là cái vui đó giả tạo. Điệu giật giật thê thảm vang lên như một hành khúc tuyệt vọng vậy.
 
Đêm chủ nhật, khi ả bắt đầu cho máy chạy thì ông Đavítxơn nhắn chủ nhà bảo ả ngưng lại tức thì vì hôm đó là ngày của Chúa. Người ta gỡ dĩa ra. Căn nhà lại tịch mịch trở lại, chỉ còn nghe tiếng mưa lộp độp đều đều trên mái tôn.

Hôm sau chủ nhà kể lại với ông Mácphâylơ:  

- Tôi ngờ rằng cô ta hoang mang. Cô ta không rõ thâm ý của ông Đavítxơn ra sao và đâm hoảng.  

Cũng buổi sáng hôm đó, Mácphâylơ đã gặp cô Thômxơn, ngạc nhiên vì vẻ mặt cô ả trước kia vênh váo bây giờ đã thay đổi hẳn. Y như một con vật bị tróc nã. Hơn liếc mắt nhìn bác sĩ:  

- Chắc ông cũng không ngờ rằng ông Đavítxơn đương nghĩ một mưu sâu nào chứ?  

- Không. Tôi không biết chút gì hết.  

Câu hỏi đó làm cho Mácphâylơ ngạc nhiên. Chính ông ta cũng có cảm tưởng rằng Đavítxơn, hoạt động gì bí mật, như dệt một cái lưới chung quanh cô ả, kiên nhẫn, tỉ mỉ dệt, để đợi một cơ hội đến, siết chặt lại.  

Hơn tiếp tục:  

- Ông ấy có nhờ tôi bảo cô ta rằng bất kỳ giờ nào, nếu cần điều gì thì cứ cho hay, ông ấy sẽ tới liền.  

- Cô ta trả lời ra sao?  

- Không đáp gì cả. Tôi không đứng lại lâu, nhắn xong thì ra liền. Cô ta có vẻ như muốn khóc.  

Bác sĩ nói:  

- Cảnh cô độc đó chắc làm cho cô ta chịu không nổi. Với lại, ai mà chịu nổi những trận mưa này -giọng ông bực tức khi thốt ra câu đó- Mưa hoài mưa hủy, không chịu ngừng sao, ở cái địa ngục này!  

- Mùa này thì ngày nào cũng mưa. Mưa tới gần tám thước mỗi năm. Tại địa thế như vậy. Ông thấy không, cái vịnh này thu hút hết cả mưa ở Thái Bình Dương vào đây.  

Bác sĩ rủa:  

- Cái vịnh mắc dịch!  

Quậy quọ ông ta gãi mấy nốt muỗi đốt. Sau cơn mưa, mặt trời chói lọi thì không khí nóng bức, ẩm thấp, ngạt thở y như ở trong một cái nhà kính để trồng cây. Người ta có cảm giác lạ lùng rằng cái gì cũng phát triển mạnh mẽ một cách man rợ. Thổ dân mà ai cũng nhận là bẩm tính vui vẻ, ngây thơ mà lúc đó cũng có vẻ hung ác. Coi những mớ tóc nhuộm, những hình xâm trên mình họ, ta thấy sợ, và nghe tiếng họ lơn tơn, chân không ở sau lưng ta, ta bất giác quay lại, hoảng hốt tưởng đâu con dao dài họ thủ trong tay sắp cắm phập vào giữa hai bả vai của ta. Sau cặp mắt mở rộng ra kia, có những ý tưởng hắc ám gì đây? Họ làm cho ta nhớ tới hình những người Ai Cập cổ đại ở trên tường các đền đài, mà chung quanh là cái không khí sợ của cái dĩ vãng thăm thẳm.  

Ông Đavítxơn đi đi về về. Ông ta bận việc lắm, nhưng ông bà Mácphâylơ không biết làm gì. Hơn kể chuyện với bác sĩ rằng ông Đavítxơn ngày nào cũng lên thăm thống đốc. Một lần, ông ta ám chỉ những cuộc thăm viếng đó:  

- Ông thống đốc có vẻ là người cương quyết mà xét cho kỹ thì mới thấy ông ấy nhu nhược.  

Mácphâylơ mỉa mai:  

- Nghĩa là không làm theo ý của ông đưa ra chứ gì?  

Nhà truyền giáo không mỉm cười:  

- Tôi yêu cầu ông ấy làm tròn bổn phận. Cần gì phải lý luận về bổn phận nữa? Chỉ cho người ta thấy cũng đủ rồi.  

- Nhưng về điểm đó, ý kiến có thể mỗi người một khác.  

- Nếu chân một người bị chứng hoại thư, mà người ta do dự không chịu cưa đi, thì ông có bực mình không?  

- Bệnh hoại thư là một sự kiện.  

- Thế còn cái ác không phải là một sự kiện à?  

o0o

Nhưng rồi người ta cũng thấy ngay công việc làm của ông Đavítxơn. Họ mới ăn cơm trưa xong, còn ngồi ở bàn, chưa về phòng riêng, mặc dầu hai bà và viên bác sĩ cần phải nghỉ trưa vì tròi quá nóng nực. Đavítxơn không co thói bạc nhược đó. Thình lình cửa mở ra và cô Thômxơn vô. Nhìn quanh một lượt rồi cô ta tiến lại phía Đavítxơn.  

- Đồ chó ghẻ, đi hớt lẻo cái gì với ông thống đốc đấy hở? Cô ta lắp bắp vì giận quá, muốn hóa điên. Yên lặng một chút, rồi vị cố đạo kéo ghế:

- Thì nói đi, đồ chó hoang!  

Cô ta xổ ra một hơi những lời chửi kịch liệt và tục tĩu.  

Đavítxơn nghiêm nghị nhìn cô ta một cách chăm chú.  

- Lời chửi của cô không làm động lòng tôi đâu, cô Thômxơn, nhưng cô phải nhớ rằng còn có hai bà này nữa.

Cô ả tức quá, thút thít. Mặt cô ta nổi gân lên, tím lại, như nghẹt thở.  

Bác sĩ hỏi:  

- Có chuyện gì vậy?  

