thời gian của h́nh ảnh đó, của người
t́nh, mẹ tôi nổi cơn điên. Bà không hề biết về những ǵ xảy ra ở Chợ
Lớn. Nhưng tôi có thể thấy là bà đang nh́n ngó tôi, bà nghi ngờ một
điều ǵ đó. Bà biết con gái bà, đứa con của bà, và lảng vảng chung
quanh đứa con đó, một đôi lúc, có một bầu khí là lạ, một điều ǵ dè
dặt, chỉ mới gần đây thôi, làm bà phải lưu ư. Đứa con gái lại c̣n
nói năng chậm răi hơn thường lệ, cô có vẻ lơ đăng, cô là người luôn
luôn quan tâm đến mọi chuyện, sự biểu lộ của cô thay đổi, cô trở nên
một kẻ bàng quang ngay cả với mẹ, với sự bất hạnh của mẹ, như thể cô
đang chứng kiến cái hậu quả của nó. Đó là một sự kinh sợ bất chợt
trong đời sống của mẹ tôi. Con gái bà đang ở trong một nỗi hiểm nguy
khốc liệt nhất, sự nguy hiểm về việc không bao giờ lập gia đ́nh,
không bao giờ có một chỗ đứng trong xă hội, sự hiểm nguy của sự bất
lực không thể chống lại điều đó, bị lạc lơng, cô đơn. Mẹ tôi bắt đầu
mở những cuộc tấn công nhắm vào tôi, bà khóa cửa nhốt tôi trong
pḥng, đấm đá tôi, cởi quần áo tôi ra, dí sát vào tôi và ngửi mùi
thân thể tôi, ngửi quần lót tôi, nói là bà có thể ngửi thấy mùi của
gă người Tàu, thậm chí c̣n đi xa hơn nữa, bà t́m kiếm những dấu vết
đáng ngờ trên quần lót của tôi, và la hét, để cho cả tỉnh nghe thấy,
rằng con gái bà là một con đĩ, bà sẽ ném nó ra khỏi cửa, bà ước ao
cho nó chết khuất đi, sẽ không c̣n một ai muốn dính líu đến nó nữa,
bà bị làm nhục, c̣n tồi tệ hơn một con chó cái. Rồi bà khóc lóc vừa
hỏi rằng bà có thể làm được ǵ nữa bây giờ, trừ việc đuổi đứa con
gái ra khỏi nhà để nó không thể làm nhơ bẩn thêm chỗ này nữa.
Bên vách ngoài của căn pḥng bị khóa cửa, là anh tôi.
Anh trả lời mẹ tôi, nói là bà đánh đập con gái là đúng, giọng anh
trầm xuống, tâm t́nh, vuốt ve, anh nói là họ phải t́m cho ra sự thật,
với bất cớ giá nào, phải t́m cho ra sự thật để cứu vớt đứa con gái,
để cứu mẹ ra khỏi t́nh trạng sẽ đẩy bà đến tuyệt vọng. Bà mẹ đánh
đập con gái một cách tận lực. Người anh kế tôi th́ kêu gào, bảo mẹ
để cho nó yên. Anh đi ra ngoài vườn, trốn tránh, anh sợ tôi sẽ bị
giết chết, anh sợ hăi, anh luôn luôn sợ hăi gă xa lạ đó, người anh
cả của chúng tôi. Sự sợ hăi của người anh kế làm cho mẹ tôi dịu
xuống. Bà than khóc cho cái tai họa của đời bà, cho đứa con gái đă
bị ô nhục của bà. Tôi cũng khóc với bà. Tôi nói dối. Tôi thề sống
thề chết là không có ǵ xảy ra cho tôi hết, không có ǵ hết, ngay cả
một cái hôn cũng không. Làm sao con có thể, tôi nói, với một gă Tàu,
làm sao con có thể làm việc đó với một gă Tàu, xấu xí như thế, một
gă đàn ông ốm yếu như thế? Tôi biết người anh cả đang áp sát người
vào cửa, lắng nghe, anh biết mẹ tôi đang làm ǵ, anh biết đứa con
gái đang trần truồng, đang bị đánh đập, và anh thích sự việc tiếp
tục như vậy và thích nó dẫn đến bờ vực khốc hại. Không phải mẹ tôi
không biết đến cái ư hướng u ám và khủng khiếp đó của người anh cả.
Chúng tôi vẫn c̣n rất nhỏ dại. Những trận chiến bùng nổ thường xuyên
giữa hai người anh tôi, không v́ lư do rơ rệt nào trừ cái lư do cũ
rích mà người anh cả thường nói với người anh kế, Cút đi chỗ khác,
mày chộn rộn quá. Rồi ngay lập tức, anh đập liền. Họ đánh nhau mà
không hề nói một lời, bạn chỉ có thể nghe thấy tiếng thở của họ,
tiếng rên rỉ, tiếng nện đập th́nh thịch mà thôi. Mẹ tôi góp phần vào
trận đánh nhau này, cũng như với mọi lần khác, với một màn opera gào
thét.
Họ đều có cùng một năng khiếu về sự giận dữ, những cơn giận dữ đen
tối, đầy sát khí đó mà bạn chỉ có thể nh́n thấy ở những người anh em
trai, chị em gái, những bà mẹ. Người anh cả tôi không thể chịu được
nếu anh không được tự do làm những điều xấu xa, được làm người chủ
động trên điều đó, không chỉ ở nơi đây mà ở khắp mọi nơi. Người anh
kế tôi th́ không thể chịu được nếu phải nh́n sự kinh hoàng này một
cách bất lực, nh́n đến loại người giống như người anh cả.
Khi họ ấu đả nhau, chúng tôi đều lo sợ về cuộc đời của họ như nhau.
Mẹ tôi thường nói họ luôn luôn đánh nhau, không bao giờ chơi chung,
không bao giờ tṛ chuyện với nhau. Họ không có chút ǵ chung với
nhau cả, trừ bà, người mẹ của họ, và nhất là em gái họ. Không ǵ cả
trừ máu mủ.
Tôi tin rằng mẹ tôi chỉ gọi đứa con lớn nhất của bà là "con của mẹ"
mà thôi. Thỉnh thoảng bà gọi anh như thế. Những đứa con kia bà chỉ
gọi là "mấy đứa nhỏ."
Chúng tôi không nói ǵ về tất cả những chuyện này khi ở ngoài đường,
một trong những điều đầu tiên mà chúng tôi học hỏi được là giữ im
lặng về cái yếu tố thống trị của đời sống chúng tôi, đó là sự nghèo
khổ. Và kế đó là về mọi chuyện khác. Những người bạn tâm t́nh đầu
tiên của chúng tôi, dù chữ dùng này có vẻ thái quá, là những người
yêu của chúng tôi, những người mà chúng tôi gặp gỡ nơi những căn nhà
khác nhau bên ngoài, đầu tiên là trên đường phố Sài g̣n, rồi kế đó
là trên những chuyến tàu vượt đại dương và xe lửa, và rồi ở khắp mọi
nơi chốn.
Về lúc chiều tối, nhất là vào mùa khô, mẹ tôi thường nổi hứng bất
chợt, và bà bắt bọn tôi phải lau rửa nhà cửa từ trên xuống dưới, để
dọn sạch, tẩy uế, làm cho thoáng mát, bà nói. Căn nhà được xây trên
một mảnh đất đắp cao, tránh xa những khu vườn, rắn rết, bọ cạp, kiến
lửa, những ḍng nước lũ từ sông Cửu Long, những ḍng lũ thường đến
sau những trận cuồng phong vào mùa mưa. V́ ngôi nhà được đắp cao như
thế, nên nó có thể được chùi rửa bằng cách dội những thùng nước lớn
lên nó, xối ào nước ngay vào nó như một khu vườn. Tất cả ghế trong
nhà được chất lên trên bàn, nước chảy ṛng ṛng khắp cả nhà, nước vỗ
nhẹ quanh chiếc đàn dương cầm trong căn pḥng khách nhỏ. Nước chảy
tràn xuống những bậc thềm, chảy lan qua khoảnh sân dẫn về phía khu
nhà bếp. Mấy người giúp việc nhỏ tuổi lấy làm thích thú, chúng tôi
nhập bọn với họ, tạt nước vào nhau, rồi sau đó chùi rửa sàn nhà bằng
xà bông Marseille. Ai cũng đi chân trần, kể cả mẹ chúng tôi. Bà cười.
Bà không có ǵ để phản đối cả. Cả ngôi nhà thơm nức, với mùi dễ chịu
của nền đất ẩm sau cơn giông, đủ để làm cho người ta vui sướng điên
dại, nhất là khi nó được pha lẫn với những mùi khác, mùi xà bông
Marscille, mùi của sự thanh khiết, mùi của điều đáng kính trọng, mùi
của quần áo sạch sẽ, mùi của sự trinh trắng, mùi của mẹ tôi, mùi của
ḷng chân thật và ngây thơ mênh mông của mẹ tôi. Gia đ́nh của những
người giúp việc và khách khứa của họ cũng đến nơi, cùng những đứa
trẻ da trắng từ những căn nhà hàng xóm. Mẹ tôi rất vui sướng với sự
lộn xộn này, thỉnh thoảng bà cũng có thể vui sướng tột cùng, đủ lâu
để nguôi ngoại, thời gian để chùi rửa ngôi nhà có thể đủ để làm cho
bà vui sướng. Bà đi vào pḥng khách, ngồi vào đàn dương cầm, bà chơi
những điệu nhạc duy nhất mà bà nhớ thuộc ḷng, những điệu nhạc bà
học được ở trường Sư Phạm. Bà hát. Thỉnh thoảng bà cười khi chơi đàn.
Bà đứng dậy, khiêu vũ, và hát. Và mọi người đều nghĩ, và bà cũng
nghĩ như vậy, rằng người ta có thể hạnh phúc ở đây, trong căn nhà
đột ngột biến dạng thành một ao hồ, một cánh đồng ngập nước, một chỗ
nước cạn, một băi biển.
