****

Chúng tôi sống khắp năm châu. Những vùng quá lạnh không phải là nơi sinh sống lý tưởng của chúng tôi.

Loài người đặt tên La Tinh cho chúng tôi là Bufo bufo thuộc gia đình Bufonidae. Tên gọi thông thường của Thiềm tộc chúng tôi là:

Sự phân biệt Cóc đực và Cóc cái tương tối khó khăn vì Cóc đực hay Cóc cái đều không có bộ phận sinh dục thấy được. Cóc đực không có dương vật mà chỉ có hai hòn thận bên trong. Hai hòn thận nầy sản xuất tinh trùng. Do vậy việc phân biệt Cóc đực và Cóc cái căn cứ vào hình dáng. Cóc cái to lớn hơn Cóc đực. Vì vậy khi ái ân hai chân trước của Cóc đực dài lên như hai tay ghìm chặt Cóc cái để làm công tác truyền giống.

Thiềm tộc là động vật ăn tạp. Chúng tôi hoạt động ban đêm. Do đó thị giác phải tốt. Thức ăn của tộc chúng tôi là côn trùng, sâu bọ, trùn đất, chuột nhỏ, kiến, mối. Những thức ăn trên rất độc. Vậy mà chúng tôi chỉ nuốt sống. Điều này chứng tỏ bộ tiêu hóa của Thiềm tộc rất mạnh và có khả năng khử trừ chất độc trong thân thể các loài sâu bọ.

Kẻ thù của chúng tôi là chồn, chó, rắn, mèo, chim, nhím. Rắn cỏ (Grass snake Natrix natrix) và Nhím (Hedgehog- Erinaceus europaeus) được xem là động vật miễn nhiễm độc chất bufagin do Thiềm tộc tiết ra. Loài người là kẻ thù nguy hiểm nhất của Thiềm tộc và muôn loài động vật khác.

Trong trạng thái hoang dã tuổi thọ của Thiềm tộc có thể lên đến 10 hay 12 tuổi. Loài người nuôi Ếch để ăn thịt nhưng không nuôi Cóc vì thịt Cóc màu tím đỏ không đẹp mắt bằng thịt Ếch. Hơn nữa người ta ngại da Cóc có mủ nhựa độc và mật Cóc, trứng Cóc rất độc có thể gây tử vong. Tuy nói thế người Việt Nam vẫn ăn cháo Cóc và cho trẻ nít bị mắc cam tích (potbelly) hay suy dinh dưỡng ăn cháo Cóc. Cháo Cóc ngon và bổ dưỡng như các loại cháo thịt khác. Còn tính năng trị cam tích hay suy dinh dưỡng hiệu quả như thế nào xin chờ kết quả nghiên cứu của các nhà y học. Có phải người ta thấy Cóc có bụng to, mỗi khi nghinh chiến với kẻ thù bụng Cốc phình to như đứa trẻ mắc cam tích chăng?

  Thiềm thừ to lớn nhất trong họ Thiềm là Cóc Khổng Lồ (Goliath Frog) mang tên khoa học Conraua goliath thuộc gia đình Conrauidae. Các anh chị Cóc Khổng Lồ hay Cóc Goliath hay Khổng Thiềm nầy dài 32 cm và cân nặng đến 3.25 ki- lô. Cóc Khổng Lồ được tìm thấy nhiều ở Cameroon, Guinea (Phi Châu). Thức ăn của các anh chị Cóc Khổng Lồ này là sâu bọ, cào cào, châu chấu, chuồn chuồn, chuột, rắn, dơi, rùa con, cua v.v. Dân số Cóc Khổng Lồ sụt giảm nặng nề. Hiện nay mỗi năm Guinea chỉ xuất cảng 300 anh chị Cóc Goliath này mà thôi.