- Một thằng tướng lại bảo tôi rằng chuyến tàu sau thì phải dông khỏi đây.  

Mắt Đavítxơn sáng lên, nhưng vẻ mặt vẫn thản nhiên.  

- Cô có thể tin rằng trong trường hợp như vậy, thống đốc cho phép cô ở lại đây sao?  

Cô ả gào lên:  

- Là tại ông. Tôi biết rồi, ông đừng chối. Tại ông hết.  

- Tôi chối làm cái gì? Đúng vậy, tôi đã nói cho ông thống đốc hiểu rằng chỉ có mỗi một hành động hợp với bổn phận của ông ấy.  

- Ông không thể để yên cho tôi được ư? Tôi có làm hại gì ông đâu?  

- Nếu cô không làm hại gì tôi thì không khi nào tôi lại thưa cô.  

- Vậy thì ông tưởng rằng tôi ham ở lại cái nơi khốn nạn, chợ không ra chợ, quê không ra quên này ư? Tôi đâu phải là dân rừng rú.  

- Vậy thì cô phần nàn về cái gì?  

Cô ả hét lên một tiếng rồi chạy ra.  

Im lặng một lúc, rồi Đavítxơn nói:  

- Hay tin ông thống đốc đã hoạt động, tôi thấy nhẹ người. Ông ta nhu nhược, do dự. Lấy lẽ rằng cô ta chỉ ở đây có nửa tháng rồi đi Apia, thuộc về địa phận của Anh, ông ta bảo chuyện đó không liên can gì đến ông ta hết.  

Thình lình ông đứng lên, đi đi lại lại trong phòng.  

- Thấy những nhà cầm quyền trốn tránh trách nhiệm, tôi nghĩ mà gớm! Nghe họ nói thì ta tưởng rằng cái ác, một khi giấu kín nó đi, thì không còn là cái ác nữa. Xã hội mà có người như con đó, đủ là cái nhục rồi, đem nó tặng cho một đảo khác, đâu phải là một giải pháp? Sau cùng tôi phải dùng một cách quyết liệt.  

Mày ông cau lại, cằm nhô ra, vẻ cương quyết.  

- Cách quyết liệt là làm sao?  

- Hội truyền giáo của chúng tôi không phải là không có uy quyền trong giới Oasinhtơn. Tôi cho ông thống đốc hiểu rằng nếu có lời kêu nài về sự cai trị của ổng thì không có lợi gì cho ổng hết.  

Yên lặng một lúc, bác sĩ hỏi:  

- Bao giờ cô ta phải đi?  

- Thứ ba tuần tới có một chuyến tàu ở Xitnây ghé qua đây rồi đi Xan Phrănxixcô. Nó phải đi chuyến đó.  

Tính ra còn năm ngày nữa. Hôm sau Mácphâylơ ở nhà thương về không biết làm gì -Buổi sáng nào ông cũng đến đó- tới cầu thang thì chủ nhà gọi giật ông lại:  

- Xin lỗi bác sĩ, cô Thômxơn đau. Mời ông vô coi mạch giùm cho cô ấy.  

- Được.  

Hơn dắt ông ta vô phòng cô Thômxơn. Bận chiếc áo dài trắng, đội chiếc nón lớn có hoa, cô ta ngồi trong một chiếc ghế, uể oải, mắt đăm đăm. Mácphâylơ nhận thấy làn da vàng úa, bèo nhèo sau lớp phấn, vẻ mắt kém tinh thần, chán nản  

- Tôi hay tin cô khó ở.  

- Thực ra tôi không đau gì cả. Tôi nói vậy để muốn gặp ông. Người ta bắt tôi phải cuốn gói xuống chiếc tàu Phrixcô tuần tới.  

Cô ta nhìn bác sĩ, mắt có vẻ sợ sệt. Bàn tay cô ta mở ra, nắm lại như bị bệnh thần kinh. Chủ tiệm đứng ở cửa, nghe.  

Bác sĩ nói:  

- Tôi có hay tin đó.  

Cô ả nuốt nước bọt.  

- Lúc này mà phải về Phrixcô thì không tiện cho tôi. Chiều hôm qua tôi lại thăm ông thống đốc nhưng người ta không cho tôi vô. Thầy thư ký bảo tôi phải theo lệnh là xuống tàu. Vì tôi cần gặp mặt ông thống đốc, nên tôi đứng đợi trước tư dinh của ông, rồi khi ông ở trong bước ra, tôi níu ông lại. Thấy rõ rằng ông ấy không muốn nói chuyện với tôi, nhưng tôi nhất định không buông ông ra và cuối cùng ông bảo nếu Cha Đavítxơn bằng lòng thì ông ấy cũng không ngăn cản gì cả, sẽ để cho tôi ở lại đây, đợi chuyến tàu đi Xitnây.

Cô ta ngừng rồi lo lắng nhìn bác sĩ.  

Bác sĩ nói:  

- Tôi không biết có thể giúp cô được việc gì.  

- Đây! Tôi nghĩ rằng có lẽ ông sẵn lòng nói giúp tôi với ông ấy. Nếu ông ấy để cho tôi ở lại đây, thì tôi thề rằng sẽ không làm gì bậy bạ. Tôi sẽ không ra khỏi nhà này, nếu ông ấy muốn. Chỉ nửa tháng thôi mà.  

- Để tôi hỏi ông ấy xem.  

Hơn nói:  

- Ông ấy sẽ từ chối. Ông ấy muốn cô cuốn gói vào thứ ba tuần tới. Cô nên chịu vậy đi.  

- Ông nói giùm với ông ấy rằng ở Xitnây, tôi kiếm được việc làm được, công việc lương thiện. Tôi xin như vậy đâu phải là quá.  

- Tôi sẽ gắng sức.  

- Ông trả lời ngay cho tôi hay nhé? Tôi phải quyết định không được cách này thì xoay cách khác.  

Mácphâylơ không ưa cái lối vận động đó, và có lẽ do bản tính, ông dùng một cách gián tiếp. Ông kể lại câu chuyện cho bà vợ, bảo bà nói với bà Đavítxơn. Thái độ của ông Đavítxơn có vẻ độc tài quá, cho cô ả đó ở lại Pagô-Pagô nửa tháng có hại gì đâu chứ? Mácphâylơ không ngờ kết quả trái hẳn ý mình. Nhà truyền giáo gặp ông, nói thẳng ngay:  

- Nhà tôi bảo rằng con Thômxơn đó đã kể lể gì với ông.  