Hai đứa bé nhỏ dại hơn, đứa con gái và thằng anh kế, là những người
đầu tiên nhớ lại. Chúng chợt ngưng cười và đi vào trong khu vườn
đang tối dần.
Tôi nhớ lại, ngay lúc đang viết những chuyện này, là người anh cả
chúng tôi không ở Vĩnh Long khi chúng tôi xối nước chùi rửa ngôi nhà.
Anh đang sống với người bảo trợ chúng tôi, một vị cha xứ, ở khu
Lot-et-Garonne. Thỉnh thoảng anh cũng có cười, nhưng không bao giờ
nhiều như chúng tôi. Tôi quên mọi thứ, và tôi đă quên nói điều này,
là chúng tôi là những đứa trẻ hay cười, anh kế tôi và tôi, chúng tôi
bật cười thành cơn, cười đến có thể chết được.
Tôi nh́n chiến tranh như tôi nh́n tuổi thơ của ḿnh. Tôi thấy thời
chiến và sự thống trị của người anh cả tôi là một. Một phần, không
nghi ngờ ǵ cả, bởi v́ chính là trong thời chiến tranh mà người anh
kế tôi đă chết: trái tim của anh, như người ta kể lại, đă từ bỏ, đă
đầu hàng. Về phần người anh cả, tôi không nghĩ là tôi có gặp lại anh
một lần nào trong thời chiến tranh cả. Vào lúc ấy, việc anh ta c̣n
sống hay đă chết chẳng có ư nghĩa ǵ với tôi cả. Tôi nh́n chiến
tranh như tôi nh́n thấy anh, lan tràn khắp nơi, xâm nhập mọi chỗ,
trộm cắp, giam cầm, luôn luôn ở đó, pha trộn lẫn lộn với mọi thứ,
hiện diện trong thân xác, trong tinh thần, khi thức dậy và thiếp
ngủ, mọi lúc, miếng mồi nhử đối với mối đam mê đầy say đắm muốn
chiếm giữ vùng đất đầy vui thú đó, cái cơ thể của một đứa trẻ, những
cơ thể của những người ít mạnh mẽ hơn, của những người bị chinh
phục. Bởi v́ điều xấu ác ở đó, ngay ở những cánh cổng, áp sát vào da
thịt.
Chúng tôi trở lại căn pḥng của chàng. Chúng tôi là những t́nh nhân.
Chúng tôi không thể ngừng yêu nhau.
Thỉnh thoảng tôi không trở lại trường nội trú. Tôi ngủ với chàng.
Tôi không muốn ngủ trong ṿng tay chàng, hơi ám của chàng, nhưng tôi
đă ngủ trong cùng một pḥng, trên cùng một chiếc giường với chàng.
Đôi khi tôi không đến trường học. Buổi tối chúng tôi đi ăn cơm tối
ngoài phố. Chàng tắm cho tôi, kỳ cọ cho tôi, lau rửa tôi, chàng rất
yêu thích điều đó, chàng trang điểm cho tôi và mặc quần áo cho tôi,
chàng tôn sùng tôi. Tôi là người yêu quư của đời chàng. Chàng sống
trong nỗi kinh sợ rằng tôi sẽ gặp một người đàn ông khác. Tôi không
bao giờ lo sợ về bất cứ điều ǵ như thế cả. Chàng cũng lo sợ, không
phải v́ tôi là người da trắng, mà bởi v́ tôi c̣n quá trẻ, quá trẻ
khiến có thể làm cho chàng phải vào tù nếu chúng tôi bị khám phá.
Chàng bảo tôi hăy tiếp tục nói dối với mẹ tôi, và nhất là với người
anh cả tôi, đừng bao giờ nói bất cứ điều ǵ với bất cứ ai. Tôi tiếp
tục nói dối. Tôi cười nhạo sự lo lắng của chàng. Tôi bảo chàng là
gia đ́nh chúng tôi quá đỗi nghèo túng để mẹ tôi có thể bắt đầu một
cuộc kiện tụng khác, và dù sao đi nữa bà cũng đă thua kiện trong tất
cả những vụ kiện cáo mà bà đă khởi đâu, để kiện người giữ sổ sách
điền thổ, những viên chức, chính phủ, luật lệ, bà không biết làm thế
nào để đối phó với chúng một cách thích đáng, không biết làm thế nào
để trầm tĩnh, chờ đợi, tiếp tục chờ đợi, bà không thể, bà gây chuyện
và làm hỏng những cơ may của bà. Với chuyện này rồi th́ cũng vậy mà
thôi, cho nên không cần phải sợ hăi ǵ cả.
Marie-Claude Carpenter. Nàng là người Mỹ - gốc ở Boston, tôi nhớ
h́nh như vậy. Đôi mắt rất nhạt, màu xanh xám. 1943. Marie-Claude
Carpenter có mái tóc vàng hoe. Chỉ hơi phai màu. Rất là xinh đẹp,
tôi nghĩ. Với nụ cười thoáng qua thường ngưng lại rất nhanh, biến
mất trong một chớp mắt. Tôi bất chợt nhớ lại giọng nói của nàng,
trầm, hơi chói tai khi cao giọng. Nàng bốn mươi lăm tuổi, đă lớn
tuổi, chính là cái tuổi già. Nàng sống ở quận mười sáu, gần Alma.
Chỗ ở của nàng là tầng lầu thượng rộng lớn trong một khu nhà nh́n
xuống ḍng sông Seine. Người ta đến đó ăn cơm tối vào mùa đông. Hoặc
dùng bữa trưa vào mùa hè. Những bữa ăn thường đặt trước từ những nhà
hàng ngon nhất ở Paris. Hầu như luôn luôn là ăn được. Nhưng chỉ
nhiều vừa đủ dùng thôi, có vẻ hơi thiếu. Người ta không bao giờ gặp
nàng ở bất cứ nơi nào khác trừ tại nhà, không bao giờ ra ngoài.
Th́nh thoảng có một chuyên gia về Mallarmé ở đó. Và thường có một,
hai hoặc ba nhân vật thuộc giới văn học, họ đến một lần và không ai
c̣n gặp lại họ nữa. Tôi không bao giờ khám phá được là nàng đă đem
những người ấy từ đâu về, nàng đă gặp họ ở đâu, hoặc tại sao nàng
lại mời họ. Tôi không bao giờ nghe bất cứ ai đề cập đến một người
nào trong bọn họ, và tôi cũng không bao giờ đọc hoặc nghe nói về các
tác phẩm của họ. Những bừa ăn không kéo dài. Chúng tôi tṛ chuyện
nhiều về chiến tranh, lúc ấy là vào thời kỳ của Stalingrad, cuối mùa
đông năm 1942. Marie-Claude Carpenter thường lắng nghe rất nhiều,
đặt nhiều câu hỏi, nhưng không nói ǵ nhiều, thường bày tỏ sự ngạc
nhiên về việc là nàng biết ít ỏi quá về những ǵ đang xảy ra, rồi
nàng cười. Ngay lập tức sau bữa ăn nàng cáo lỗi về chuyện phải rời
đi quá sớm, nhưng v́ nàng có việc phải làm, nàng nói. Nàng không bao
giờ nói là nàng bận việc ǵ. Những lúc c̣n khá đông đủ người, chúng
tôi thường c̣n ở lại một hoặc hai tiếng đồng hồ sau khi nàng đă rời
khỏi. Nàng thường nói, Các bạn cứ ở lại bao lâu tùy thích. Không một
ai nói về nàng một khi nàng không có mặt ở đó. Tôi nghĩ là không ai
có thể nói ǵ về nàng được, bởi v́ không có ai thực sự biết về nàng.
Người ta luôn luôn trở về nhà với cái cảm giác như vừa trải qua một
thứ ác mộng trống rỗng, cảm giác như vừa tiêu phí vài giờ đồng hồ
như khách khứa của những người lạ với những người khách khác cũng là
những người xa lạ, cảm giác như vừa sống qua một khoảng thời gian
không có bất cứ nguyên cớ cũng như hậu quả nào hết, thuộc về con
người hoặc thứ nào khác. Điều này giống như vừa vượt qua một biên
giới thứ ba, như trên một chuyến xe lửa, như ngồi chờ đợi ở pḥng
khám của bác sĩ, ở khách sạn, ở phi trường. Vào mùa hè chúng tôi
dùng bữa trưa trên sân thượng rộng răi ngó xuống ḍng sông, và người
ta phục vụ cà phê trong khu vườn chiếm trọn vẹn phần nóc của khu nhà.
Cũng có một hồ bơi.
Nhưng không ai xuống tắm. Chúng tôi chỉ ngồi đó và nh́n thành phố
Paris. Những đại lộ trống vắng, ḍng sông, những đường phố. Trên
những con đường vắng vẻ, cây catalpas đang nở hoa. Marie-Claude
Carpenter. Tôi nh́n nàng rất nhiều lần, thực ra là tất cả mọi lần,
điều đó làm nàng bối rối nhưng tôi không thể không nh́n được. Tôi
nh́n ngắm nàng để cố t́m hiểu, cố khám phá xem nàng là ai,
Marie-Claude Carpenter. Tại sao nàng ở đó mà không là ở bất cứ một
nơi chốn nào khác, tại sao nàng lại đến đây từ một nơi quá xa xôi
như vậy, từ Boston, tại sao nàng giàu có, tại sao không ai biết được
điều ǵ về nàng cả, không một chút ǵ, không một ai, tại sao có
những cuộc gặp gỡ gần như có tính cách bắt buộc này. Và tại sao, tại
sao, trong đôi mắt nàng, tận cùng trong sự sâu thẳm của cái nh́n,
lại có những mầm mống của cái chết đó? Marie-Claude Carpenter. Tại
sao tất cả những chiếc áo của nàng đều có một điều ǵ đó không thể
xác định một cách chung được, làm cho chúng trông như thể không hoàn
toàn thuộc về nàng, như thể chúng cũng mới vừa phủ lên một thân thể
nào khác? Những chiếc áo không có đặc tính ǵ nổi bật, trơn, màu rất
nhạt, màu trắng, như mùa hè ở giữa một mùa đông.