  Hải Thiềm tức Bufo marinus được tìm thấy nhiều ở Florida, Trung Mỹ và Nam Mỹ. Người Anh gọi là Cane Toad (Thiềm Cam Giá- Cam Giá: cây mía) vì người ta nuôi các anh chị Bufo marinus trong các đồn điền trồng mía đề ăn các loại côn trùng màu trắng thuộc gia đình Scarabacidae phá hại mía. Người Mỹ và Âu Châu xem Hải Thiềm hay Thiềm Cam Giá là Thiềm Thù to lớn nhất. Nhưng so với Thiềm Thừ Goliath (Cóc Khổng Lồ) thi Hải Thiềm nhỏ hơn nhiều. Hải Thiềm hay Thiềm Cam Giá (Cóc Mía) nổi tiếng có nhiều độc chất bufagin C24 H34 O5 và bufotenin C12 H16 N2 O. Ở vùng Caribbean người ta dùng bufotenin độc này làm thuốc kích dục (thuốc hít hay hút). Độc chất bufotenin được tìm thấy nhiều trong hột cây Thiêng Cebil Anadenanthera colubrina, trong nhựa cây takini hay cây Giâu Thủy Ngân Thực Vật Brosimum acutifolium và trong hột cây Mắt Mèo Mucuna pruriens.

Các anh chị Ếch, Nhái, Chàng Hiu, Ảnh Ương đều là động vật sống nửa đất, nửa nước như Thiềm tộc. Nói cách khác, tuy khác gia đình, nhưng họ là thân thuộc gần của chúng tôi. Thiềm tộc mặc quần áo sần sùi, nhiều màu khác nhau với nhiều đốm đỏ trông dơ bẩn. Các anh chị Ếch, Nhái, Chàng Hiu, Ảnh Ương mặc áo quần láng, màu sắc đơn giản. Bản thân các anh chị Ếch, Nhái không có độc chất như Thiềm tộc chúng tôi. Ếch, Nhái là thức ăn được ưa thích của loài người. Người Pháp thích ăn đùi Ếch chiên bơ. Người Việt Nam ăn Ếch xào lăn với bột nghệ, hành, tỏi, nước cốt dừa với dầu phọng rang, ngò om ăn với bánh phồng tôm Sa Đec. Các nhà hàng người Hoa ở Sài Gòn, Chợ Lớn bán Ếch chiên bơ. Trước năm 1975 ở Chợ Cầu cách Sài Gòn 12 cây số về hướng tây bắc có trại nuôi Ếch cung cấp thịt Ếch cho các quán nhậu ở Chợ Cũ Sài Gòn hay Vĩnh Hội.

Ếch và Nhái mặc áo quần láng. Nhái nhỏ bằng 1/6 kích thước của Ếch. Do đó Nhái không cho nhiều thịt bằng Ếch. Ếch Rana catesbeiana ở Mỹ Châu được gọi là Ếch Bò có thể nuốt một con Dơi. Ếch Discodeles adspersus trên đảo Solomon và Ếch Rana crancivora ở Á Châu ăn cua. Ếch có răng rất nhuyễn ở hàm trên mà thôi. Răng của Ếch không có tác dụng dùng để nhai thức ăn mà giữ mồi hay thức ăn. Cóc, Ếch chỉ nuốt sống con mồi mà thôi. Tiếng kêu của Ếch phần lớn xuất phát từ các anh Ếch. Đó là tiếng gọi ái tình. Các chị Ếch cũng đáp lại như báo hiệu các chị sẵn sàng bắt đầu cuộc yêu đương. Các chị Ếch tuyển chọn các anh Ếch có tiếng kêu to nhất để giao tình. Tiếng kêu to phản ánh sinh lực của nam giới Ếch. Cách giao tình của Cóc và Ếch đều giống nhau. Môi trường yêu đương là các dòng nước, ao, hồ.

Ảnh Ương mặc quần áo láng. Ở Việt Nam Ảnh Ương mặc quần áo vàng. Ở Mỹ Châu Ảnh Ương có màu vàng- xanh, xanh lá cây, xanh dương. Ảnh Ương phát triển đệ tam nhãn (parietal eyes). Tên khoa học của Ảnh Ương là Rana catesbeiana hay Litho-bates catesbeianus thuộc gia đình Ranidae. Người Anh gọi Ảnh Ương là Bull frog vì tiếng kêu to của các anh Ảnh Ương tựa như tiếng bò rống. Ảnh Ương thuộc gia đình của Ếch, Nhái, không có độc chất như Cóc. Vì vậy nhiều dân tộc trên thế giới ăn thịt Ảnh Ương như ăn thịt Ếch, Nhái. Ở Trung Hoa và Đông Nam Á có tộc Ảnh Ương Hoplo-batrachus rugulosus được dân chúng ăn thịt như ăn thịt Ếch. Trong toa thuốc trị bịnh phong hủi của Hoàng Đôn Hòa thời vua Lê Chúa Trịnh có nói đến Cóc Vàng. Có phải đó là anh chị Ảnh Ương không? hay Cóc Vàng Độc ở Nam Mỹ xa xôi và hiếm hoi?