Bị tấn công trực tiếp như vậy, bác sĩ phản kháng lại theo lối của những người nhút nhát bị kẻ khác dồn vào góc tường. Ông ta nổi giận, mặt đỏ gay.  

- Cô ta đã hứa sẽ không làm gì bậy trong khi ở đây, thì đi Xitnây hay đi Xan Phrănxixcô cũng vậy chứ khác gì? Sao mà ngược đãi người ta một cách tàn nhẫn vậy?  

Đavítxơn ngó bác sĩ trừng trừng:  

- Tại sao nó không muốn trở về Xan Phrănxixcô?  

- Tôi không hỏi nên không biết. Theo tôi, đèn nhà ai nấy tỏ.  

Lời đáp đó có vẻ thiếu lịch sự.  

- Ông thống đốc ra lệnh hễ có chiếc tàu nào rời bến là trục xuất nó liền. Đó là bổn phận của ông ấy, tôi không muốn can thiệp vào đó. Nó ở đây là một cái nguy hiểm cho thành phố này.  

- Đích thị là áp chế.  

Hai bà ngó bác sĩ, lại lo ngại sự xung đột. Nhưng thái độ của Đavítxơn làm cho họ vừng lòng; ông ta mỉm cười, ngọt ngào.  

- Bác sĩ, tôi rất tiếc rằng ông đã tỏ ra nghiêm khắc với tôi như vậy. Xin ông tin rằng nghĩ tới kẻ không khổ đó, lòng tôi như thắt lại, tôi chỉ ráng làm tròn bổn phận của tôi thôi.  

Bác sĩ không đáp. Bực tức, ông ta nhìn ra cửa sổ. Lần này trời mới tạnh. Bên kia vịnh, những chòi lá của thổ dân nép trong bụi cây.  

Ông ta bảo:  

- Được lúc hết mưa, tôi đi chơi đây.  

Đavítxơn âu sầu cười gượng, nói thêm:  

Bác sĩ đừng giận vì tôi không làm vừa lóng bác sĩ được nhé. Tôi mến bác sĩ lắm, bác sĩ trách tôi, tôi buồn lắm đấy.  

Mácphâylơ đáp liền:  

- Ông có đủ lòng tự ái để có thể vui vẻ nghe lời chỉ trích của tôi mà.  

Đavítxơn cười:  

- Đập nhau rồi đó.  

Thấy lời vô lễ của mình chẳng có kết quả gì, Mácphâylơ hơi ngượng, xuống cầu thang. Cô Thômxơn đứng rình ở bên cửa hé mở.  

- Sao, ông đã nói giúp cho chưa?  

Lúng túng, ông không dám ngó thẳng cô ta, đáp:  

- Nói rồi, ông ấy không nghe. Tôi buồn cho cô.  

Cô ả khóc, mặt tái đi, vẻ sợ sệt. Thấy vậy Mácphâylơ thương hại, nảy ra một ý:  

- Chưa tuyệt vọng hẳn. Người ta đối đãi với cô như vậy là một sự nhục nhã. Tôi lại nói thẳng với ông thống đốc.  

- Ngay bây giờ?  

Mácphâylơ gật đầu. Mặt cô ả tươi lên.  

- Vậy thì quý hóa quá. Nếu ông xin giùm thì chắc chắn tôi được ở lại và suốt thời gian ở lại, tôi sẽ không làm gì bậy bạ nữa.  

Mácphâylơ không hiểu cái gì thúc đẩy mình can thiệp với thông đốc giùm cô ả. Ông thản nhiên nói chuyện với cô Thômxơn nhưng Đavítxơn đã làm cho ông nổi giận. Cơn giận của ông bao giờ cũng âm ỉ trong lòng.

Ông lại thăm ông thống đốc tại tư dinh. Thống đốc là một sĩ quan trong thủy quân, cao lớn, đẹp trai, râu mép đen, cắt thành hình bàn chải, bận quân phục trắng rất đàng hoàng.  

- Tôi lại thăm ông về một thiếu phụ ở chung nhà trọ với tôi. Tên cô ta là Thômxơn.  

Thống đốc mỉm cười:  

- Tôi bắt đầu ngán việc đó rồi. Tôi đã cho cô ta hay là thứ ba tuần tới phải xuống tàu, không cách nào khác.  

- Tôi muốn xin ông cho phép cô ta ở lại đây đợi chuyến tàu ở Xan Phrănxixcô lại, như vậy cô ta có thể đi Xitnây. Tôi đảm bảo cho hạnh kiểm cô ta.  

Viên thống đốc vẫn mỉm cười nhưng mắt ông chớp chớp rồi vẻ mặt hóa nghiêm trang.  

- Tôi muốn giúp bác sĩ lắm, nhưng lệnh đã ra thì phải giữ.  

Mácphâylơ ráng trình bày trường hợp một cách hợp lý nhất, nhưng bây giờ thì nụ cười đã tắt hẳn trên môi viên thống đốc. Ông này buồn bực nghe, cặp mắt xa xăm; Mácphâylơ cảm thấy rằng có gắng sức cũng vô ích.  

- Làm cho một người đàn bà nào phải buồn khổ tôi cũng ân hận lắm; nhưng trường hợp này không thể làm khác được, thứ ba cô ấy phải xuống tàu.  

- Có cái gì mà cần phải như vậy?  

- Xin lỗi bác sĩ, tôi chỉ trình bày lý do với cấp trên của tôi thôi.  

Mácphâylơ xoi bói nhận xét ông ta.  

Đavítxơn đã chẳng có lần nói bóng bẩy về vài cách dọa dẫm nào đó ư? Thái độ viên thống đốc có vẻ lúng túng lạ.  

Mácphâylơ tức giận, lớn tiếng:  

- Đavítxơn là một tên mật thám đê tiện!  