Betty Fernandez. Kư ức của tôi về những người đàn ông không bao giờ
thắp sáng và chói lọi như kư ức của tôi về những người đàn bà. Betty
Fernandez. Nàng cũng là người ngoại quốc. Ngay khi tôi vừa nhắc đến
tên th́ nàng đă ở ngay kia, đi dọc theo một con đường ở Paris, nàng
bị cận thị, không thể nh́n rơ, phải nhíu đôi mắt lại để nhận ra bạn,
rồi mới chào hỏi bạn với một cái bắt tay nhẹ nhàng. Chào bạn, bạn
mạnh giỏi không? Bây giờ nàng chết đă từ lâu rồi. Ba mươi năm, có lẽ.
Tôi có thể nhớ lại vẻ duyên dáng của nàng, bây giờ đă quá muộn cho
tôi để có thể quên đi điều đó, không có ǵ làm hư hỏng được sự hoàn
hảo vẫn c̣n đó, sẽ không có ǵ, không có hoàn cảnh nào, không có
thời gian nào, không có sự rét lạnh hay cơn đói khát nào hoặc sự bại
trận của nước Đức nào, hoặc việc đưa tội ác ra ánh sáng nào có thể
làm hư hỏng được điều đó. Nàng vẫn đi dọc theo đường phố, bên trên
lịch sử của mọi điều dù khủng khiếp đến đâu đi nữa. Ở nơi đây đôi
mắt cũng trong sáng. Chiếc áo màu hồng cũ kỹ, chiếc nón rộng vành
đen nhuốm bụi trong ánh nắng của đường phố.
Nàng mảnh khảnh, cao, được vẽ bằng mực tàu trên một bức khắc họa.
Người ta dừng chân và thích thú nh́n nét thanh nhă của người ngoại
quốc này, người đang đi dọc theo đường phố mà không nh́n ǵ cả.
Giống như một nữ hoàng. Thoạt tiên người ta không bao giờ biết được
nàng từ đâu tới. Rồi sau đó họ nghĩ là nàng chỉ có thể đến từ một
nơi nào khác, từ chỗ đàng kia. Chính v́ điểm đó mà nàng xinh đẹp.
Nàng mặc trang phục kiểu Âu Châu cũ, những mẩu gấm thêu kim tuyến,
những bộ quần áo đă lỗi thời, những chiếc màn cũ, những thứ lặt vặt
cũ, những quần áo mặc làm mẫu cũ, những chiếc khăn quàng cổ bằng
lông chồn đă bị dán nhấm cũ, những chiếc khăn quàng cổ bằng da rái
cá cũ, đó là loại sắc đẹp của nàng, tả tơi, lạnh cóng, buồn bă và
trong cảnh lưu đày, không có ǵ thích hợp với nàng, mọi thứ đều rộng
quá khổ, và thế mà trông chúng vẫn cứ tuyệt vời. Nàng, khuôn mặt và
cơ thể nàng, được tạo ra trong một cách thức, mà bất cứ thứ ǵ chạm
đến nàng đều chia sẻ được cái đẹp của nàng ngay lập tức và không lầm
lẫn.
Nàng tiếp khách, Betty Fernandez, nàng có một buổi "ở nhà." Thỉnh
thoảng chúng tôi cũng có đến. Có lần Drieu La Rochelle đă đến đó. Rơ
ràng v́ quá khổ sở v́ sự kiêu hănh mà ông ta rất hiếm khi hạ cố để
tṛ chuyện, và khi ông ta nói, th́ dường như giọng nói ông được
chuyển âm, những chữ ông dùng được phiên dịch ra, không tự nhiên. Có
thể là Brasillach cũng đă có mặt ở đó, nhưng chẳng may là tôi không
nhớ. Sartre không bao giờ đến. Có những thi sĩ từ Montparnasse,
nhưng tôi không nhớ được tên ai cả, không một cái tên nào. Không có
người Đức ở đó. Chúng tôi không bàn chuyện chính trị. Chúng tôi chỉ
nói về văn chương. Ramon Fernandez thường hay nói về Balzac. Gần như
chúng tôi có thể lắng nghe ông trọn cả ngày và măi măi. Ông nói với
một sự hiểu biết gần như đă bị quên lăng hoàn toàn, và nói về những
điều hầu như không c̣n sót lại để có thể kiểm chứng đây đủ. Ông đưa
ra những quan điểm hơn là những tư liệu. Ông nói về Balzac như là
ông có thể nói về chính ḿnh, như thể chính ông đă có lần thử làm
Balzac vậy. Ông có sự thanh nhă tuyệt vời ngay cả trong sự hiểu biết,
cái cách thức ông sử dụng kiến thức một cách sâu sắc và minh bạch
cùng một lúc mà không hề làm cho nó giống như một sự bó buộc hay một
gánh nặng. Ông rất thành thật. Gặp gỡ ông trên đường phố hoặc trong
một quán cà phê luôn luôn là một niềm vui thú, và đối với ông, việc
chào hỏi bạn là cả một nỗi hân hoan. Chào bạn bạn mạnh giỏi không?
ông nói, theo kiểu người Anh, không một dấu phẩy, tươi cười. Rồi
trong lúc ông cười, sự giễu cợt của ông trở thành chính cuộc chiến
tranh, cùng với tất cả những nỗi khổ đau không thể tránh né do nó
gây ra, cả bên nhóm kháng chiến cũng như phe hợp tác, sự đói khát và
rét lạnh, sự tuẫn tử và nỗi ô nhục. Nàng, Betty Fernandez, chỉ nói
về con người, những người nàng nh́n thấy trên đường phố hoặc những
người nàng quen biết, về chuyện họ ra sao, về những thứ vẫn c̣n bán
hạ giá trong cửa tiệm, những khẩu phần sửa hoặc cá phụ trội, những
cách thức khôn ngoan để đối phó với sự thiếu hụt, với cái lạnh và
cơn đói triền miên, nàng luôn luôn quan tâm đến những chi tiết thực
dụng trong cuộc sống, nàng không đi quá xa những điều đó, luôn luôn
là một người bạn tốt, rất trung thành và dễ mến. Gia đ́nh Fernandez
đă là những bọn hợp tác. C̣n tôi, hai năm sau chiến tranh, tôi là
đảng viên của đảng Cộng sản Pháp. Một sự song hành hoàn toàn và
tuyệt đối. Hai điều giống như nhau, cùng một sự đáng thương, cùng
một lời kêu cứu, cùng một sự thiếu sót của phán xét, cùng một sự mê
tín nếu bạn muốn nói, sự mê tín bao gồm việc tin tưởng vào một giải
pháp chính trị đối với vấn đề cá nhân. Nàng cũng vậy, Betty
Fernandez, nh́n ra những con đường trống vắng khi quân Đức chiếm
đóng, nh́n Paris, nh́n quăng trường đầy những cây catalpas đang trổ
hoa, giống như những người phụ nữ khác, Marie-Claude Carpenter. Họ
cũng tiếp khách "ở nhà" một số ngày nào đó, như nàng.
Chàng đưa nàng trở về kư túc xá trong chiếc xe hơi limousine đen.
Dừng xe cách cổng vào một chút để không ai có thể trông thấy. Lúc ấy
là buổi tối. Nàng ra khỏi xe, chạy vội đi, không quay lại để nh́n
chàng. Ngay khi nàng vào bên trong cửa, nàng thấy ánh đèn vẫn c̣n
nơi sân chơi rộng lớn. Và ngay khi vừa đi qua khỏi dăy hành lang th́
nàng nh́n thấy cô ta, đang chờ nàng, đă lộ vẻ lo lắng, căng thẳng,
không cười. Cô ta hỏi, Mày đi đâu vậy ? Nàng nói, tao chỉ không về
lại đây để ngủ thôi chứ có đi đâu. Nàng không nói tại sao và Hélène
Lagonelle cũng không hỏi. Nàng bỏ cái mũ hồng ra và xổ những cuộn
tóc bím ra để đi ngủ ban đêm. Mày cũng không tới lớp học nữa. Không,
nàng đă không đi học. Hélène nói họ có gọi điện thoại, đó là lư do
tại sao mà cô ta biết, rằng nàng phải đi gặp bà phó hiệu trưởng. C̣n
khá nhiều các cô nữ sinh ngoài sân chơi. Tất cả các cô gái đều mặc
đồ trắng. Những ngọn đèn lớn trên các ngọn cây. Ánh đèn vẫn c̣n sáng
trong một vài lớp học. Vài cô nữ sinh c̣n làm việc trễ, những cô
khác ở lại trong lớp để tán gẫu, hoặc chơi đánh bài, hoặc ca hát.
Không có một giờ giấc nhất định nào cho các cô để đi ngủ cả, v́ trời
quá nóng vào ban ngày nên các cô gái được phép làm thêm việc ǵ đó
vào buổi tối tùy thích, hoặc đúng hơn là tùy vào các cô giáo trẻ
đang trực muốn. Chúng tôi là hai cô nữ sinh da trắng duy nhất trong
kư túc xá thuộc chính phủ này. Có nhiều cô gái lai, hầu hết bị từ bỏ
bởi cha chúng, những người lính hoặc thủy thủ hoặc những viên chức
nhỏ trong ngành quan thuế, bưu điện, hoặc công chánh. Hầu hết các cô
gái đó đă được Viện Tế Bần nuôi nấng. Cũng có một vài cô gái chỉ lai
một phần tư. Hélène Lagonelle tin rằng chính phủ Pháp nuôi dưỡng họ
để làm những y tá trọng bệnh viện hoặc để làm việc trong những viện
mồ côi, những trại cùi, và những nhà thương điên. Cô cũng nghĩ là họ
sẽ được gửi tới những bệnh viện bị cô lập để chăm sóc cho những
người mắc bệnh dịch tả hay dịch hạch. Đó là những ǵ Hélène
Lagonelle nghĩ, và cô ta khóc v́ không muốn bất cứ công việc nào
trong những thứ đó, cô luôn luôn nói về chuyện bỏ trốn.