  Trong rừng nhiệt đới Colombia có vũ lượng từ 4,000 mm trở lên có tộc Ếch Vàng Độc Dendrobates leucomelas hay Phyllobates terribilis thuộc gia đình Dendrobatidae mang nhiều độc chất nên được gọi là Golden Poison Frog (Ếch Vàng Độc). Đặc điểm của loài Ếch Vàng Độc nầy là:

-   ăn không được
-   có nhiều độc chất như batrachotoxins C31 H42 N2 O6 rất hại cho tim.
-   đẻ trứng trên mặt đất. Khi trứng nở nòng nọc các anh Ếch Vàng Độc (Golden Poison Frog) mang nòng nọc ra ao, hồ hay suối để nòng nọc có nước lội.

****

Không biết các anh chị Lươn, Ếch, Rùa, Rắn, Vịt có liên hệ tiền kiếp gì với ngò om (finger grass- Limnophila aromatica) mà ngò om luôn luôn hiện diện khi các anh ấy mất. Tình nghĩa này không sao nói hết được. Khi sống họ không nương nhờ nhau. Vậy mà khi chết họ không bỏ nhau. Cao quí thay!  Cao quí thay!  Tình nghĩa Thực- Động Vật!  Sống bất tương cầu. Chết bất tương ly.

Cóc nghiến răng thì trời sắp mưa.
Người có bụng to được ví với bụng Cóc.
Người có da sần sùi được ví với da Cóc.
Đồ Cóc Nhái là những từ ngữ chê bai, khinh miệt dành cho người có thân phận thấp bé ngoài xã hội.

Theo Hán Việt thì Cóc là Thiềm hay Thiềm Thừ.
Thiềm cũng là mặt trăng
Nguyệt lý Thiềm Thừ là hình Cóc trên mặt trăng.
Thiềm tô là nhựa mủ độc trên da Cóc dùng để làm thuốc.

Ca dao Việt Nam nói về Thiềm tộc như sau:

*
Con Cóc nằm ngóc bờ ao
Lăm le lại muốn đớp sao trên trời.

Loài người có vẻ quan tâm đến các thân thuộc Ếch Nhái hơn là Thiềm tộc. Người Anh gọi các anh chị ấy là Frog. Nhưng loài người vẫn có cái nhìn xấu đối với các anh chị Ếch, Nhái hơn là nói tốt cho họ.

Ở Ai Cập có nữ Thần Hemet mang hình hài của Ếch. Ếch tượng trưng cho sự sống và sinh hóa.

Trong huyền thoại Hy Lạp Leto, mẹ của Thần Artemisis và Apollo, biến người Ly-cians thành Ếch vì làm đục nước!

Trong vũ trụ có sao Thiềm Thừ (Constellation of the Toad). Đó là 05 ngôi sao nhỏ màu xanh lá cây nối lại giống hình Cóc nằm.

1. Toad flax:  hoa liễu ngư Linaria vulgaris thuộc gia đình Scrophulariaceae, hoa màu vàng rất đẹp nên còn được gọi là yellow toad flax.

3. Toad tree:  Thiềm Thừ Mộc Tabernaemontana elegans thuộc gia đình Apocyna-ceae. Người Phi Châu xem đó là một cây thuốc quan trọng.

Loài người nhiều chuyện lắm. Họ nói đủ thứ về Ếch. Nào là Ếch mang số 24 trong Đề 40 con. Nào Ếch ngồi đáy giếng; Mèo mã gà đồng (Gà đồng: Ếch); Ếch vồ hoa dâm bụt v.v.

Never try two Frogs with one hand
The Eagle doesn’t war against Frogs
If you are a Mouse, don’t follow the Frog
The Frog in the well knows nothing of the great ocean (Ếch nằm đáy giếng không biết gì về sự vĩ đại của đại dương). Người ta cho rằng câu này được dịch từ một câu châm ngôn của người Trung Hoa. Việt Nam cũng có Ếch ngồi đáy giếng.
It’d rather be a big Frog in a small pond than a small Frog in the big pond v.v.