- Giữa chúng mình với nhau, bác sĩ, tôi có thể nói rằng tôi không có thiện cảm với ông ta lắm, nhưng tôi phải nhận rằng ông ta có lý khi ông chỉ cho tôi rằng một người đàn bà như cô Thômxơn ở một nơi mà lính tráng trà trộn với thổ dân như nơi này là một điều tai hại.  

Nói xong, đứng dậy; bác sĩ cũng phải đứng dậy theo.  

- Xin lỗi ông, tôi có hẹn. Ông cho tôi gởi lời chào bà nhà.  

Mácphâylơ gầm mặt mà đi. Ông ta biết rằng cô Thômxơn đợi mình. Không muốn thú thật sự thất bại của mình, ông ta đi cửa sau, lẻn lên cầu thang như giấu diếm một cái gì.  

Chương 6

Tới bữa cơm tối, thái độ hai ông trái ngược nhau; Mácphâylơ thì im lặng ngượng nghịu, còn Đavítxơn thì vui vẻ, hoạt bát. Mácphâylơ tưởng chừng như trong mắt Đavítxơn có những tia sáng vui vẻ của kẻ thắng trận. "Hắn có biết mình lại can thiệp với ông thống đốc mà thất bại không nhỉ? Nhưng hắn làm cách nào mà biết được? Năng lực của hắn có cái gì đáng ghê sợ?".  

Sau bữa cơm, viên bác sĩ thấy Hơn ở ngoài hiên tiến lại, như để trò chuyện.  

Chủ tiệm thì thầm:  

- Cô ta muốn biết ông đã gặp ông thống đốc chưa?  

- Gặp rồi, mà ông ấy không chịu nghe. Tôi hết phương rồi. Tội nghiệp cho cô ấy.  

- Tôi cũng biết trước như vậy. Họ đâu dám chống cự với các nhà truyền giáo.  

Đavítxơn lại gần nhã nhặn hỏi:  

- Các ông nói chuyện gì với nhau đó?  

Chủ tiệm khúm núm đáp:  

- Dạ, tôi mới nói rằng các ông bà còn phải ở đây ít nhất là một tuần nữa mới có thể đi Apia được.  

Nói xong rồi đi. Hai ông kia trở vô phòng khách. Sau mỗi bữa cơm, ông Đavítxơn nghỉ ngơi chừng một giờ. Một lúc sau, có tiếng gõ nhè nhẹ, rụt rè ở cửa.  

Bà Đavítxơn lên tiếng the thé:  

- Cứ vô.  

Cửa vẫn khép. Bà ta đứng dậy, ra mở. Cô Thômxơn hiện ra ở bục cửa, bộ dạng hoàn toàn thay đổi. Mất hẳn cái vẻ xấc láo, ngạo mạn đối với các bà mấy hôm trước khi gặp nhau ngoài đường, chỉ còn cái vẻ sợ sệt, táng đởm, mớ tóc thường vấn một cách cầu kỳ, bây giờ xỏa xuống gáy. Y phục thì lôi thôi, dép thì vẹt gót, mặt đầy nước mắt, cô ta thập thò ở cửa không dám vô.

Bà Đavítxơn hỏi xẵng:  

- Muốn gì hở?  

Giọng nghẹn ngào, cô ả đáp:  

- Thưa bà, tôi muốn nói chuyện với ông nhà ta, không biết được không ạ?  

Nhà truyền giáo đứng dậy, tiến lại, ân cần đáp:  

- Vô đi cô Thômxơn. Tôi giúp cô được việc gì đây?  

Cô ta bước vô.  

- Tôi ân hận rằng hôm trước tôi đã thất lễ với ông. Hôm ấy chắc tôi say ạ. Xin ông tha thứ cho ạ.  

- Ồ có gì đâu...Cái lưng của tôi đủ rộng để chịu được vài lời xấc láo mà.  

Cô ả tiến lại gần ông ta, thái độ khúm núm một cách giả tạo:  

- Ông đã thắng rồi. Tôi quy phục ông. Nhưng ông đừng đuổi tôi về Phrixcô chứ?  

Vẻ hiền lành của Đavítxơn biến đâu mất. Giọng ông sắc và nghiêm, ông hỏi:  

- Tại sao cô không chịu về đó?  

Cô ả cúi đầu xuống.  

- Gia đình tôi ở đó. Người thân sẽ thấy tôi tới cái nông nỗi này. Trừ nơi đó ra, ông bảo tôi đi đâu, tôi cũng xin vâng.  

- Vậy thì tại sao lại không chịu về Xan Phrănxixcô?  

- Tôi đã thưa với ông rồi ạ.  

Ông ra nghiêng mình ngó cô ả, như muốn dò xét tận đáy tâm hồn cô ta. Thình lình ông bảo:  

- Nhà khám.  

Cô ả hét lên một tiếng. Ngồi xụp xuống sàn ôm chân vị cố đạo.  

- Xin ông đừng đuổi tôi về đó. Trước mặt Chúa, tôi xin thề với ông rằng tôi sẽ hoàn lương. Tôi sẽ từ bỏ đời sống hiện thời.  

Tiếp theo những lời năn nỉ thao thao, nghe không rõ. Nước mắt đầm đìa trên má loang lỗ những phấn, Đavítxơn lại cúi xuống, đỡ đầu cô ta lên, nhìn vào mắt cô ta:  

- Nhà khám, phải vậy không?  

Cô ta thú, giọng hổn hển:  

-Tôi đã trốn thoát. Nếu tụi mã-tà bắt lại được thì tôi phải ngồi khám ba năm.  

Ông ta gỡ không cho ả ôm. Ả khóc nấc lên, té đánh bịch như một bao gạo. Viên bác sĩ đứng dậy.  

- Điều đó thay đổi cả vấn đề rồi. Đã biết thực sự, ông không thể bắt cô ấy trở về lại nơi đó nữa. Đưa sào cho cô ấy nắm, cho cô ấy cơ hội lập lại cuộc đời.  

- Tôi cho cô ấy cơ hội độc nhất. Nếu cô ấu biết hối hận thì phải nhận hình phạt.  

Cô ả không hiểu. Cặp mắt sưng húp chiếu ra một tia hy vọng, ả ngửng đầu lên.  