Tôi đi gặp cô giáo đang trực phiên, cũng chính là một cô gái lai c̣n
trẻ, người đă trải qua nhiều thời giờ chăm sóc cho Hélène và tôi. Cô
nói, Em đă không đến lớp học mà cũng không ngủ ở đây tối hôm qua,
chúng tôi sắp phải báo cho mẹ em biết. Tôi nói tôi đă không thể
ngừng được, nhưng từ rày về sau tôi sẽ cố gắng trở lại và ngủ ở đây
mỗi đêm, không cần phải nói cho mẹ tôi biết. Người phụ nữ trẻ nh́n
tôi và mỉm cười.
Tôi tái phạm lần nữa. Mẹ tôi được báo cho biết. Bà đến gặp bà quản
đốc kư túc xá và yêu cầu bà hăy để mặc tôi làm những ǵ tôi thích
vào buổi tối, đừng kiểm soát giờ giấc tôi trở về, cũng đừng bắt buộc
tôi phải đi ra ngoài với các nữ sinh khác trong những buổi đi dạo
ngày chúa nhật. Bà nói, Nó là một đứa trẻ luôn luôn được tự do, nếu
không th́ nó sẽ bỏ trốn, ngay cả tôi, chính là mẹ của nó, cũng không
thể làm được ǵ hết về chuyện đó, nếu tôi muốn giữ nó lại th́ tôi
phải để cho nó tự do. Bà quản đốc đă đồng ư v́ tôi là người da trắng
và nơi đó cần một số nữ sinh da trắng giữa tất cả học sinh lai v́
danh tiếng của trường. Mẹ tôi cũng nói là tôi đă học rất chăm chỉ
khi c̣n ở trung học dù tôi có tự do, và cũng chính v́ những ǵ đă
xảy ra cho những con trai bà quá tệ hại, cả một mối tai họa, mà sự
học hành của con gái bà chính là niềm hy vọng duy nhất c̣n lại đối
với bà.
Bà quản đốc đă cho phép tôi sống ở kư túc xá như thể nó là một khách
sạn.
Chẳng bao lâu tôi có một chiếc nhẫn kim cương ở ngón tay đính ước
của ḿnh. Rồi các vị giáo sư ngưng không có ư kiến nhận xét ǵ về
tôi nữa. Người ta đoán già đoán non là tôi không đính hôn, nhưng
chiếc nhẫn kim cương rất là giá trị, nó là kim cương thật, không ai
nghi ngờ ǵ, và cũng không ai nói ǵ nữa, v́ cái giá trị của viên
kim cương được trao cho chính cô gái rất trẻ này.
Tôi trở lại với Hélène Lagonelle. Cô gái nằm trên một chiếc ghế dài,
đang khóc v́ nghĩ rằng tôi sắp sửa bỏ đi. Tôi ngồi xuống ghế. Vẻ
kiều diễm của thân thể Hélène Lagonelle đang nằm sát vào người tôi
làm tôi không chịu đựng nổi. Thân h́nh cô tuyệt vời, trần truồng sau
lớp áo, ngay trong tầm tay. Tôi chưa từng thấy bộ ngực nào như bộ
ngực của cô. Tôi chưa bao giờ chạm đến nó. Cô không biết xấu hổ ǵ
cả, Hélène Lagonelle, cô không nhận thức ra điều đó, cô đi quanh
quẩn các pḥng ngủ mà không có quần áo trên người. Điều đẹp nhất
trong tất cả mọi điều được Thượng Đế ban phát là cái thân thể này
của Hélène Lagonelle, độc nhất vô nhị, sự hài ḥa giữa khuôn mặt cô
và cái cách thân thể cô mang giữ bộ ngực, bên ngoài chính nó, như
thể chúng tách rời nhau. Không ǵ có thể khác thường hơn sự tṛn
lẳng phía ngoài của cặp vú này được dâng hiến cho những bàn tay, sự
tồn tại bên ngoài này là để hướng đến những bàn tay. Ngay cả cái
thân thể của người anh kế tôi, giống như thân thể của một gă phu mộ
nhỏ bé, không là ǵ cả bên cạnh sự lộng lẫy này. Đường nét cơ thể
đàn ông có tính chất chủ quan, keo kiệt. Chúng cũng không bị làm hư
hỏng đi như thân thể các cô gái như Hélène Lagonelle, những đường
nét không kéo dài được lâu, một mùa hè hoặc có lẽ như thế, chỉ có
vậy. Cô từ vùng cao nguyên Đà Lạt xuống đây. Cha cô làm việc cho sở
bưu điện. Cô chỉ mới vừa đến đây, ngay giữa niên học. Cô sợ sệt, cô
tiến lên, ngồi xuống bên cạnh tôi và ở chỗ đó mà không nói một lời,
thỉnh thoảng lại khóc. Cô có nước da nâu hồng của vùng núi đồi, bạn
có thể dễ dàng nhận ra điều đó v́ ở đây là nơi mà tất cả những bọn
trẻ khác tái xanh bởi bệnh thiếu máu và bởi sức nóng ghê khiếp.
Hélène Lagonelle không thể theo học trường trung học. Cô không thể
làm được điều đó, Hélène L. Cô không thể học hành được, không thể
nhớ điều ǵ cả. Cô theo học những lớp sơ cấp ở kư túc xá, nhưng
chẳng thâu đạt được ǵ. Cô dựa sát vào người tôi mà khóc, và tôi
vuốt ve tóc cô, đôi tay cô, nói với cô rằng tôi sẽ ở lại đây. Cô
không biết là ḿnh thật xinh đẹp, Hélène Lagonelle. Cha mẹ cô không
biết phải làm ǵ với cô, họ muốn cô lập gia đ́nh cho rồi, càng sớm
càng tốt. Cô có thể có được tất cả các vị hôn phu mà cô ưa thích,
Hélène Lagonelle, nhưng cô không thích, cô không muốn lập gia đ́nh,
cô muốn trở về với mẹ cô. Cô, Hélène L., Hélène Lagonelle. Cuối cùng
cô sẽ làm những ǵ mà mẹ cô muốn. Cô đẹp hơn tôi rất nhiều, cô gái
đội chiếc mũ của thằng hề và mang đôi giày kim tuyến, dứt khoát dễ
lập gia đ́nh hơn tôi, người ta có thể hỏi cưới cô, gầy dựng đời sống
vợ chồng, bạn có thể làm cô sợ hăi, có thể cắt nghĩa điều đó cho cô,
điều ǵ làm cô sợ hăi và điều ǵ cô không hiểu được, có thể bảo cô
hăy ở yên một chỗ, đợi chờ.
Hélène Lagonelle được mười bảy tuổi, mười bảy tuổi, thế mà cô vẫn
chưa biết những ǵ tôi biết. Đúng như tôi tiên đoán, cô sẽ không bao
giờ biết những điều đó.
Thân thể của Hélène Lagonelle vẫn săn chắc, ngây thơ, làn da cô mềm
dịu như vỏ của một vài loại trái cây, hầu như bạn không thể nắm bắt
cô được, cô gần giống như không có thực, bởi v́ nó quá mềm mại. Cô
làm cho bạn muốn giết chết cô, cô gợi lên những giấc mơ tuyệt vời
được đẩy cô vào cái chết bằng chính đôi tay của bạn. Những đường nét
trắng như bột đó, cô mang giữ nó mà không nhận biết, và dâng hiến
chúng cho những bàn tay sẽ nhào trộn chúng, cho những đôi môi sẽ ăn
nuốt chúng, không kềm giữ chúng lại, không có chút hiểu biết ǵ về
chúng và không có chút hiểu biết ǵ về cái sức mạnh kỳ diệu của
chúng. Tôi muốn cắn xé cặp vú của Hélène Lagonelle như chàng đă cắn
xé cặp vú tôi trong căn pḥng ở phố Chợ Lớn, nơi tôi đến mỗi đêm để
làm gia tăng sự hiểu biết của tôi về Thượng Đế. Tôi muốn ăn sống
nuốt tươi và muốn được cắn xé bởi bộ ngực trắng như bột đó của cô.
Tôi bị ṿ xé bởi ḷng ham muốn đối với Hélène Lagonelle.
Tôi bị ṿ xé bởi dục vọng.
Tôi muốn mang Hélène Lagonelle theo với tôi đến nơi chốn mà mỗi tối,
đôi mắt tôi nhắm chặt, tôi đă truyền đạt vào thân thể tôi sự hoan
lạc đă làm tôi bật khóc. Tôi muốn trao Hélène Lagonelle cho người
đàn ông đă tạo ra điều đó cho tôi, để chàng có thể luân phiên làm
điều đó cho cô. Tôi muốn chuyện đó xảy ra ngay trước mặt tôi, tôi
muốn cô làm điều đó như tôi mong ước, tôi muốn cô dâng hiến chính cô
tại nơi chốn mà tôi đă từng dâng hiến chính ḿnh. Chính là đi qua
cái thân thể của Hélène Lagonelle, qua nó, mà sự hoan lạc tối hậu sẽ
có thể truyền từ chàng sang tôi.
Sự hoan lạc hướng về cái chết.
Tôi thấy nàng như có cùng một loại thể chất với người đàn ông ở Chợ
Lớn, nhưng trong một hiện tại sáng chói, thuộc về mặt trời, ngây thơ,
trong một sự tự khai hoa liên tục nảy sinh từ từng hành động một,
từng giọt nước mắt, từng sự lỗi lầm, từng nỗi ngu muội. Hélène
Lagonelle là người nữ của tên nô lệ đă ban phát cho tôi sự hoan lạc
trừu tượng đến như thế, cay nghiệt đến như thế, người đàn ông mờ
nhạt của Chợ Lớn, của nước Tàu. Hélène Lagonelle của nước Tàu.
