Có một khả năng ghi nhớ tốt là ước
vọng của mọi người, đặc biệt đối với học sinh, sinh viên và những người
lao động trí óc. Nhưng, điều đó không phải bao giờ cũng có được v́ nhiều
lư do khác nhau tùy thuộc vào thiên bẩm, thể chất, tuổi tác, môi trường
sống, điều kiện giáo dục... trong đó không thể không kể đến chế độ ăn
uống. Vậy, ăn ǵ để có thể làm tăng khả năng ghi nhớ?
Năo lợn: Theo thuyết “dĩ tạng
bổ tạng” (lấy tạng bổ tạng) của Y học cổ truyền, năo lợn vị ngọt, tính
b́nh, có công dụng ích thận bổ năo, bổ cốt tủy, được dùng để chữa các
chứng tâm căn suy nhược (suy nhược thần kinh), kiện vong (hay quên),
huyễn vựng (chóng mặt hoa mắt)... Thường dùng dưới dạng hấp cách thủy ăn
đơn thuần hoặc phối hợp với kỷ tử và hoài sơn. Năo lợn có giá trị dinh
dưỡng cao, đặc biệt chứa rất nhiều cholesterol cho nên những người bị
rối loạn lipid máu, xơ vữa động mạch khi dùng cần có sự tư vấn của thầy
thuốc.
Trứng chim bồ câu: Vị ngọt,
tính b́nh, có công dụng bổ thận dưỡng tâm, thường được dùng làm thức ăn
cho những người mất ngủ hay quên, đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc,
lưng đau gối mỏi... do tâm thận hư yếu. Cổ nhân có câu: “Tâm tri tương
lai, thận tàng dĩ văng”, vậy nên bồi bổ 2 tạng tâm và thận có tác dụng
trực tiếp đến việc cải thiện khả năng ghi nhớ. Dân gian thường dùng
trứng chim câu 5 quả, long nhăn 15g, kỷ tử 15g và đường phèn 25g hấp
cách thủy, ăn mỗi ngày 2 lần để chữa chứng hay quên.
Trứng chim cút: Vị ngọt, tính b́nh, có công dụng bổ ích khí huyết,
kiện năo ích trí. Với giá trị dinh dưỡng rất cao vượt xa so với các loại
trứng gia cầm khác, đặc biệt có chứa nhiều leucithin, trứng chim cút là
một trong những loại thực phẩm rất hữu ích cho năo bộ. Thường được dùng
dưới dạng luộc ăn mỗi ngày vài quả, kho thịt, nấu canh bóng hoặc làm
nhân bánh bao.
Mật ong: Vị ngọt, tính b́nh,
có công dụng bổ hư, nhuận táo, giải độc, được mệnh danh là “tinh của
trăm hoa”. Mật ong rất giàu chất dinh dưỡng, trong đó đặc biệt là có
chứa nhiều loại men, acid amin, các vitamin và nguyên tố vi lượng rất
cần thiết cho hoạt động của hệ thần kinh trung ương, qua đó cải thiện
khả năng ghi nhớ. Dược thư cổ Thực vật bản thảo đă viết: “Phong mật, cửu
phục cường chí khí, khinh thân, bất cơ bất lăo, diên niên thần tiên”
(Uống mật ong lâu ngày sẽ làm mạnh mẽ thần trí, thân thể nhẹ nhàng,
không đói không già, sống lâu như thần tiên). Có nhiều cách dùng, nhưng
đơn giản nhất là đều đặn mỗi tối uống 2 th́a cà phê mật ong trước khi đi
ngủ.
Đông trùng hạ thảo: Vị ngọt,
tính ấm, có công dụng bổ hư tổn, ích tinh huyết, là một trong những vị
thuốc - thực phẩm nổi tiếng của Y học cổ truyền, sánh ngang với nhân sâm
và nhung hươu, thường được dùng để chữa chứng “kiện vong” do thận hư.
Tác dụng dược lư của đông trùng hạ thảo hết sức phong phú, trong đó
có tác dụng trấn tĩnh, tăng cường sức chú ư và nâng cao năng lực ghi
nhớ. Có thể dùng dưới dạng thô hoặc dạng đă bào chế như: viên nang,
thuốc nước, thuốc bột... Khi dùng dưới dạng thô, người ta thường chế
biến đông trùng hạ thảo thành các món ăn - bài thuốc cùng với thịt vịt,
ba ba, tôm nơn, thịt lợn nạc...
Hồ đào nhân: Vị ngọt, tính
ấm, có công dụng bổ thận cố tinh, ôn phế chỉ khái, ích khí dưỡng huyết,
bổ năo ích trí, nhuận tràng thông tiện. Hồ đào nhân có giá trị dinh
dưỡng rất cao, cứ mỗi 100g có chứa 58-74g chất béo, chủ yếu là các acid
béo không no, 18g chất đạm, 10g chất vô cơ, nhiều loại vitamin như: B1,
B2, C, E... và các nguyên tố vi lượng như: Ca, P, Fe, Zn, Mg... một
lượng lớn photpholipid và lysine rất cần cho cấu trúc và hoạt động của
năo bộ. Bởi vậy, hồ đào nhân là một trong những thực phẩm - vị thuốc rất
có lợi cho việc cải thiện khả năng ghi nhớ. Cách dùng đơn giản là kiên
tŕ ăn hàng ngày 1-2 trái hồ đào nhân hoặc dùng 30g hồ đào nhân nấu cháo
ăn cùng với gạo tẻ.