- Ông cho tôi được tự do ư?  

- Không.Thứ ba xuống tàu đi Xan Phrănxixcô.  

Cô ả rên rỉ vì sợ hãi, kêu la, giọng ồ ồ, kàn khàn, không ra tiếng người nữa. Cô ta đập đầu vào sàn như một mụ điên. Bác sĩ chạy lại.  

- Bình tĩnh lại chứ! Về phòng mà nghỉ đi. Tôi sẽ kiếm thuốc cho.  

Bác sĩ đỡ cô ả dậy, giận rằng bà Đavítxơn và vợ mình không ai tiếp tay cả, rồi nửa vực, nửa kéo, ông ta dắt cô xuống cầu thang được. Chủ tiệm đứng đợi ở chân cầu thang, tiếp ông khiêng cô đặt vào giường. Gần mê man, cô ra chỉ sụt sịt rên rỉ nho nhỏ. Bác sĩ chích một mũi thuốc ở dưới làn da. Vừa mệt, vừa nực, ông trở lên phòng khách.  

- Tôi cho cô ấy nằm rồi.  

Hai bà và ông Đavítxơn vẫn ngồi trơ trơ y như hồi bác sĩ xuống thang, chắc chắn trong thời gian đó, không ai cử động, nói năng gì cả.  

Đavítxơn bảo, giọng xa xăm, lạ lùng:  

- Tôi đợi ông về. Nào chúng ta cùng cầu nguyện cho người em gái lạc đường của chúng ta nào.  

Nhà truyền giáo lại một cái kệ lấy quyển Thánh Kinh, rồi ngồi vào bàn. Vì người ở vẫn chưa dọn bàn, ông đẩy ấm trà ra xa, rồi bằng một giọng mạnh mẽ, trầm và vang, ông đọc chương về sự gặp gỡ của Giê-su với dâm phụ.  

- Bây giờ chúng ta quỳ xuống và cầu nguyện cho cô em gái Sađi Thômxơn của chúng ta được sạch tội.  

Ông hăng hái cầu nguyện rất lâu, xin Chúa thương hại kẻ tội lỗi. Các bà ôm mặt cả quỳ xuống, còn ông Mácphâylơ gặp lúc bất ngờ quá, nên vụng về và luống cuống, cũng quỳ thep. Đavítxơn cầu nguyện một cách hùng hồn: cảm xúc quá mạnh, nước mắt tràn lên má. Mưa vẫn tuôn, tàn nhẫn tuôn hoài tuôn hủy; hăng hái tuôn một cách quái ác như loài người vậy.

Sau cùng ông ta ngừng, nghỉ một lúc rồi bảo:  

- Nào, bây giờ chúng ta đọc kinh Lạy Cha.  

Ông ta đứng dậy, ba người kia làm theo. Bộ mặt nhợt nhạt của bà Đavítxơn đã tươi ra, bình tĩnh lại. Ông bà Mácphâylơ, trái hẳn thình lình thấy ngượng nghịu, không biết ngó phía nào.  

Ông chồng nói:  

- Tôi xuống xem cô ấy ra sao nhé.  

Hơn mở cửa cho ông. Cô Thômxơn khóc tỉ tê trong một chiếc ghế bành.  

Ông Mácphâylơ la:  

- Cô làm gì đó? Tôi đã bảo phải nằm kia mà.  

- Không thể nằm được ông ạ. Tôi muốn thưa chuyện với ông Đavítxơn.  

- Tội nghiệp! Còn hy vọng gì nữa? Không thể nào làm cho ông ấy cảm động được đâu.  

- Ông ấy đã bảo tôi rằng nếu cho người gọi thì ông ấy sẽ xuống.  

Mácphâylơ ra hiệu cho chủ nhà: "Mời ông ấy xuống!". Trong lúc Hơn đi, ông ta ngồi đợi ở bên cạnh cô Thômxơn, không nói năng gì hết. Đavítxơn vô.  

Cô Thômxơn nói:  

- Xin lỗi ông, đã làm mất công ông xuống.  

- Tôi đợi cô gọi tôi. Tôi biết rằng Chúa sẽ nghe lời cầu nguyện của tôi.  

Họ chăm chú nhìn nhau một lúc, rồi cô Thômxơn quay mặt đi, nói:  

- Tôi đã xấu xa. Bây giờ tôi muốn chuộc tội.  

- Lạy Chúa! Lạy Chúa! Chúa đã nhận lời cầu nguyện của chúng con. Rồi quay lại nói với hai người kia. Để cho tôi ở lại đây một mình với cô ấy và cho nhà tôi hay rằng Chúa đã nghe lời cầu nguyện của chúng ta.  

Họ đi ra, khép cửa lại.  

Hơn bảo:  

- Kỳ cục thật!  

Đêm đó, bác sĩ trằn trọc mãi mới ngủ được. Khi nghe tiếng chân Đavítxơn lên cầu thang, ông ta ngó đồng hồ: hai giờ khuya. Mà ông cố đạo vẫn chưa đi ngủ. Qua tấm kính, Mácphâylơ còn nghe tiếng cầu nguyện, cho tới lúc mệt quá, thiếp đi mà không hay.

Chương 7

Sáng hôm sau, vẻ mặt nhà truyền giáo làm cho Mácphâylơ ngạc nhiên. Mệt nhọc, xanh xao hơn trước nữa, nhưng cặp mắt sáng ngời, như có ngọn lửa thiêng nào cháy ở trong lòng, nên mặt mày hớn hở lạ lùng.  

Đavítxơn bảo:  

- Lúc nữa, ông làm ơn xuống coi mạch giùm cho Sađi nhé? Tôi không tưởng rằng cô ấy bình phục, nhưng linh hồn -linh hồn cô ấy đã thay đổi hẳn.  

Bác sĩ thấy uể oải, mất bình tĩnh nói:  

- Đêm qua, ông ở dưới đó khuya quá.  

- Phải, cô ấy đòi tôi ở lại, hễ vắng tôi thì chịu không nổi.  

Bực mình, Mácphâylơ có giọng mỉa mai:  

- Bây giờ ông có vẻ vui như mở hội rồi.  

Mắt Đavítxơn sáng ngời vì khoái chí.  