Tôi không quên được Hélène Lagonelle. Tôi không quên được gă nô lệ.
Khi tôi đă đi xa, khi tôi đă rời bỏ chàng, tôi đă không đi bên cạnh
một người đàn ông nào khác trong suốt hai năm. Nhưng sự trung thành
kỳ bí đó chắc hẳn chỉ là sự trung thành với chính bản thân tôi.
Tôi vẫn c̣n là một phần tử của gia đ́nh, chính đó là nơi tôi sống,
trừ mọi nơi chốn khác. Chính ở trong sự vô vị của nó, trong sự khắc
nghiệt ghê gớm của nó, trong sự xấu xa của nó, mà tôi chắc chắn về
chính ḿnh một cách sâu xa nhất, ở trung tâm của sự xác tín thiết
yếu của tôi, niềm xác tín rằng sau này tôi sẽ là một nhà văn.
Đó là nơi chốn mà sau này, một khi hiện tại đă bị bỏ lại phía sau,
tôi phải ở lại, trừ mọi nơi chốn khác. Nhưng giờ khắc tôi trải qua ở
căn pḥng kia đă phô bày nó ra trong một thứ ánh sáng mới mẻ. Đó là
nơi chốn không thể chịu đựng được, tiếp giáp với cái cái chết, một
nơi chốn của sự bạo động, đau đớn, tuyệt vọng, nhục nhă. Và trong
Chợ Lớn cũng vậy. Trên bờ kia của ḍng sông.
Ngay khi bạn vừa vượt qua bờ phía bên kia.
Tôi không biết rồi Hélène Lagonelle sau này thế nào, thậm chí tôi
cũng không biết được là cô c̣n sống hay không nữa. Chính cô là người
đă rời bỏ kư túc xá trước tiên, một lúc khá lâu trước khi tôi đi
Pháp. Cô trở lại Đà Lạt. Mẹ cô đă gọi cô về, tôi nghĩ rằng để thu
xếp chuyện đôi lứa cho cô, tôi nghĩ rằng cô đi gặp một người nào đó
mới từ Pháp sang. Nhưng có lẽ tôi sai, có lẽ tôi phóng rọi những ǵ
tôi nghĩ là có thể xảy ra cho Hclène Lagonelle về chuyến ra đi vội
vă của cô theo lời yêu cầu của mẹ.
Cũng nên để tôi kể anh ta đă làm những ǵ, câu chuyện đó ra sao. Thế
nầy - anh ăn cấp tiền của những người giúp việc để đi hút thuốc
phiện. Anh trộm tiền của mẹ tôi. Anh sục sạo khắp mọi xó nhà. Anh
trộm cắp. Anh bài bạc. Cha tôi mua một căn nhà ở Entre-Deux-Mers
trước khi ông mất. Đó là tài sản duy nhất mà ông có. Anh đánh bạc.
Mẹ tôi phải bán căn nhà để trả nợ cho anh. Nhưng chuyện đó cũng
không đủ, không bao giờ đủ. Khi anh c̣n trẻ anh đă cố bán tôi cho
các khách hàng ở La Coupole. Chính là v́ anh mà mẹ tôi muốn tiếp tục
sống thêm, như thế để anh có thể tiếp tục ăn, như thế để anh có thể
có một mái nhà trên đầu để ở, để anh vẫn c̣n có thể nghe ai đó gọi
anh bằng tên. Kế đó c̣n có một căn nhà mà mẹ đă mua cho anh gần
Amboise, bàng tiền dành dụm trong mười năm. Anh cầm cố đi chỉ trong
ṿng một đêm. Bà phải trả tiền lời. Cùng tất cả những lợi tức thu
được từ việc lấy gỗ trong rừng mà tôi đă kể với các bạn. Trong một
đêm. Anh đă ăn cắp của mẹ khi bà đang hấp hối. Anh là loại người
chuyên đi sục sạo trong các xó kẹt, anh có một năng khiếu về chuyện
đó, anh biết phải lục t́m ở những chỗ nào, có thể t́m ra đúng những
cuốn vải có dấu tiền trong đó. Anh ăn cắp những chiếc nhẫn cưới,
những vật đại loại như thế, rất nhiều nhẫn, đồ nữ trang, thực phẩm.
Anh đă ăn cắp của chị Đô, của những người giúp việc, của người anh
kế tôi. Của tôi. Nhiều lắm. Giá mà anh có thể bán cả bà đi được,
chính mẹ của anh, anh cũng đă bán. Khi bà vừa mất anh gọi luật sư
tới ngay lập tức, ở chính giữa mọi xúc động. Anh lợi dụng điều đó.
Người luật sư nói rằng tờ di chúc sẽ không có giá trị. Nó thiên vị
người anh cả quá nhiều và gây thiệt tḥi cho tôi. Sự chênh lệch quá
lớn, đến mức nực cười. Tôi phải từ chối hoặc chấp nhận, với sự hiểu
biết đầy đủ các sự kiện. Tôi nói tôi chấp nhận: tôi kư tên. Tôi ưng
thuận. Anh tôi nh́n xuống. Cám ơn. Anh ta khóc. Giữa tất cả mọi xúc
động về cái chết của mẹ. Anh hoàn toàn thành thật. Vào lúc thành phố
Paris được giải phóng, có lẽ đang chạy trốn về việc đă làm một tên
hợp tác ở miền Nam, anh không có nơi nào để đến. Anh đến nhà tôi.
Anh đang thoát chạy từ một sự nguy hiểm nào đó, tôi không bao giờ
biết rơ về điều đó. Có lẽ anh đă chỉ điểm để bắt người, có lẽ là
người Do Thái, mọi chuyện đều có thể. Anh rất nhỏ nhẹ và tŕu mến,
như anh vẫn luôn luôn như vậy sau khi anh dính vào những việc giết
người hay khi anh cần đến sự giúp đỡ của bạn. Chồng tôi đă bị đày
đi. Anh bày tỏ ḷng cảm thông. Anh ở lại nhà ba ngày. Tôi quên, và
khi tôi đi ra ngoài tôi đă không khóa đóng ǵ hết trong nhà. Anh đă
lục soát cùng khắp. Tôi đă giữ lại những khẩu phần gạo và đường để
dành cho chồng tôi khi nào chàng trở về. Anh ta sục sạo và lấy hết
đi. Anh cũng lục lọi tủ áo nhỏ trong pḥng ngủ của tôi. Anh t́m thấy
những ǵ anh lùng kiếm và lấy đi tất cả những ǵ tôi đă dành dụm,
năm chục ngàn quan. Anh không viết một chữ nào để lại. Anh rời khỏi
nhà với những chiến lợi phẩm ăn cắp được. Khi tôi gặp lại anh, tôi
không đề cập ǵ đến chuyện đó, chuyện đó quá xấu hổ đối với anh, tôi
không thể nhắc lại. Sau tờ di chúc giả mạo, ṭa lâu đài Louis XIV
giả được bán đi không đáng lấy một xu. Việc bán chác này cũng là một
việc dàn dựng ra, giống như chuyện tờ giấy di chúc.
Sau khi mẹ tôi chết, anh bị bỏ lại có một ḿnh. Anh không có bạn bè,
không bao giờ có, thỉnh thoảng anh có những người đàn bà đi "làm
việc" cho anh ở Montparnasse, và đôi khi có những người đàn bà không
làm việc cho anh, ít ra là vào lúc bắt đầu, rồi có lúc lại có những
người đàn ông, nhưng khi ấy th́ những người đàn ông này trả tiền cho
anh. Anh sống một cuộc đời rất cô đơn. Và càng cô đơn hơn khi anh đă
lớn tuổi. Anh chỉ là một tên vô công rỗi nghề, anh chỉ lợi dụng được
một số rất ít người. Anh chỉ có thể làm người khác sợ hăi ngay trong
cái ṿng gia đ́nh trực tiếp với anh thôi, nhưng không xa hơn được.
Khi anh mất chúng tôi, anh đă mất đi cái đế quốc thực sự của ḿnh.
Anh không phải là một gă găng tơ, mà chỉ là một kẻ vô công rỗi nghề
trong gia đ́nh, một kẻ đi sục sạo tủ áo, một tên sát nhân không có
súng. Anh không bao giờ dám liều cả. Tất cả bọn vô công rỗi nghề đều
sống như anh, không có một sự trung tín nào, không có một uy quyền
nào, sống trong nỗi sợ hăi. Anh sợ hăi. Sau khi mẹ tôi chết anh sống
một cuộc đời kỳ lạ. Ở Tours. Những người duy nhất mà anh quen biết
là những người bồi bàn trong các quán cà phê, để nghe ngóng những
lời mách nước cho cuộc đua ngựa, cùng với những bọn khách nghiện
rượu quen trong các ṣng bài bạc lén lút. Anh bắt đầu trông giống
như bọn họ, uống rượu nhiều, cặp mắt đỏ ngầu và ăn nói lè nhè. Ở
Tours, anh không có ǵ hết. Cả hai căn nhà đă bị bán đứt. Không có
ǵ cả. Trong suốt một năm anh sống trong một nhà trưng bán bàn ghế
do mẹ tôi thuê. Suốt năm đó anh ngủ trên một chiếc ghế bành. Họ để
anh vào đó. Để cho anh ở lại trong một năm. Rồi họ tống anh đi.
Trong suốt một năm đó chắc là anh đă hy vọng mua lại những tài sản
đă cầm cố. Anh bài bạc thua cho đến hết những bàn ghế trong nhà kho,
từng chút một. Những tượng Phật bàng đồng, những món đồ bằng đồng,
đến những chiếc giường, những tủ quần áo, rồi đến những khăn trải
giường. Rồi đến một ngày kia anh không c̣n lại ǵ nữa, điều đó vẫn
xảy ra cho những loại người như anh, cho đến một ngày anh chỉ c̣n bộ
quần áo trên người và không c̣n ǵ khác, không một tấm chăn, không
một chỗ nương tựa. Anh cô đơn. Trong suốt một năm, không một ai mở
cửa tiếp anh hết. Anh viết thư cho một người anh họ ở Paris. Anh có
thể có một căn pḥng dành cho người giúp việc ở đường Malesherbes.