Người Việt Nam ăn Cóc, Ếch, Nhái nhưng không thấy ăn Ảnh Ương, Chàng Hiu. Ếch to, lớn tuổi được gọi là Ếch Bà mặc dù có thể là Ếch Đực!  Nhái to được gọi là Nhái Bầu. Nhái nhỏ bị người Việt Nam ghim vào lưỡi câu để làm mồi câu cá.

Ban nhạc Cóc, Ếch, Nhái, Ảnh Ương hòa tấu thì không ai ngủ được. Tụi Nhái thì lớn tiếng; Ảnh Ương ồn như tiếng đại vĩ cầm; Cóc thì có những tiếng nghiến răng khô khan. Lão Trình Giảo Kim có lẽ mang cốt Thiềm tộc. Thắng hay thua lão chỉ đánh ba búa. Nên có cụm từ ‘ba búa Trình Giảo Kim’. Khi thua thì giả đau bụng như Thiềm tộc giả chết khi biết không đấu lại đối thủ của mình. Cái dũng của Trình Giảo Kim giống như sự gan dạ của Cóc Tía.

Dù loài người chê bai chúng tôi, họ vẫn dùng chất độc trên thân Thiềm Thừ để làm thuốc làm chậm nhịp tim khi giải phẫu, để trị ung thư và làm thuốc kích dục. Họ cũng có những chuyện kể như Chuyện Cóc Đại Náo Thiên Đình đầy phạm thượng, chuyện Chàng Nhái Kiển Tiên, chuyện The Frog Prince ở Đức v.v. Trong sách tập đọc Việt Nam có chuyện chị Ếch đại để như sau:

Chuyện thương tâm này của chị Ếch được một nhạc sĩ họ Thiềm sáng tác bài Sống Như Chị gây xúc động trong cộng đồng Amphibian thế giới. Cộng đồng Amphib-ian Hoàn Vũ làm lễ truy điệu chị Ếch hàng năm. Bản Sống Như Chị luôn luôn được các giàn nhạc Toad và Frog dùng như làm nhạc cầu hồn các anh chị Cóc, Ếch, Nhái, Chàng Hiu, Ảnh Ương chết đau đớn trong cảnh chặt đầu lột da ghê rợn của loài người. Thịt thì họ nấu cháo, xào lăn, nướng với lá bưởi sau khi ướp muối, sả, ớt.

Thưa quí vị đại biểu động vật hoàn vũ, Thiềm tộc long trọng cảnh báo:  loài người xâm lấn địa bàn sống của chúng tôi. Trước kia người ta câu Ếch dọc theo khuôn viên thành Ô- Ma (Camp Aux Mares) dọc theo đường Nancy trước trường Pétrus Ký. Bây giờ chúng tôi đã mất các dòng nước, vùng đất ẩm khắp nơi trên thế giới chớ không riêng gì Sài Gòn. Địa bàn sống của chúng tôi đã mất khi loài người đô thị hóa nông thôn, lấp các dòng nước, kinh, rạch, ao, hồ. Các giàn nhạc Ếch, Nhái, Chàng Hiu, Ảnh Ương và Cóc ngừng hoạt động ở nhiều nơi trên thế giới kể cả Bangkok nơi có nhiều kinh rạch và các dòng nước nhân tạo.   Người Anh chế nhạo người Pháp ăn thịt Ếch. Bây giờ vài nhà hàng Mỹ cũng có món thịt Ếch. Nước Mỹ giàu có đã ăn thịt Ếch thì có ngày thịt Nhái cũng được đưa vào thực đơn nhà hàng. Nhân danh Thiềm tộc tôi xin nhắn nhủ với loài người rằng thịt Thiềm tộc không trị được chứng suy dinh dưỡng hay cam tích. Phân Ếch, Nhái, Cóc, Chàng Hiu, Ảnh Ương đều là phân nước dưới dạng nước tiểu chẳng có lợi gì cho nhà nông. Loài người cướp môi trường sống của chúng tôi thì quí vị cũng sẽ tự cướp môi trường sống của nhau trong một ngày không xa. Tôi xin chấm dứt bài tham luận Thiềm tộc ở đây và xin mời toàn thể quí vị hiện diện thưởng thức bài Thiềm Dạ Hành.

Trưởng lão Hải Thiềm tức Thiềm Cam Giá ‘cane Toad’ Bufo Marinus

__________

art2all.net