- Chúa đã ban cho tôi một niềm vui lớn. Đêm qua tôi đã được cái đặc ân dắt một Con Chiên lạc đàn về dâng cho Chúa.  

Cô Thômxơn lại ngồi thu mình trong cái ghế bành ở giữa căn phòng lộn xộn. Giường không dọn. Quần áo cũng chẳng buồn thay, vẫn bận chiếc áo ngủ cũ kỹ, và tóc thì quấn vội vàng như một mớ bòng bong. Cô ta đã lấy khăn ướt chùi mặt nhưng mắt còn húp lên và còn vệt nước mắt. Coi mà thảm hại.  

Mệt mỏi, thất vọng, sợ sệt, cô ta ngước mắt nhìn bác sĩ, vẻ ngây dại, hỏi:  

- Ông Đavítxơn đâu?  

Mácphâylơ chua chát đáp:  

- Nếu cô muốn, thì lát nữa ông ấy xuống. Tôi vô thăm bệnh trạng của cô.  

- Không sao. Tôi, tôi bình thường. Ông đừng lo gì cả.  

- Cô đã ăn uống gì chưa?  

- Hơn có mang cà phê lại cho tôi.  

Cô ta lo lắng nhìn về phía cửa:  

- Ông tin rằng ông ấy sắp xuống chứ? Có ông ấy gần, tôi thấy mọi sự đỡ ghê rợn.  

- Thứ ba cô vẫn phải xuống tàu chứ?  

- Vâng. Ông ấy bảo phải vậy. Xin ông lên nói giùm để ông ấy xuống ngay tức thì đi. Ông giúp tôi được việc gì đâu. Từ nay chỉ ông ấy cứu giúp được thôi.

Bác sĩ đáp:  

- Được.  

Trong ba ngày, trừ những bữa cơm là Đavítxơn lên lầu gặp ba người kia còn thì ở miết trong phòng Sađi Thômxơn. Mácphâylơ nhận thấy rằng ông ta ăn rất ít.  

Bà Đavítxơn thương hại cho chồng:  

- Nhà tôi kiệt sức mãi; không giữ gìn rồi thì đau ạ, nhưng có bao giờ ông ấy biết giữ sức đâu.  

Chính bà ta cũng xanh xao, mệt nhọc, bảo với Mácphâylơ rằng mình thiếu ngủ. Ban đêm, ở phòng cô Thômxơn lên, nhà truyền giáo cầu nguyện cho tới khi mệt lả mới thôi, vậy mà cũng không ngủ được lâu. Nằm xuống được một hai giờ rồi dậy thay quần áo, đi dạo trên bờ biển. Ngủ thì một thấy những cái kỳ dị.  

Bà Mácphâylơ kể:  

- Sáng nay, ông ấy bảo tôi rằng ông ấy mộng thấy dãy núi Nebraxka.  

Bác sĩ Mácphâylơ bảo:  

- Kỳ thật!  

Ông Mácphâylơ nhớ lại có lần ngồi trên xe lửa đi ngang qua châu Mỹ, ngó qua cửa sổ thấy dãy núi Nabraxka. Núi đột khởi giữa một cánh đồng, tròn và nhẵn, tựa những nấm hang chuột chũi khổng lồ. Ông ngạc nhiên, sao thấy nó giống vú đàn bà quá.  

Chính ông Đavítxơn cũng không chịu được sự khích động đó, như nhờ một nỗi hoan hỉ lạ lùng, ông chưa đến nỗi quỵ. Ông nhổ cho hết những rể cuối cùng của tội lỗi trong chỗ sâu kín nhất của lòng thiếu phụ.  

Ông đọc kinh, tụng kinh với nàng.  

Một hôm, trong bữa cơm tối, ông nói:  

- Thực là mầu nhiệm. Đích là một sự phục sinh. Tâm hồn nàng trước kia tối tăm như vậy, bây giờ trong trắng như tuyết trên trời mới rơi. Tôi thấy tôi hèn mọn và sợ sệt. Sự cải tà đó thực đẹp đẽ. Tôi không đáng được sờ gấu áo nàng nữa.  

Bác sĩ hỏi:  

- Ông còn đủ can đảm để trục xuất cô ta về Xan Phrănxixcô nữa không? Ba năm trong một nhà khám Hoa Kỳ. Tôi tưởng rằng ông có thể tránh cho cô ta được cái khổ đó chứ.  

- Này, ông không thấy điều đó cần thiết sao? Ông tưởng rằng lòng tôi không chua xót vì nàng sao? Tôi yêu nàng như yêu vợ, yêu em gái tôi vậy. Suốt cái thời nàng ngồi khám, nàng chịu những đau khổ nào thì tôi cũng chịu tất cả những đau khổ ấy.  

Bác sĩ bực mình thốt:  

- Dóc tổ!  

- Ông không hiểu tôi vì ông đui. Nàng đã có tội, thì bây giờ nàng phải chịu khổ. Tôi biết nàng sẽ phải chịu những cảnh ra sao. Nàng sẽ đói, bị ngược đãi, bị khinh bỉ. Tôi muốn rằng nàng nhận hình phạt của loài người như một sự hy sinh cho Chúa. Tôi muốn nàng vui vẻ nhận nó. Rất ít kẻ gặp được cơ hội quý như vậy. Chúa rất tốt và rất thương người.  

Giọng Đavítxơn run lên vì cảm động, ông ta chỉ còn lắp bắp được những lời nồng nhiệt.  

- Suốt ngày tôi cầu nguyện với nàng, và khi tôi rời nàng tôi cũng lại hết sức cầu nguyện đức Kitô ban cho nàng ơn sủng đó. Tôi muốn làm cho nàng phát sinh cái lòng khao khát chuộc tội, lòng khao khát nhiệt thành đến nỗi nếu tôi có đề nghị cho nàng được tự do thì nàng cũng từ chối. Tôi muốn rằng hình phạt nghiêm khắc là ngồi khám biến thành công quả mà nàng đem dâng ở chân Chúa kính yêu của chúng ta.  