Và khi anh đă hơn năm mươi tuổi đầu, anh mới có một việc làm đầu
tiên, có số tiền lương đầu tiên trong đời, làm công việc tùy phái
cho một công ty bảo hiểm tàu biển. Chuyện đó kéo dài, tôi nghĩ, mười
lăm năm. Anh đă phải vào nằm bệnh viện. Anh đă không chết ở đó. Anh
chết trong căn pḥng của ḿnh.
Mẹ tôi không bao giờ nói về đứa con đó của bà. Bà không bao giờ đề
cập đến gă lục lọi các tủ quần áo đó với bất cứ ai. Bà xem sự kiện
bà là mẹ anh ta như thể đó là một tội ác. Bà giữ kín việc đó. Chắc
là bà đă phải nghĩ rằng không thể nào làm cho người khác hiểu được,
không thể nào truyền đạt cho người nào khác về sự hiểu biết mà chỉ
có riêng bà biết về con trai ḿnh, trước Thượng Đế và chỉ trước Ngài
mà thôi. Bà lập đi lập lại những điều tầm thường nhỏ nhặt về anh ta,
và bao giờ cũng chỉ là những điều ấy. Rằng nếu anh ta muốn anh ta có
thể là đứa thông tuệ nhất trong ba đứa con. Đứa con "khéo léo" nhất.
Đứa con sắc sảo nhất. Và anh ta cũng là người yêu thương mẹ nhất.
Tóm lại, đó chính là người hiểu bà nhất. Bà nói, tôi không hiểu làm
sao người ta có thể trông đợi những điều như thế ở một đứa con trai
chứ, cái trực giác như thế, cái tính chất sâu sắc như thế.
Chúng tôi có gặp lại nhau một lần nữa, anh ta nói về người em trai
đă chết. Anh nói về cái chết của người anh kế, Thật là dễ sợ biết
bao, ghê gớm biết bao, ôi người cem nhỏ của chúng ta, Paulo bé nhỏ
của chúng ta.
Vẫn c̣n lại cái h́nh ảnh này của t́nh ruột thịt : một bữa ăn ở Sa
Đéc. Cả ba đứa chúng tôi đang ngồi ăn nơi chiếc bàn trong pḥng ăn.
Họ mười bảy, mười tám tuổi. Mẹ tôi không có mặt ở đó với chúng tôi.
Anh nh́n chúng tôi ăn, người anh kế và tôi, rồi anh.đặt chiếc nĩa
xuống, nh́n người anh kế tôi. Anh nh́n một lúc rất lâu, rồi bất
chợt, rất là trầm tĩnh, anh nói một điều khủng khiếp nào đó. Về thức
ăn. Anh bảo anh kế tôi phải cẩn thận để ư, không nên ăn quá nhiều.
Người anh kế tôi không trả lời. Người kia tiếp tục nói. Nhắc nhở
người anh kế là miếng thịt lớn kia là phần của anh ta, và đừng quên
điều đó. Hoặc những điều khác nữa, anh nói. Tôi hỏi, Tại sao những
miếng thịt đó là của anh? Anh nói, Bởi v́ nó là như vậy. Tôi nói,
Tôi mong sao anh chết khuất đi cho rồi. Tôi không thể ăn được nữa.
Người anh kế tôi cũng vậy. Anh chờ xem người anh kế tôi có dám nói
ǵ không, dù chỉ một tiếng thôi, hai nắm tay nắm chặt lại của anh
đặt sẵn sàng trên mặt bàn để đập vỡ mặt người anh kế. Anh kế tôi
không nói ǵ cả. Anh rất xanh xao. Giữa hai hàng mi của anh, nước
mắt đă bắt đầu ứa ra.
Đó là một ngày buồn thảm, ngày mà anh chết. Vào mùa xuân, tôi nghĩ
thế, tháng tư. Ai đó gọi điện thoại cho tôi. Họ không nói ǵ khác
nữa, không ǵ cả, chỉ nói rằng người ta t́m thấy anh đă chết, trên
sàn nhà, trong căn pḥng của anh. Nhưng cái chết đă đến trước khi
câu chuyện của anh kết thúc. Khi anh vẫn c̣n sống điều đó đă xảy ra,
anh chết bây giờ là đă quá trễ, nó đă có mặt khắp nơi kể từ cái chết
của người anh kế tôi. Những chữ đầy khống chế. Thế là xong.
Bà đă yêu cầu chôn anh chung với bà. Tôi không biết ở đâu, không
biết trong nghĩa trang nào. Tôi chỉ biết là trong vùng Loire. Cả hai
trong cùng một nấm mộ. Chỉ có hai người đó thôi. Như chuyện đó nên
là như vậy. Một h́nh ảnh huy hoàng không thể chịu đựng nổi.
Bóng tối rơi xuống cùng một giờ giấc suốt cả năm. Rất ngắn ngủi, gần
như một hơi gió. Vào mùa mưa, trong suốt nhiều tuần lễ, người ta
không thể nh́n thấy bầu trời, dầy đặc một thứ sương mù không thay
đổi khiến cho ngay cả ánh trăng cũng không thể xuyên thủng được. Tuy
nhiên, vào mùa khô, bầu trời trống trơ, hoàn toàn không vẩn chút mây,
trần trụi. Ngay cả những đêm không có trăng, bầu trời vẫn sáng. Và
những chiếc bóng vẫn rơ nét như tự bao giờ trên mặt đất, trên mặt
nước, và trên những bức tường.
Tôi không thể thực sự nhớ được những ngày. Ánh mặt trời làm mờ nḥa
và tiêu hủy mọi màu sắc. Nhưng những đêm, tôi nhớ chúng. Màu xanh xa
xôi hơn cả bầu trời, vượt trên mọi chiều sâu, bao trùm mọi biên giới
của vũ trụ. Đối với tôi, bầu trời là một vệt sáng rực thuần khiết
băng ngang màu xanh, sự hợp nhất lạnh lẽo vượt trên mọi màu sắc. Đôi
khi, khi ở Vĩnh Long, lúc mẹ tôi buồn, bà gọi xe ngựa và chúng tôi
đánh xe về vùng quê để ngắm nh́n đêm trong mùa khô. Tôi đă có được
sự may mắn tuyệt vời đó - những đêm đó, bà mẹ đó. Ánh sáng tuôn
xuống từ bầu trời như những ḍng thác trong suốt thuần khiết, thành
những ḍng nước lặng yên và bất động. Không gian xanh lơ, bạn có thể
giữ nó trong tay. Xanh lơ. Bầu trời là sự dội đập rộn ràng của ánh
sáng rực rỡ. Đêm thắp sáng mọi vật, tất cả vùng quê trên cả hai bờ
sông xa tít đến những nơi chốn mà mắt có thể nh́n thấy được. Mỗi đêm
mỗi khác, mỗi đêm mang một cái tên dài như nó kéo dài. Những âm
thanh của nó là những tiếng chó, những con chó đồng sủa vào sự bí ẩn.
Chúng đáp lời nhau từ làng này qua làng khác, cho tới khi thời gian
và không gian của đêm đă lụi tàn hẳn.
Trên những lối đi ngoài sân, những chiếc bóng của những cây táo nâu
hồng tối đen như mực. Trọn cả khu vườn tĩnh lặng như đá cẩm thạch.
Ngôi nhà cũng vậy - khác thường, buồn thảm. Và người anh kế tôi,
người đang đi bên cạnh tôi, bấy giờ đang nh́n chăm chú về chiếc cổng
mở ra con đường trống vắng.
Có một hôm chàng không có ở đó, bên ngoài trường trung học. Anh tài
xế một ḿnh trên chiếc xe hơi đen. Anh nói ông cụ bị bệnh và cậu chủ
vừa mới trở lại Sa Đéc Anh ta, người tài xế, được bảo ở lại Sài G̣n
để đón tôi đi học và đưa trở về kư túc xá. Người chủ trẻ trở lại sau
một vài ngày. Chàng lại ở đó, trong chiếc xe hơi đen, khuôn mặt
chàng ngoảnh đi như để không thấy người ta đang nh́n chàng, vẫn c̣n
sợ hăi. Chúng tôi hôn nhau, không nói một lời, hôn nhau ngay ở đó,
bên ngoài trường học, chúng tôi quên hẳn. Trong khi chúng tôi hôn
nhau, chàng khóc. Cha chàng vẫn c̣n sống. Niềm hy vọng cuối cùng của
chàng đă tan biến. Chàng đă van xin ông cụ, đă cầu khẩn ông hăy cho
chàng được giữ tôi lại với chàng, được gần gũi chàng, chàng đă nói
với ông cụ là ông phải thấu hiểu, ắt hẳn là chính ông phải biết đến
nỗi đam mê như thế này ít nhất là một lần trong suốt cuộc đời dài
của ông, chuyện đó không thể nào khác đi được, chàng đă van nài ông
cụ hăy để cho chàng có cái lần được sống của chàng, chỉ một lần thôi,
nỗi đam mê này, sự điên cuồng này, sự say đắm này với cô gái da
trắng nhỏ bé, chàng van xin ông hăy cho chàng thời gian để yêu
thương nàng lâu hơn một chút trước khi gửi cô về Pháp, hăy để chàng
có cô lâu hơn một chút, thêm một năm nữa chẳng hạn, bởi v́ chàng
không thể nào từ bỏ t́nh yêu này ngay lúc này được, t́nh yêu c̣n quá
mới mẻ, vẫn c̣n quá mănh liệt, quá sức trong sự bạo phát đầu tiên
của nó, thật là một điều quá khủng khiếp cho chàng nếu phải xa rời
thân thể của cô ta, nhất là bởi v́, như ông cụ cha của chàng đă biết,
chuyện này có thể không bao giờ xảy ra lần nữa.
