 |
BÁNH CHƯNG là một loại bánh
truyền thống của dân tộc Việt nhằm thể hiện ḷng biết ơn của con
cháu đối với cha ông và đất trời xứ sở. Bánh thường được làm từ
gạo nếp, đậu xanh, thịt lợn, lá dong,... Bánh được làm vào các
dịp Tết cổ truyền của dân tộc Việt và vào ngày mùng 10 tháng 3
âm lịch (ngày giổ tổ Vua Hùng). Cùng với bánh dầy, bánh chưng tượng trưng cho quan niệm về vũ trụ của người Việt xưa. Nó có màu xanh lá cây, h́nh vuông, được coi là đặc trưng cho đất trong tín ngưỡng của người Việt cổ và các dân tộc khác trong khu vực châu Á. |
•Lá dong tươi: chọn lá dong rừng to đều nhau, ít bị rách
•Lạt dang
•Gạo nếp: gạo nếp thu hoạch vụ mùa; gạo thu hoạch vụ này hạt to, tṛn, dẻo đều và mới thu hoạch sẽ thơm dẻo hơn các vụ khác. (Nhiều người cứ muốn kiêu sa để tỏ ra am hiểu nên đưa ra yêu cầu chọn nếp cái hoa vàng, thực ra không đến lỗi cầu kỳ như thế v́ đây là loại bánh mang tính đại chúng)
•Đỗ xanh: chọn loại đỗ trồng ở vùng đồi trung du Việt Nam (Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh... sẽ thơm và bở hơn) sau thu hoạch đỗ cần phơi nắng đều thật khô, sàng sẩy hết rác, bụi..., phân loại hạt rồi đóng vào hũ, lọ... bằng sành là tốt nhất
•Thịt lợn: chọn lợn ỉ được nuôi hoàn toàn bằng phương pháp thủ công (nuôi chuồng hoặc nuôi thả, thức ăn bằng cám rau tự nhiên không dùng thuốc tăng trọng hoặc thức ăn gia súc). Chọn thịt ba chỉ (ba dọi)
•Hành củ tươi
•Hạt tiêu
•Muối
Chuẩn bị:
•Lá dong: rửa từng lá thật sạch hai mặt. Dùng dao bài mài thật sắc (loại dao nhỏ chuyên dùng để gọt) cắt lột bỏ bớt cuộng lá, để ráo nước
•Gạo nếp: gạo nhặt loại bỏ hoàn toàn gạo khác lẫn vào, vo thật sạch đến khi nước vo gạo thật trong, ngâm ngập trong nước cùng 0.3% muối, thời gian: 12-14 giờ, vớt ra để ráo
•Đỗ xanh: đỗ làm dập vỡ thành các mảnh nhỏ, ngâm nước ấm 40° trong 2 giờ cho mềm và nở, mang ra đăi bỏ hết vở, vớt ra để ráo rồi cho vào chơ đồ chín, mang ra dùng đũa cả đánh thật tơi đều mịn, chia ra theo khẩu phần từng bánh mỗi bánh 2 phần rồi nắm thật chặt nhỏ nắm cơm nhỏ
•Thịt lợn: thái thành miếng to dài, tẩm ướp chút muối, tiêu, hành trong 1 giờ
•Hành củ: bóc vỏ, thái lát mỏng
•Hạt tiêu: rang thơm, tán nhỏ
Cách làm:
•Rải lạt xuống mâm tṛn tạo h́nh chữ thập,
•Lá dong rải lên trên lạt,
•Lượt đầu: 2 lá to rải nằm chồng 1/2 theo chiều dài lá lên nhau,
•Lượt trên: 2 lá rải như lượt đầu nhưng vuông góc với lượt đầu,
•Gạo nếp, xúc 1 bát đầy đổ vào tâm của lá dong, dùng tay gạt đều, tạo h́nh vuông mỗi cạnh 20 cm,
•Lấy 1 nắm đỗ xanh bóp nhẹ và rải đều vào giữa vuông gạo đến gần hết b́a gạo,
•Thịt lợn, lấy 2 miếng rải đều vào giữa bánh,
•Lấy tiếp 1 nắm đỗ xanh nữa bóp nhẹ rải đều phủ lên trên thịt,
•Xúc 1 bát gạo nếp đổ lên trên và phủ khỏa đều tạo mặt phẳng
•Gấp đồng thời 2 lá dong lớp trên vào, vừa gấp vừa vỗ nhẹ để tạo h́nh khối vuông,
•Gấp tiếp đồng thời 2 lá dong lớp dưới vào như lớp trên, vừa gấp vừa lèn chặt nhẹ tay
•Dùng lật buộc xoắn lại tạo thành h́nh chữ thập.
•2 bánh chưng lại buộc úp vào nhau thành một cặp
•Luộc: Lấy xoong to dầy dung tích > 100 lít, rải cuộng lá dong thừa xuống dưới kín dáy, xếp lần lượt từng lớp bánh lên đến đầy xoong, đổ ngập nước, đậy vung hầm trong 12 giờ. Trong quá tŕnh đun, thỉnh thoảng bổ sung thêm nước sôi để đảm bảo nước luôn ngập bánh.
•Ép bánh: sau khi luộc (hầm) xong, vớt bánh ra để ráo, xếp bánh thành nhiều lớp dùng vật nặng đè lên để ép bánh cho chắc và phẳng đều trong 6 giờ.