Ngày giờ qua chậm chạp. Cả nhà lo lắng về thiếu phụ khốn khổ đó và đang sống trong một sự khích động khác thường. Nàng có vẻ như một kẻ sắp bị đem hy sinh trong một cuộc tế thần man dã và lưu huyết. Sợ quá, nàng như bị tê liệt. Nàng không chịu cho ông Đavítxơn xa nàng, nên bám níu lấy ông như một kẻ nô lệ. Nàng khác nhiều, đọc kinh và tụng kinh. Có lúc kiệt sức, không còn cảm giác nữa, nàng mong sao cho hình phạt mau tới, để chấm dứt cái nỗi lo lắng hiện tại đó, chứ sống trong cảnh sợ sệt hoang mang này, nàng chịu không nổi. Từ khi thấy mình tội lỗi, nàng không còn tự trọng nữa. Đầu tóc rối bù, lúc nào cũng bận chiếc áo ngủ dơ dáy đã bốn ngày rồi không thay; chân không đi vớ, nàng lê la trong cái phòng bề bộn, ngổn ngang.

Mưa vẫn tàn nhẫn cứ tiếp tục trút hoài. Mưa tới vậy thì nước trên trời phải cạn rồi chứ, sao mà vẫn còn? Nặng và ngay, giọt mưa đập mãi trên mái tôn một cách đều đều làm cho ta nổi xung lên. Cái gì cũng ẩm thấp, nhớp nháp. Tường hóa mốc, mà giày đặt trên sàn cũng hóa mốc. Đêm trằn trọc, nghe tiếng muỗi vo ve mà bực mình.  

Bác sĩ nói:  

- Nếu trời tạnh cho được một ngày thôi thì mọi sự hoàn hảo cả.  

Ai nấy đều nóng lòng đợi ngày thứ ba, ngày mà chuyến tàu ở Xítnây ghé bến rồi đi Xan Phănxixcô. Thần kinh căng thẳng quá, không chịu nổi nữa, Mácphâylơ hết thương hại cho thiếu phụ, cũng hết oán giận nhà truyền giáo, chỉ mong thiếu phụ đi đi cho rảnh. Ông ta có cảm tưởng rằng, tàu nhổ neo rồi, thì sẽ nhẹ hẳn người đi. Một nhân viên của chính phủ sẽ tới dắt cô Sađi Thômxơn xuống tàu. Tối thứ hai, thầy ấy lại cho cô ta hay mười một giờ trưa hôm sau phải sẵn sàng để đi. Lúc đó Đavítxơn ở bên cạnh nàng.  

- Tôi sẽ lo việc đó cho. Tôi có ý đích thân đưa cô ấy xuống tàu.  

Cô Thômxơn làm thinh.  

Sau khi tắt nến, bác sĩ cẩn thận chui vô mùng, và thở dài một cách nhẹ nhàng.  

- Nhờ trời, thế là xong. Ngày mai, giờ này cô ả không còn ở đây nữa.  

Bà bác sĩ cũng khoan khoái. Bà ấy nói rằng ông chồng chỉ còn là một cái bóng của thời trước. Người đàn bà đó thay đổi hẳn.  

- Ai thay đổi hẳn?  

- Cô Sađi. Trước kia tôi không thể tin như vậy được. Hóa ra dốc lòng thờ Chúa...  

Ông chồng không đáp. Mệt quá, ông ta ngủ say hơn những ngày khác.  

Sáng hôm sau, có ai nắm cánh tay của ông bác sĩ làm ông giật mình tỉnh dậy. Hơn đứng bên cạnh giường. Một ngón tay đặt trên môi, hắn ra hiệu cho ông cứ yên lặng đi theo hắn. Mọi khi hắn bận một bộ quần áo vải đã sờn, lần này hắn đi chân không, và chỉ quấn một chiếc lava-lava. Bác sĩ bước xuống sàn, thấy mình hắn xăm rất nhiều, có vẻ man rợ. Hắn chỉ về phía hiên, ông ta theo hắn ra đó.  

Hắn thì thầm:  

- Phải im lặng. Có việc cần đến ông. Khoác áo rồi xỏ giày đi. Mau.  

Bác sĩ nghĩ ngay rằng có chuyện gì xảy ra cho cô Thômxơn, hỏi:  

- Cái gì vậy? Phải mang theo đồ nghề của tôi không?  

- Mau lên. Xin ông mau lên.  

Ông ta trở vô phòng, khoác một cái áo mưa ra ngoài bộ áo ngủ, xỏ chân vô một đôi giày đế cao su, rồi trở ra hiên. Cả hai người xuống cầu thang. Cửa cái đã mở, năm sáu thổ dân đứng ở đó.  

Bác sĩ lại hỏi:  

- Cái gì vậy?  

Hơn đáp:  

- Đi.  

Họ băng qua đường, tới bãi biển. Nhóm thổ dân theo gót họ. Ở mí nước, một đám người bản xứ vây chung quanh một cái gì. Khi hai người chạy lại. Hơn đẩy ông ta tiến tới. Và ông thấy xác Đavítxơn, nửa dưới nước, nửa trên cạn, ghê tởm. Vốn bình tĩnh trong cơn biến, ông ta cúi xuống, lật cái thây lên. Cuống họng cắt một vết dài từ tai bên đây tới tai bên kia, tay còn nắm chặt con dao cạo để cứa cổ.  

Bác sĩ nói:  

- Lạnh ngắt rồi. Chắc chết đã được một lúc lâu.  

- Một đứa trẻ đi làm ngang qua thấy vậy báo cho tôi hay mới tức thì. Phải là một vụ tự tử không?  

- Phải. Báo cho cảnh sát hay đi.  

Hơn nói vài tiếng bản xứ với hai thanh niên.  

Bác sĩ bảo:  

- Cứ để yên vậy, đợi cảnh sát tới.  

- Đừng có khiêng về nhà tôi. Tôi không muốn chứa của đó đâu.  

Bác sĩ nghiêm khắc:  

- Nhà cầm quyền bảo sao thì làm vậy. Nhưng tôi chắc sẽ đưa vào nhà xác.  

Họ đứng yên đợi. Moi ở trong chiếc lava-lava một gói thuốc. Hơn mời bác sĩ hút thuốc. Vừa hút, họ vừa nhìn thây ma. Mácphâylơ không hiểu gì cả.