Người cha nói ông ta thà nh́n thấy chàng chết c̣n hơn.
Chúng tôi tắm chung với nhau bằng nước lạnh chứa trong những cái lu,
chúng tôi hôn nhau, chúng tôi khóc lóc, và chuyện đó lại hướng về
cái chết lần nữa, nhưng lần này, sự hoan lạc mà nó ban phát đă trở
nên không thể nào vỗ về được. Rồi tôi nói với chàng. Tôi nói chàng
đừng hối tiếc ǵ hết, tôi nhắc nhở chàng về những ǵ chàng đă nói,
rằng tôi sẽ ra đi từ khắp mọi nơi, rằng tôi không chịu trách nhiệm
về những ǵ tôi đă làm. Chàng nói ngay cả lúc này chàng cũng không
màng ǵ đến điều đó nữa, không c̣n ǵ đáng kể nữa. Rồi tôi nói tôi
đồng ư với cha của chàng. Tôi từ chối ở lại với chàng. Tôi không đưa
ra lư do nào hết.
Đó là một trong những đại lộ dài ở Vĩnh Long, dẫn xuống sông Cửu
Long. Nó luôn luôn hoang vắng vào chiều tối. Buổi tối hôm đó, giống
như hầu hết mọi buổi tối khác, điện bị hư. Đó là điều khởi đầu cho
mọi chuyện. Ngay khi tôi vừa ra đến đường và cánh cổng đóng lại sau
lưng tôi, ánh đèn tắt ngấm. Tôi chạy. Tôi chạy v́ tôi sợ bóng tối.
Tôi chạy càng lúc càng nhanh. Rồi bất chợt tôi nghĩ là tôi nghe có
tiếng ai chạy sau lưng tôi, và bất chợt tôi tin chắc rằng có ai đó
đang ở đàng sau tôi. Vừa chạy, tôi vừa nh́n ra chung quanh, và tôi
thấy. Đó là một người đàn bà rất cao, rất gầy ốm, ốm như thần chết,
đang cười và chạy. Bà ta đi chân trần, và bà ta chạy phía sau tôi để
chụp bắt tôi. Tôi nhận ra bà ta, bà là bà điên ở địa phương đó,
người đàn bà mất trí ở Vĩnh Long. Lần đầu tiên tôi nghe tiếng nói
của bà, v́ bà chỉ nói chuyện vào ban đêm, c̣n ban ngày th́ bà ngủ,
thường là trên những đường phố ở đây, bên ngoài khu vườn. Bà chạy,
la hét bằng một thứ ngôn ngữ mà tôi không hiểu được. Tôi sợ hăi đến
nỗi không thể kêu lên được. Lúc đó chắc tôi khoảng tám tuổi. Tôi có
thể nghe tiếng cười thét và tiếng khóc vui sướng của bà ta, chắc
chắn là bà ta đang đùa bỡn tôi. Kư ức tôi là cả một nỗi sợ hăi tột
cùng. Nói rằng nỗi sợ này vượt trên sự hiểu biết của tôi, vượt trên
sức lực của tôi, là lối nói chưa tương xứng. Nhưng điều chắc chắn về
cái kỷ niệm đó là tôi đă tin chắc bằng trọn vẹn con người ḿnh là
nếu người đàn bà đó chạm tay vào người tôi, dù thật nhẹ, th́ tôi sẽ
rơi vào một trạng thái c̣n tệ hại hơn chính cái chết nhiều lắm, đó
là trạng thái điên loạn. Tôi đă t́m cách thoát chạy vào khu vườn của
nhà hàng xóm, vào tận đến ngôi nhà, tôi chạy lên những bậc thềm và
ngă quỵ nơi cửa vào. Trong suốt nhiều ngày sau đó, tôi không thể nói
được ǵ hết về tất cả những ǵ đă xảy ra.
Trong đời tôi, măi về sau này, tôi vẫn c̣n sợ hăi khi nh́n thấy một
trạng thái nào đó của mẹ tôi - tôi vẫn không đặt tên cho cái trạng
thái đó được - lúc sự việc trở nên tồi tệ đến nỗi bà phải bị tách
ĺa với con cái. Tôi nghĩ rằng việc nhận thức được thời gian khi nó
đến là tùy thuộc vào tôi, chứ không phải vào các anh tôi, bởi v́ các
anh tôi không thể phán đoán.
Lúc ấy vào khoảng vài tháng trước cuộc chia tay cuối cùng của chúng
tôi, ở Sài g̣n, một chiều tối, chúng tôi đang ở trên sân thượng rộng
lớn của căn nhà ở đường Testard. Chi Đô cũng có mặt ở đó. Tôi nh́n
mẹ tôi, thật khó có thể nhận ra bà. Rồi, như trong một sự tan biến
bất chợt, trong một sự rơi ngă đột ngột, ngay tức khắc tôi không c̣n
có thể nhận ra bà một chút nào nữa. Bất th́nh ĺnh, sát bên cạnh tôi,
có một ai đó đang ngồi vào chỗ của mẹ tôi mà không phải là bà, người
đó nh́n giống mẹ tôi nhưng không bao giờ là bà cả. Bà ta trông có vẻ
hơi ngây dại, bà ta đang nh́n xuống khu vườn, nh́n vào một điểm nào
đó trong vườn, trông có vẻ như bà ta đang ngồi chờ cho một điều ǵ
đó đang sắp sửa xảy đến, điều ǵ mà tôi không thể nh́n thấy. Có một
nét trẻ trung nơi những đường nét và khuôn mặt của bà, một niềm hạnh
phúc mà bà đang đè nén, chắc hẳn là do bản tính dè dặt quen thuộc
của bà. Bà ta xinh đẹp. Chị Đô ngồi bên cạnh bà. H́nh như chị Đô
không lưu ư đến chuyện ǵ cả. Sự kinh hoàng của tôi không đến từ
những ǵ tôi vừa nói về bà ta, khuôn mặt của bà, cái nh́n sung sướng
của bà, vẻ đẹp của bà; mà sự kinh hoàng đó đến từ sự kiện là bà ta
đang ngồi ngay ở chỗ mà mẹ tôi dang ngồi khi sự chuyển đổi xảy ra,
nó đến từ sự kiện là tôi biết không một ai khác nơi chỗ ngồi đó của
bà. Tôi kỉnh hoàng chính v́ cái đặc tính nhận diện không thể thay
thế bởi bất cứ ai khác đó đă biến mất và tôi bất lực không thể làm
cho nó trở lại, không thể làm cho nó bắt đầu trở lại. Không c̣n điều
ǵ khác ở đó để cái h́nh ảnh của bà cư trú nữa. Tôi trở thành mất
trí trong khi trọn vẹn những giác quan của tôi hoàn toàn b́nh thường.
Việc đó chỉ vừa đủ lâu để la lên. Tôi đă có la lên. Một tiếng la yếu
ớt, một lời kêu cứu, để làm nứt toát ra khối đá băng trong đó trọn
vẹn khung cảnh đă bị đông cứng một cách chết người. Mẹ tôi ngoảnh
đầu lại.
Đối với tôi, nguyên cả thành phố bị cư ngụ bởi người đàn bà ăn xin
trên đường. Và tất cả những người đàn bà ăn xin trong những thành
phố, ngoài những ruộng lúa, trên những con đường ṃn tiếp giáp với
núi Xiêm, trên những bờ sông Cửu Long - đối với tôi tất cả những nơi
chốn đó đă bị người đàn bà ăn xin cư ngụ. Bà ta đến từ khắp mọi nơi
chốn. Bà ta luôn luôn trở về Calcutta là nơi từ đó bà đă khởi hành.
Bà ta luôn luôn ngủ trong bóng râm của những cây táo nâu hồng trên
sân chơi. Và mẹ tôi luôn luôn ở bên cạnh bà nơi đó, chăm sóc cho đôi
chân bị đục khoét bởi gịi bọ và phủ kín ruồi nhặng.
Bên cạnh bà, là cô gái nhỏ trong câu truyện. Bà đă mang cô đi hai
ngàn cây số. Bà có cô ta đă đủ rồi nên bà muốn đem cho nó đi. Nào,
hăy mang nó đi. Không c̣n con trẻ nữa. Không c̣n đứa nào nữa. Tất cả
những đứa đă chết hoặc đă bị ném bỏ đi, đông tới cả đàn, sau trọn
một đời sống. C̣n đứa trẻ ngủ dưới những cây táo nâu hồng kia th́
chưa chết. Cô ta là đứa sẽ sống lâu nhất. Cô sẽ chết trong nhà,
trong chiếc áo viền ren. Cô ta sẽ được than khóc.
Cô đang ở trên những bờ ruộng lúa bên con đường ṃn, đang lanh lảnh
cười hét. Cô có một giọng cười như vàng, thích hợp để đánh thức
những người chết, để đánh thức bất cứ ai lắng nghe tiếng cười con
trẻ. Cô vẫn ở bên ngoài căn nhà gỗ ngày này qua ngày nọ, có những
người da trắng trong căn nhà, cô nhớ là họ có cho những người hành
khất thức ăn. Và rồi một ngày nọ, trông lạ chưa ḱa, cô thức dậy lúc
sáng sớm và bắt đầu bước đi, một ngày nọ cô bỏ đi, không ai biết
được tại sao, cô rẽ về phía những ngọn núi, đi ngược lên những khu
rừng, theo những con đường nhỏ chạy dọc theo đỉnh những ngọn núi
Xiêm. Trông thấy, có lẽ như thế, trông thấy bầu trời màu vàng và
xanh trên phía bên kia b́nh nguyên, nên cô vượt đến đó. Sau cùng cô
bắt đầu đổ dốc xuống phía biển. Với những bước chân dài lẻ loi, cô
đi xuống những triền dốc của khu rừng. Cô đi tới, đi tới. Chúng là
những khu rừng đầy những bệnh dịch. Những vùng đất nóng khủng khiếp.