Long nhăn: Vị ngọt, tính ấm,
có công dụng ích tâm tỳ, bổ khí huyết, kiện năo ích trí. Y thư cổ Khai
bảo bản thảo cho rằng long nhăn có khả năng “quy tỳ nhi ích trí” (bổ tỳ
mà có ích cho trí tuệ).
Sách Bản thảo cương mục cũng viết: “Long nhăn khai vị ích tỳ, bổ hư
trường trí” (long nhăn kiện tỳ vị, bồi bổ hư nhược và làm khỏe tinh
thần). Nghiên cứu hiện đại cho thấy, long nhăn có khả năng điều chỉnh
hoạt động của vỏ năo và cải thiện khả năng ghi nhớ. Để pḥng chống tích
cực chứng kiện vong, dân gian thường dùng long nhăn 500g, đường trắng
500g, nấu thành cao đặc, mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 10-15 ml.
Nấm linh chi: Vị ngọt, tính
b́nh, có công dụng dưỡng tâm an thần, ích khí bổ huyết, tư bổ cường
tráng, kiện năo ích trí, được mệnh danh là “tiên thảo” (cỏ tiên). Nghiên
cứu lâm sàng hiện đại cho thấy, linh chi có khả năng hỗ trợ trị liệu rất
tốt đối với những bệnh nhân tâm căn suy nhược (suy nhược thần kinh),
thất miên (mất ngủ), kiện vong (hay quên)... do tâm tỳ hư nhược.
Thường được dùng dưới dạng linh chi thô 3-6g, hăm uống thay trà mỗi
ngày 2 lần hoặc các dạng đă được bào chế như: viên nang, trà tan, cao
lỏng, thuốc nước theo chỉ định của thầy thuốc.
Nhân sâm: Vị ngọt, tính ấm,
có công dụng đại bổ nguyên khí, định tâm ích trí, là vị thuốc - thực
phẩm đứng đầu trong nhóm dược liệu có công dụng bổ khí. Nghiên cứu hiện
đại cho thấy, nhân sâm có khả năng cải thiện chuyển hóa của tổ chức năo,
hưng phấn và tăng cường tính linh hoạt của hệ thần kinh, nâng cao khả
năng ghi nhớ. Bởi vậy, nhân sâm cũng là một trong những thực phẩm -
thuốc rất hữu ích cho việc làm tăng trí nhớ, pḥng chống suy nhược thần
kinh và chứng hay quên do khí huyết suy nhược. Thường được dùng dưới
nhiều dạng như: trà sâm, rượu sâm, viên nang, cao lỏng, món ăn - bài
thuốc...
Liên nhục (hạt sen): Vị ngọt,
tính b́nh, có công dụng bổ tỳ chỉ tả, ích thận cố tinh, dưỡng tâm an
thần. Y thư cổ Thần nông bản thảo kinh viết: “Liên nhục, bổ trung, dưỡng
thần, ích khí lực, trừ bách bệnh, cửu phục khinh thân năi lăo” (hạt sen
bổ tỳ vị, có lợi cho thần khí, trừ được trăm bệnh, dùng lâu làm nhẹ
người và kéo dài tuổi thọ). Thường được dùng dưới dạng chế biến thành
các món ăn - bài thuốc như: mứt sen, chè hạt sen, cháo hạt sen...
Kỷ tử: Vị ngọt, tính b́nh, có
công dụng tư bổ can thận, làm sáng mắt và nhuận tràng. Dân gian thường
dùng kỷ tử để pḥng chống chứng kiện vong và tăng cường trí nhớ bằng
cách lấy kỷ tử 30g, năo dê 1 bộ, đem hấp cách thủy ăn; hoặc lấy kỷ tử
10g, hoài sơn 30g, năo lợn 1 bộ, hấp cách thủy ăn; hay kỷ tử 20g, hồng
táo 6 quả, trứng gà 2 quả, tất cả đem nấu chín, sau đó bóc bỏ vỏ trứng
rồi đun thêm 15 phút nữa là được, chế thêm gia vị ăn nóng, mỗi tuần 2
lần.
Ngoài ra, theo dinh dưỡng học cổ truyền, c̣n nhiều loại thực phẩm
khác cũng có công dụng làm tăng trí nhớ như: ngô, bá tử nhân, đại táo,
các loại đậu, tổ yến, ngân nhĩ, mộc nhĩ, bách hợp, lạc, khiếm thực,
hoàng tinh, hoàng kỳ, nấm hương, nấm rơm, nấm kim châm và các loại nấm
ăn khác, trứng gà, các loại cá...
ThS. Hoàng Khánh Toàn
Nguồn:
Sức khỏe & Đời sống
[Trở
Về Đầu Trang] |