Hơn hỏi:  

- Theo ông, tại sao ông ấy lại tự tử như vậy?  

Bác sĩ nhún vai. Cảnh sát khiêng một cái băng ca tới, một người lính thủy binh mang súng chỉ huy họ; tiếp theo, hai sĩ quan và một y sĩ thủy binh tới. Họ làm mọi việc một cách rất lanh lẹ, thực tế.  

Một sĩ quan hỏi:  

- Bà ta đâu?  

- Có ông ở đây, thì tôi về thay quần áo và cho bà Đavítxơn hay tin. Nên sửa soạn lại cái thây một chút rồi hãy cho bà ấy thấy.  

Viên y sĩ thủy quân đáp:  

- Phải đấy.  

Về tới phòng, Mácphâylơ thấy vợ đã sẵn sàng rồi. Bà bảo chồng:  

- Bà Đavítxơn rất lo lắng về tình cảnh ông ấy. Suốt đêm ông ta không ngủ. Bà nghe tiếng ông rời phòng cô Thômxơn hồi hai giờ khuya, rồi đi ra đường. Nếu đi chơi thì bây giờ đã kiệt sức hẳn rồi.  

Bác sĩ kể chuyện cho vợ nghe và nhờ vọ báo tin cho bà Đavítxơn.  

- Nhưng tại sao ông ta lại tự tử?  

- Anh không biết.  

- Em không thể báo tin đó cho bà ấy được. Không thể được.  

- Em phải làm, không được từ nan.  

Bà ra hoảng sợ, ngó chồng rồi đi ra. Ông chồng nghe tiếng vợ ông vào phòng bà Đavítxơn. Nghỉ ngơi một chút, để bình tâm trở lại, rồi ông ta rửa mặt, thay quần áo, ngồi ở giường, đợi vợ. Bà vợ trở về, bảo:  

- Bà ấy muốn đi coi.  

- Người ta đã chở lại nhà xác. Chúng ta nên cùng đi với bà ấy. Bà ta xúc động lắm không?  

- Em thấy bà ấy như chết điếng. Không khóc mà run như cầy sấy.  

- Nên đi ngay thôi.  

Nghe tiếng họ gõ cửa, bà Đavítxơn đi ra, mặt tái ngắt, nhưng mắt ráo hoảnh. Bác sĩ thấy thái độ đó thật khác thường. Không ai nói với ai một lời. Họ yên lặng xuống đường. Tới nhà xác, bà Đavítxơn bảo:  

- Ông bà để tôi vô một mình.  

Họ né ra. Một người bản xứ mở cửa cho bà ta vô rồi khép cửa lại. Họ ngồi xuống, đợi. Vài người da trắng lại thì thầm với họ. Bác sĩ kể đầu đuôi cho những người đó nghe. Sau cùng cửa nhè nhẹ mở và bà Đavítxơn hiện ra. Lại yên lặng.  

Bà Đavítxơn bảo:  

- Bây giờ tôi về được rồi.  

Giọng bà khô và cương quyết. Bác sĩ Mácphâylơ không hiểu vẻ nhìn của bà có ý nghĩa gì. Mặt nhợt nhạt nhưng nghiêm nghị, họ chậm chạp, yên lặng trở về, tới chỗ góc đường mà qua khỏi đó thì thấy nhà. Bà Đavítxơn thở dài. Họ ngừng một chút. Những âm thanh bất ngờ đập vào tai họ. Cái máy hát yên lặng từ mấy bữa nay, lại gào lên những bản nhạc lạc điệu.  

Bà Mácphâylơ hoảng hốt hỏi:  

- Cái gì vậy?  

- Cứ đi.  

Họ leo mấy bậc ở hiên rồi vô phòng ngoài. Ở bực cửa, cô Thômxơn chuyện trò với một người lính thủy. Có sự thay đổi đột ngột ở con người đó, không còn cái vẻ sợ sệt như những hôm trước nữa.  

Lại bận những đồ tốt nhất: cái áo dài trắng, đôi giày láng và đôi vớ để hở cặp giò lớn, tóc chải cẩn thận và đầu đội cái nón to, trông rực rỡ. Mặt trát phấn, lông mày tô đen gớm ghiếc, môi đỏ chót, cô ta đứng ngay ngắn. Lại là ả giang hồ ngạo mạn lúc trước. Trông thấy ba người về, ả phá lên cười chế giễu, và khi bà Đavítxơn vô tâm ngừng lại thì ả tận lực khạc hết cả nước bọt trong mồm ra. Bà phải lùi vội về phía sau, gò má bỗng ửng lên. Rồi hai tay che mặt, bà phóng lên cầu thang. Bác sĩ Mácphâylơ nổi giận, dúi ả vào phòng, la:  

- Cái quỷ gì thế này? Hãm cái máy trời đánh kia lại.  

Ông ta chạy tới gỡ đĩa hát ra.  

Ả quay lại:  

- Ê, bác sĩ, đừng giở trò đó ra với gái này chứ! Ông vô phòng tôi làm cái gì hở?  

Mácphâylơ lớn tiếng:  

- Muốn nói gì? Muốn nói gì hả?  

Ả ưỡn ngực lên. Không thể nào tả nổi vẻ khinh bỉ, nỗi oán hận chứa chấp trong nét mặt, giọng nói của ả:  

- Bọn đàn ông các người! Bầy heo nhớp nhúa! Thằng nào như thằng nấy, hết thảy! Đồ heo! Đồ heo!

Bác sĩ rùng mình, ông ta chợt hiểu.
 

Hết

Vài nét tác giả: William Sometset Maugham (1874-1965) nhà văn và nhà viết kịch Anh hiện đại, nổi tiếng thế giới về truyện ngắn và tiểu thuyết; được xem là một trong những cây bút truyện ngắn xuất sắc của văn học thế giới nửa đầu thế kỷ 20. Tác phẩm chính: Mưa (truyện ngắn), Kiếp người (tiểu thuyết, 1915), Mặt trăng và sáu xu (tiểu thuyết, 1919), Lưỡi dao cạo (tiểu thuyết, 1944) ...