Không có những cơn gió trong lành từ biển thổi đến. Có tiếng kêu ầm
ĩ làm mụ mẩm đầu óc của lũ muỗi ṃng, những xác chết trẻ con, mưa
mỗi ngày. Rồi đến những vùng châu thổ. Những vùng châu thổ lớn nhất
trên thế giới. Tạo thành bằng đất bùn. Chạy dài về hướng Chittagong.
Cô rời những con đường ṃn, những khu rừng, những con đường trồng
trà, những mặt trời đỏ rực phía sau, và cô đi hướng về những cửa
sông của vùng châu thổ. Cô đi cùng một chiều như trái đất, hướng về
phương đông ch́m đắm và luôn luôn xa cách. Một ngày kia cô đến nơi,
đối diện với biển cả. Cô để thoát ra một tiếng kêu, cô cười bằng cái
giọng gù kỳ diệu như chim của cô. Nhờ tiếng cười của cô, cô đă bắt
gặp một chiếc ghe mành ở Chittagong, những người đánh cá sẵn ḷng
mang cô đi, cô đă vượt qua vịnh Bengal với họ.
Rồi sau đó người ta bắt đầu nh́n thấy cô gần những chỗ đổ rác ở vùng
ngoại ô Calcutta.
Rồi không ai thấy cô nữa. Rồi sau đó người ta lại gặp lại cô bên
ngoài ṭa đại sứ Pháp trong cùng một thành phố. Cô ngủ ngoài vườn
cây, no ứ với vô số thức ăn.
Cô ở đó vào ban đêm. Rồi cô có mặt dưới sông Gange lúc mặt trời mọc.
Luôn luôn cười, luôn luôn chế nhạo. Lần này cô không tiếp tục đi
nữa. Ở đây cô có thể ăn, ngủ, ban đêm th́ yên tĩnh, cô ở lại đó,
trong khu vườn với những cây trúc đào.
Một ngày nọ tôi đến, đi ngang qua. Tôi mười bảy tuổi. Đó là khu vực
của người Anh, những khu vườn của ṭa đại sứ, vào mùa mưa, những sân
quần vợt vắng ngắt. Dọc theo sông Gange, những người cùi cười cợt.
Chúng tôi dừng lại ở Calcutta. Con tàu bị hư máy. Chúng tôi viếng
thăm thành phố cho qua thời giờ. Chúng tôi rời đi vào chiều tối hôm
sau.
Mười lăm tuổi rưỡi. Tin tức lan ra nhanh chóng ở Sa Đéc. Quần áo con
nhỏ đó mặc cũng đủ cho thấy rồi. Bà mẹ không phải là người hiểu biết,
và cũng không biết làm thế nào để nuôi dạy con gái. Tội nghiệp con
bé. Đừng có tưởng chiếc nón đó hoặc thứ son môi đó là ngây thơ, tất
cả những thứ đó đều có ư đồ cho một việc ǵ đó, chúng không phải là
ngây thơ đâu, nó có ư đồ cả đấy, nó là để thu hút sự chú ư, tiền bạc.
Mấy thằng anh là bọn vô công rỗi nghề. Người ta nói đó là một người
Tàu, con trai của một nhà triệu phú, ngôi biệt thự trên sông Cửu
Long với đá sành màu xanh. Mà thậm chí là ông cụ, thay v́ cho việc
đó là sự vinh dự cho ông, th́ ông ta cũng đă không muốn cưới cô ta
cho con trai ḿnh. Một gia đ́nh vô công rỗi nghề da trắng.
Bà Lớn, người ta gọi bà như thế. Bà đến từ Savanna Khet. Chồng bà
được bổ nhiệm xuống Vĩnh Long. Suốt cả năm người ta không thấy bà ở
đó. V́ một người thanh niên, trợ lư công sứ ở Savanna Khet. Họ không
thể là t́nh nhân của nhau nữa. V́ thế anh ta đă tự bắn ḿnh. Câu
chuyện trở thành bản tin dán ở Vĩnh Long. Ngày mà bà rời Savanna
Khet để đi Vĩnh Long, một viên đạn xuyên qua tim. Nơi công trường
chính trong ánh sáng mặt trời mênh mông. V́ các con gái bà và v́
chồng bà sắp được bổ nhiệm xuống Vĩnh Long nên bà bảo chàng mối t́nh
của họ phải chấm dứt.
Câu chuyện đó tiếp tục trong những khu vực bất hảo ở Chợ Lớn, mỗi
buổi sáng. Mỗi buổi sáng, đứa con gái bẩn thỉu đó đi đến để cho gă
triệu phú người Tàu vuốt ve thân thể ḿnh. Rồi cô cũng đi đến trường
trung học Pháp, với những cô gái da trắng nhỏ, những cô gái da trắng
nhỏ khỏe mạnh học bơi trong hồ tắm ở Câu Lạc Bộ Thể Thao. Đến một
hôm, người ta bảo chúng đừng nói chuyện với cô con gái con của bà
giáo sư dưới Sa Đéc nữa.
Trong giờ chơi, nàng nh́n ra đường, chỉ có một ḿnh nàng, tựa vào
một cột trụ trong sân trường. Nàng không nói ǵ về việc đó với mẹ
nàng. Nàng vẫn tiếp tục đến trường trong chiếc xe hơi limousine đen
của người Tàu trong Chợ Lớn. Nàng nh́n chiếc xe chạy đi. Không ai vi
phạm nội qui cả. Không cô gái nào nói chuyện với nàng. Sự cô lập
mang trở lại kỷ niệm rơ rằng về Bà Lớn ở Vĩnh Long. Vào lúc đó bà
mới vừa bước sang tuổi ba mươi tám. Và cô bé mới được mười tuổi. Và
bây giờ, khi nàng nhớ lại, nàng đă mười sáu tuổi.
Bà Lớn đang ở trên sân thượng bên ngoài pḥng bà, nh́n những con
đường chạy dọc theo sông Cửu Long, tôi thấy bà khi tôi từ lớp giáo
lư về nhà với người anh kế tôi. Căn pḥng ở chính giữa một dinh thự
lớn với những sân thượng được che mái, c̣n dinh thự th́ ở giữa một
khu vườn trồng cây trúc đào và cây cau. Những người khác trong tỉnh
xa cách với cô gái cũng hệt như với bà lớn có chiếc mũ có chóp thấp.
Như khi cả hai đang cùng nh́n những đại lộ dài bên bờ sông, nên tự
họ đă giống như nhau. Cả hai đều bị cô lập. Lẻ loi, giống như những
bà hoàng. T́nh trạng bị ghét bỏ của họ là một chuyện dĩ nhiên. Cả
hai đều bị kết tội làm mất thể diện chính v́ thứ thân thể mà họ có,
được vuốt ve bởi những người t́nh, được hôn hít bởi những đôi môi
của họ, bị phó mặc cho sự ô nhục của một thứ hoan lạc hướng về cái
chết, như cả hai cùng gọi như thế, hướng về một cái chết kỳ di của
những người t́nh không có t́nh yêu. Tất cả chuyện đó là như thế đấy:
nỗi khát khao về sự chết này. Điều đó bắt nguồn từ họ, từ căn pḥng
của họ, một cái chết quá mănh liệt đến nỗi khắp cả tỉnh đều biết đến
sự hiện hữu của nó, được biết đến cả ở các nhiệm sở nội địa, các
trung tâm tỉnh lỵ, các nơi tiếp tân chính thức và các buổi khiêu vũ
uể oải của chính phủ.
Bà Lớn mới vừa bắt đâu tổ chức những buổi tiếp tân chính thức trở
lại, bà nghĩ rằng mọi chuyện đă qua rồi, rằng người thanh niên ở
Savanna Khét đă là một việc thuộc về quá khứ. V́ thế bà lại bắt đầu
tổ chức những buổi dạ hội, những buổi tiếp tân mà bà cho rằng nhờ đó
người ta có thể thỉnh thoảng gặp gỡ nhau và trốn thoát nỗi cô đơn
đáng sợ khi phải phục vụ ở những nhiệm sở trong nội địa, những nhiệm
sở bị bỏ rơi ở giữa những khoảng đất h́nh ô vuông của lúa mạ, của
nỗi sợ hăi, của sự điên loạn, của cơn sốt, và của sự lăng quên.
Vào buổi tối, sau giờ học, vẫn chiếc xe limousine màu đen, vẫn chiếc
nón vừa xấc láo vừa giống trẻ con, vẫn đôi giày kim tuyến, nàng ra
đi, đi để được lột trần truồng ra bên cạnh gă triệu phú người Tàu,
chàng tắm rửa cho nàng dưới ṿi nước, một cách từ tốn, giống như
nàng thường tắm cho ḿnh ở nhà mẹ, với nước lạnh lấy trong chiếc lu
mà chàng đă giữ đặc biệt cho nàng, rồi sau đó chàng bồng nàng, vẫn
c̣n ướt đẫm, đến chiếc giường, chàng mở quạt lên và hôn nàng khắp
cùng cơ thể nàng, càng lúc càng say đám, và nàng vẫn tiếp tục đ̣i
hỏi thêm không biết bao nhiêu lần, rồi sau đó nàng trở lại kư túc xá,
và không một ai trừng phạt nàng, đánh đập nàng, rạch mặt nàng hay sỉ
nhục nàng.Vào lúc đêm tàn, anh ta tự sát, nơi công
trường chính, lấp lánh ánh sáng. Bà đang khiêu vũ. Rồi ánh nắng tràn
đến, dọc theo cái xác. Rồi, với thời gian, ánh mặt trời làm nḥa đi
những đường nét của xác. Không ai dám đến gần. Trừ cảnh sát. Đến
giữa trưa, vào lúc những chiếc tàu chở du khách ghé đến, không c̣n
dấu vết ǵ nữa, công trường vắng tanh.
o0o
|
